1 Jak zaangażować młodzieżw projekt na temat czystości powietrza?
2 Cele szkolenia 1. Przekazanie wiedzy i doświadczeń wynikających z programu Weź oddech. 2. Zachęcenie do przeprowadzenia podobnego projektu w szkołach – przekazanie wiedzy na temat metod i narzędzi pracy.
3 Plan szkolenia 10:00-10:45 Prezentacja koordynatorki projektu na temat Weź oddech Założenia i cele programu Weź oddech Nasze doświadczenia z realizacji programu 10:45-11:30 Prezentacja grupy uczniowskiej i nauczycielki 11:30-11:45 Przerwa kawowa 11:45-14:00 Warsztat: Jak krok po kroku przeprowadzić z młodzieżą projekt na temat czystości powietrza? (w trakcie krótka przerwa kawowa) 14:00-14:30 Obiad
4
5 „WEŹ ODDECH” to: CELE „WEŹ ODDECH”:projekt edukacyjny skierowany do uczniów i nauczycieli działania na rzecz poprawy jakości powietrza skierowane do społeczności lokalnej 80 szkół (gimnazja i szkoły ponadgimnazjalne) poznawanie i badanie zanieczyszczeń powietrza CELE „WEŹ ODDECH”: Zachęcenie nauczycieli do włączenia tematyki czystości powietrza do nauczania. Podnoszenie świadomości uczniów, nauczycieli i społeczności lokalnych na temat ochrony czystości powietrza. Zachęcanie do obywatelskiego zaangażowania na rzecz ochrony środowiska.
6 - emisja pyłów i szkodliwych gazów na wysokości do 40 m, pochodząca z domowych pieców grzewczych, w których spalanie węgla i innych paliw stałych odbywa się w nieefektywny sposób. Źródłem tego zjawiska jest również emisja komunikacyjna (z silników spalinowych).
7 Niska emisja – prawda czy fałsz?7 polskich miast znajduje się w pierwszej dziesiątce ośrodków posiadających najbardziej zanieczyszczone powietrze w Europie. W Polsce najwięcej zanieczyszczeń powietrza produkuje przemysł. Niska emisja to emisja gazów i pyłów na wysokości do 5 metrów. 70 % polskiej energii pochodzi z węgla. Niska emisja jest przyczyną powstawiania smogu. Londyn jest czystszy niż Lądek Zdrój. Problem niskiej emisji występuje znacznie częściej w dużych miastach niż w mniejszych miejscowościach i na wsiach. Efekty smogu są porównywalne z paleniem papierosów
8 Jak sprawdzić stan powietrza? Strona Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska zawierające aktualne dane nt. jakości powietrza w Polsce. Strona Europejskiej Agencji Środowiska zawierająca raporty środowiskowe oraz aktualne dane nt. jakości powietrza w Europie.
9 Jak pracujemy w Weź oddech?Interdyscyplinarność Metoda eksperymentu Kontekst lokalny… … i globalny Metoda projektu uczniowskiego Kontakt i integracja ze społecznością lokalną Nauka wyszukiwania informacji, interpretowania danych i krytycznego myślenia Kształtujemy umiejętności miękkie
10 Co w temacie niskiej emisji może podobać się młodzieży?- możliwość podjęcia działania dla siebie i dla innych - temat, który bezpośrednio dotyczy ich zdrowia - poszukiwanie informacji w internecie - spotkania ze specjalistami - poczucie sprawczości - są zauważani (ich głos jest ważny) - sami mogą znaleźć rozwiązania - mają wpływ na zmiany - możliwość zobaczenia efektów swojej pracy (projektu) w swoim środowisku - wpływ na działania samorządu lokalnego - zaprezentowanie własnych umiejętności - eksperymentowanie - praca w terenie - możliwość działania - wycieczki rowerowe - prosty przekaz (w porównaniu do bardziej złożonych i globalnych wyzwań np. zmiany klimatu) - jasny cel - metoda projektu - praca grupowa - współpraca - interesujące działania - ważny temat społeczny - temat na czasie - moda na ekologię - miejsce na indywidualizm - szeroka tematyka i szerokie pole do działania - różnorodne metody działania - możliwość edukowania dorosłych - możliwość nawiązania nowych kontaktów - możliwa współpraca z dorosłymi i z instytucjami - dzielenie się swoją wiedzą i doświadczeniem - czują się odpowiedzialni za stan środowiska
11 Co w tym temacie jest trudne?- zrozumienie tematu/zjawiska (smog czy niska emisja?) - pojęcia, dane statystyczne, nazwy związków chemicznych - zrozumienie tematu w sezonie letnim (kiedy nie doświadczamy NE w tak dramatyczny sposób) - szeroka tematyka - ocena i dostrzeżenie własnego udziału w zanieczyszczaniu powietrza - niska świadomość ludzi (brak wiedzy) - zmiana nawyków i przekonań - tworzenie i wyciągnięcie wniosków z ankiet - znalezienie rozwiązania problemu w okolicy - rola nauczyciela w tym procesie - prawo i ustawy, które nie działają skutecznie jeśli chodzi o ograniczanie emisji - zainteresowanie uczniów - realizacja projektu, który nie ma zagwarantowanego pozytywnego zakończenia (np. brak odzewu na działania młodzieży, na petycję) - praca w terenie - przeprowadzanie doświadczeń - kontakt ze środowiskiem lokalnym - rozmowa z dorosłymi nt. niskiej emisji - znalezienie osób, które zechcą rozmawiać o tym temacie - znalezienie grupy zainteresowanej problemem - przekonanie o słuszności swoich działań - dotarcie do szerszej grupy odbiorców - opór urzędników - traktowanie uczniów jako petentów - bariera urzędowa - brak funduszy - ograniczone możliwości techniczne - bieda (która jest przyczyną tego, że ludzie palą w piecach śmieciami lub złej jakości paliwem) - wysokie koszty wprowadzania alternatywnych rozwiązań (wysokiej klasy piece, oze) - brak czasu - praca długoterminowa - konsekwencja w działaniu - odpowiedzialność za swoje zadania i za grupę - praca w grupach, współpraca - wielkość grupy - różnorodność stanowisk w grupie - różnorodność zadań do wykonania - brak samodzielności uczniów z podstawówki
12 Jak mówić o niskiej emisji młodym ludziom?- przywoływać osobiste, rodzinne, środowiskowe przykłady - konkretne przykłady (z życia, ograniczenia, zagrożenia) - porównania do szkodliwości palenia papierosów - w kontekście lokalnym i globalnym - prostym i jasnym językiem - dostosować temat do możliwości uczniów - pytania kluczowe - karty pracy - interaktywnie - własne doświadczenia - obserwacja najbliższego otoczenia - poprzez wykonywanie/obserwowanie doświadczeń - niech sami doświadczą, sprawdzą i dojdą do sformułowania tematu - pokazywać filmy w internecie - korzystać z internetu, np. śledzenie newsów o NE w sieci - korzystać z aplikacji na smartfony - media społecznościowe - plakaty, zdjęcia (np. fabryk i domów z najbliższej okolicy) - prezentacje multimedialne - spotkania ze specjalistami, z autorytetami - nawiązywać do wpływu NE na zdrowie - nawiązywać do szkodliwości biegania, kiedy jest zanieczyszczone powietrze - poinformować o konsekwencjach zanieczyszczania powietrza (grzywny) - mówić aktywistycznie - podpowiadać jakie są możliwości działania, „co ty możesz zrobić”
13 Jakie korzyści wynikają z podjęcia tematu niskiej emisji?...dla społeczności szkolnej: - szkoła prezentuje się jako aktywna instytucja - szkoła ma szansę na współpracę ze środowiskiem lokalnym ...dla środowiska lokalnego: - nazywamy rzeczy po imieniu, analizujemy lokalne, specyficzne wyzwania - inicjujemy dialog, otwieramy dyskusję dot. ważnego tematu w społeczności - przebieg lokalnych wydarzeń/imprez (np. rajdy) są wzbogacone o działania młodzieży ...dla młodzieży: - występują w roli edukatorów - spotykają nowych ludzi - mocno się angażują - stają się ekspertami - stają się łącznikami pomiędzy szkołą a społecznością, pomiędzy urzędem a społecznością - są pomysłodawcami ...dla nauczycieli: - wzbogacamy nasz warsztat pracy - polepszają się nasze relacje z młodzieżą - szansa na partnerstwo w projekcie
14 Etapy projektu na temat ochrony czystości powietrza1. Wiedza i badanie 2. Diagnoza lokalna 3. Działanie
15 1) Wiedza i badanie
16
17
18 2. Diagnoza lokalna
19 Projekt informacyjny
20 Projekt informacyjny to na przykład…Zaprojektowanie i wykonanie ulotek, broszur, plakatów (i wydrukowanie ich na papierze ekologicznym) Happening lawendowy: rozdawanie nasion lawendy, która jest rośliną pochłaniającą zanieczyszczenia Rajd rowerowy Gra miejska/wiejska oraz towarzysząca jej akcja informacyjna o niskiej emisji Prezentacja zagadnienia niskiej emisji na zebraniu dla rodziców przez młodzież Współpraca i wspólne działanie z młodzieżową radą gminy Nawiązanie współpracy z samorządem, nadleśnictwem, biurem zieleni miejskiej > wspólne sadzenie drzew
21 …to również… Konkurs plastyczny lub literacki (np. na opowiadanie) Spotkanie z producentem pieców nowej generacji Przygotowanie z uczniami spotu na temat niskiej emisji i pokazanie go na zebraniach, rozesłanie do mediów lokalnych Zaproszenie do szkoły przedstawiciela samorządu lokalnego Forum dla gimnazjów z całego powiatu/gminy na temat niskiej emisji Profilaktyczne spotkanie z lekarzem lub sportowcem, który opowie o zagrożeniach związanych z życiem w zanieczyszczonym powietrzu Festyn, impreza plenerowa, zorganizowanie akcji przy okazji święta szkoły Prelekcja dla rady dzielnicy na temat niskiej emisji Rozmowa z dyrekcją i radą pedagogiczną na temat sposobu ogrzewania szkoły lub możliwości postawienia stojaków na rowery
22 Stworzenie komiksu Debata i przedstawienie nt. niskiej emisji w szkole Dzień transportu miejskiego, dzień bez samochodu, dzień ziemi, pierwszy dzień wiosny, dzień rowerowy Ścienna gazetka szkolna Podstrona na stronie internetowej szkoły z informacjami o „Weź oddech” w Waszej szkole
23
24 Projekt rzeczniczy
25 Jak uczyć i mówić o niskiej emisji w szkole?Mamy wpływ – pokażmy młodzieży, że jej działania mają sens i jakie mogą mieć skutki w przyszłości Rozejrzymy się wokół siebie – wyjdźmy ze szkoły na spacer, aby zaobserwować niską emisję w swojej najbliższej okolicy Liczą się fakty – podawajmy dane i liczby, aby uwiarygodnić nasze słowa Zobaczyć na własne oczy – korzystajmy z metody doświadczeń i badań Każdego dnia wdychamy 16 kg powietrza – co się w nim znajduje? – zadawajmy pytania kluczowe i pracujmy z ocenianiem kształtującym Zamiana ról – pozwólmy uczniom zostać edukatorami, a dorosłym wysłuchać tego, co mają do powiedzenia Współpraca między szkołami Współpraca z rodzicami Współpraca z innymi nauczycielami w szkole oraz dyrekcją
26 Poziomy informowania i alarmowe (PM10)
27 Skąd czerpać wiedzę? Strona internetowa wezoddech.ceo.org.pl oraz facebook.pl/wezoddech - Portal wiedzy o zmianach klimatu. Kalkulator CO2. Polski Alarm Smogowy: Fundacja Otwarty Plan: HEAL Polska: Kampania informacyjno-edukacyjna „Misja-emisja”:
28 Materiały edukacyjne w Weź oddechPrzewodnik – niska emisja Kryteria jakości projektu uczniowskiego Publikacja ze scenariuszami zajęć na temat niskiej emisji Wyzwania na rzecz czystego powietrza Prezentacje multimedialne – przyczyny, zagrożenia i metody przeciwdziałania niskiej emisji Nagrania z webinariów na temat projektu informacyjnego i rzeczniczego Karty pracy do diagnozy lokalnej Karty pracy do projektu rzeczniczego Gra symulacyjna Plakaty informacyjne
29 „Pokaż młodzieży swoje zaangażowanie, a zarazisz ich swoją aktywnością„Pomyśl, jakie to ważne z punktu widzenia naszego życia i nie odpuszczaj. Musimy wszyscy być bardziej świadomi tego, co się dzieje wokół nas”
30 „
31 Jak podzielić role (pomiędzy opiekunem projektu a młodzieżą) podczas realizacji kolejnych etapów projektu edukacyjnego? Etap 1 – Zawiązanie grupy projektowej Zadania po stronie nauczyciela Wspólne Zadania po stronie uczniów Określa wielkość grupy Określają swoje oczekiwania Przedstawia ogólny cel i określa szeroko temat (=niska emisja) Inicjuje nabór do projektu, dociera do osób zainteresowanych udziałem w projekcie Umawiają się na realizację projektu Zgłaszają się do projektu Prowadzi integrację w grupie projektowej Określają zasady na jakich realizowany będzie projekt: wspólne spisanie kontraktu Dowolny dobór w grupach projektowych
32 Etap 2 – Zdobywanie wiedzy i poznanie tematu niskiej emisji Zadania po stronie nauczyciela Wspólne Zadania po stronie uczniów Inspiruje Szukają informacji w wybranych przez siebie źródłach (internet, biblioteka, prasa lokalna, wywiady) Wyjaśnianie niejasności Wsparcie w uporządkowaniu zebranych informacji i selekcji Prowadzenie lekcji wprowadzającej Przeprowadzają doświadczenia i badania w terenie Sprawdzanie wiedzy uczniów Doświadczalnie sprawdzają jakość powietrza Bierze udział w dodatkowych szkoleniach, pogłębia swoją wiedzę w temacie Poszukuje informacji w internecie
33 Etap 3 – Przygotowanie i przeprowadzenie diagnozy lokalnej Zadania po stronie nauczyciela Wspólne Zadania po stronie uczniów Przedstawia różne przykłady i sposoby diagnozowania Wybierają lub sami proponują sposób przeprowadzenia diagnozy Przedstawia szeroki plan działań (po co robimy to badanie, jak je wykorzystamy → do stworzenia pomysłu na działanie informacyjne) Określenie terenu badań (czy w całej gminie, czy na terenie szkoły) Udostępnia materiały (np. karty pracy), które młodzież może wykorzystać do tworzenia narzędzi badawczych do diagnozy Przygotowują narzędzia diagnozujące, np. ankiety Sprawdzenie z młodzieżą przygotowanych narzędzi Przeprowadzają diagnozę Monitoruje, konsultuje działania uczniów Wspiera zbieranie wyników, jeśli w jakimś środowisku jest trudność z przeprowadzeniem diagnozy Przypomina o dobrych zasadach współpracy (ustalonych na początku projektu)
34 Zadania po stronie nauczyciela Wspólne Zadania po stronie uczniów Etap 4 – Analiza wyników diagnozy i określenie celu działania informacyjnego Zadania po stronie nauczyciela Wspólne Zadania po stronie uczniów Pomoc w interpretacji wyników zależna od wieku uczniów i ich sprawności Zliczają wyniki (np. ankiety) Propozycja tematów Określają odpowiedni język informacji Tworzą wykresy, tabele, Usystematyzowanie i zebranie w logiczną całość Wskazują sposób prezentacji wyników i wniosków Formułują pomysły na dalsze działania w odniesieniu do zebranych informacji – określają cel działania informacyjnego Wsparcie w określeniu ról i zadań potrzebnych do wykonania w projekcie Spisują plan działania i przypisują się do zadań (terminy + kto za co jest odpowiedzialny) Nauczyciel zna te ustalenia i może następnie dopytywać, jak idzie realizacja działań. Ustalają / potwierdzają termin kolejnego spotkania projektowego i co na nim będą robić
35 Etap 5 – Prowadzenie działań + monitoring efektów + podsumowanie projektuZadania po stronie nauczyciela wspólne Zadania po stronie uczniów Przypominanie o terminach spotkań Wywiązywanie się z wziętych na siebie działań Dbanie o to, by działy się zarówno rozmowy indywidualne jak i w grupie Prezentacja wyników Obserwacja i pomoc lub nadzorowanie działań uczniów Planują formę i termin przeprowadzenia ewaluacji i efektów projektu (twarde dane ale też miękkie – samoocena uczniów) Pomoc z zebraniu środków finansowych – jeśli są potrzebne do przeprowadzenia działania Rozmowa z radą pedagogiczną i przedstawienie wyników ankiety ewaluacyjnej
36 Zapraszamy do kontaktu!wezoddech.ceo.org.pl facebook.pl/wezoddech