1 Klauzule społeczne w zamówieniach publicznych – czym są i jak spopularyzować ich stosowanie? Konferencja „System wsparcia ekonomii społecznej w województwie śląskim” Szczyrk 13-14 kwietnia 2016 r. Iwona Piątkowska-Lipka

2 Idea klauzul społecznych Wyjątek od ogólnych zasad zamówień publicznych umożliwiający wprowadzenie dodatkowych kryteriów wyboru wykonawcy z uwagi na ważne względy społeczne.

3 W prawie zamówień publicznych: (ustawa z dn. 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych) zastrzeżenie postępowania o udzielenie zamówienia wyłącznie do podmiotów zatrudniających osoby niepełnosprawne (art. 22 pkt 2), uzależnienie realizacji przedmiotu zamówienia od rozwiązań prozatrudnienioowych i propracowniczych (art. 29 pkt 4): zatrudnienia osób w szczególnie trudnej sytuacji na rynku pracy np. długotrwale bezrobotnych, młodocianych, niepełnosprawnych, utworzenia funduszu szkoleniowego, w rozumieniu przepisów o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy lub zwiększenia wpłat pracodawców na rzecz funduszu * zatrudnienia na podstawie umowy o pracę osób wykonujących czynności w trakcie realizacji zamówienia, jeżeli jest to uzasadnione przedmiotem lub charakterem tych czynności. * brak zastosowania po nowelizacji ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy

4 a.w przypadku wymogu zatrudnieniowego: liczbę osób i okres ich wymaganego zatrudnienia, b.sposób dokumentowania zatrudnienia osób lub utworzenia albo zwiększenia funduszu szkoleniowego, c.uprawnienia zamawiającego w zakresie kontroli spełniania przez wykonawcę tych wymagań oraz sankcje z tytułu niespełnienia, d.rodzaj czynności niezbędnych do realizacji zamówienia przez osoby, których dotyczą wymagania zatrudnienia na podstawie umowy o pracę przez wykonawcę. Jeżeli zamawiający przewiduje wymagania, o których mowa w art. 29 ust. 4, Specyfikacja Istotnych Warunków Zamówienia określa również:

5 Planowane wzmocnienie społecznych aspektów zamówień w projekcie zmiany ustawy Prawo zamówień publicznych ●wprowadzenie obowiązku postawienia warunku zatrudnienia na podstawie umowy o pracę w przypadku zamówień na usługi i roboty budowlane, w sytuacji gdy spełnione są kryteria stosunku pracy określone w art. 22 § 1 Kodeksu pracy (projektowany art. 29 ust. 3a), ●promowanie zatrudnienia osób defaworyzowanych przez obniżenie warunku poziomu zatrudniania tych osób z 50% do 30%: zamawiający będzie mógł ustalić nie mniejszy niż 30% próg zatrudnienia takich osób przez zakłady pracy chronionej lub wykonawców albo ich jednostki (projektowany art. 22 ust. 2 i 2a), ●położenie nacisku na wybór oferty najkorzystniejszej, czyli opartej na efektywności kosztowej, jak również uwzględniającej inne aspekty niż cena lub koszt oraz wprowadzenie możliwości ograniczenia stosowania kryterium najniższej ceny.

6 Komu przynosi korzyści stosowanie klauzul społecznych? samorządom terytorialnym i ich jednostkom organizacyjnym, podmiotom ekonomii społecznej, podmiotom zatrudniającym osoby niepełnosprawne, osobom w trudnej sytuacji na rynku pracy, zagrożonym wykluczeniem społecznym, pracownikom, w konsekwencji społeczeństwu.

7  realizują zapisy strategii polityki społecznej dotyczące przeciwdziałania bezrobociu i wykluczeniu społecznemu,  otrzymują narzędzie uzupełniające aktywizację zawodową osób zagrożonych wykluczeniem społecznym prowadzoną przez PUP-y, OPS-y oraz wspierające rozwój podmiotów ekonomii społecznej stymulują zatrudnienie osób w trudnej sytuacji na rynku pracy  zwiększają efektywność wydatkowania środków publicznych, generując tzw. społeczną wartość dodaną (zamówienia i tak muszą zostać zrealizowane, a dzięki klauzulom osiągają dodatkowe korzyści np. zatrudnienie osób bezrobotnych), Dlaczego samorządom opłaca się stosować klauzule społeczne?

8  w dłuższej perspektywie generują oszczędności środków publicznych przeznaczanych na świadczenia społeczne,  promują wśród pracodawców ideę wyrównywania szans i integracji społeczno-zawodowej osób zagrożonych wykluczeniem społecznym, wskazują te grupy, które wymagają największego wsparcia,  poprawiają swój wizerunek jako propagatora społecznie odpowiedzialnych działań. Dlaczego samorządom opłaca się stosować klauzule społeczne?

9 Wiedza o klauzulach społecznych: Urząd Zamówień Publicznych https://www.uzp.gov.pl/baza- wiedzy/zrownowazone-zamowienia- publiczne/spoleczne-zamowienia Portal ekonomiaspoleczna.pl http://www.ekonomiaspoleczna.pl/x/68 4415 Poradniki http://rops- katowice.pl/dopobrania/es/2014.05.1 6_klauzule.pdf http://www.isp.org.pl/publikacje,25,8 50.html

10 Przykłady działań na rzecz stosowania społecznie odpowiedzialnych zamówień publicznych  Zalecenia Rady Ministrów w sprawie stosowania przez administrację rządową klauzul społecznych w zamówieniach publicznych z 28 lipca 2015 r.  Wprowadzenie przez Instytucję Zarządzającą Regionalnym Programem Operacyjnym Województwa Śląskiego 2014-2020 obowiązku stosowania klauzul społecznych podczas realizacji zamówień publicznych określonego rodzaju w zakresie wskazanym przez beneficjenta we wniosku o dofinansowanie np. konkurs 9.2.5. Rozwój usług społecznych, projekt pozakonkursowy 9.3.2 Rozwój ekonomii społecznej w regionie

11

12 Konkurs „Klauzule społeczne na start”  ogłoszony przez Zarząd Województwa Śląskiego 24 czerwca 2015 r.  koordynowany przez Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej Województwa Śląskiego,  cele:  wybór podmiotów, które w najwyższym stopniu stosują klauzule społeczne w prowadzonych postępowaniach o udzielenie zamówienia publicznego,  promowanie stosowania społecznie odpowiedzialnych zamówień publicznych w województwie śląskim.

13 Kto mógł być uczestnikiem konkursu? Wszyscy zamawiający z terenu województwa śląskiego, co oznacza osobę fizyczną, osobę prawną albo jednostkę organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej obowiązaną do stosowania ustawy Prawo zamówień publicznych. Konkurs obejmował wszczęte postępowania i zawarte umowy w okresie od 1 stycznia 2014 roku do dnia 31 października 2015 roku.

14 Kryteria oceny zgłoszeń: 1. Umowy zawarte z podmiotami ekonomii społecznej (w stosunku do wszystkich zawartych umów na zamówienia poniżej progu wymagającego stosowania ustawy Pzp). 2. Postępowania, w których zastosowano klauzule społeczne (w stosunku do wszystkich wszczętych postępowań o udzielenie zamówienia publicznego w oparciu o przepisy ustawy Pzp). 3. Postępowania zawierające mechanizmy kontrolne stosowania klauzul społecznych na etapie realizacji umowy (w stosunku do wszczętych postępowań o udzielenie zamówienia publicznego, w których zastosowano klauzule społeczne ).

15 I miejsce Gmina Miasto Częstochowa 364,16 pkt. II miejsce Urząd Miasta Gliwice 313,47 pkt. Laureaci konkursu „Klauzule społeczne na start”

16 Gmina Miasto Częstochowa 109 zawartych umów z podmiotami ekonomii społecznej 145 postępowań, w których zastosowano klauzule społeczne 142 postępowania, w których zastosowano mechanizmy kontrolne Główne obszary zamówień: szkolenia pracowników, czyszczenie przewodów kominowych, transport osób z niepełnosprawnością, utrzymanie zieleni miejskiej, utrzymanie czystości, remonty, budowa obiektów sportowych, przebudowa elementów infrastruktury

17 Urząd Miasta Gliwice 64 zawarte umowy z podmiotami ekonomii społecznej 4 postępowania, w których zastosowano klauzule społeczne 4 postępowania, w których zastosowano mechanizmy kontrolne Główne obszary zamówień: organizacja imprez kulturalnych, promocyjnych i sportowych, budowa, modernizacja obiektów sportowych i oświatowych, obsługa szaletów miejskich

18 Dziękuję za uwagę es.rops-katowice.pl Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej Województwa Śląskiego ul. Modelarska 10, 40-142 Katowice tel. 32 730 68 83 [email protected]