1

2 Jeśli chcesz zbudować statek, nie zbieraj ludzi, by rąbali drwa i ostrzyli narzędzia. (...) Naucz ludzi tęsknoty za bezkresnym morzem. Antoine de Saint-Exupery

3 DZIEŃ DOBRY PAŃSTWU....

4 Prowadzący wykład prof. dr hab. Janusz Olearnik www.olearnik.pl

5 Czterech menedżerów z powodu całkowitej nieudolności zostało po szyje zasypanych w piasku, grozi im kara śmierci. Nie mogą się zupełnie poruszać, nawet obrócić głowy. Pomiędzy A i B znajduje się masywna, kamienna ściana, przez którą nic nie można zobaczyć. Skazani wiedzą, że każdy z nich ma na głowie cylinder, dwóch z nich czarny, pozostałych dwóch biały. Nie wiedzą jednak, jakiego koloru są poszczególne cylindry. Aby uniknąć kary śmierci jeden z nich musi określić kolor swojego cylindra. Jeżeli się pomyli, wszyscy czterej zginą, nie ma drugiej szansy. Nie mogą ze sobą rozmawiać i mają 10 minut na zastanowienie się. Jeśli do tego czasu im się nie uda – zginą... Menedżerowie nie mogą ze sobą rozmawiać, ani w żaden posób nawzajem się ze sobą komunikować. A i B widzą tylko ścianę. C widzi B. D widzi B i C. Pytanie: Który z nich podał właściwą odpowiedź i dlaczego był stuprocentowo pewny, że jest ona prawidłowa?

6 Zasady zaliczenia przedmiotu 1/2 PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ W TURYSTYCE I REKREACJI studia stacjonarne 1.Zaliczenie przedmiotu i uzyskanie 4 punktów ECTS następuje na podstawie pozytywnego wyniku egzaminu. 2. Ocena z egzaminu jest ustalana na podstawie systemu punktowego. 3. Ocenę pozytywną z egzaminu mogą otrzymać te osoby, które zaliczyły ćwiczenia, uzyskując minimum 13 punktów. 4. Podstawą ustalenia oceny egzaminacyjnej jest suma punktów uzyskana przez studenta: a) Jako zaliczenie ćwiczeń – 13-25 pkt; b) Jako premia za uczestnictwo w wykładach – 0-25 pkt (5 pkt za 1 wykład) c) Jako ocena pisemnego sprawdzianu wiedzy w formie testowej 0-50 pkt; Maksymalna liczba punktów wynosi 100. Liczba punktów wymagana do pozytywnej oceny egzaminu wynosi 51.

7 5. Tryb zaliczenia przedmiotu: a) Ostatni wykład tydzień 5: 28 X, potwierdzenie premii za uczestnictwo w wykładach w postaci liczby punktów b) Termin pisemnego sprawdzianu wiedzy – 4 XI cz.1 grupy T1, T2, T3 – 8.00 s. 2/8 P4, cz.2 grupy T4, T5, T6 – 9.00 s. 2/8 P4 c) Podanie wyników sprawdzianu w postaci liczby punktów – na ćwiczeniach do 18 XI d) Ostatnie ćwiczenia tydzień 10: 2 XII e)Termin podania do wiadomości studentów wyników zaliczeń ćwiczeń w postaci liczby punktów – do 5 XII f)Wpisanie wyników egzaminu do systemu – 9 XII 6. Osoby, które nie uzyskają pozytywnej oceny w podanym wyżej trybie i terminie przystąpią do egzaminu w trybie sesji poprawkowej, formą egzaminu będzie pisemny i/lub ustny sprawdzian wiedzy. Zasady zaliczenia przedmiotu 2/2 PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ W TURYSTYCE I REKREACJI studia stacjonarne

8 O PRZEDSIĘBIORCZOŚCI Wykład nr 2 7 października 2014

9 PO TO STUDIUJEMY !!!

10 Świat biednych i świat bogatych 1 H.Bieniok Uważają że życie jest przeznaczeniem, którego nie da się zmienić Twierdzą, że trzeba życie aktywnie kształtować Żyją w świecie ograniczeńŻyją w świecie dostatku Są bierni i działają na małą skalę Są przedsiębiorczy i działają na dużą skalę Myślą krótkoterminowo, starając się codziennie żyć w miarę wygodnie Myślą długoterminowo, chcąc kiedyś żyć bardzo wygodnie Grają o pieniądze aby przeżyć Grają o pieniądze aby je zainwestować w przyszłość

11 Świat biednych i świat bogatych 2 H.Bieniok Zarabiają mało i wydają wszystkie pieniądze Zarabiają dużo a wydają względnie mało Utknęli w rutynie stałych dochodów Nigdy nie ustalają pułapu dochodów Nie lubią swojej pracyKochają to co robią Są gotowi pracować co najwyżej 8 godzin dziennie Są gotowi pracować nawet 7 dni w tygodniu po kilkanaście godzin Widzą wszędzie przeszkodyKoncentrują się na potencjalnych szansach Unikają ryzyka jak ogniaChętnie podejmują ryzyko

12 Świat biednych i świat bogatych 3 H.Bieniok Otaczają się nieudacznikamiOtaczają się zwycięzcami Nie cierpią bogatychPodziwiają i naśladują innych bogatych Uważają, że już wszystko wiedzą Ciągle się uczą i rozwijają Gotowi są robić tylko to co łatwe Gotowi są walczyć z trudnościami Koncentrują się na dochodzie z pracy Koncentrują się na pomnażaniu majątku

13 PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ DROGĄ DO BOGACTWA ???

14 Różne ujęcia przedsiębiorczości filozofia działania Przedsiębiorczość - filozofia działania zbiór cech osoby Przedsiębiorczość - zbiór cech osoby Przedsiębiorczość – sposób podejmowania i prowadzenia działań proces Przedsiębiorczość - proces

15 Przedsiębiorczość jako filozofia działania Pogoń za rynkową szansą bez względu na aktualnie dysponowane zasoby. Kreuj produkty - „wymiatacze” Zwycięzca bierze wszystko Ekspansja i biznes globalny Taka przedsiębiorczość jest po to, aby w biznesie wygrać szanse, być w czołówce, zdominować. SUKCES

16 Cechy wrodzone Zaradność Odwaga Zmysł rywalizacji Pracowitość Inicjatywa Kreatywność Upór Komunikatywność Cechy nabyte Odpowiedzialność Otwartość Samodyscyplina Odporność na stres Silna motywacja Pragmatyzm Wiedza Wstrzemięźliwość Przedsiębiorczość jako zbiór cech osoby Taka przedsiębiorczość jest po to, aby człowiek przez biznes zdobywał pieniądze, bogacił się.

17 Przedsiębiorczość jako sposób podejmowania i prowadzenia działań Taka przedsiębiorczość jest po to, aby skuteczny i efektywny był biznes organizacji, w której pracuję. Przedsiębiorczość małego biznesu Przedsiębiorczość organizacji non-profit Przedsiębiorczość gospodarczych systemów zorganizowanych Przedsiębiorczość międzynarodowa

18 Przedsiębiorczość jako proces Organizowanie wsparcia dla realizacji pomysłu Poszukiwanie pomysłu na coś nowego, na zmianę Wdrożenie pomysłu w życie Samodzielne działanie Taka przedsiębiorczość jest po to, aby wyrazić uporządkowaną sekwencję działań przedsiębiorczych.

19 Różne ujęcia przedsiębiorczości filozofia działania Przedsiębiorczość - filozofia działania zbiór cech osoby Przedsiębiorczość - zbiór cech osoby Przedsiębiorczość – sposób podejmowania i prowadzenia działań proces Przedsiębiorczość - proces

20 Przedsiębiorczość próba definicji uniwersalnej S. Sudoł - elastyczność przystosowywania się do zmieniających się warunków otoczenia, w powiązaniu ze stałą i czujną jego obserwacją. Przedsiębiorczość jest cechą, postawą przedsiębiorcy, menedżera lub całego przedsiębiorstwa, przez którą rozumie się: - gotowość i zdolność do podejmowania oraz rozwiązywania w sposób twórczy i nowatorski nowych problemów, przy świadomości i akceptacji związanego z tym ryzyka; - umiejętność wykorzystywania pojawiających się szans i okazji;

21 Przedsiębiorczość innowacyjność Nie istnieje przedsiębiorczość bez innowacyjności S.Sudoł Innowacje są sercem przedsiębiorczości R.Hisrich, M.Peters Innowacja jest specyficznym narzędziem przedsiębiorczości P.F.Drucker NOWE, NOWE, NOWE …. NOWE MUSI BYĆ LEPSZE ….

22 Przedsiębiorczość - ekspansywność Ambitne zadania + krótki czas =szybki rozwój i dobre wyniki WIĘCEJ, SZYBCIEJ, LEPIEJ

23 Przedsiębiorczość przestępcza (oszukańcza) Przedsiębiorczość zmierzająca do realizacji celów niezgodnie z prawem i normami życia społecznego - może być prymitywna i prostacka, ale nieraz jest przebiegła i na wysokim poziomie; - rozwija się intensywniej w czasach przełomów, kryzysów, - często jest wynikiem wad systemu prawnego – luk, sprzeczności i braku jego stabilności

24 Jest czas ludzi przedsiębiorczych

25 Dariusz Miłek Leszek Czarnecki Irena Eris Solange Olszewska

26 Jest czas ludzi przedsiębiorczych 1 Polska gospodarka potrzebuje ludzi przedsiębiorczych.

27 Jest czas ludzi przedsiębiorczych 2 Przedsiębiorstwa marzą o pracownikach energicznych, pomysłowych, skutecznych.

28 Jest czas ludzi przedsiębiorczych 3 Trzeba podnieść stosunkowo niski poziom innowacyjności (patentów, wzorów użytkowych).

29 Jest czas ludzi przedsiębiorczych 4 Łatwiej samodzielnie podejmować działalność, a młodzi wykształceni ludzie szukają dla siebie miejsca w biznesowej rzeczywistości.

30 Jest czas ludzi przedsiębiorczych 5 Środki unijne wspomagają przedsiębiorczość.

31 Bariery rozwoju przedsiębiorczości w Polsce

32 Bariery przedsiębiorczości w Polsce 1 niedobre tradycje w przeszłości, niedostatek kultury przedsiębiorczości w świadomości i postawach ludzi

33 Bariery przedsiębiorczości w Polsce 2 niewystarczający system nauczania przedsiębiorczości na różnych szczeblach edukacji

34 Bariery przedsiębiorczości w Polsce 3 wysokie podatki i opłaty przedsiębiorców, skomplikowany system podatkowy,

35 Bariery przedsiębiorczości w Polsce 4 obszerny zakres ingerencji państwa: duża liczba i szczegółowość regulacji prawnych, biurokracja

36 Bariery przedsiębiorczości w Polsce 5 niska kultura prawna i etyczna, przestępczość,

37 W Polsce wśród osób do 30 roku życia aż 81 procent ma pozytywny stosunek do samozatrudnienia i prowadzenia własnego biznesu. Pod względem łatwości założenia firmy Polska jest na 116 miejscu wśród 189 krajów przebadanych przez Bank Światowy. (Newseek, 20 I 2014) Mimo to własną działalność prowadzi tylko 7 procent osób w tym wieku.

38 Skąd się bierze przedsiębiorczość człowieka?

39 Skąd bierze się przedsiębiorczość człowieka ? W każdej populacji jest tylko 1-2% ludzi przedsiębiorczych (Wall Street Journal) Tylko 28% młodych obywateli (15-24 lata) z krajów „dawnej Unii Europejskiej” zamierza założyć własną firmę w ciągu najbliższych 5 lat. A ilu młodych Polaków? 48% Polaków!!!

40 Skąd bierze się przedsiębiorczość człowieka ? Talent jako źródło przedsiębiorczości, cechy odziedziczone, wrodzone Wykształcenie i doświadczenie jako źródła cech przedsiębiorczych nabytych +

41 Jak stać się przedsiębiorczym ? Przejąć w genach po rodzicach Nauczyć się w szkole - średniej i wyższej Ukończyć specjalne kursy Podglądać najlepszych Ukształtować przez doświadczenia praktyczne Mix kilku powyższych sposobów

42 Wykształcenie a sukces przedsiębiorcy 1.Czy wykształcenie jest niezbędne do osiągnięcia sukcesu w biznesie? 2.Czy koniecznie trzeba studiować ekonomię albo zarządzanie, aby zostać przedsiębiorcą?

43 Wykształcenie a sukces przedsiębiorcy ODPOWIEDŹ 1 Czy wykształcenie jest niezbędne do osiągnięcia sukcesu w biznesie? - Wykształcenie jest przydatne, ale nie jest niezbędne. - Wykształcenie formalne ma mniejsze znaczenie, ważniejsza jest WIEDZA, to ona zwiększa prawdopodobieństwo sukcesu biznesowego. - Można ją nabyć w szkole (łatwiej i szybciej) albo przez doświadczenia życiowe (dłużej i drożej).

44 Wiedza a przykłady sukcesów i porażek biznesowych Przypadek LTCM (Long Term Capital Management) Eurogeddon - Armagedon Przypadek Andrew Carnegie Bill Gates

45 Przypadek LTCM (1994-2000) LTCM – amerykański fundusz inwestycyjny Long Term Capital Management, Specjalność – operacje finansowe oparte na specjalnych modelach finansowych zbudowanych przez zatrudnionych naukowców, w tym 2 laureatów Nagrody Nobla; Początkowy sukces (40% zwrotu), potem krach jako skutek nie przewidzianego kryzysu w Rosji.

46 Eurogeddon - Armagedon Fundusz Inwestycyjny Eurogeddon powstały w lutym 2012, oparty na prognozach i założeniach Profesora Krzysztofa Rybińskiego, przez niego założony; Do X’2013 – 50% strat (!) Ekonometryk po SGH Profesor ekonomii Były Wiceprezes NBP Praktyk bankowości

47 Przypadek Andrew Carnegie Ur. 1835r. w Szkocji, wyemigrował do USA, tam zarabiał na życie prostymi pracami, ale ukończył szkołę podstawową i pracował jako listonosz; Uzupełniał wiedzę na własną rękę, czytając sporo książek z ekonomii i kultury, ale nigdy nie zdobył formalnego wykształcenia; W wieku 20 lat zainwestował pierwsze 500 dolarów w kolejnictwo, które przeżyło boom po wojnie domowej, Carnegie stał się zamożnym biznesmenem, założycielem największego koncernu stalowego. Odszedł na emeryturę w 1901r. jako multimilioner (250 mln dolarów). Człowiek wszechstronny, oczytany, inteligentny – liczne inicjatywy dobroczynne wspierające m.in. edukację (Carnegie Institute of Technology).

48 Przypadek Billa Gatesa Ur. 1955r. w USA, w zamożnej rodzinie. B. dobry uczeń, programista komputerowy. W 1973r. podjął studia matematyczne na Harvardzie, które przerwał w 1976 i nigdy ich nie ukończył. W 1976r. wraz z Paulem Allenem założył firmę Microsoft - dziś czołową spółkę na świecie; Najbogatszy człowiek na świecie (1995-2007). Mimo braku formalnego wykształcenia – doktor honoris causa wielu prestiżowych uczelni, w tym Harvardu.

49 7 % amerykańskich miliarderów nie ma dyplomu uczelni Stone, Williams – współtwórcy TWITTERA Dell – firma DELL Ellison – ORACLE Ferrero - FERRERO (EU) Ingvar – IKEA (EU) Albrecht – ALDI (EU)

50 Wykształcenie a sukces przedsiębiorcy ODPOWIEDŹ 2 Czy koniecznie trzeba studiować ekonomię albo zarządzanie, aby zostać przedsiębiorcą? -Niekoniecznie, choć jest to łatwiejsze dla absolwentów tych kierunków. - Skuteczni przedsiębiorcy często są absolwentami innych kierunków. Ale wtedy na ogół podnoszą kwalifikacje (studia podyplomowe, studia MBA, kursy, szkolenia, staże).

51 Czy warto uczyć się przedsiębiorczości? Absolwenci, którzy kończyli programy z zakresu przedsiębiorczości: Z badań absolwentów uniwersytetu w Arizonie (USA): Charney A., Libecap G.D: Impact of Entrepreneurship Education, Kauman Center for EL, Boston, 2000 za J. Cieślik w porównaniu do absolwentów, którzy nie brali udziału w takich programach. Ich roczne dochody były średnio o 27% wyższe, a aktywa – o 62%; Ich poziom satysfakcji z wykonywanej pracy był wyższy Podejmowali 3-krotnie częściej pracę na własny rachunek Wykazywali 3-krotnie większą skłonność do zakładania własnych firm

52

53 POLSKA PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ

54 1.Przedsiębiorczość akademicka i studencka Pracownicy uczelni – transfer wiedzy do biznesu, Doktoranci – połączenie prac doktorskich z praktyką biznesu, Studenci – wcześniejszy start, Absolwenci – wsparcie kariery zawodowej. Polska przedsiębiorczość 1 Przedsiębiorczość akademicka, Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP), Raport z badania, 2009

55 2. Inkubatory przedsiębiorczości Polska przedsiębiorczość 2 Różnorodne formy wsparcia dla startujących samodzielnie w biznesie (lokal, preferencje czynszowe, pomoc doradcza, usługi księgowe, prawne, marketingowe, itp.)

56 3. Finansowanie nowych przedsięwzięć Polska przedsiębiorczość 3 oferty banków anioły biznesu franchising środki UE granty ministerialne, samorządowe konkursy

57 4. Przedsiębiorczość rodzinna Polska przedsiębiorczość 4 PUBLIKACJE Jeżak J., Popczyk W., Winnicka-Popczyk A., Przedsiębiorstwo rodzinne, funkcjonowanie i rozwój; Warszawa: Difin, 2004. Badanie firm rodzinnych. Raport końcowy, PARP, PENTOR, grudzień 2009 ORGANIZACJE Stowarzyszenie Inicjatywa Firm Rodzinnych w Warszawie Instytut Biznesu Rodzinnego w Poznaniu Fundacja Firmy Rodzinne w Warszawie

58 5. Przedsiębiorczość kobiet Polska przedsiębiorczość 5 Przejście z obowiązków rodzinnych i domowych do zawodowej aktywności Awans zawodowy, kobiety jako menedżerowie Priorytet dla przedsiębiorczości kobiet w programach UE

59 6. Przedsiębiorczość w kształceniu akademickim Polska przedsiębiorczość 6 Kształcenie specjalistyczne – kierunek, specjalność studiów Nauczanie przedsiębiorczości na kierunkach nie związanych z zarządzaniem i ekonomią Kształcenie podyplomowe Problem kontaktu z praktyką biznesu Problem doświadczonych wykładowców

60 7. Przechodzenie menedżerów w średnim wieku z dużych firm do własnej działalności biznesowej – tendencja w krajach wysoko rozwiniętych, oczekiwana w Polsce Polska przedsiębiorczość 7

61 Konieeeec

62 KONIEC