1 Jan W. Wiktor Warszawa, 13.06.2017 r. UE w KrakowieRefleksja nad relacjami interdyscyplinarnymi w naukach ekonomicznych. Między formalizmem klasyfikacji a pragmatyką rozstrzygnięć

2 Plan Formalny kształt relacji między dyscyplinami - problemy 1, 2, 3, 4 Zagadnienia badań interdyscyplinarnych - problemy 5, 6, 7, 8 3. Podsumowanie

3 1. Formalny kształt relacji między dyscyplinami- problemy 1, 2, 3, 4 1.1. Klasyfikacja nauki - podział na obszary, dziedziny, dyscypliny, (subdyscypliny, specjalizacje…) [Teksty prof. prof. A. Goryni, K. Jajugi - seminarium KNE PAN r.]

4 Relacje między dziedzinami i dyscyplinamizachęta do wielowymiarowej refleksji - dwa wymiary: refleksja „normatywna”, formalna klasyfikacja nauki oraz - refleksja „empiryczna” - egzemplifikacja wybranych problemów relacji Inter- i intradyscyplinarnych w praktyce uprawiania nauki

5 1.2. Klasyfikacja nauki w Polsce„Tak jest…” do 2011 r. - systematyka nauki w Polsce: dwustopniowa: dziedziny - dyscypliny, wykaz dziedzin i dyscyplin - kompetencje Centralnej Komisji (dziedzina: nauki ekonomiczne, dwie dyscypliny: 1) Ekonomia oraz 2) Organizacja i zarządzanie b) od 2011 r. klasyfikacja - trzy stopnie: obszar wiedzy - dziedzina nauki - dyscyplina naukowa, decyzje Ministra NiSzW

6 Stan obecny: obszary nauki - 8, dziedziny nauki - 22 i dyscypliny naukowe - 96 Obecna klasyfikacja nauki w Polsce: liczba i granice podziału, strukturalizacja nauki - dyskusyjność   Paradoksy:

7 Paradoksy klasyfikacji:są „obszary nauk”, które mają tylko jedną dziedzinę nauki, np. obszar nauk technicznych - dziedzina nauk technicznych, są „dziedziny nauk” które nie maja dyscyplin, np. dziedzina nauk teologicznych w obszarze nauk humanistycznych, dziedziny nauk: farmaceutycznych, nauk o zdrowiu, nauk o kulturze fizycznej (w obszarze nauk medycznych i nauk o zdrowiu), dziedziny sztuk filmowych, sztuk muzycznych, sztuk teatralnych (w obszarze sztuki).

8 Relacje między dyscyplinami w perspektywie obszarów i dziedzin - nauki o zarządzaniuObszar nauk społecznych Obszar nauk humanistycznych Dziedzina nauk ekonomiczny ch Dziedzina nauk humanistycznych Dyscyplina Nauki o zarządzaniu Dyscyplina Nauki o zarządzaniu ? RELACJE MIĘDZY DYSCYPLINAMI O TEJ SAMEJ NAZWIE Tożsamość dyscypliny Kolaboracja - konwergencja - autarkia? Autarkia a integracja przedmiotu badań

9 Relacje między dyscyplinami - granice podziału:Jakie uzasadnienie: merytoryczne? czy „społeczne?” - formalizm rozstrzygnięć administracyjnych, - tożsamość dyscypliny, - poszukiwanie odpowiedzi na pytania stawiane przez naukę w ramach danej dziedziny - dyscypliny, [prof. B. Nogalski, Subdyscypliny w NoZ ; prof.. J. Wilkin, Wyzwania dla badań ID i ścieżki kariery]

10 Tak będzie ? (od 2021?) REFORMA 2,0: nowa klasyfikacja nauki i nowy podział na dziedziny i dyscypliny ograniczenie liczby dyscyplin do 40? połączenie klasyfikacji nauki z system ewaluacji jednostek naukowych (poziom uczelni, nie wydziału), kategoria dyscypliny na uczelni […] - uprawnienia do doktoratów i habilitacji integracja z systematyką OECD - ?

11 1.3. Relacje między dziedzinami i dyscyplinami - rozwiązania NCNNauki Humanistyczne, Społeczne i o Sztuce (panel HS 1-6) szczegółowych obszarów Nauki o Życiu (panel NZ 1-9) - 103, Nauki Ścisłe i Techniczne (panele ST 1-10) - 171 Suma: 363 obszary Problem integracji - recenzenci

12 1.4. Relacje między dyscyplinami - Klasyfikacja OECD (synteza)Klasyfikacja nauki: 6 dziedzin i 37 dyscyplin (+ otwartość systemu: „inne dyscypliny w ramach danej dziedziny nauki”)

13 1.4. Relacje między dyscyplinami - Klasyfikacja OECD (synteza)Wykaz dziedzin nauki i technik według klasyfikacji OECD 1 Nauki przyrodnicze 2 Nauki inżynieryjne i techniczne 3 Nauki medyczne i nauki o zdrowiu 4 Nauki rolnicze 5 Nauki społeczne 5.2 Ekonomia i biznes (economics and business) 5.2.a Ekonomia, ekonometria 5.2.b Stosunki przemysłowe 5.2.c Biznes i zarządzanie 6 Nauki humanistyczne

14 2. Zagadnienia badań interdyscyplinarnych - problemy 5, 6, 7, 8 EgzemplifikacjaPrzykład 2.1. Relacje interdyscyplinarne: Ekonomia a zarządzania - „Ekonomia menedżerska” [Interdyscyplinarność – tekst prof. B. Fiedora - seminarium KNE PAN r.]

15 Obszary merytoryczne ekonomii menedżerskiejEKONOMIA MENEDŻERSKA W.F. Samuelson, S.G. Marks I.Png, D. Lehman L.M. Froeb, B.T. McCann

16 „problematyka alokacji ograniczonych zasobów w procesie kierowania firmą lub instytucją”problematyka „harmonizowania działań, wykonywanych na rzecz organizacji, dla osiągnięcia jej celów, w sposób skuteczny, tzn. prowadzący do zamierzonego wyniku oraz sprawny, tzn. wykorzystujący zasoby mądrze i bez zbędnego marnotrawstwa”

17 Podstawy organizacji i zarządzania, R.G. Griffin,„problematyka alokacji ograniczonych zasobów w procesie kierowania firmą lub instytucją” Ekonomia menedżerska, I. Png i D. Lehman, problematyka „harmonizowania działań, wykonywanych na rzecz organizacji, dla osiągnięcia jej celów, w sposób skuteczny, tzn. prowadzący do zamierzonego wyniku oraz sprawny, tzn. wykorzystujący zasoby mądrze i bez zbędnego marnotrawstwa”, Podstawy organizacji i zarządzania, R.G. Griffin,

18 szerzej - relacje między Przykład 2.2. Relacje intradyscyplinarne: Zarządzanie a marketing - A. Ries, l. Ries, War in the Boardroom „Wojna (?) marketingu z zarządzaniem” szerzej - relacje między dyscyplinami z odmiennych dziedzin: zachęta i niebezpieczeństwa

19 3. Podsumowanie Ekonomia - ex definitione - jest ? - zmierza ? - w stronę nauki interdyscyplinarnej, Granice między dyscyplinami - zmienne, otwarte, przenikalne dla nowych oddziaływań, trudność wykorzystania doświadczeń wcześniejszych - podobnie jak granice między przedsiębiorstwem a otoczeniem (H.I. Ansoff)

20 3. Podsumowanie - przesłanki IDnaturalne związki nauk ekonomicznych (economics and business) z innymi dziedzinami (dyscyplinami) nauki natura problemu (problemów), triangulacja metodyczna, otwartość postaw, pasja poznawcza, ciekawość i odwaga w podejmowaniu wyzwań ze strony współczesnego świata, podejście holistyczne, poszukiwanie całościowej, pełnej odpowiedzi na pytania i problemy

21 3. Podsumowanie „możliwości ekonomii w przewidywaniu przyszłości są niewielkie” (R. Heilbroner), sformułowanie trafnej diagnozy i wyjaśnienia rzeczywistości - zachęca do wyraźnej integracji dyscyplin i specjalności, do syntezy obejmującej nie tylko „dyscypliny ekonomiczne”. (czy ?) odpowiedź na pytania stawiane przez nauki ekonomiczne znajduje się - lub może znajdować się - Beyond Economics (K.E. Boulding).

22 3. Podsumowanie Płaszczyzny integracji dyscyplin ekonomicznych - może integracja i wspólne stanowisko trzech „komitetów ekonomicznych” PAN (KNE, KF i KNOiZ) w sprawie nowej klasyfikacji nauki w Polsce od 2021 r. - ?

23 Dziękuję za uwagę Jan W. Wiktor