1 Jerzy Wilkin Ewolucja ekonomii politycznej i jej miejsce we współczesnej myśli ekonomicznej autor prezentacji: Maciej Klocek

2 Ogólny zarys ewolucji Pozycja ekonomii politycznej:dominująca do końca XIX wieku na marginesie głównego nurtu aż do końca XX wieku koniec XX wieku – próba syntezy z mainstream economics

3 Szczególna sytuacja w ‘bloku wschodnim’W krajach komunistycznych ekonomia polityczna dominuje Jest ‘zniewoloną królową nauk ekonomicznych’ Całkowicie zdominowana przez ideologie komunistyczną (marksizm-leninizm)

4 Sytuacja w PRL’u Po odwilży ’56 powstało wiele wartościowych prac z dziedziny ekonomii politycznej M. Kalecki O. Lange Jednakże ogólnie skompromitowana, pozostały dwie katedry WNE Białystok

5 Podstawy ekonomii politycznejPrekursor – Antoine de Montchretien, XVII wiek Potem A. Smith i J.S Mill Ekonomia polityczna bada relacje między rynkiem a państwem Nazywana także ekonomią publiczną i społeczną

6 Klasyczna ekonomia politycznaŁączy ekonomię z filozofią i polityką Przedstawiciele: D. Hume i K. Marks Naukowe podejście do analizy procesów gospodarczych Uznanie autonomii i prymatu gospodarki nad innymi dziedzinami Koniec klasycznej ekonomii politycznej: ‘Principles of economics’ A. Marshalla

7 Instytucjonalizm Elementy występowały już u Smitha i MarksaRozwój od końca XIX wieku Od lat ’60 nabiera coraz większego znaczenia Dzieli się na dwa odłamy: Klasyczną ekonomię instytucjonalną Nową ekonomię intytucjonalną

8 Przedstawiciele instytucjonalizmuSzkoła amerykańska: T. Veblen, J. R. Commons, W. C. Mitchell, C. Ayres, J. K. Galbraith Szkoła europejska: G. Myrdal, K. Polanyi, K. W. Kapp Instytucjonalizm w Japonii: S. Tsuru

9 Opozycja wobec ekonomii neoklasycznejInstytucjonaliści kontestowali: Statyczny model analizy Nadmierny formalizm Ponadkulturowy charakter praw Samoregulację gospodarki Próba rewolucji naukowej nie powiodła się Wg M. Blauga pierwsza fala instytucjonalizmu wygasła w latach ‘30

10 Nowa ekonomia instytucjonalnaG. Myrdal przewidywał wyparcie szkoły neoklasycznej przez instytucjonalizm Nowa ekonomia instytucjonalna – połączenie obu spojrzeń na ekonomię Wykorzystanie neoklasycznych metod analizy (wspólny język) + zastosowanie teorii instytucji

11 Nowa ekonomia instytucjonalnaTeoria kosztów transakcyjnych Ekonomia praw własności Ład gospodarczy a instytucje Teoria wyboru publicznego W 1984 J. M. Buchanan dostaje nagrodę Nobla

12 Keynesizm Przez wielu zaliczany do ekonomii politycznej, jako że:Stoi w opozycji do szkoły neoklasycznej Ukazuje zawodność rynku Dowodzi stabilizującej roli państwa Podkreślaja konieczność redystrybucji dochodów Później synteza neoklasyczna P.Samuelsona.

13 Postkeynesowska ekonomia politycznaSilniejszy związek z ekonomią polityczną w pracach: J. Robinsona i N. Kaldora Prace M. Kaleckiego: Analiza funkcjonowania rynku niedoskonałej konkurencji Model cyklu koniunkturalnego (analiza zmian zatrudnienia) Teoria zysku

14 Neoklasyczna (nowa) ekonomia politycznaOpisuje: ‘zawodność rynku’ Znaczenie ochrony praw własności Analizę efektów zewnętrznych Problem dóbr publicznych Problem monopoli i oligopoli Występuje przeciwko aktywności państwa (w przeciwieństwie do instytucjonalizmu).

15 Renesans ekonomii politycznejPrzyczyny: Niepowodzenia ekonomii głównego nurtu w rozwiązywaniu problemu społeczno-gospodarczych Potrzeba syntezy poszczególnych odcinków badań Potrzeba nowych obszarów badawczych Bezsprzeczne wzajemne uzupełnianie się obu szkół ekonomicznych

16 Dziękuję za uwagę