1 Kiedy i na jakich zasadach zapłacimy podatek od spadków i darowiznKiedy i na jakich zasadach zapłacimy podatek od spadków i darowizn ? USTAWA z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn

2 Podatek od spadków i darowiznPodatki samorządowe Pierwszą grupą dochodów własnych JST są wpływy z ustalonych i pobieranych na podstawie odrębnych ustaw podatków. Zaliczamy do niej następujące podatki: Podatek od nieruchomości Podatek rolny Podatek leśny Podatek od środków transportowych Opodatkowanie w formie karty podatkowej Podatek od spadków i darowizn Podatek od czynności cywilnoprawnych Drugą grupą dochodów własnych gminy stanowią wpływy z opłat. Ustawa o dochodach j.s.t. szereguje wpływy z opłat jako: a) wpływy z opłaty skarbowej, b) wpływy z opłaty targowej, c) wpływy z opłaty miejscowej, uzdrowiskowej i od posiadania psów d) wpływy z opłaty eksploatacyjnej – w części określonej w ustawie z dnia 4 lutego 1994 r. – Prawo geologiczne i górnicze Dz. U. z 1994 r. Nr 27, poz. 96 e) i z innych opłat stanowiących dochody gminy, uiszczanych na podstawie odrębnych przepisów.

3 Dziedziczenia, zapisu, dalszego zapisu, polecenia testamentowego, Podatek od spadków i darowizn jest typowym podatkiem majątkowym mającym na celu obciążenie przysporzonego majątku w sposób nieodpłatny czyli pochodzący z tytułu : Dziedziczenia, zapisu, dalszego zapisu, polecenia testamentowego, Darowizny, polecenia darczyńcy, Zasiedzenia, Nieodpłatnego zniesienia współwłasności, Zachowku - jeżeli uprawniony nie uzyskał go w postaci uczynionej darowizny lub w drodze dziedziczenia albo w postaci zapisu, Nieodpłatnej renty, użytkowania oraz służebności. ! Opodatkowaniu podlegać więc będzie każde nabycie własności rzeczy, do którego stosować się będą choćby odpowiednio przepisy o przeniesieniu własności, czy każdego nabycia praw majątkowych. W skład spadku bowiem wchodzą różnego rodzaju prawa, a więc nie tylko prawo własności rzeczy, lecz także prawa obligacyjne, jak wierzytelności, czy też ograniczone prawa rzeczowe.

4 Istotą podatku od spadków i darowizn jest to, że opodatkowuje się nim nieodpłatny przyrost majątku oparty na osobowych powiązaniach osobistych i rodzinnych, a nie – jak w podatku dochodowym od osób fizycznych – czysty przyrost majątku wynikły z własnej pracy podatnika bądź jego kapitału. Wzajemny stosunek ustawy o podatku od spadków i darowizn i ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych: Zgodnie z art. 2 ust.1 pkt 3 u.p.d.o.f. z opodatkowania podatkiem dochodowym wyłączone zostały m.in. Przychody podlegające przepisom ustawy o podatku od spadków i darowizn. Oznacza to w konsekwencji, że w prawie polskim ustawa o podatku od spadków i darowizn jest ustawą szczególną w stosunku do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (Lex specjalis derogat legi generali)

5 WYSOKOŚĆ PODATKU ART. 14 U.P.S.D.

6 Należy podkreślić, że art. 14 ust. 1 u. p. s. dNależy podkreślić, że art. 14 ust. 1 u.p.s.d., posługuje się skrótem myślowym i pewnym uproszczeniem, wskazując że „wysokość podatku ustala się w zależności od grupy podatkowej, do której zaliczany jest nabywca”.

7 3. Do poszczególnych grup podatkowych zalicza się: Art. 14. 1. Wysokość podatku ustala się w zależności od grupy podatkowej, do której zaliczony jest nabywca. 2. Zaliczenie do grupy podatkowej następuje według osobistego stosunku nabywcy do osoby, od której lub po której zostały nabyte rzeczy i prawa majątkowe. 3. Do poszczególnych grup podatkowych zalicza się: 1)   do grupy I - małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów; 2)   do grupy II - zstępnych rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych; 3)   do grupy III - innych nabywców. 4. Za rodziców w rozumieniu ustawy uważa się również przysposabiających, a za zstępnych także przysposobionych i ich zstępnych. 5. (uchylony).

8 W rzeczywistości wysokość podatku jest zróżnicowana w zależności: od wartości nabytych rzeczy i praw majątkowych od stosunku osobistego nabywcy do osoby, od której lub po której została nabyta własność rzeczy lub prawa majątkowego, a w związku z tym od grupy podatkowej , do której został zaliczony nabywca.

9 Dlatego też, organ podatkowy ustala zatem na dzień zaistnienia obowiązku podatkowego takie okoliczności jak: Kwoty wartości minimów podatkowych Kwoty decydujące o zaliczeniu do poszczególnego szczebla skali podatkowej Wartość rynkową rzeczy i praw majątkowych Pozostałe elementy stanu faktycznego, a więc także zaliczenie do poszczególnych grup podatkowych, ocenia na dzień prowadzenia postępowania wymiarowego.

10 Grupy Podatkowe Art. 14 ust. 3 u.p.s.d.

11 Grupy podatkowe Nabywcy rzeczy i praw majątkowych podlegający opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn zostali przyporządkowani do trzech grup podatkowych, przy czym kryterium przyporządkowania stanowi osobisty stosunek nabywcy od osoby, od której lub po której zostały nabyte rzeczy i prawa majątkowe.

12 Przy zaliczaniu nabywców do określonych grup podatkowych stosunek osobisty między nabywcą prawa własności rzeczy lub praw majątkowych może wynikać z pokrewieństwa, małżeństwa lub powinowactwa albo też może nie być stosunkiem osobistym. Ten ostatni przypadek dotyczy nabywców zaliczonych do III grupy i oznaczonych mianem „inni nabywcy”, co wskazuje, że jest to katalog otwarty w odróżnieniu do katalogów odnoszących się do grupy II i III.

13 Do I grupy podatkowej zaliczamy:• małżonka, • zstępnych (np. syn, córka, wnuki), • wstępnych (np. matka, ojciec, dziadkowie), • pasierba, • zięcia, • synową, • rodzeństwo, • ojczyma, • macochę i • teściów.

14 Do II grupy podatkowej zaliczamy:• zstępnych rodzeństwa (np. siostrzeniec, bratanek), • rodzeństwo rodziców (np. wuj, ciotka), • zstępnych i małżonków pasierbów, • małżonków rodzeństwa (np. mąż siostry) , • rodzeństwo małżonków (np. brat żony), • małżonków rodzeństwa małżonków (np. mąż siostry męża), • małżonków innych zstępnych (np. żona wnuka). Trzecia grupa podatkowa to pozostali nabywcy.

15 Zasada stosowania minimum podatkowego. :Zgodnie z literalnym brzmieniem art. 9 ust. 1 u.p.s.d., opodatkowaniu podlega nabycie przez nabywcę, od jednej osoby, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej kwoty wskazane w ustawie. Kwoty ustanowione zostały odpowiednio na poziomie: • zł - jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej, • zł - jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do II grupy podatkowej, • zł - jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do III grupy podatkowej. Jak z powyższego wynika, również przy konstrukcji minimum podatkowego ustawodawca kierował się względami rodzinnymi; im bliższy związek zbywcy z nabywcą, tym kwota wolna od podatku jest wyższa, a więc obciążenie podatkowe niższe.

16 OBLICZANIE PODATKU

17 Obliczanie podatku Od wartości spadku odejmujemy kwotę wolną od podatku dla właściwej grupy podatkowej Następnie obliczamy nadwyżkę ponad właściwą kwotę aby ustalić podstawę obliczenia podatku – ( istnieją 3 progi nadwyżki dla wszystkich 3 grup podatkowych) Od 0 do zł Od do zł > 3. Ostatni krok: Mnożymy podstawę obliczenia podatku przez właściwą w danej sytuacji stawkę podatkową = podatek od spadków i darowizn

18 Skala podatkowa art. 15 u.p.s.d.Skala podatkowa jest zbiorem stawek podatkowych w danym podatku. Na potrzeby podatku od spadków i darowizn zastosowano co do zasady skalę progresywną w postaci szczeblowanej ciągłej. Progresja szczeblowana polega zaś na tym, że całą podstawę opodatkowania dzieli się na poszczególne szczeble i do każdego z nich stosuje się inną stawkę podatkową

19 Na gruncie ustawy o podatku od spadków i darowizn obowiązują stawki progresywne, odniesione do każdej grupy podatkowej, których wysokość kształtuje się w przedziałach: 1) od 3 do 7%, dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej, 2) od 7 do 12% dla nabywców zaliczonych do II grupy podatkowej, 3) od 12 do 20% dla nabywców zaliczonych do III grupy podatkowej. ! Warto przy tym zauważyć, że przy określaniu identycznych wartości kolejnych szczebli dla każdej z grup przyjęto równocześnie zasadę, w myśl której najwyższa stawka w grupie I wyznacza poziom najniższej stawki w grupie drugiej. Najwyższa stawka w grupie II stanowi z kolei najniższą stawkę w grupie III.

20 Kwoty nadwyżki w zł Podatek wynosi ponad do 1) od nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej 10.278 3 % 20.556 308 zł 30 gr i 5 % nadwyżki ponad zł 822 zł 20 gr i 7 % nadwyżki ponad zł 2) od nabywców zaliczonych do II grupy podatkowej 7 % 719 zł 50 gr i 9 % od nadwyżki ponad zł 1.644 zł 50 gr i 12 % od nadwyżki ponad zł 3) od nabywców zaliczonych do III grupy podatkowej 12 % 1.233 zł 40 gr i 16 % od nadwyżki ponad zł 2.877 zł 90 gr i 20 % od nadwyżki ponad zł

21 Ponadto musimy także pamiętać, że u. p. s. dPonadto musimy także pamiętać, że u.p.s.d. przewiduje także inne stawki podatku w przypadku:

22 Stawka 4% w przypadku ustanowienia użytkowania i służebności wartości rzeczy oddanej w użytkowanie lub obciążonej służebnością ( art. 13 ust. 3 u.p.s.d.) Stawka 7% od nabycia własności w drodze zasiedzenia ( art. 15 ust. 2 u.p.s.d.) Stawka 20% od nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych w drodze darowizny lub polecenia darczyńcy, jeżeli obowiązek podatkowy powstał wskutek powołania się podatnika przed organem podatkowym lub organem kontroli skarbowej w toku czynności sprawdzających, postępowania podatkowego, kontroli podatkowej lub postępowania kontrolnego na okoliczność dokonania tej darowizny, a należny podatek od tego nabycia nie został zapłacony ( art. 15 ust. 4 u.p.s.d.)

23 Podsumowując wysokość podatkuArt. 15 u.p.s.d.: dla nabywców zaliczonych do pierwszej grupy podatkowej w sytuacji gdy wartość przysporzenia przekracza 9637 zł ( kwota wolna od podatku) a nie przekracza 10 278 zł – wysokość podatku to 3 % różnicy między wskazanymi kwotami. Jeżeli przysporzenie przekracza 10 278 zł a nie przekracza 20 556 zł – wysokość podatku to 308,30 zł + 5 % od nadwyżki ponad 10 278 zł. Natomiast w sytuacji gdy wartość przysporzenia przekracza kwotę 20 556 zł – podatek wyniesie 822,20 zł + 7% nadwyżki ponad 20 556 zł. Gdy osoby są zaliczone do drugiej grupy podatkowej. Wówczas, jeżeli wartość nabytego majątku nie przekroczy 10 278 zł - to podatek wyniesie 7 % tej wartości. Jeżeli jego wartość będzie wyższa niż 10 278 zł lecz niższa od 20 556 zł – podatek wyniesie 719,50 zł + 9% od nadwyżki ponad 10 278 zł . A jeżeli wartość przysporzenia przekroczy kwotę 20 556 zł osoby zaliczone do tej grupy podatkowej będą musiały zapłacić podatek w kwocie 1644,50 zł + 12% nadwyżki ponad kwotę 20 556 zł.

24 Do nabywców zaliczonych do ostatniej trzeciej grupy podatkowej podatek jest w wysokości największej. Do wartości 10 278 zł przysporzenia, podatek to 12% tej wartości. Gdy wartość przysporzenia oscyluje między 10 278 zł a 20 556 zł – podatek wyniesie 1233, 40 zł + 16% od nadwyżki ponad 10 278 zł. Natomiast po przekroczeniu 20 556 zł podatek wyniesie 2877,90 zł + 20% od nadwyżki ponad kwotę 20 556 zł. !) W uproszczony sposób pobiera się podatek od nabycia własności w drodze zasiedzenia, gdyż stosuje się proporcjonalną stawkę 7% dla każdego i nie odlicza się kwoty wolnej od opodatkowania. Natomiast stawka podatkowa wyniesie 20% jeżeli obowiązek podatkowy powstał wskutek powołania się podatnika przed organem podatkowym lub organem kontroli skarbowej w toku czynności sprawdzających, postępowania podatkowego, kontroli podatkowej lub postępowania kontrolnego na okoliczność dokonania tej darowizny, a należny podatek od tego nabycia nie został zapłacony.

25 Przykłady – obliczanie podatku od spadków

26 Przykład 1 Grupa podatkowa I – córka nabywa czystą wartość spadku w wysokości zł. Kwota wolna od podatku w I grupie podatkowej wynosi zł. Obliczenie podatku: 1. Od wartości spadku odejmujemy kwotę wolną od podatku dla właściwej grupy podatkowej 2. Następnie obliczamy nadwyżkę ponad właściwą kwotę aby ustalić podstawę obliczenia podatku – ( istnieją 3 progi nadwyżki dla wszystkich 3 grup podatkowych) Od 0 do zł Od do zł > 3. Ostatni krok: Mnożymy podstawę obliczenia podatku przez właściwą w danej sytuacji stawkę podatkową = podatek od spadków i darowizn. Ad zł– zł = zł Ad zł – zł = zł Ad zł x 7% = 8 386,04 zł + 822,20 zł = 9 208, 24 zł Kwota podatku po zaokrągleniu do pełnych złotych

27 Przykład 2 Grupa podatkowa II – siostrzeniec nabywa czystą wartość spadku w wysokości zł. Kwota wolna od podatku w II grupie podatkowej wynosi zł. Obliczenie podatku: zł – 7276 zł = zł zł – zł = zł zł x 9% = 6 701,4zł + 719,50 zł = 7 420,9zł Kwota podatku po zaokrągleniu do pełnych złotych zł .

28 Przykład 3 Grupa podatkowa III – osoba obca nabywa czystą wartość spadku w wysokości zł. Kwota wolna od podatku w III grupie podatkowej wynosi zł. Obliczenie podatku: zł – zł = zł zł x 20% = , ,90 zł = 71897,5 Kwota podatku po zaokrągleniu do pełnych złotych zł.

29 Zadanie ! Synowa nabywa spadek po teściach, którego wartość rynkową ocenia na 200 tyś zł – ile zatem wyniesie podatek od spadków i darowizn ? ? ?

30 Rozwiązanie: 200 000 ( wartość spadku ) minus 9 637 zł ( kwota wolna od podatku dla I grupy podatkowej) = zł Następnie obliczamy nadwyżkę ponad kwotę 20 556 zł czyli : 190 363 zł minus 20 556 zł = 169 807 zł ( podstawa obliczenia podatku) Ostatni krok: 169 807 x 7% = 11  ,20 zł = zł Kwota podatku po zaokrągleniu do pełnych złotych wyniesie 12 708 zł

31 Technika poboru podatkuPodatnicy podatku od spadków i darowizn obowiązani są do składania zeznań podatkowych o nabyciu własności rzeczy i praw majątkowych w drodze spadku lub darowizny, (z wyjątkiem darowizny ustanowionej w formie aktu notarialnego) oraz innych wymaganych dokumentów które powinny być dołączone do zeznania podatkowego.

32 SD-3 ZEZNANIE PODATKOWE O NABYCIU RZECZY LUB PRAW MAJĄTKOWYCH ROZPORZĄDZENIE MINISTRA FINANSÓW z dnia 27 listopada 2015 r. w sprawie zeznania podatkowego składanego przez podatników podatku od spadków i darowizn określa wzór: SD-3 ZEZNANIE PODATKOWE O NABYCIU RZECZY LUB PRAW MAJĄTKOWYCH SD-3/A INFORMACJA O POZOSTAŁYCH PODATNIKACH 2. ROZPORZĄDZENIE MINISTRA FINANSÓW z dnia 20 listopada 2015 r. w sprawie wzoru zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych SD- Z2 ZGŁOSZENIE O NABYCIU WŁASNOŚCI RZECZY LUB PRAW MAJĄTKOWYCH

33 SD3 - ZEZNANIE PODATKOWE O NABYCIU RZECZY LUB PRAW MAJĄTKOWYCH ( Do składania zeznania podatkowego zobowiązani są nabywcy rzeczy lub praw majątkowych, którzy nie spełniają warunków do skorzystania ze zwolnienia od podatku od spadków i darowizn na podstawie art.4a w/w ustawy o podatku od spadków i darowizn.) SD3/A - INFORMACJA O POZOSTAŁYCH PODATNIKACH (W przypadku, gdy od jednego z darczyńców darowiznę otrzymuje kilku obdarowanych, wówczas zeznanie podatkowe SD-3 składa jeden z nabywców, dołączając do niego formularze SD-3/A wypełnione przez pozostałych nabywców rzeczy lub praw majątkowych. ) SD Z2 - Zgłoszenie o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych (Do składania zgłoszenia zobowiązani są nabywcy rzeczy lub praw majątkowych (małżonek, zstępni, wstępni, rodzeństwo, pasierb, ojczym i macocha) w celu skorzystania ze zwolnienia od podatku od spadków i darowizn na podstawie art.4a w/w ustawy o podatku od spadków i darowizn.)

34 Właściwość organu

35 Organ podatkowy właściwy do złożenia zgłoszenia uzależniony jest od składników spadku. - Właściwość organu - • Jeżeli przedmiotem spadku są nieruchomości położone w terytorialnym zasięgu działania jednego naczelnika urzędu skarbowego – to właściwy jest : - urząd skarbowy właściwy według miejsca położenia nieruchomości, • Jeżeli przedmiotem nabycia są nieruchomości lub prawa majątkowe i jednocześnie inne prawa majątkowe lub rzeczy ruchome, a nieruchomości są położone w terytorialnym zasięgu działania jednego naczelnika urzędu skarbowego – to właściwy jest: urząd skarbowy właściwy według miejsca położenia nieruchomości. W pozostałych przypadkach zeznanie składamy według ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy.

36 Przykład1 Zmarły, ostatnio stale zamieszkały w Kielcach, pozostawił w spadku nieruchomość położoną w Kielcach. Spadkobierca zamieszkuje w Stalowej Woli. Zeznanie należy złożyć w Urzędzie Skarbowym w Kielcach. Przykład2 Zmarły, ostatnio stale zamieszkały w Gnieźnie, pozostawił w spadku nieruchomość położoną w Przemyślu. Spadkobierca zamieszkuje w Warszawie. Zeznanie należy złożyć w Urzędzie Skarbowym w Przemyślu. Przykład3 Zmarły, ostatnio stale zamieszkały w Warszawie, pozostawił w spadku nieruchomość położoną w Poznaniu i samochód, który aktualnie znajduje się w Wrocławiu. Spadkobierca zamieszkuje w Łodzi. Zeznanie należy złożyć w Urzędzie Skarbowym w Poznaniu. Przykład4 Zmarły, ostatnio stale zamieszkały w Gnieźnie, pozostawił w spadku nieruchomość położoną w Przemyślu i Gnieźnie. Spadkobierca zamieszkuje w Warszawie. Zeznanie należy złożyć w Urzędzie Skarbowym w Gnieźnie.

37 Kiedy nie musisz wypełniać i składać zgłoszenia(I Grupa Podatkowa) Zsumuj wartość spadku z rzeczami oraz prawami majątkowymi nabytymi wcześniej od spadkodawcy w okresie 5 lat, poprzedzających rok, w którym nastąpiło nabycie spadku. Jeżeli nie przekracza ona 9637 zł nie musisz zgłaszać tego nabycia w urzędzie skarbowym. ( II Grupa Podatkowa ) zł ( III Grupa Podatkowa) zł

38 Dokumenty dołączane do formularza SD 3Rodzaj dokumentów uzależniony jest od składników spadku. Jeżeli w jego skład wchodzi np.: nieruchomość zabudowana budynkiem mieszkalnym – należy dołączyć odpis z księgi wieczystej, decyzję w sprawie wymiaru podatku od nieruchomości, wypis z rejestru gruntów, lokal mieszkalny – należy dołączyć odpis z księgi wieczystej, decyzję w sprawie wymiaru podatku od nieruchomości, własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego – należy dołączyć przydział lokalu ze spółdzielni, ewentualnie księgę wieczystą, jak jest założona, samochód, motocykl, ciągnik, przyczepa – należy dołączyć kserokopię dowodu rejestracyjnego, lokaty, akcje, obligacje – należy dołączyć zaświadczenie o wysokości oszczędności wraz z odsetkami lub zaświadczenie z biura maklerskiego.

39 ULGI I ZWOLNIENIA W PODATKU OD SPRADKÓW I DAROWIZN

40 O ile na gruncie ustawy o podatku od spadków i darowizn funkcjonuje tylko jedna ulga podatkowa, o tyle katalog zwolnień podatkowych jest szeroki stosowanie preferencji podatkowych pozostaje w ścisłym związku z przynależnością do grupy podatkowej, a więc jest uzależnione od związków rodzinnych łączących zbywcę z nabywcą.

41 Zwolnienia w podatku od spadków i darowizn:

42 Zwolnienia podatkowe art. 4 u.p.s.d.Zwolnienia związane z realizacją celów rolniczych ( 3 rodzaje zwolnień) Zwolnienia związane z zaspokajaniem potrzeb mieszkaniowych ( 4 rodzaje zwolnień) Zwolnienia związane z ochroną zabytków ( 3 rodzaje zwolnień) Zwolnienia o charakterze technicznym i społecznym ( 5 rodzajów zwolnień)

43 Zwolnienia związane z realizacją celów rolniczych:nabycie własności gruntów, stanowiących gospodarstwo rolne w rozumieniu przepisów o podatku rolnym, wraz z będącymi ich częścią składową drzewami i innymi roślinami nabycie praw do wkładów w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub w spółdzielni kółek rolniczych nabycie przez rolnika pojazdów rolniczych i maszyn rolniczych oraz części do tych pojazdów i maszyn 

44 2. Zwolnienia związane z zaspokajaniem potrzeb mieszkaniowych :nabycie w drodze darowizny pieniędzy lub innych rzeczy przez osobę zaliczoną do I grupy podatkowej w wysokości nieprzekraczającej 9637 zł od jednego darczyńcy, a od wielu darczyńców łącznie nie więcej niż 19 274 zł w okresie 5 lat od daty pierwszej darowizny, Nabycie prawa do wkładu mieszkaniowego w spółdzielni mieszkaniowej Nabycie  prawa do rachunku oszczędnościowo-kredytowego przedmiotów wyposażenia mieszkania, pościeli, odzieży, bielizny oraz narzędzi pracy przeznaczonych do użytku w gospodarstwie domowym; jeżeli w skład wyposażenia mieszkania wchodzą meble zabytkowe, przepis art. 4 ust.1 pkt 9 lit. c stosuje się odpowiednio,

45 3. Zwolnienia związane z ochroną zabytków:Nabycie dzieł sztuki i rękopisów będących przedmiotem twórczości spadkodawcy oraz materiałów bibliotecznych Nabycie zabytków ruchomych i kolekcji wpisanych do rejestru zabytków, a także zabytków użyczonych muzeum w celach naukowych lub wystawienniczych na okres nie krótszy niż 2 lata Nabycie zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków

46 4. Zwolnienia o charakterze technicznym i społecznym:nabycie w drodze dziedziczenia lub darowizny przez osoby tworzące rodzinę zastępczą lub prowadzącego rodzinny dom dziecka, o których mowa w przepisach o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, pieniędzy lub innych rzeczy pod warunkiem, że pieniądze te lub rzeczy w okresie 12 miesięcy od dnia ich otrzymania zostaną przeznaczone na cele bezpośrednio związane ze sprawowaniem pieczy zastępczej; prawa do rekompensaty w rozumieniu ustawy z dnia 8 lipca 2005 r. o realizacji prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej  nabycie w drodze dziedziczenia, zapisu zwykłego, zapisu windykacyjnego, dalszego zapisu, polecenia testamentowego lub darowizny własności (współwłasności) budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie, spółdzielczego prawa do domu jednorodzinnego albo udziału w takim prawie przez repatrianta, jeżeli spełnia warunki określone w art. 16 ust. 2 pkt 2 i 3; przepisy art. 16 ust. 7 i 8 stosuje się odpowiednio. (od 1 maja 2017 r.) nabycie własności fizycznie wydzielonych części nieruchomości w drodze zasiedzenia przez osoby będące współwłaścicielami ułamkowych części nieruchomości - do wysokości udziału we współwłasności; własności rzeczy lub praw majątkowych w drodze nieodpłatnego zniesienia współwłasności;

47 I grupa podatkowa art. 4a u. p. sI grupa podatkowa art. 4a u.p.s.d zwolnienie, które funkcjonuje od 1 stycznia 2007 Na mocy powołanego przepisu zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli spełnią oni warunki formalne określone w kolejnych punktach powołanego artykułu. Przede wszystkim ze zwolnienia mogą korzystać osoby zaliczone do I grupy podatkowej z wyłączeniem teściów, zięciów, synowych stąd też coraz powszechniej używa się określenia „grupa zerowa" dla wskazania podmiotów wymienionych w art. 4a u.p.s.d. zwolnienie nie jest w żaden sposób limitowane kwotowo,

48 Warunki formalne zastosowania art. 4aPierwszym z nich jest obowiązek zgłoszenia nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia – w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku. Jeżeli nabywca dowiedział się o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych po upływie wyżej wskazanego terminu, zwolnienie stosuje się, gdy nabywca zgłosi te rzeczy lub prawa majątkowe naczelnikowi urzędu skarbowego nie później niż w terminie 6 miesięcy od dnia, w którym dowiedział się o ich nabyciu, oraz uprawdopodobni fakt późniejszego powzięcia wiadomości o ich nabyciu Drugim warunkiem uprawniającym do skorzystania ze zwolnienia jest udokumentowanie nabycia. Dotyczy to wyłącznie nabycia w drodze darowizny lub polecenia darczyńcy środków pieniężnych, których wartość w okresie podlegającym ustawowej kumulacji przekracza kwotę wolną, ustaloną dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej. Sposób udokumentowania nie jest jednak dowolny; polega na przedstawieniu przez nabywcę dowodu przekazania środków pieniężnych na jego rachunek bankowy albo jego rachunek prowadzony przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową lub przekazem pocztowym. Warunki powyższe muszą być spełnione łącznie, a w przypadku ich niespełnienia, nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych podlega opodatkowaniu na zasadach określonych dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej.

49 Inny termin na zgłoszenie pomiędzy 1 stycznia 2007 a 31 grudnia 2008Z art. 4a ust. 1 pkt 1 u.p.s.d. w pierwotnym brzmieniu wynikało, że wymienieni w nim podatnicy są zwolnieni od podatku od spadków i darowizn z tytułu nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych, jeżeli zgłoszą to nabycie właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 1 miesiąca - w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia - od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku. Przepis ten wprowadził termin prawa materialnego, który obowiązywał w okresie od dnia 1 stycznia 2007 r. do dnia 31 grudnia 2008 r. Ustawą z dnia 10 października 2008 r. o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. Nr 207, poz. 2267) termin ten od dnia 1 stycznia 2009 r. został wydłużony do 6 miesięcy, przy czym z art. 2 ustawy zmieniającej wynika, że termin określony tą ustawą zmieniającą - a więc ten wydłużony - stosuje się w przypadkach, w których obowiązek podatkowy powstał po dniu 31 grudnia 2008 r.

50

51 W wyroku z 4 czerwca 2013 r. sygn. akt. P 43/11 Trybunał orzekł, że art. 4a ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2007 r. do 31 grudnia 2008 r., w zakresie, w jakim przewiduje miesięczny termin złożenia zgłoszenia właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego nabycia w drodze dziedziczenia własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jest niezgodny z wywiedzioną z art. 2 konstytucji zasadą zaufania do państwa i stanowionego przez nie prawa.

52 Zakwestionowany przepis, w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2007 r. do 31 grudnia 2008 r., uzależniał prawo do zwolnienia od podatku w przypadku nabycia własności rzeczy i praw majątkowych w drodze dziedziczenia od dokonania zgłoszenia tego nabycia w terminie miesiąca od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku. Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że art. 4a ust. 1 pkt 1 ustawy był niezgodny z zasadą zaufania do państwa i stanowionego przez nie prawa.Zakwestionowany przepis gwarantował pozorną ochronę jednostki i stanowił niewykonalną konstrukcję normatywną. Za taką Trybunał uznał mechanizm prawny, którego elementami były krótki termin o charakterze materialnym, uzależniony od czynności procesowych stron początek biegu tegoż terminu, zróżnicowana praktyka stosowania pieczęci o nadaniu klauzuli prawomocności oraz zróżnicowana praktyka organów administracji w zakresie wymogu udokumentowania dnia powstania obowiązku podatkowego.

53 Trybunał Konstytucyjny podkreślił, że "wprawdzie prawo podatkowe może nakładać różne, nawet restrykcyjne wymogi proceduralne na podatników w celu wykonania ciążących na nich obowiązków podatkowych, ale jeżeli prawodawca postanowi o przyznaniu szczególnego rodzaju uprawnień podatkowych, zobowiązany jest w maksymalny w danym stanie prawnym i faktycznym sposób, stanowiąc odpowiednie wymogi proceduralne, materialne oraz ustrojowe, realnie umożliwić beneficjentom skorzystanie z przyznanego uprawnienia". Trybunał Konstytucyjny zastrzegł, że sformułowane w sprawie stanowisko powiązane jest bezpośrednio z konkretnym charakterem kontroli hierarchicznej zgodności norm w trybie inicjowanym pytaniem prawnym i nie może być odnoszone do oceny innych regulacji prawa podatkowego, które wprowadzają terminy skorzystania z przywileju lub realizacji obowiązku podatkowego.

54 Czy można skorzystać z ulgi artCzy można skorzystać z ulgi art. 4a w przypadku gdy śmierć spadkodawcy nastąpiła przed 1 stycznia 2007 r.

55 IBPB-2-1/4515-177/15/DP | INTERPRETACJA INDYWIDUALNAOdp NIE Znowelizowaną ustawę o podatku od spadków i darowizn stosuje się do nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych, które nastąpiło po 31 grudnia 2006 r. Kwestię daty nabycia spadku regulują przywołane przepisy art. 924 i art. 925 Kodeksu cywilnego. Nabycie spadku nie następuje zatem na mocy postanowienia sądu lecz z mocy samego prawa (ex lego) z chwilą jego otwarcia, tj. z chwilą śmierci spadkodawcy. Postanowienie Sądu jedynie potwierdza ten fakt. Nabycie spadku przez Wnioskodawcę nastąpiło zatem w czerwcu 2005 r. a nie jak twierdzi Wnioskodawca w styczniu 2015 r., tj. w dacie uprawomocnienia się orzeczenia Sądu stwierdzającego nabycie spadku. Data uprawomocnienia się orzeczenia Sądu stanowi jedynie o momencie powstanie obowiązku podatkowego a nie o dacie nabycia spadku. Biorąc powyższe pod uwagę, należy stwierdzić, że nabycie tytułem dziedziczenia po osobie zmarłej w 2005 r. opodatkowane będzie według zasad określonych ustawą z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2006 r., a więc, przed zmianami dokonanymi ustawą z dnia 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn oraz ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

56 Czy wystąpi przedawnienie zobowiązania podatkowego w podatku od spadków i darowizn, jeśli minęło 5 lat od daty uprawomocnienia się postanowienia o nabyciu spadku i nie złożono zeznania podatkowego?

57 IPTPB2/436-151/14-2/KK | INTERPRETACJA INDYWIDUALNAW zaistniałym stanie faktycznym, zastosowanie znajdzie jednak przepis art. 68 § 1 pkt 1 ustawy Ordynacja podatkowa, a ponieważ zobowiązanie podatkowe, w związku z nabyciem spadku po matce, nie powstało, tym samym nie ciążą na Wnioskodawczyni jakiekolwiek obowiązki fiskalne związane z dokonanym de facto w listopadzie 2012 r. ujawnieniem dodatkowego składnika majątku wywodzącego się z masy spadkowej, odziedziczonej po zmarłej matce. W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe. Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2009 r., Nr 93, poz. 768, z późn. zm.), podatkowi temu podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej tytułem spadku. Ponieważ ustawa o podatku od spadków i darowizn nie określa chwili (daty) nabycia spadku, to należy posiłkować się przepisami ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r., poz. 121) regulującymi sprawy spadkowe. Zgodnie z art. 922 Kodeksu cywilnego, spadek stanowią prawa i obowiązki zmarłego, które z chwilą jego śmierci przechodzą na jedną lub kilka osób, stosownie do przepisów niniejszej ustawy.

58 ULGA PODATKOWA W PODATKU OD SPADKÓW I DAROWIZN

59 Mówiąc o preferencjach podatkowych w podatku od spadków i darowizn, nie można pominąć obowiązującej na podstawie art. 16 u.p.s.d. i jednocześnie jedynej na gruncie tego aktu prawnego ulgi podatkowej a mianowicie ulgi mieszkaniowej!.

60 Jeżeli nabyłeś w drodze spadku własność (współwłasność):budynku mieszkalnego, lokalu mieszkalnego, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie, spółdzielczego prawa do domu jednorodzinnego albo udziału w takim prawie, - - nie wliczasz do podstawy opodatkowania ich czystej wartości do łącznej wysokości nieprzekraczającej 110 m2 powierzchni użytkowej budynku lub lokalu. W przypadku nabycia części (udziału) budynku mieszkalnego lub lokalu albo udziału w spółdzielczym prawie do budynku mieszkalnego lub lokalu ulga przysługuje Ci stosownie do wielkości udziału.

61 Innymi słowy: wartość czystą spadku jako podstawę opodatkowania oblicza się w ten sposób, że od wartości nabytych rzeczy i praw majątkowych podlegających opodatkowaniu, a więc z wyłączeniem tych, które nie podlegają opodatkowaniu z mocy art. 3 i 4 u.p.s.d., należy odliczyć długi i ciężary, następnie w celu obliczenia ulgi z art. 16 ust. 1 i 4 u.p.s.d. naliczyć wartość 110 m2 powierzchni użytkowej, której nie wlicza się do podstawy opodatkowania, po czym podstawę opodatkowania pomniejszyć o kwotę wolną od opodatkowania

62 Przykład – ulga mieszkaniowa Jak obliczyć ?Wnuk nabył od dziadka dom o powierzchni 200 m2 wraz z działką o powierzchni 800 m2. Wartość nabytej nieruchomości wynosi zł (w tym wartość domu zł). Nabywca spełnia przesłanki do zastosowania ulgi i złożył oświadczenie o jej zastosowanie.

63 1. Należy w pierwszej kolejności obliczyć wartość jednego m2 ( dzielimy wartość budynku/mieszkania przez liczbę m2) 2. Następnie należy obliczyć wysokość limitowanej ulgi ( mnożymy limit m2 przez wartość obliczonego wcześniej 1m2: 110m2 x wartość 1m2 ) 3. Ostatnim krokiem jest obliczenie podatku ( Od wartości czystej przysporzenia odejmujemy ulgę mieszkaniową oraz kwotę wolną od podatku. Następnie określamy właściwą stawkę podatkową – poprzez ustalenie właściwej nadwyżki. Wynik mnożenia podstawy obliczenia podatku przez właściwą stawkę stanowi wysokość podatku od spadków i darowizn.

64 Obliczenie ulgi: zł / 200m2 = zł / 1m2 110 m2 x zł / 1m2 = zł (wysokość ulgi) Podstawa obliczenia podatku (wartość nabytych rzeczy) zł – (wysokość ulgi art. 16) zł – (kwota wolna od podatku art. 9) zł = Podstawa obliczenia podatku = zł Obliczenie podatku (na podstawie skali podatku od spadków i darowizn – I grupa podatkowa - patrz poniżej) zł – zł = zł zł x 7% = ,04 zł + 822,20 zł = ,24 zł Kwota podatku po zaokrągleniu do pełnych złotych zł.

65 Jaki jest zakres ulgi mieszkaniowej dla nabywców III grupy ?Zakres ulgi dla nabywców III grupy odnosi się wprawdzie do tych samych tytułów, co nabycie przez podatników II grupy, tj. tytułem dziedziczenia, zapisu, dalszego zapisu lub polecenia testamentowego, jednak jest węższy, gdyż ulga została ograniczona tylko do tych nabywców, którzy sprawowali opiekę nad wymagającym jej spadkodawcą na podstawie pisemnej umowy z podpisem notarialnie poświadczonym przez okres co najmniej dwóch lat od dnia poświadczenia podpisów przez notariusza.

66 Dla kogo ulga mieszkaniowa jest ważna w sposób szczególny?Dla zięcia, synowej i teściów ( tzw. grupa zerowa) którzy pomimo zaliczenia do I grupy podatkowej nie mogą skorzystać z zwolnienia podatkowego Dla tych uprawnionych podatników z I grupy podatkowej, którzy na skutek zaniechań lub innych błędów pozbawili się ( np. brak i opóźnienie w zgłoszeniu ) prawa do zwolnienia podatkowego.

67 Zadanie: Oblicz podatek od spadków i darowizn wiedząc że:Wartość majątku nabytego w drodze spadku obejmuje: Gospodarstwo rolne o pow. 6 ha wraz z Budynek mieszkalny ( o pow. 180m2 i wartości zł) wraz z budynkami gospodarczymi, w tym szklarnią i chłodnią Ciągnik i maszyny rolnicze. 2. Spadek po spadkodawcy dziedziczą: żona zmarłego i dwoje dzieci po 1/3 części, przy czym majątek powyższy objęty jest wspólnością majątkową małżeńską. Ponadto jeden ze spadkobierców złożył oświadczenie, że spełnia warunki do nabycia prawa do ulgi mieszkaniowej, bo jego udział w budynku wynoszący 1/3 z połowy, tj. liczący 30 m2, podlega wyłączeniu z podstawy opodatkowania.

68 Rozwiązanie: Ad. 1 Uwzględniając treść art. 4 ust. 1 pkt. 1 u.p.s.d., grunt o pow. 6 ha stanowiący w ½ części udział spadkodawcy podlega zwolnieniu od podatku od spadków i darowizn, podobnie jak budynki gospodarcze jako części składowe oraz ciągnik rolniczy wraz z maszynami rolniczymi. Ad. 2 Wartość podstawy opodatkowania będzie wynosić: Dla spadkobiercy korzystającego z ulgi mieszkaniowej zł, a po pomniejszeniu o kwotę wolną od opodatkowania zł Dla spadkobierców niekorzystających z ulgi mieszkaniowej po zł, a po pomniejszeniu o kwotę wolną od opodatkowania – zł

69 Ad. 3 Podatek w konsekwencji wyniesie:Dla spadkobiercy korzystającego z ulgi mieszkaniowej – 812,55, a po zaokrągleniu zgodnie z art. 63§1 ord. Pod -813,00 zł Dla spadkobierców niekorzystających z ulgi mieszkaniowej po 6408,69 zł a po zaokrągleniu zgodnie z art. 63§1 ord. zaokrągleniu po 6409 zł