1 Kojarzenia 2007

2 Kojarzenie To dobieranie zwierząt w pary rodzicielskieDrugi (po selekcji) etap pracy hodowlanej Potomstwo może być lepsze niż średnia rodziców, ale tylko gdy istnieje dominacja i epsistaza. Zmienia częstość genotypów, ale nie genów!

3 Kojarzenie w obrębie populacjiZwierzęta dobiera się indywidualnie: konkretny samiec  samica Potomstwo może skorzystać z interakcji między genami przekazanymi przez ojca i matkę (SZK) P =  + ½ AO + ½AM + MS + SZK + e specyficzna zdolność kombinacyjna fenotyp potomka wartości. hod. rodziców

4 Specyficzna zdolność kombinacyjna - przykład2 geny B zwiększa okres międzywycieleniowy, p=0.5 b zmniejsza, q=0.5 wartości genotypowe GBB = 390 dni, GBb=370 dni, Gbb=360 dni średnia  = 0,52 0,50,5 ,52390 = 372,5

5 SZK – c.d. wartości hodowlane ABB = +15 dni, ABb=0, Abb= -15 dnikojarzenie BBbb oczekujemy P =  + ½ ABB + ½ Abb = 372,5 będzie GBb=370 dni SZK BBbb = ,5 = -2,5

6 Kojarzenie w obrębie populacjilosowe na podstawie fenotypu lub wartości hodowlanej na podstawie spokrewnienia selekcja par rodzicielskich (mate selection)

7 (1) Kojarzenia losowe allel ojcowski przekazywany niezależnie od allelu matki brak korelacji między wartościami hodowlanymi rodziców populacja może być w stanie równowagi gametycznej

8 (2) Kojarzenie na podstawie fenotypu lub wartości hodowlanejPozytywne (podobny z podobnym) np. dobry buhaj  dobra krowa powstaje ekstremalne potomstwo zwiększa wariancje cechy (na krótko) unikaj kojarzeń słaby  słaby Negatywne (kojarzenie niepodobnych) zmniejsza czasowo zmienność kojarzenie korekcyjne pozwala kompensować złe cechy, np. krowa z wadami nóg  buja z doskonałą postawą

9 (3) Kojarzenie na podstawie spokrewnieniaPreferencyjne kojarzenia osobników spokrenionych (inbreeding czyli chów krewniaczy) ekstremalny przypadek: kojarzenie pełnego rodzeństwa to wzrost inbredu o 19%/pokolenie prowadzi do depresji inbredowej generalnie unikane ale przydatne: hodowla na linię (utrwala geny wybitnego osobnika), tworzenie linii zinbredowanych do doświadczeń Preferencyjne kojarzenie osobników mało spokrewnionych (outbreeding) optymalnie gdy rodzice nie są w ogóle spokrewnieni, ale w praktyce sprowadza się do unikania zinbredowania

10 (4) Selekcja par strategia łącząca selekcję i kojarzenia w jeden etapkonieczne obliczenie oczekiwanej wartości potomstwa dla wszystkich możliwych kombinacji par wykorzystuje zmienność nieaddytywną (tradycyjna selekcja nie) nie maksymalizuje postępu hod. (tradycyjna selekcja tak!) dobra by pozyskac zwierzeta produkcyjne, ale nie hodowlane

11 Krzyżowanie To kojarzenie samca i samicy reprezentujących inne rasy (linie, gatunki) Dwie przyczyny: heterozja komplementarność ras

12 Heterozja Wybujałość mieszańców – użytkowość mieszańców wyższa niż średnia dwóch ras specyficzna dla kombinacji ras i cechy (trudno przewidywalna) generalnie większa dla cech o niskim h2 proporcjonalna do heterozygotyczności zjawisko odwrotne do depresji inbredowej

13 Heterozja śr. mieszańców – śr. rodziców śr. rodziców  100

14 Heterozja drób: trzoda bydło mleczne nieśność 10-30 jaj, 8-20%wielkość miotu +0,23 2,9% w miotu przy odsadzeniu +0,7 10,2% przyrost dzienny 60 g 8,8% grubość słoniny 0,8% bydło mleczne wydajność mleczna kg 2,3 - 6,1% wydajność tłuszczu +6 kg 2,6% wydajność białka +4,4 kg 2,4%

15 Heterozygotyczność udział genów matki, które pochodzą od innej rasy, niż geny ojca krzyżowanie dwóch czystych ras (AB) to 100% krzyżowanie wsteczne A  (AB) to 50%

16 Heterozja - przewidywanieheterozja = heterozygotyczność mieszańców  heterozja przy krzyżowaniu czystych ras

17 Heterozja matczyna gdy potomstwo korzysta z faktu, że matka jest mieszańcem spowodowana heterozją bezpośrednią u matek dla cech takich jak mleczność i troskliwość Efekt matki ekspresja genów przekazanych przez matkę na chromosomach i w cytoplazmie ekspresja genów matki w czasie ciąży i odchowu (duża heterozja)

18 Oczekiwana wydajność mieszańców= ( oczekiwana wyd. bez heterozji + efekt matki )  (1+heterozja/100 + heterozja mateczna/100)

19 Komplementarność ras Dwa komponentyrasa ojcowska – wysoka użytkowość tuczna i rzeźna rasa mateczna – plenna o dobrej użytkowości tucznej i rzeźnej (selekcja w obu kierunkach)

20 Krzyżowanie towarowe To system pozyskiwania osobników towarowychCzęsto stosowane u bydła mięsnego, trzody i kur Wykorzystuje heterozję i komplementarność ras

21 Krzyżowanie towarowe dwurasowenajczęściej rasę A reprezentują tylko samce, a rasę B tylko samice selekcja niezależnie w każdej rasie heterozygotyczność mieszańców 100% szczególnie opłacalne, gdy rasa B to wyjątkowe dobre matki

22 Krzyżowanie towarowe trójrasowe100% heterozji matczynej 100% heterozji bezpośredniej konieczne utrzymywanie 3 ras jeżeli A=B to taniej, ale tylko 50% heterozji bezpośredniej

23 Krzyżowanie rotacyjne dwurasowemieszańce jako matki i zwierzęta towarowe jednocześnie stabilizuje się przy 33/67% (lub 67/33%) heterozja zawsze <100%