1 Joanna von schaffgotsch – gryzik

2 Śladami Joanny Autorzy: Mateusz Heda i Damian GościńczykGimnazjum nr 14 im. prof. Jana Karskiego w Rudzie Śląskiej Opiekun: Agnieszka Krupińska-Sobala

3 Joanna Schaffgotsch z domu Grycik, Urodziła się kwietnia w Porembie – obecnie jest to dzielnica Zabrza Zmarła 21 czerwca w Kopicach. Odziedziczyła fortunę Karola Goduli Była żoną hrabiego Hansa Ulryka Schaffgotscha. Czasami jej nazwisko jest pisane w formie Gryzik Jest znana jako śląski kopciuszek.

4 KILKA SŁÓW O ŻYCIU ŚLĄSKIEGO KOPCIUSZKAOjciec Jan (komornik) zmarł w 1845 roku. Po śmierci męża Antonina z domu Hayn nie zajmowała się swymi dziećmi, i od 1846 małą Joanną, w domu Karola Goduli opiekowała się służąca Emilia Lukas. Fortuna jaką zgromadził śląski przedsiębiorca była jedną z największych w dziejach Śląska. Niestety nie miał żadnych potomków, więc nie było spadkobiercy zgromadzonych przez niego dóbr Był człowiekiem samotnym i okaleczonym. Jego brzydota i ponury charakter działała odpychająco na jego otoczenie. Nocne doświadczenia chemiczne nasuwały też przypuszczenie, że paktuje z diabłem. Jedynie Joanna nie okazywała strachu i nie czuła lęku do niego.

5 Karol ujęty bezpośredniością Joanny, polubił ją do tego stopnia, że postanowił się nią zaopiekować. Diabeł z Rudy Śląskiej wyłożył na opiekę i edukację Joanny, jednak gdy miała zaledwie 6 lat, zmarł. Ustanowił ją swą uniwersalną spadkobierczynią, a swych krewniaków do, których nie miał zaufania zadowolił jedynie legatami pieniężnymi. Joanna odziedziczyła: 4 kopalnie galmanu i połowę udziału w kolejnej, kopalni węgla, 4 majątki ziemskie: Szombierki, Orzegów, Bobrek, Bujaków oraz Chudów, Paniówki, łącznie prawie 70 tys. mórg pola i prawie ,5 tys. mórg lasu.

6 6 października 1858 roku król pruski Fryderyk IV Hohenzollern nadał jej szlachectwo zmieniając nazwisko na Gryzik von Schomberg - Godula i nadał herb. Znalazły się w nim błękit i złoto, barwy Górnego Śląska oraz górniczy młotek i pyrlik, aby każdy z potomków wiedział skąd wzięła się fortuna Joanny.

7 15 listopada 1858 troku Joanna została żoną hrabiego Hansa Ulryka Schaffgotscha z Cieplic.Różniło ich wszystko, on raczej niemajętny (rodową fortunę odziedziczył stryj) ze wspaniałym nazwiskiem i koligacjami z europejskimi dynastiami, a ona córka służącej, ale za to bajecznie bogata, z dopiero co zdobytym tytułem szlacheckim. Choć mariaż był planowany, to podobno okazał się niezwykle udany. W szczęściu i wzajemnej miłości przeżyli ze sobą kilkadziesiąt lat. Może dlatego, iż posag Joanny do śmierci pozostał jej własnością. Zamieszkali w niemalże bajkowym pałacu w Kopicach (koło Grodkowa).

8 W 1906 roku Joanna podzieliła swój majątek na pięć częściW 1906 roku Joanna podzieliła swój majątek na pięć części. Po jednej dla każdego z dzieci i wnuków. Zmarła 21 czerwca 1910 roku w swojej ukochanej rezydencji w Kopicach. Pochowano ją w mauzoleum rodzinnym obok miejscowego kościoła W 1945 żołnierze radzieccy wyciągnęli stamtąd jej ciało i sprofanowali. Prawdopodobnie obecnie spoczywa w nieoznaczonej mogile w pobliżu mauzoleum.

9 Zasługi Joanny Oddała swoją ziemię pod budowę kościoła w Orzegowie i przeznaczyła na ten cel marek Ufundowała ołtarz i zegar kościele w Orzegowie Zleciła wybudowanie drogi z Szombierek do Chebzia Ufundowała szkołę w Chebziu Dała pieniądze na budowę kościoła w Goduli Ufundowała szkołę w Goduli (byłą SP 39) Ufundowała Dom Nauczyciela w Goduli Ufundowała w Goduli kościół, cmentarz i kostnicę oraz ponosiła 2/3 kosztów utrzymania tej parafii Finansowała utrzymanie sióstr Elżbietanek mieszkających w Goduli Ufundowała szpital w Goduli, w którym mieściła się również ochronka, szkoła robót kobiecych, gospodarstwa domowego, przytułek dla starców i inwalidów

10 Łożyła na utrzymanie sierocińca w Bytomiu W hutach cynku utworzyła kasę bracką dla pracowników (hutnicy do niej należący mogli korzystać z bezpłatnego leczenia i zasiłku chorobowego) Zorganizowała w swoich zakładach kasy zapomogowe, z których wypłacano zasiłki wdowom i sierotom Łożyła na utrzymanie sierocińca w Bytomiu Ufundowała kościół w Szombierkach Wspierała finansowo kościół w Bujakowie Przeznaczyła marek na fundację klasztoru oo. Franciszkanów w Panewnikach, którzy mają obowiązek odprawiania „po wieczne czasy” mszy św. w intencji hrabiostwa Schaffgotsch oraz osób z ich rodzin

11 Ślady działalności JoannyKOŚCIÓŁ W GODULI CHUDÓW

12 Kościoły ufundowane przez JoannęKOŚCIÓŁ W SZOMBIERKACH

13 Kościół w Orzegowie KOŚCIÓŁ W ORZEGOWIE

14 AKT Z ROKU Dokument, w którym Joanna przekazała marek na budowę kościoła w Orzegowie.

15 Kopice pałac Joanny

16 Ruiny pałacu w Kopicach

17 Mauzoleum Schaffgotschów w Kopicach

18 Figura Joanny Gryzik-Schaffgotsch na Wzgórzu Uniwersyteckim oraz "Kopciuszek Górnośląski" w Muzeum Śląska Opolskiego

19 Na zdjęciu córeczki JoannyJoanna znana była ze swej charytatywnej działalności. Wychowana w biedzie doskonale rozumiała potrzeby najbiedniejszych. Na zdjęciu córeczki Joanny

20 Zapisała w testamencie pieniądze dla swojej służby Utworzyła fundusz w wysokości marek, z którego procenty miały być wsparciem dla ubogich rodzin, wdów i sierot 1500 marek przeznaczyła dla kościołów w Bujakowie i Paniówkach 1000 marek przeznaczyła dla Instytutu dla Niewidomych we Wrocławiu marek przeznaczyła na Dom Wychowawczy im. Matki Boskiej Nieustającej Pomocy we Wrocławiu marek przeznaczyła dla Szarytek we Wrocławiu wraz z działką pod budowę klasztoru.

21 I. Kaczmarzyk, W cieniu mitu. Rzecz o Karolu Goduli, Ruda Śląska 2007Bibliografia I. Kaczmarzyk, W cieniu mitu. Rzecz o Karolu Goduli, Ruda Śląska 2007