1 KOMENDY MIEJSKIEJ POLICJI W TORUNIU.PRZECIWDZIAŁANIE KORUPCJI W INSTYTUCJACH RZĄDOWYCH I SAMORZĄDOWYCH NA TERENIE DZIAŁANIA KOMENDY MIEJSKIEJ POLICJI W TORUNIU. Prowadzący szkolenie: podkom. Przemysław Kozak, mł. asp. Mirosław Kalinowski. Toruń 2017r. 1

2 Korupcja w Polsce w dalszym ciągu jest poważnym problemem Zjawisko jest powszechne i dotyczy nie tylko wysokich urzędników państwowych - występuje na dużą skalę w całym społeczeństwie. Gdzie upatrywać głównych przyczyn korupcji? Jednym z głównych powodów jest nie tylko niezrozumiałe i korupcjogenne prawo, ale przede wszystkim szerokie przyzwolenie społeczne wynikające między innymi z niewiedzy, co jest a co nie jest korupcją.

3 Rozwinięta korupcja może doprowadzić do upadku każde państwoRozwinięta korupcja może doprowadzić do upadku każde państwo. Walka z korupcją jest bardzo ważna, a jednym ze sposobów na walkę z korupcją jest podejmowanie działań o charakterze edukacyjnym. 

4 Rządowy Program Przeciwdziałania Korupcji na lata 2014 – 2019.

5 Podstawowym celem Programu jest zmniejszenie poziomu korupcji w Polsce, poprzez wzmocnienie prewencji i edukacji zarówno w społeczeństwie, jak i w administracji publicznej, oraz skuteczniejsze zwalczanie przestępczości korupcyjnej. Założoną intensyfikację profilaktyki i edukacji antykorupcyjnej, gdyż właściwie ukształtowana świadomość w zakresie szkodliwości korupcji stanowi fundament pozwalający na stałe ograniczanie występowania tej patologii.

6 Zapobieganie korupcji prowadzone jest przez liczne instytucje, organy i służby. Wśród organów ścigania najistotniejszą rolę odgrywają: - Centralne Biuro Antykorupcyjne, Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Policja.

7 Regulacje prawne przypisują Policji ogólny obowiązek przeciwdziałania popełnianiu przestępstw i wykroczeń oraz zjawiskom kryminogennym oraz współdziałania w tym zakresie z organami państwowymi, samorządowymi i organizacjami społecznymi Policja prowadzi postępowania w sprawach o przestępstwa korupcyjne.

8 Istota korupcji Korupcja to pojęcie trudne do zdefiniowania, ponieważ jest zjawiskiem wieloaspektowym i wielowątkowym. Dlatego w niniejszej prezentacji zostanie przedstawiona definicja słownikowa. Według słownika języka polskiego, korupcja oznacza zepsucie, demoralizację społeczną, przekupstwo.

9 Osoba pełniąca funkcję publicznąFunkcjonariusz publiczny, członek organu samorządowego, osoba zatrudniona w jednostce organizacyjnej dysponującej środkami publicznymi, chyba że wykonuje wyłącznie czynności usługowe, inna osoba, której uprawnienia i obowiązki w zakresie działalności publicznej są określone lub uznane przez ustawę lub wiążącą Rzeczpospolitą Polską umowę międzynarodową.

10 Funkcjonariusz publicznyPrezydent Rzeczypospolitej Polskiej, poseł, senator, radny, poseł do Parlamentu Europejskiego, sędzia, ławnik, prokurator, funkcjonariusz finansowego organu postępowania przygotowawczego lub organu nadrzędnego nad finansowym organem postępowania przygotowawczego, notariusz, komornik, kurator sądowy, syndyk, nadzorca sądowy i zarządca, osoba orzekająca w organach dyscyplinarnych działających na podstawie ustawy,

11 osoba będąca pracownikiem administracji rządowej, innego organu państwowego lub samorządu terytorialnego, chyba że pełni wyłącznie czynności usługowe, a także inna osoba w zakresie, w którym uprawniona jest do wydawania decyzji administracyjnych, osoba będąca pracownikiem organu kontroli państwowej lub organu kontroli samorządu terytorialnego, chyba że pełni wyłącznie czynności usługowe, osoba zajmująca kierownicze stanowisko w innej instytucji państwowej, funkcjonariusz organu powołanego do ochrony bezpieczeństwa publicznego albo funkcjonariusz Służby Więziennej, osoba pełniąca czynną służbę wojskową, pracownik międzynarodowego trybunału karnego, chyba że pełni wyłącznie czynności usługowe.

12 Przyjęcie korzyści Przyjęcie korzyści polega na wzięciu czegoś, odebraniu itp. Może ono przybrać postać materialną (np. banknoty wręczone do rąk) albo niematerialną (np. przelew na rachunek bankowy). Przyjęcie korzyści oznacza, że przestępstwo zostało dokonane. Nawet jeżeli osoba pełniąca funkcję publiczną zwróci korzyść, nie mogą mieć zastosowania przepisy regulujące dobrowolne odstąpienie od usiłowania. przestępstwo bowiem zostało już dokonane i w grę wchodzi jedynie podstawa do nadzwyczajnego złagodzenia kary ze względu na postawę sprawcy.

13 Korzyść majątkowa Korzyść majątkowa to zysk w zakresie dóbr materialnych. Korzyść ma charakter majątkowy, gdy ma wartość ekonomiczną, czyli taką, której wielkość może być wyrażona w pieniądzu, a ponadto gdy za pomocą danego dobra można zaspokoić określoną potrzebę materialną. Może wyrażać się zwiększeniem aktywów, czyli przysporzeniem majątku, lub zmniejszeniem pasywów majątkowych, oznaczającym zmniejszenie obciążeń lub uniknięcie strat.

14 Wartość korzyści majątkowejDla zakwalifikowania korzyści majątkowej jako łapówki nie ma znaczenia wartość (minimalna) tej korzyści.

15 Korzyść osobista Korzyść osobista to pożytek niemający charakteru majątkowego, tzn. nieprzeliczalny na pieniądze W wielu przypadkach nie jest łatwo odróżnić korzyść majątkową od osobistej. Niektóre korzyści zaspokajają zarówno potrzeby materialne, jak i niematerialne (np. awans służbowy, przyjęcie do pracy czy atrakcyjny wyjazd bez opłat).

16 Przyjęcie obietnicy Przyjęcie obietnicy polega na zaakceptowaniu złożonej propozycji. Stwierdzenie, że doszło do przyjęcia obietnicy może być utrudnione ze względu na formę lub sposób jej akceptacji.

17 Obietnica Obietnica rozumiana jest jako zapewnienie zrobienia, załatwienia lub wręczenia komuś czegoś.

18 Przestępstwa korupcyjnesprzedajność urzędnicza (art. 228 kk) przekupstwo (art. 229 kk) płatna protekcja bierna (art. 230 kk)

19

20 Przestępstwa korupcyjnepłatna protekcja czynna(art. 230a kk). Kto udziela albo obiecuje udzielić korzyści majątkowej lub osobistej w zamian za pośrednictwo w załatwieniu sprawy w instytucji państwowej, samorządowej, organizacji międzynarodowej albo krajowej lub w zagranicznej jednostce organizacyjnej dysponującej środkami publicznymi, polegające na bezprawnym wywarciu wpływu na decyzję, działanie lub zaniechanie osoby pełniącej funkcję publiczną. nadużycie uprawnień lub niedopełnienie obowiązków (art. 231 kk). Funkcjonariusz publiczny, który, przekraczając swoje uprawnienia lub nie dopełniając obowiązków, działa na szkodę interesu publicznego lub prywatnego.

21 Przestępstwa korupcyjnełapownictwo gospodarcze (296a kk), Kto, pełniąc funkcję kierowniczą w jednostce organizacyjnej wykonującej działalność gospodarczą lub pozostając z nią w stosunku pracy, umowy zlecenia lub umowy o dzieło, żąda lub przyjmuje korzyść majątkową lub osobistą albo jej obietnicę, w zamian za nadużycie udzielonych mu uprawnień lub niedopełnienie ciążącego na nim obowiązku mogące wyrządzić tej jednostce szkodę majątkową albo stanowiące czyn nieuczciwej konkurencji lub niedopuszczalną czynność preferencyjną na rzecz nabywcy lub odbiorcy towaru, usługi lub świadczenia. poświadczenie nieprawdy (art. 271 par. 3 kk). Funkcjonariusz publiczny lub inna osoba uprawniona do wystawienia dokumentu, która poświadcza w nim nieprawdę co do okoliczności mającej znaczenie prawne, jeżeli sprawca dopuszcza się czynu w celu osiągnięcia korzyści majątkowej lub osobistej.

22

23 Sposoby ograniczania ryzyka korupcjiW wielu przypadkach korupcja zaczyna się od przyjmowania drobnych upominków. Jeżeli chcesz pozostać urzędnikiem bezstronnym i obiektywnym – nie przyjmuj prezentów. Odmowa przyjęcia prezentu pozwoli ci pozostać uczciwym i wolnym. Jest to o wiele więcej warte niż jakikolwiek prezent.

24 Prezenty naruszają swobodę podejmowania decyzji.Nie wahaj się zwrócić lub odesłać prezent. Nigdy nie sprawiaj wrażenia, że jesteś otwarty na przyjmowanie prezentów, nawet drobnych. Pamiętaj, że relacje prywatne nie mogą wpłynąć na twój sposób wykonywania obowiązków służbowych. Każdy ma prawo żądać od ciebie, abyś był wobec niego uczciwy i bezstronny. Zapobiegaj wzajemnemu przenikaniu się interesów prywatnych i służbowych.

25 Powody zgłaszania korupcji

26 w przeciwdziałaniu korupcjiRola przełożonego w przeciwdziałaniu korupcji Miej świadomość. Kierując pracą podległych urzędników, powinieneś stanowić dla nich przykład. Korupcja rozwija się najczęściej tam, gdzie: nadzór służbowy i merytoryczny jest niedostateczny; istnieje zbyt duże zaufanie do podwładnych, a także długoletnich lub wysoko wyspecjalizowanych pracowników; przełożeni dają zły przykład; brak jest reakcji w przypadku wykrycia zachowania nieuczciwego, tym samym brak efektu odstraszania.

27 Relacje przełożony – pracownikRelacje przełożony – pracownik. Rozmowa ułatwi ci zidentyfikowanie obszarów zagrożonych. uwzględniaj fakt, że pojedynczy pracownicy są bardziej zagrożeni korupcją; uwzględniaj służbowe i prywatne problemy swoich pracowników; stosuj środki zaradcze, jak np. zwolnienia pracownika z zadań, które wedle twojej wiedzy mogą prowadzić do konfliktu między interesem pracownika, wynikającym z jego działalności pozazawodowej lub interesem jego najbliższych a jego obowiązkami zawodowymi;

28 wykaż ostrożność w sytuacji, gdy pracownik ma wyraźnie zbyt dużo lub zbyt mało obowiązków;zwróć uwagę na osobiste słabości (np. uzależnienia, zamiłowanie do drogich, trudnych do sfinansowania hobby lub nadmierne zadłużenie twoich pracowników); pracownicy o niestabilnej sytuacji finansowej nie powinni być zatrudniani w dziale zakupów, zamówień publicznych lub na stanowiskach, na których byliby szczególnie wyeksponowani na nieuczciwy wpływ osób trzecich.

29 Symptomy korupcji Nie zawsze zaobserwowanie symptomu korupcji, chociażby jednego, oznacza, że masz do czynienia z korupcją, w której uczestniczy twój podwładny. Odwołuj się do zdrowego rozsądku. Żaden symptom nie stanowi dowodu korupcji.

30 W odniesieniu do pracownika zwróć uwagę na:sytuację finansową: nieuzasadniony wysoki standard życia lub problemy finansowe; podejmowanie innej działalności zarobkowej bez wymaganego zezwolenia lub poinformowania przełożonych; nietypowe zachowanie (np. wynikające z faktu, że pracownik jest szantażowany lub ma nieczyste sumienie); coraz większe zamknięcie w sobie; nagłą zmianę zachowania wobec kolegów i przełożonych;

31 obniżenie lub brak identyfikacji z pracodawcą lub wykonywanymi zadaniami;uzależnienia: alkohol, środki odurzające, hazard; chęć imponowania, chwalenie się kontaktami służbowymi i prywatnymi; kontakty prywatne (np. zaproszenia, działalność pozazawodowa, umowy doradcze lub rzeczoznawcze, udziały kapitałowe itp.); przyjmowanie korzyści od osób trzecich (np. specjalne ceny przy zakupach, przyjmowanie drogich obiadów w restauracjach, zaproszeń na imprezy prywatne lub biznesowe interesantów).

32 W odniesieniu do zadań realizowanych przezpracownika zwróć uwagę na: niestosowanie się do obowiązujących przepisów prawnych; przyzwolenie na uchybienia, w szczególności na zachowania sprzeczne z prawem lub budzące wątpliwości; dopuszczanie się „drobnych nieprawidłowości”; różnice między faktycznym przebiegiem procedury a późniejszym jej udokumentowaniem; niespójną ocenę sytuacji i decyzję przy takim samym stanie faktycznym, lecz różnych wnioskodawcach;

33 nadużywanie kompetencji decyzyjnych;celowe unikanie kontroli; zabieganie o realizację konkretnych zadań; nieinformowanie o wszystkich podejmowanych działaniach; niechęć do uzasadniania swoich decyzji; stronniczość w przypadku niektórych wnioskodawców lub oferentów; bagatelizowanie zasady oszczędności, racjonalności wydatków ze środków publicznych;

34 próby wywierania wpływu na decyzje w przypadku zadań, które nie należą do zakresu odpowiedzialności danego pracownika, a mają znaczenie dla interesów osób trzecich; nieuzasadnioną niechęć pracownika do zmiany zakresu zadań lub przeniesienia, w szczególności gdy wiążą się z awansem lub podwyżką płacy albo przynajmniej z taką perspektywą.

35 Sposób postępowania przełożonego w przypadku podejrzenia uczestnictwa podwładnego w zdarzeniu korupcyjnym odebranie pracownikowi niektórych bieżących lub zakończonych spraw; zakaz dostępu do akt; zabezpieczenie miejsca pracy, notatek dotyczących spraw służbowych lub narzędzi pracy (takich jak komputer, pendrive itp.);

36 wszczęcie kontroli wewnętrznej;postępowanie zgodne z algorytmem postępowania dla urzędników w przypadku zaistnienia zdarzenia korupcyjnego.

37 Przyjmujesz odpowiedzialność powierzasz odpowiedzialnośćnie działaj rutynowo; informuj pracowników o zagrożeniach korupcyjnych; żądaj informacji od pracowników o stanie realizowanych zadań; wprowadź dodatkowe obowiązki związane ze sprawozdawczością wykonywanych zadań; realizuj zasadę wielu par oczu; o ile to możliwe, zmieniaj skład zespołów, grup roboczych itp.; wzmocnij nadzór służbowy i merytoryczny; korzystaj z kontroli wewnętrznej.

38 Nadzór służbowy i merytorycznyzoptymalizować kontrolę procedur, np. poprzez wbudowanie w nie mechanizmów kontrolnych (np. dwukrotne sprawdzanie); unikać odgradzania się lub usamodzielniania poszczególnych pracowników; zwracać uwagę na symptomy korupcji; poprzez wyrywkową kontrolę sprawdzać, czy pracownicy nie wykraczają poza swoje kompetencje; badać zadowolenie z realizacji obowiązków i zadań służbowych podwładnych poprzez rozmowy z interesantami; zapewnić przejrzystość procesu podejmowania decyzji.

39 Dziękujemy za uwagę.

40 Bibliografia: Rządowy Program Przeciwdziałania Korupcji na lata , https://cba.gov.pl/pl/prewencjapublikacje/publikacje/publikacje-w-jezyku-po, Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny,

41 Komenda Miejska Policji w ToruniuKontakt: Komenda Miejska Policji w Toruniu Wydział do walki z Przestępczością Gospodarczą ul. Grudziądzka 17 Toruń Tel. sek