1 kapelan Solidarności Jerzy Popiełuszko www.moderni-dejiny.cz

2 Zasadniczą sprawą przy wyzwoleniu człowieka i narodu jest przezwyciężenie lęku. Lęk rodzi się przecież z zagrożenia. Lękamy się, że grozi nam cierpienie, utrata jakiegoś dobra, utrata wolności, zdrowia czy stanowiska. I wtedy działamy wbrew sumieniu, które jest przecież miernikiem prawdy. Przezwyciężamy lęk, gdy godzimy się na cierpienie lub utratę czegoś w imię wyższych wartości. Jeżeli prawda będzie dla nas taką wartością, dla której warto cierpieć, warto ponosić ryzyko, to wtedy przezwyciężymy lęk, który jest bezpośrednią przyczyną naszego zniewolenia. Chrystus wielokrotnie przypominał swoim uczniom: „Nie bójcie się. Nie bójcie się tych, którzy zabijają ciało, a nic więcej uczynić nie mogą…” Jerzy Popiełuszko kazanie z 31 października 1982

3 www.moderni-dejiny.cz

4 Kościół a władza komunistyczna w Polsce głęboka pobożność Polaków, kościół katolicki i jego przedstawiciele zawsze byli i są naturalnymi autorytetami od początku komuniści uważają kościół za najniebezpieczniejszego wroga – wielkie kampanie propagandowe – „agenci Watykanu“, „sługi Rzymu“ – paralela z pozostałymi sowietyzowanymi państwami http://www.ipn.gov.pl/portal/pl/238/6813/Propaganda_Polski_Ludowej.html

5 Akcje robotnicze w Polsce Pierwszy kryzys – Poznań, czerwiec 1956 główna przyczyna: niskie płace, obniżający się poziom życia kryzys reżimu : obietnice kontra smutna rzeczywistość, demonstracje stłumione przez wojsko nadzieje po rozpoczęciu rządów przez popularnego Gomułkę (komunista i więzień polityczny) www.moderni-dejiny.cz

6 "Każdy prowokator czy szaleniec, który odważy się podnieść rękę przeciw władzy ludowej, niech będzie pewny, że mu tę rękę władza ludowa odrąbie w interesie klasy robotniczej, w interesie chłopstwa pracującego i inteligencji, (…), w interesie dalszej demokratyzacji naszego życia, w interesie naszej Ojczyzny.". Ówczesny premier Józef Cyrankiewicz Gomułka uspokoił na jakiś czas sytuację polityczną w Polsce, jednakże problemy gospodarcze Polski wzrastały, w 1970r. Gomułkę odwołano, a nowym pierwszym sekretarzem został Gierek przełom lat 70. i 80. – sytuacja gospodarcza Polski jest alarmująca, wzrastające zadłużenie (przede wszystkim w stosunku do Zachodu), kryzys gospodarczy, inflacja – wzrasta niezadowolenie społeczeństwa Polska była krajem komunistycznym, w którym – w odróżnieniu od innych państw satelickich – silny wpływ miał kościół katolicki w 1978r. Karol Wojtyła został papieżem, rok później jako Jan Paweł II oficjalnie odwiedził Polskę www.moderni-dejiny.cz

7 lato 1980 - rząd chce wprowadzić kolejną podwyżkę cen żywności – fala strajków, początek w Gdańsku w stoczni im. Lenina robotnicy, z elektrykiem Lechem Wałęsą na czele, zaczęli okupować stocznię – strajk okupacyjny w sierpniu 1980 strajkujący założyli związek zawodowy Solidarność strajk przerwano dopiero podczas rozmów komunistycznego kierownictwa ze strajkującymi – najważniejszym żądaniem Solidarności było uznanie niezależnych związków zawodowych ; i to żądanie polscy komuniści musieli ostatecznie pod presją zaakceptować Solidarność stała się głównym ruchem opozycyjnym (niecenzurowana gazeta „Solidarność“) i żądała otwartej dyskusji na temat demokratyzacji społeczeństwa na czele państwa po Kani staje generał Jaruzelski www.moderni-dejiny.cz

8

9 Jerzy Popiełuszko – biografia do roku 1981 urodził się 14 września 1947r. we wsi Okopy w północnowschodniej Polsce (ochrzczony imieniem Alfons) maturę zdał w Suchowoli, seminarium ukończył w Warszawie 1966r. rozpoczął ciężką służbę wojskową w jednostce specjalnej, po powrocie w r. 1968 hospitalizacja (anemia) 1969r. przyjął święcenia mniejsze, a w maju 1972r. został wyświęcony na księdza pracował w kilku kolejnych parafiach, w 1980r. został rezydentem w kościele św. Stanisława Kostki w Warszawie od sierpnia 1980r. współpracował z organizacjami robotniczymi, aktywnie wspierał Solidarność, odprawiał msze w fabryce (Huta Warszawa) – „duchowny między robotnikami“

10 www.moderni-dejiny.cz „(...) dowódca plutonu kazał mi zdjąć z palca różaniec na zajęciach przed całym plutonem. Odmówiłem, czyli nie wykonałem rozkazu. A za to grozi prokurator. Gdybym zdjął, wyglądałoby to na ustępstwo. Ale ja zawsze patrzę głębiej. (...) O 20.00 zaprowadzono mnie do dowódcy plutonu. Tam się zaczęło. Najpierw spisał moje dane. Potem kazał mi zdjąć buty, wyciągnąć sznurówki z butów i rozwinąć onuce. Stałem więc przed nim boso. (….) Stałem jak skazaniec. Zaczął wyzywać. Stosował różne metody. Starał się mnie ośmieszyć. Poniżyć przed kolegami, to znów zaskoczyć możliwością urlopów i przepustek. Na boso stałem prez godzinę. (…) Nogi zmarzły, zsiniały. (…) Ja zbywałem go raczej milczeniem, odmawiając modlitwy w myśli i ofiarując Bogu cierpienia powodowane przygniatającym ciężarem plecaka, maski, broni i hełmu (…). O 22.20 przyszedł polityczny, kazał mi zdjąć różaniec przy nim. A niby z jakiej racji? Nie zdjąłem, bo przeciez nikomu nie przeszkadzał, a nie będę zdejmował dlatego, że ktoś nie może na to patrzyć. Zwolnił mnie o 23.00. (...) Poszedłem na salę do spania. Ale nie zdążyłem się położyć, gdy dowódca drużyny ogłosił alarm mojej drużyny za mnie“.

11 Jerzy Popiełuszko w czasie służby wojskowej (po lewej)

12 www.moderni-dejiny.cz Stefan Wyszyński duchowy wzór i inspirator Jerzego 1948 nieoczekiwanie został prymasem Polski (1953 kardynałem) 1953 niezgodnie z prawem aresztowany przez SB, powrót z internowania do Warszawy dopiero w roku 1956 zaopiniował podanie Popiełuszki do seminarium w Warszawie z jego rąk w 1972r. Jerzy otrzymał święcenia kapłańskie w 1981r. prymas umierał i w tym samym roku w rzymskiej klinice walczył o życie Jan Paweł II

13 Dwa pojęcia demokracji (albo rozmowa polskiego prymasa z pierwszym sekretarzem PZPR) Gomułka : …państwo ma obowiązek wiedzieć, co się dzieje. Wyszyński : Państwo totalne, ale nie państwo demokratyczne. Państwo demokratyczne nie musi wszystkiego wiedzieć i wszędzie być. Gomułka : To jest właśnie państwo demokratyczne, nasze pojęcia demokracji są różne. Wyszyński : Są różne demokracje, ale nie ma takiej demokracji, która by przy każdym akcie i czynie człowieka chciała go po prostu kontrolować…

14 www.moderni-dejiny.cz Stan wyjątkowy (1981-1983) na 12 grudnia kierownictwo Solidarności planowało strajk generalny, w tym czasie polski rząd prowadził rozmowy o napiętej sytuacji w kraju 13 grudnia 1981 generał Jaruzelski ogłosił wprowadzenie w Polsce stanu wyjątkowego i sam przejął kierowanie państwem stając na czele „Wojskowej Rady Ocalenia Narodowego“

15 Solidarność została rozwiązana, nastał okres terroru, aresztowań, Wałęsę i tysiące innych związkowców uwięziono, na ulicach pojawiły się czołgi, ograniczono możliwość przemieszczania się, wyłączono komunikację telefoniczną niepokoje uliczne były krwawo tłumione przez polskie wojsko, w ciągu kilku tygodni Jaruzelski miał pod kontrolą sytuację w kraju www.moderni-dejiny.cz stan wyjątkowy trwał do roku 1983, około 90 osób straciło życie, w latach 1982-89 wyemigrowało z Polski ponad milion osób!!! IPN niedawno opublikował dokumenty, które podważają rolę Wojciecha Jaruzelskiego jako wybawcy przed interwencją radziecką, według nich Jaruzelski w roku 1981 miał prosić Związek Radziecki o pomoc wojskową!!!

16 Jerzy Popiełuszko – biografia od roku 1981 Popiełuszko organizował „msze za ojczyznę“ i akcje charytatywne, które miały pomóc prześladowanym i ich rodzinom w swoich kazaniach apelował o ludzką uczciwość i poczucie wspólnoty, otwarcie mówił o ówczesnych problemach swego kraju mówił o prawach człowieka, bronił ideałów Solidarności oraz wzywa do walki ze złem i nienawiścią „Nie daj się zwyciężyć złu, ale zło dobrem zwyciężaj“ www.moderni-dejiny.cz

17 TEOK (Teczka ewidencji operacyjnej księdza) TEOB (Teczka ewidencji operacyjnej biskupa) TEOP (Teczka ewidencji operacyjnej parafii) Jerzy Popiełuszko znajdował się pod stałą obserwacją SB – rewizje domowe, przesłuchania i wezwania na milicję, szykanowanie przyjaciół księdza i parafian, badanie jego kontaktów z liderami Solidarności, otaczanie agentami… wolne i otwarte kazania lubianego warszawskiego księdza prowokowały komunistycznych funkcjonariuszy – prawdomówny, nieustępliwy Popiełuszko stanowił dla nich poważne niebezpieczeństwo, ponieważ przełamywał „państwowy monopol na słowo“ tajna policja SB (Służba Bezpieczeństwa) prowadziła teczkę ewidencyjną Jerzego Popiełuszki i bacznie obserwowała jego działalność – od roku 1982 pozostawał w „aktywnym zainteresowaniu“

18 www.moderni-dejiny.cz

19 Pani Joanna Sokół podarowała Jerzemu papierosy JPS z tymi słowy: To przecież Reagan robi je specjalnie dla ciebie, zobacz: J (erzy) P (opiełuszko) S (olidarność) Od tej pory stało się już tradycją, że na trwające godzinami przesłuchania zabierał ze sobą paczkę czarnych JPS i stawiał je ostentacyjnie na stole – na pewno były lepsze niż klubowe i extra mocne, które palili przesłuchujący go funkcjonariusze…

20 www.moderni-dejiny.cz „Boję się. Mogą mnie zabić“ Jerzy Popiełuszko do księdzaJana Sochonia na dwa miesiące przed śmiercią… Jerzy Popiełuszko do księdza Jana Sochonia na dwa miesiące przed śmiercią…

21 www.moderni-dejiny.cz „…prawdziwe przemawianie w kościele prowadzi do tego, że ludzie mi wierzą, ponieważ mówię o tym, co myślą i czują …“ Ostatnia msza w Bydgoszczy 19 października 1984

22 www.moderni-dejiny.cz Skryte zabójstwo 19 października 1984 Jerzy Popiełuszko po mszy świętej jechał samochodem do Bydgoszczy (kierował Waldemar Chrostowski), obaj mieli uczucie, że są śledzeni przez SB o szóstej rozpoczęła się msza święta, pomiędzy wiernymi znajdowali się już mordercy… około godziny dziewiątej wracali z powrotem do Warszawy, samochód ich zatrzymała milicja drogowa, kierowcę obezwładniono, księdza również (J.P. wrzucono do bagażnika samochodu służbowego) – kierowcy Popiełuszki udało się wyskoczyć z jadącego samochodu i uciec!!! trzej funkcjonariusze SB, Grzegorz Piotrowski, Leszek Pękala i Waldemar Chmielewski, tej samej nocy obciążyli bezwładne ciało Popiełuszki kamieniami i w okolicy Włocławka wrzucili je do rzeki Wisły

23 www.moderni-dejiny.cz opuszczony samochód, którym J.P. wracał do Warszawy miejsce, z którego ciało J.P. zrzucono do Wisły

24 jeszcze tej samej nocy rozpoczęto przeszukiwanie miejsca porwania i okolicznych lasów 20 października 1984 o zniknięciu księdza i podjęciu akcji poszukiwawczej zaginionego informował Dziennik Telewizyjny wierni mieli nadzieję, że ksiądz jest przetrzymywany w ukryciu przez SB i wkrótce zostanie wypuszczony na wolność w kościele św. Stanisława Kostki gromadzili się wierni i modlili się za szczęśliwy powrót Popiełuszki 21 października minister spraw wewnętrznych powołał specjalną Grupę Operacyjno-Śledczą, której kierownikiem został Zenon Płatek – starano się działać wyjątkowo „ostrożnie“, aby nie dopuścić do ogólnonarodowego wybuchu i wystąpień antyrządowych 27 października do publicznej wiadomości podano nazwiska podejrzanych o uprowadzenie księdza i kontynuowano poszukiwania ciała Popiełuszki w Wiśle 30 października zmasakrowane zwłoki (ślady intensywnego bicia) Jerzego Popiełuszki odnaleziono, wydobyto z Wisły i przewieziono do Instytutu Medycyny Sądowej w Białymstoku www.moderni-dejiny.cz

25

26 rodzice i brat

27 www.moderni-dejiny.cz pogrzeb Jerzego Popiełuszki w Warszawie 3 listopada 1984

28 www.moderni-dejiny.cz

29 Kto jest winien śmierci księdza??? Kto wydał rozkaz??? Jaruzelski??? Kiszczak??? bezpośredni mordercy – pracownicy Ministerstwa Spraw Wewnętrznych (MSW): Grzegorz Piotrowski, Leszek Pękala, Adam Pietruszka i Waldemar Chmielewski??? „…w takiej mafii, jaką była wówczas MSW, nie wydaje się rozkazów dosłownych, typu „zabić księdza“. Używa się eufemizmów, np. „musi zniknąć“ czy „musi na zawsze zamilknąć…“ Edward Wende

30 www.moderni-dejiny.cz Farsa sądowa władza komunistyczna chciała propagandowo wykorzystać proces w Toruniu do skompromitowania księdza, kościoła katolickiego oraz wszelkiej działalności antyreżimowej większą część wyselekcjonowanej publiczności zasiadającej na sali sądowej stanowili pracownicy aparatu bezpieczeństwa!! 7 lutego 1985 ogłoszono wyrok - Grzegorz Piotrowski i Adam Pietruszka zostali skazani na 25 lat, Leszek Pękala na 15 lat i Waldemar Chmielewski na 14 lat wszystkich wypuszczono na wolność przed odbyciem całości kary, mieszkają w Polsce

31 www.moderni-dejiny.cz

32

33

34

35 Literatura http://www.popieluszko.net.pl http://www.ipn.gov.pl/ Kotański Janusz, Nagroda dla księdza, Ząbki 2010. Ks. Lewek Antoni, Ksiądz Jerzy Popiełuszko. Symbol ofiar komunizmu, Warszawa 1995. Ks. Popiełuszko Jerzy, Kazania 1982-1984, Warszawa 1992.