1 Komunikacja elektroniczna w zamówieniach publicznych Stan obecny i przyszłość Katowice, 3 kwiecień 2017 Wykładowca: Lech Wendołowski

2 KOMUNIKACJA ELEKTRONICZNADyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/24/UE z dnia 26 lutego 2014 r. w sprawie zamówień publicznych, uchylająca dyrektywę 2004/18/WE Weszła w życie Ustawa z dnia 22 czerwca 2016 r. o zmianie ustawy – Prawo zamówień publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2016 r. poz. 1020) Weszła w życie

3 Zasady mające zastosowanie do komunikacjiArtykuł 22 Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady Europy 2014/24/UE Zasady mające zastosowanie do komunikacji 1.   Państwa członkowskie zapewniają, że wszelka komunikacja i wymiana informacji odbywająca się na mocy niniejszej dyrektywy, w szczególności elektroniczne składanie ofert, przeprowadzane są z wykorzystaniem elektronicznych środków komunikacji zgodnie z wymogami niniejszego artykułu. Narzędzia i urządzenia wykorzystywane do celów komunikacji za pomocą środków elektronicznych, jak również ich właściwości techniczne, muszą być niedyskryminujące, ogólnie dostępne, i interoperacyjne z produktami ICT będącymi w powszechnym użyciu oraz nie mogą ograniczać dostępu wykonawców do postępowania o udzielenie zamówienia.

4 Oświadczenia woli i wiedzy w PZP w formie elektronicznej obecnie:Art. 10a. W postępowaniu o udzielenie zamówienia komunikacja między zamawiającym a wykonawcami, w szczególności składanie ofert lub wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu, oraz oświadczeń, w tym oświadczenia składanego na formularzu jednolitego europejskiego dokumentu zamówienia, sporządzonego zgodnie z wzorem standardowego formularza określonego w rozporządzeniu wykonawczym Komisji Europejskiej wydanym na podstawie art. 59 ust. 2 dyrektywy 2014/24/UE oraz art. 80 ust. 3 dyrektywy 2014/25/UE, zwanego dalej „jednolitym dokumentem” odbywa się przy użyciu środków komunikacji elektronicznej. Już obowiązuje … ale…patrz dalej przepisy przejściowe

5 Oświadczenia woli i wiedzy w PZP w formie elektronicznej obecnie:Art. 10a. 5. Oferty, wnioski o dopuszczenie do udziału w postępowaniu oraz oświadczenia, w tym jednolity dokument, sporządza się, pod rygorem nieważności, w postaci elektronicznej, i opatruje się kwalifikowanym podpisem elektronicznym. Już obowiązuje … ale…patrz dalej przepisy przejściowe

6 W zamówieniach publicznych rewolucyjna zmiana! Do tej pory:pisemność („papier”) obowiązkowa a forma elektroniczna wyjątkiem… Po wejściu dyrektywy w życie: Forma elektroniczna obowiązkowa a „papier” wyjątkiem (z odroczeniem…) (w polskiej praktyce pisemność mocno kojarzy się z papierem)

7 NA CZYM POLEGA REWOLUCYJNOŚĆ ZMIAN?Rewolucja nie polega na pojawieniu się nowych narzędzi i metod komunikacji elektronicznej, lecz na skali i powszechności ich zastosowania. I obowiązku!

8 Przepisy przejściowe: (KOMUNIKACJA)Art. 18. W postępowaniach o udzielenie zamówienia publicznego wszczętych i niezakończonych przed dniem 18 października 2018 r., a w przypadku postępowań prowadzonych przez centralnego zamawiającego, przed dniem 18 kwietnia 2017 r.: komunikacja między zamawiającym a wykonawcami odbywa się zgodnie z wyborem zamawiającego za pośrednictwem operatora pocztowego w rozumieniu ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. – Prawo pocztowe (Dz. U. z 2012 r. poz oraz z 2015 r. poz. 1830), osobiście, za pośrednictwem posłańca, faksu lub przy użyciu środków komunikacji elektronicznej w rozumieniu ustawy z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną (Dz. U. z 2013 r. poz. 1422, z 2015 r. poz oraz z 2016 r. poz. 147 i 615);

9 Przepisy przejściowe: (FORMA)Art. 18. W postępowaniach o udzielenie zamówienia publicznego wszczętych i niezakończonych przed dniem 18 października 2018 r., a w przypadku postępowań prowadzonych przez centralnego zamawiającego, przed dniem 18 kwietnia 2017 r.: 4) oferty i wnioski o dopuszczenie do udziału w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego składa się pod rygorem nieważności w formie pisemnej albo - za zgodą zamawiającego - w postaci elektronicznej, podpisane odpowiednio własnoręcznym podpisem albo kwalifikowanym podpisem elektronicznym;

10 KOMUNIKACJA ELEKTRONICZNA - DATYOD 18 KWIETNIA 2017 : Centralny Zamawiający OD 18 PAZDZIERNIKA 2018: pozostali WCZEŚNIEJ: zgodnie z wyborem CZY MAMY ZATEM JESZCZE DUŻO CZASU?

11 JESTEŚMY OBECNIE W FAZIE PRZEJŚCIOWEJ: BARDZIEJ PISEMNIE (PAPIEROWO) ALE JUŻ TROCHĘ ELEKTRONICZNIE

12 POJĘCIA ZWIĄZANE Z KOMUNIKACJĄ ELEKTRONICZNĄPISEMNOŚĆ FORMA A POSTAĆ ELEKTRONICZNA PODPIS ELEKTRONICZNY ŚRODKI KOMUNIKACJI ELEKTRONICZNEJ FORMA ELEKTRONICZNA A DROGA ELEKTRONICZNA

13 Forma czynności prawnej to nic innego jak sposób objawienia woli, czyli złożenia oświadczenia woli przez podmioty stosunków cywilnoprawnych. Forma pisemna: Spełnienie wymogu formy pisemnej w zakresie jednostronnej czynności prawnej polega na zamieszczeniu własnoręcznego podpisu przez osobę dokonującą czynności na dokumencie zawierającym jej oświadczenie woli. Nie jest konieczne sporządzanie własnoręcznym pismem całego dokumentu, wyjątek stanowi wymóg własnoręcznego sporządzenia testamentu. Z formą pisemną zrównana jest forma dokumentu elektronicznego podpisanego podpisem kwalifikowanym

14 Forma czynności prawnej to zatem nic innego jak sposób objawienia woli, czyli złożenia oświadczenia woli przez podmioty stosunków cywilnoprawnych. Forma pisemna w dyrektywie (aktualnej i poprzedniej) „pisemne” lub „na piśmie” oznacza każde wyrażenie złożone ze słów lub cyfr, które można odczytać, powielić, a następnie przekazać, w tym informacje przesyłane i przechowywane za pomocą środków elektronicznych;

15 PISEMNOŚĆ = Własnoręczny podpis (art. 78KC)Sama treść oświadczenia może być spisana w dowolny sposób (np. na komputerze). Inaczej jest jednak z podpisem, który musi być złożony własnoręcznie. Jest to minimalny oraz konieczny warunek. Zgodnie z art. 78 ust. 1 Kodeksu cywilnego do zachowania pisemnej formy czynności prawnej wystarczy złożenie własnoręcznego podpisu na dokumencie obejmującym treść oświadczenia woli. Faks? nie daje możliwości przesłania oświadczenia woli z własnoręcznym podpisem, lecz z jego kopią. W związku z tym przesłanie faksu nie jest tożsame z zachowaniem wymogu formy pisemnej.

16 KC Art. 78(1). Elektroniczna forma czynności prawnej § 1. Do zachowania elektronicznej formy czynności prawnej wystarcza złożenie oświadczenia woli w postaci elektronicznej i opatrzenie go bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym przy pomocy ważnego kwalifikowanego certyfikatu. Nowe brzmienie § 1. Do zachowania elektronicznej formy czynności prawnej wystarcza złożenie oświadczenia woli w postaci elektronicznej i opatrzenie go kwalifikowanym podpisem elektronicznym. § 2. Oświadczenie woli złożone w formie elektronicznej jest równoważne z oświadczeniem woli złożonym w formie pisemnej, chyba że ustawa lub czynność prawna zastrzega inaczej.

17 RÓWNOWAŻNOŚĆ FORM DOKUMENTÓWPODPIS KWALIFIKOWANY RÓWNOWAŻNOŚĆ FORM DOKUMENTÓW POSTAĆ DOKUMENTÓW

18 Oferta w postaci elektronicznej opatrzonaKWALIFIKOWANYM podpisem elektronicznym jest równoważna ofercie w formie pisemnej

19 PODPIS KWALIFIKOWANY Postać dokumentu - określenie wskazujące na rodzaj nośnika, na którym utrwalona została treść dokumentu - np. postać papierowa, postać elektroniczna. W czasie przesyłania dokumentów i przetwarzania częstokroć dochodzi do konwersji postaci. Np. wydrukowanie na papierze treści elektronicznie podpisanego dokumentu przesłanego środkami komunikacji elektronicznej spowoduje zmianę postaci dokumentu - z elektronicznej na papierową. Odrębną sprawą jest, że oryginalny dokument elektroniczny można było zweryfikować pod względem jego integralności, oraz tożsamości podpisującego; po konwersji postaci tego dokumentu będziemy mieli do czynienia jedynie z kopią, pozbawioną cech autentyczności.

20 PODPIS KWALIFIKOWANY Postać dokumentu - określenie wskazujące na rodzaj nośnika, na którym utrwalona została treść dokumentu - np. postać papierowa, postać elektroniczna. cd Zgodność treści owej „kopii” (raczej odpisu) z treścią oryginalnego elektronicznego dokumentu może poświadczyć jedynie osoba mająca możliwość dokonania weryfikacji podpisu elektronicznego, którym opatrzony został oryginał, czyli osoba mająca dostęp do oryginału.

21 Określenie POSTAĆ dotyczy nośnika informacji(papier lub zapis cyfrowy) Określenie FORMA oznacza pojęcie prawne – forma pisemna lub elektroniczna czynności prawnej

22 Przykładowe zapisy: ART. 10a Oferty, wnioski o dopuszczenie do udziału w postępowaniu oraz oświadczenia, w tym jednolity dokument, sporządza się, pod rygorem nieważności, w postaci elektronicznej, i opatruje się kwalifikowanym podpisem elektronicznym. Art. 78. Ofertę składa się w postaci elektronicznej. Art. 131 bc Ofertę składa się, pod rygorem nieważności, w formie pisemnej w postaci papierowej albo, za zgodą zamawiającego, w postaci elektronicznej, opatrzoną przez wykonawcę odpowiednio własnoręcznym podpisem albo kwalifikowanym podpisem elektronicznym.

23 Art. 180 ust.4 Odwołanie wnosi się do Prezesa Izby w formie pisemnej w postaci papierowej albo w postaci elektronicznej, opatrzone odpowiednio własnoręcznym podpisem albo kwalifikowanym podpisem elektronicznym. Rozporządzenie w sprawie rodzajów dokumentów… Par. 14 4. Poświadczenie za zgodność z oryginałem następuje w formie pisemnej lub w formie elektronicznej.

24 NAJWAŻNIEJSZE AKTY PRAWNEPODPIS ELEKTRONICZNY NAJWAŻNIEJSZE AKTY PRAWNE ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY (UE) NR 910/2014 z dnia 23 lipca 2014 r. w sprawie identyfikacji elektronicznej i usług zaufania w odniesieniu do transakcji elektronicznych na rynku wewnętrznym oraz uchylające dyrektywę 1999/93/WE Tzw. rozporządzenie eIDAS USTAWA z dnia 5 września 2016 r. o usługach zaufania oraz identyfikacji elektronicznej (Dz.U poz. 1579)

25 NAJWAŻNIEJSZE AKTY PRAWNEPODPIS ELEKTRONICZNY NAJWAŻNIEJSZE AKTY PRAWNE Na mocy przytoczonych aktów nastąpiła implementacja szczegółowych przepisów do kilkudziesięciu krajowych aktów prawnych w tym do: Ustawy prawo zamówień publicznych Kodeks cywilny KPC, KPA……i wielu innych

26 PODPIS ELEKTRONICZNY DEFINICJA z eIDASArt. 3 – Definicje 10)„podpis elektroniczny” oznacza dane w postaci elektronicznej, które są dołączone lub logicznie powiązane z innymi danymi w postaci elektronicznej, i które użyte są przez podpisującego jako podpis; 11)„zaawansowany podpis elektroniczny” oznacza podpis elektroniczny, który spełnia wymogi określone w art. 26; 12)„kwalifikowany podpis elektroniczny” oznacza zaawansowany podpis elektroniczny, który jest składany za pomocą kwalifikowanego urządzenia do składania podpisu elektronicznego i który opiera się na kwalifikowanym certyfikacie podpisu elektronicznego;

27 PODPIS ELEKTRONICZNY DANE PODPISYWANE DANE PODPISUJĄCE

28 PODPIS ELEKTRONICZNY I KLASYCZNYW przetargu nr XYZ ……… oferuję cenę 23.456,30 PLN W przetargu nr XYZ ……… oferuję cenę 23.456,30 PLN Dane cyfrowe

29 PODPIS ELEKTRONICZNY DEFINICJA z eIDASArtykuł 26 Wymogi dla zaawansowanych podpisów elektronicznych Zaawansowany podpis elektroniczny musi spełniać następujące wymogi: a) jest unikalnie przyporządkowany podpisującemu; b) umożliwia ustalenie tożsamości podpisującego; c) jest składany przy użyciu danych służących do składania podpisu elektronicznego, których podpisujący może, z dużą dozą pewności, użyć pod wyłączną swoją kontrolą; d) jest powiązany z danymi podpisanymi w taki sposób, że każda późniejsza zmiana danych jest rozpoznawalna.

30 PODPIS ELEKTRONICZNY – sposoby uwierzytelnieniaDEFINICJA z eIDAS 13)„dane służące do składania podpisu elektronicznego” oznaczają unikalne dane, których podpisujący używa do składania podpisu elektronicznego; 14)„certyfikat podpisu elektronicznego” oznacza poświadczenie elektroniczne, które przyporządkowuje dane służące do walidacji podpisu elektronicznego do osoby fizycznej i potwierdza co najmniej imię i nazwisko lub pseudonim tej osoby; 15)„kwalifikowany certyfikat podpisu elektronicznego” oznacza certyfikat podpisu elektronicznego, który jest wydawany przez kwalifikowanego dostawcę usług zaufania i spełnia wymogi określone w załączniku I;

31 2 metody autoryzacji oświadczenia woli:Metoda wynikająca z zasad organizacyjnych, kontroli dostępu do systemu, ale nie dająca 100% pewności tego kto podpisał Podpis elektroniczny – 100% pewności co do tożsamości osoby podpisującej i usługa niezaprzeczalności wynikająca z ustawy o podpisie elektronicznym

32 PODPIS ELEKTRONICZNY – przykład PITAplikacja e-Deklaracje umożliwia wysłanie zeznania podatkowego bez potrzeby posiadania kwalifikowanego podpisu elektronicznego. Weryfikacja tożsamości podatnika odbywa się poprzez podanie NIP-u, danych personalnych oraz kwoty przychodu wykazanej w zeznaniu rocznym za poprzedni rok. Kwota przychodu wskazana w zeznaniu z poprzedniego roku stanowi rodzaj gwarancji autentyczności wypełnionego formularza. Jaki to rodzaj podpisu? Zwykły? Zaawansowany”? Kwalifikowany?

33 PODPIS ELEKTRONICZNY DEFINICJA z eIDAS22)„urządzenie do składania podpisu elektronicznego” oznacza skonfigurowane oprogramowanie lub skonfigurowany sprzęt, które wykorzystuje się do składania podpisu elektronicznego; 23)„kwalifikowane urządzenie do składania podpisu elektronicznego” oznacza urządzenie do składania podpisu elektronicznego, które spełnia wymogi określone w załączniku II;

34 CZY PODPIS CYFROWY I ELEKTRONICZNY TO JEST TO SAMO?Pojęcia "podpis cyfrowy" i "podpis elektroniczny" bywają traktowane jako synonimy, ale ich znaczenie w kontekście prawnym i nazewnictwie unijnym jest odmienne. Pojęcie "podpisu cyfrowego" (digital signature) zostało zdefiniowane przez normę ISO :1989 jako "dane dołączone do danych lub ich przekształcenie kryptograficzne, które pozwala odbiorcy danych udowodnić pochodzenie danych i zabezpieczyć je przed fałszerstwem".

35 CZY PODPIS CYFROWY I ELEKTRONICZNY TO JEST TO SAMO?Na podstawie tej definicji przyjmuje się, że pojęcie "podpis cyfrowy" jest stosowane wobec mechanizmów kryptograficznych i technicznych związanych z podpisem elektronicznym. Pojęcie podpis elektroniczny (electronic signature), wprowadzone przez uchyloną unijną Dyrektywę 1999/93/EC, jednoznacznie wskazywało, że jest to operacja podpisywania konkretnych danych (dokument elektroniczny) przez osobę fizyczną.

36 CZY PODPIS CYFROWY I ELEKTRONICZNY TO JEST TO SAMO?Podpis cyfrowy służy zapewnieniu między innymi następujących funkcji bezpieczeństwa: autentyczności pochodzenia, która daje pewność co do autorstwa dokumentu, niezaprzeczalności, która utrudnia wyparcie się autorstwa lub znajomości treści dokumentu, integralności, która pozwala wykryć nieautoryzowane modyfikacje dokumentu po jego podpisaniu.

37 CZY PODPIS CYFROWY I ELEKTRONICZNY TO JEST TO SAMO?Do zapewnienia wszystkich wymienionych funkcji potrzebne jest zastosowanie trzech środków: instrumentów technicznych – algorytmów, protokołów i formatów kryptograficznych, które realizują funkcje bezpieczeństwa, instrumentów prawnych, czyli przepisów, które osadzają wymienione instrumenty techniczne w obowiązującym prawie, instrumentów organizacyjnych, takich jak urzędy certyfikacji, które poświadczają związek klucza publicznego z konkretną osobą. Jednym z systemów, który szczegółowo opisuje stosowanie tych środków w Unii Europejskiej jest kwalifikowany podpis elektroniczny.

38 PODPIS NIEKWALIFIKOWANYPodpis niekwalifikowany (powszechny) – handlowa nazwa podpisu elektronicznego służącego do sygnowania różnych dokumentów mniejszego znaczenia niż podpis kwalifikowany. Pojęcie podpisu niekwalifikowanego nie występuje w ustawie z dnia 5 września 2016 r. o usługach zaufania oraz identyfikacji elektronicznej, jest to więc potoczna nazwa każdego podpisu elektronicznego innego niż kwalifikowany. Na rynku polskim pod tą nazwą (niekwalifikowany, powszechny, komercyjny) sprzedawane są certyfikaty poświadczające tożsamość osób na podstawie uproszczonej weryfikacji tożsamości (np. drogą pocztową lub faksem). Podpis elektroniczny weryfikowany poprzez certyfikat niekwalifikowany wywołuje skutki prawne równoważne podpisowi odręcznemu, tylko wtedy jeśli obie strony zawrą wcześniej umowę. W takiej umowie powinny się znaleźć zapisy o wzajemnym uznaniu podpisów weryfikowanych certyfikatem niekwalifikowanym.

39 najwyższa forma potwierdzenia tożsamościPODPIS KWALIFIKOWANY najwyższa forma potwierdzenia tożsamości podpis KWALIFIKOWANY stanowi elektroniczny odpowiednik podpisu odręcznego i zawiera wszystkie jego najistotniejsze cechy, tzn. : potwierdza jednoznacznie tożsamość osoby podpisującej, uniemożliwia zaprzeczenie faktu podpisania, jest powiązany z treścią, która została podpisana, uniemożliwia wprowadzenie niezauważalnych zmian w podpisanej treści.

40 PODPIS KWALIFIKOWANY Podpis pod oświadczeniem woli lub wiedzy: Spełnia rolę dowodową, Potwierdza, że oświadczenie pochodzi od osoby uprawnionej do składania oświadczeń woli w imieniu podmiotu

41 KWALIFIKOWANE URZĄDZENIEPODPIS KWALIFIKOWANY KWALIFIKOWANE URZĄDZENIE bezpieczne środowisko: karta z mikroprocesorem czytnik oprogramowanie certyfikat kwalifikowany wystawca wpisany do rejestru uprawnionych podmiotów

42 KRAJOWA INFRASTRUKTURANARODOWE CENTRUM CERTYFIKACJI KRAJOWA INFRASTRUKTURA ZAUFANIA CENTRUM CERTYFIKACJI 1 CENTRUM CERTYFIKACJI 2 CENTRUM CERTYFIKACJI 3 UŻYTKOWNIK PODPISU

43 PODPIS KWALIFIKOWANY JAK KUPIĆ?KONTAKT Z WYBRANYM CENTRUM CERTYFIKACJI – DOSTAWCA USŁUG ZAUFANIA PODPISANIE UMOWY WERYFIKACJA TOŻSAMOŚCI ODBIÓR KWALIFIKOWANEGO URZĄDZENIA I KWALIFIKOWANEGO CERTYFIKATU INSTALACJA SPRZĘTU I OPROGRAMOWANIA W KOMPUTERZE

44 PODPIS KWALIFIKOWANY CO KUPUJEMYURZĄDZENIE KWALIFIKOWANE: karta z mikroprocesorem czytnik oprogramowanie CERTYFIKAT KWALIFIKOWANY

45 PODPIS KWALIFIKOWANY – JAK TO DZIAŁA

46 PODPIS KWALIFIKOWANY – JAK TO DZIAŁA

47 PODPIS KWALIFIKOWANY TYPY PODPISÓW

48 PODPIS KWALIFIKOWANY TYPY PODPISÓW

49 PODPIS KWALIFIKOWANY U KOGO KUPUJEMY

50 PODPIS KWALIFIKOWANY w przyszłościnowy elektroniczny dowód osobisty będzie w sposób jednoznaczny i niezaprzeczalny potwierdzał tożsamość obywatela, będzie też służył do uwierzytelnienia w e-usługach administracji publicznej oraz do podpisywania dokumentów w cyfrowym świecie

51 DROGA ELEKTRONICZNIE PODPISANEGO DOKUMENTU:JAK SPRAWDZIĆ CZY PODPIS ELEKTRONICZNY JEST WAŻNY CO TO JEST WAŻNOŚĆ PODPISU ELEKTRONICZNEGO

52 Podpis można przedłużyć on-line tylko w czasie jego ważności.PODPIS KWALIFIKOWANY ważność Podpisy kwalifikowane są wystawiane z określonym terminem ważności, nie więcej niż 2 lata. Podpis można przedłużyć on-line tylko w czasie jego ważności. Korzystamy wtedy z możliwości uwierzytelnienia się ważnym jeszcze podpisem

53 DROGA ELEKTRONICZNIE PODPISANEGO DOKUMENTU:WERYFIKACJA PO OTRZYMANIU DOKUMENTU ELEKTRONICZNEGO np. MAILEM LUB NA CD NADAWCA Wykonawca składa ofertę ODBIORCA Zamawiający przyjmuje ofertę Odbiorca weryfikuje dokument samodzielnie: Sprawdza poprawność podpisu elektronicznego a tym samym ważność oświadczenia woli SERWER WERYFIKACYJNY Usługa ZAUFANIA

54 DROGA ELEKTRONICZNIE PODPISANEGO DOKUMENTU:WERYFIKACJA W LOCIE, ON-LINE, NP. AUKCJA ELEKTRONICZNA NADAWCA Wykonawca składa ofertę ODBIORCA Zamawiający przyjmuje ofertę np. aukcja elektroniczna: Oferta powinna być weryfikowana pod kątem prawidłowości podpisu (ważności) przed jej przyjęciem przez system aukcyjny. Tak samo w przyszłości musi działać też profil pozwalający składać oferty elektronicznie. Ta weryfikacja odbywa się automatycznie SERWER WERYFIKACYJNY Usługa ZAUFANIA

55 DROGA ELEKTRONICZNIE PODPISANEGO DOKUMENTU:Pomiedzy podpisującym a odbiorcą może być pośrednik – dostawca usługi, np. e-PUAP podpisujący DOSTAWCA USŁUGI PODPISYWANIA ODBIORCA

56 PODPIS KWALIFIKOWANY PODPISUJEMY PLIK: PDF DOC (pokaz)

57 PODPIS KWALIFIKOWANY Plik elektroniczny np. dokument, podpisany podpisem kwalifikowanym, tak długo posiada atrybuty zrównujące go z dokumentem w formie pisemnej, jak długo jest dostępny w postaci elektronicznej wraz z podpisem. Jeżeli wydrukujemy taki dokument, to będziemy mieli do czynienia z odpisem jego treści ale wydruk nie będzie posiadać cech ani formy pisemnej ani elektronicznej

58 Oferta w postaci elektronicznej opatrzonaKWALIFIKOWANYM podpisem elektronicznym jest równoważna ofercie w formie pisemnej

59 KOMUNIKACJA ELEKTRONICZNA

60 Informacje i oświadczenia wymieniane między stronami w toku postępowania o udzielenie zamówienia,obecnie: Ogłoszenia Pytania i wyjaśnienia przed otwarciem ofert Oferty (formularze i dokumenty potwierdzające spełnienie warunków) Wyjaśnienia i uzupełnienia ofert Ogłoszenia o wyniku postępowania

61 ZAMAWIAJĄCY Aukcja, SIWZ, ogłoszenia Tradycyjne oferty, wnioski…

62 Pytania i odpowiedzi Oświadczenia wiedzy Oświadczenia woliMiędzy Zamawiającym a Wykonawcami wymieniane są: Pytania i odpowiedzi Oświadczenia wiedzy Oświadczenia woli

63 Oświadczenie wiedzy jak oświadczenie woli:Cyt.: …W dalszej części orzeczenia KIO (sygnatura akt: KIO 2569/12) stwierdziła, że ze względu na daleko posunięty formalizm postępowania w sprawie zamówień publicznych i istotne konsekwencje składanych w toku tego postępowania oświadczeń wiedzy należy je  zrównać z oświadczeniami woli. Tym samym oświadczenia wiedzy powinny być składane w imieniu spółki z poszanowaniem zasad jej reprezentacji określonych w kodeksie cywilnym i spółek handlowych i statucie spółki – uzasadnia KIO.

64 ZAMAWIAJĄCY KOMUNIKACJA Należy odróżnić drogę komunikacji czyli sposób przekazania informacji od formy samej informacji: Np. plik pdf można nagrać na CD i przekazać osobiście lub przesłać mailem WYKONAWCA

65 ZAMAWIAJĄCY KOMUNIKACJA (DROGA) Poczta Osobiście Kurier Fax Mail Formularz www? WYKONAWCA

66 ZAMAWIAJĄCY FORMA DOKUMENTÓW Pisemna klasyczna Elektroniczna (postać) Elektroniczna równoważna Pisemnej (forma) WYKONAWCA

67 FORMA i DROGA DOKUMENTÓWWYKONAWCA ZAMAWIAJĄCY Dokument w postaci pisemnej przekazany klasycznie (poczta, kurier..) Dokument w postaci elektronicznej przekazany klasycznie Dokument w postaci elektronicznej przekazany elektronicznie (np.mailem)

68 FORMA i DROGA DOKUMENTÓWWYKONAWCA ZAMAWIAJĄCY Dokument w postaci pisemnej przekazany klasycznie Oferta, dokument, oświadczenie… Dokument w postaci elektronicznej przekazany klasycznie Oferta (za zgodą zam.), dokument, oświadczenie… Dokument w postaci elektronicznej przekazany elektronicznie dokument, oświadczenie… (dlaczego brak tu oferty?)

69 FORMA i DROGA DOKUMENTÓWWYKONAWCA ZAMAWIAJĄCY Wykonawca może zatem złożyć dokumenty z rozporządzenia w tym JEDZ jako: pliki elektroniczne np. skany oryginałów i podpisać je bezpiecznym podpisem elektronicznym a następnie przesłać Zamawiającemu na udostępniony adres poczty elektronicznej co znacznie skraca czas dostarczenia. Jeżeli dokumentacja zawiera kilka plików (kilka oświadczeń) to każdy plik musi być podpisany osobno, podobnie jak oświadczenia tradycyjne.

70 Dokument na potwierdzenie…:Wyrok Sądu Okręgowego w Kaliszu zapadł wskutek skargi Prezesa UZP na wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 5 listopada 2014 r. (KIO 2241/14). Prezes UZP nie zgodził się z KIO, iż składanie dokumentów drogą elektroniczną, wymagające korzystania z bezpiecznego podpisu elektronicznego, jest możliwe tylko, gdy zamawiający wyrazi zgodę na złożenie oferty w postaci elektronicznej. Żaden przepis p.z.p. ani rozporządzenia w sprawie dokumentów nie określa takiej zależności. A zatem…

71 Dokument na potwierdzenie…:Wykluczenie wykonawcy było więc działaniem nieprawidłowym. Sąd podkreślił, iż w wezwaniu do uzupełnienia dokumentów na potwierdzenie spełnienia warunków udziału w postępowaniu, zamawiającemu nie przysługuje prawo do ograniczenia formy w jakiej dokumenty te mogą zostać złożone, bo forma ta wynika wprost z § 7 rozporządzenia w sprawie dokumentów. Wyrok Sądu Okręgowego w Kaliszu z dnia 26 marca 2015 r. (II Ca 675/14).

72 PRAKTYCZNE ZNACZENIE TEGO PODEJŚCIAMimo, że oferta została złożona klasycznie, wykonawca może złożyć dokumenty i oświadczenia w formie elektronicznej i drogą elektroniczną. Każdy podpisany elektroniczne dokument będzie spełniać wymogi pisemności. Kopia dokumentu podpisana za zgodność za pomocą podpisu elektronicznego będzie spełniać wymogi rozporządzenia w zakresie poświadczenia za zgodność z oryginałem. Zamawiający może tylko ograniczyć możliwość składania oferty w formie elektronicznej

73 Zasady mające zastosowanie do komunikacjiKOMUNIKACJA ELEKTRONICZNA Artykuł 22 Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady Europy 2014/24/UE Zasady mające zastosowanie do komunikacji 1.   Państwa członkowskie zapewniają, że wszelka komunikacja i wymiana informacji odbywająca się na mocy niniejszej dyrektywy, w szczególności elektroniczne składanie ofert, przeprowadzane są z wykorzystaniem elektronicznych środków komunikacji zgodnie z wymogami niniejszego artykułu. Narzędzia i urządzenia wykorzystywane do celów komunikacji za pomocą środków elektronicznych, jak również ich właściwości techniczne, muszą być niedyskryminujące, ogólnie dostępne, i interoperacyjne z produktami ICT będącymi w powszechnym użyciu oraz nie mogą ograniczać dostępu wykonawców do postępowania o udzielenie zamówienia.

74 Nowa dyrektywa narzuca komunikację elektroniczną jako rozwiązaniepodstawowe, dominujące. ZAMAWIAJĄCY CAŁA KOMUNIKACJA

75 KOMUNIKACJA ELEKTRONICZNAMotyw 52 preambuły dyrektywy …Należy również sprecyzować, że obowiązkowe stosowanie elektronicznych środków komunikacji na mocy niniejszej dyrektywy nie powinno jednak zobowiązywać instytucji zamawiających do elektronicznego przetwarzania ofert, ani wprowadzać obowiązku elektronicznej oceny lub automatycznego przetwarzania. Ponadto zgodnie z niniejszą dyrektywą żaden element procesu zamówień publicznych po udzieleniu zamówienia nie powinien być objęty obowiązkiem stosowania elektronicznych środków komunikacji; obowiązek ten nie powinien też dotyczyć wewnętrznej komunikacji w obrębie instytucji zamawiającej.

76 KOMUNIKACJA ELEKTRONICZNAŚrodki elektroniczne w dyrektywie: „środki elektroniczne” oznaczają sprzęt elektroniczny do przetwarzania (w tym także kompresji cyfrowej) i przechowywania danych, które są przesyłane, przekazywane i odbierane za pomocą przewodów, fal radiowych, środków optycznych lub innych środków elektromagnetycznych; środki komunikacji elektronicznej (PL) – rozwiązania techniczne, w tym urządzenia teleinformatyczne i współpracujące z nimi narzędzia programowe, umożliwiające indywidualne porozumiewanie się na odległość przy wykorzystaniu transmisji danych między systemami teleinformatycznymi, a w szczególności pocztę elektroniczną; USTAWA z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną

77 PROBLEMY KTÓRE STANĄ PRZED ZAMAWIAJĄCYMKOMUNIKACJA ELEKTRONICZNA PROBLEMY KTÓRE STANĄ PRZED ZAMAWIAJĄCYM Jak zadbać o wiarygodność informacji i oświadczeń woli, wiedzy? Jakie metody uwierzytelniania stosować? Jakie narzędzia komunikacji elektronicznej zastosować jako skuteczne? Jakie rozwiązania organizacyjne przyjąć?

78 Tylko w ten sposób można zapewnić: Jedyne rozwiązanie dla sprawnej komunikacji elektronicznej między stronami to dostęp do odpowiednich standaryzowanych formularzy na stronach www. Czyli system informatyczny pozwalający uczestnikom w trybie połączenia on line na składanie oświadczeń woli i wiedzy w formie generowanych tekstów lub odpowiednich załączników. Tylko w ten sposób można zapewnić: kontrolę czasów składanych oświadczeń zgodnie ze wspólnym czasem serwerowym; 100% przepływ informacji; wysoką niezawodność; poufność informacji, ofert, w określonym przedziale czasowym.

79 Postanowienie Sądu Najwyższego dotyczące składania oświadczenia przez korzystania z systemu bankowości elektronicznej o sygn. akt V CZ 127/3 : Oświadczenie woli w postaci elektronicznej dokonywane on line zostaje złożone z chwilą jego przejścia do systemu informatycznego prowadzonego i kontrolowanego przez odbiorcę, to jest w momencie przyjęcia oświadczenia przez serwer odbiorcy i zarejestrowania na nim odpowiednich danych.

80 Postanowienie Sądu Najwyższego dotyczące składania oświadczenia przez korzystania z systemu bankowości elektronicznej o sygn. akt V CZ 127/3 : Wobec powyższego, aby elektroniczne oświadczenie woli było skuteczne: musi być sformułowane w sposób jednoznaczny, tak aby była pewność, że dana osoba chciała wywołać określone skutki prawne musi być poprawnie przesłane odbiorcy - należy wyeliminować błędy połączenia internetowego, serwerów musi być dostępne dla adresata – tak, aby mógł swobodnie się z nim zapoznać musi być przypisane osobie, którą możemy zidentyfikować za pomocy np. imienia i nazwiska, adresu , personalnej strony WWW musi być zgodne z zasadami współżycia społecznego

81 Rozwiązania organizacyjne ZAŁĄCZNIK IV dyrektywyWYMAGANIA DOTYCZĄCE NARZĘDZI I URZĄDZEŃ DO ELEKTRONICZNEGO ODBIORU OFERT, WNIOSKÓW O DOPUSZCZENIE DO UDZIAŁU ORAZ PLANÓW I PROJEKTÓW W KONKURSACH Narzędzia i urządzenia służące do elektronicznego odbioru ofert, wniosków o dopuszczenie do udziału oraz planów i projektów w konkursach muszą co najmniej gwarantować, za pomocą środków technicznych i odpowiednich procedur, że: a) dokładny czas i daty odbioru ofert, wniosków o dopuszczenie do udziału oraz przedłożenia planów i projektów mogą zostać precyzyjnie ustalone; b) można w praktyce zapewnić, aby przed upływem określonych terminów nikt nie uzyskał dostępu do danych przesyłanych zgodnie z tymi wymaganiami;

82 Rozwiązania organizacyjneZAŁĄCZNIK IV dyrektywy c) jedynie osoby uprawnione mogą ustalać lub zmieniać daty otwarcia przesłanych danych; d) podczas poszczególnych etapów postępowania o udzielenie zamówienia lub konkursu dostęp do całości lub części przedłożonych danych musi być możliwy jedynie dla osób uprawnionych; e) jedynie osoby uprawnione mogą zapewniać dostęp do przesłanych danych i wyłącznie po określonej dacie;

83 Rozwiązania organizacyjneZAŁĄCZNIK IV dyrektywy f) dane otrzymane i otwarte zgodnie z tymi wymaganiami muszą pozostać dostępne wyłącznie dla osób uprawnionych do zapoznania się z nimi; g) jeżeli zakazy dostępu lub warunki, o których mowa w lit. b), c), d), e) i f), zostaną naruszone lub nastąpi próba takiego naruszenia, można w praktyce zapewnić oczywiste wykrycie takich naruszeń lub prób.

84 PLATFORMA KOMUNIKACJIZAMAWIAJĄCY PLATFORMA KOMUNIKACJI

85 PLATFORMA KOMUNIKACJI SYSTEM TELEINFORMATYCZNYOGŁOSZENIA PYTANIA I WYJAŚNIENIA SIWZ OFERTY PYTANIA I WYJAŚNIENIA OFERT / DOKUMENTY

86 PLATFORMA KOMUNIKACJIZAMAWIAJĄCY PLATFORMA KOMUNIKACJI

87 Dziękuję za uwagę AKADEMIA ZAMÓWIEŃ Lech Wendołowski 603.944.611