1 Koncepcja funkcjonowania i rozwoju Zespołu Szkół w ObornikachJustyna Bartol-Janasek
2 Wstęp Nowoczesne zarządzanie szkołą charakteryzuje się wieloma tendencjami, z których wiodącą staje się wzrastające znaczenie działania strategicznego. Rozwój szkoły – uwzględniając zmiany pozytywne, zgodne z duchem czasu – powinien mieć znamiona zorganizowania i planowania. Sformułowana wizja wytycza perspektywiczny, jednak wspólny cel dla szkoły, rady rodziców i uczniów. Wychowawcza wizja musi uwzględniać także wielopłaszczyznowość obszarów pracy szkoły i wzajemne relacje, determinujące wynik ostateczny – spełnienie oczekiwań uczniów, rodziców, rady pedagogicznej, organu prowadzącego i środowiska lokalnego.
3 Pożądany poziom w określonym obszarze pracy szkoły, to jakość wykonanego zadania oraz gwarancja, że usługa dydaktyczna, wychowawcza i opiekuńcza szkoły zostanie zrealizowana na oczekiwanym poziomie jakości. Organizacja ustroju szkolnego, nakłada na samorząd terytorialny, nauczycieli, społeczność lokalną ogromne, wyjątkowo ważne zadania i odpowiedzialność. Dyrektor świadomy powszechności i obowiązkowości uczęszczania dzieci do szkoły dostrzegać powinien obok uczniów zdolnych także mniej zdolnych, z określonymi deficytami, bądź obarczonych problemami rodzinnymi lub środowiskowymi, zwłaszcza zaś dzieci pokrzywdzone przez los.
4 Dyrektor zobowiązany jest profesjonalnie – twórczo i efektywnie zarządzać szkołą. Sposób pełnienia sprawowanej funkcji uzależniony jest m. in. od kształcenia się, umiejętności działania w zespole oraz od stopnia jasności określenia celów i wypracowaniu kryteriów sukcesu i porażki.
5 Misja szkoły Misja jest samowiedzą szkoły, jej fundamentalną racją bytu. Jest to określenie tego, co wszyscy razem mają w szkole do zrobienia. Misja daje wspólny cel, stwarza poczucie wspólnoty, inspiruje do pracy, motywuje do samorealizacji. Jest wynikiem stworzenia wizji przyszłości szkoły i określenia jej zadań w takim świecie, jaki wydaje nam się możliwy do przewidzenia, z uwzględnieniem zmiennych w postaci coraz to nowych warunków społeczno – ekonomicznych, przepisów oświatowych, aspiracji społeczeństwa, dla którego szkoła pracuje.
6 Wizja szkoły Wizja strategiczna to spojrzenie w przyszłość w oparciu o logiczne analizy stwierdzające co jest możliwe. Każda strategia wymaga wizji, która powinna być weryfikowana przez dyrekcję, uczniów, nauczycieli i rodziców. Kreowanie wizji wymaga zdolności przewidywania. Wizja związana jest z rozwojem, na jej podstawie możemy zarządzać jakością.
7 Koncepcja funkcjonowania i rozwoju szkołyKoncepcja Zespołu Szkół opracowana została po dokonaniu analizy SWOT (słabych, mocnych stron placówki oraz szans i zagrożeń), wnikliwej obserwacji otoczenia uczniów, nauczycieli i rodziców oraz refleksji po dziesięciu latach kierowania placówką.
8 Mocne strony placówki 1. Pracownicy szkoły chętnie podejmują nowe działania, doskonalą swój warsztat pracy, potrafią pracować w zespole. 2. Siła zespołu kierowniczego tkwi w twórczym działaniu, zdecydowanym podejmowaniu decyzji. 3. Praca dydaktyczno-wychowawcza pozytywnie wyróżnia się poziomem wiedzy uczniów podczas konkursów, zawodów, sprawdzianów i egzaminów. 4. Praca opiekuńczo-wychowawcza pozytywnie wyróżnia się wyraźnym zmniejszeniem zachowań niewłaściwych wśród uczniów.
9 Mocne strony c.d. 5. Bardzo dobra baza materialna szkoły, rozległe tereny przyszkolne – w tym sportowe. 6. Pozytywne kontakty szkoły z organem prowadzącym, wynikające z trafności dokonywanych decyzji oraz podejmowanych działań na rzecz szkoły. 7. Współpraca z licznymi instytucjami. 8. Dobra opinia o szkole w środowisku lokalnym, duży napływ dzieci i młodzieży spoza obwodu szkoły. 9. Wyposażenie w sprzęt multimedialny. 10. Różnorodność dodatkowych zajęć: bloki doświadczalne z fizyki i chemii, Mały Mistrz, SKS dla klas I-III.
10 Słabe strony placówki 1. Stare toalety – odbiegające od standardu domowego. 2. Niepowodzenia w pracy dydaktyczno-wychowawczej występujące wśród uczniów z rodzin zaniedbanych środowiskowo. 3. Zbyt duża liczebność klas w niektórych rocznikach. 4. Nadmiar biurokracji, który zwiększa niechęć do podejmowania działań przez nauczycieli.
11 Słabe strony placówki c.d.5. Przestarzałe pracownie komputerowe. 6. Pojawiające się pierwsze symptomy „wypalenia zawodowego” wśród nauczycieli. 7. Wielkość placówki, w której podjęcie inicjatyw remontowych lub zakupu pomocy wymusza duże koszty (wrażenie drogiej szkoły). 9. Zbyt mała – w ocenie niektórych nauczycieli - promocja placówki w środowisku lokalnym.
12 Szanse 1. Zjawiska i procesy zachodzące w szkole korzystnie wpływają na jej pracę dydaktyczno-wychowawczo-opiekuńczą. 2. Pozytywne przesłania przekazywane z otoczenia o szkole wpływają na pozyskanie sprzymierzeńców i darczyńców. 3. Rodzice pozytywnie wpływają na podejmowanie działań wychowawczych i opiekuńczych szkoły. 4. Nawiązanie współpracy z licznymi organizacjami i instytucjami wnosi do szkoły nowe pomysły i niestandardowe prowadzenie zajęć.
13 Szanse c.d. 5. Powstający gabinet do zajęć z zakresu integracjisensorycznej jeszcze mocniej podkreśli przyjazne nastawienie do dziecka niepełnosprawnego. 6. Podejmowanie działań pozytywnego motywowania do pracy, poprzez udział kadry kierowniczej w licznych szkoleniach.
14 Zagrożenia 1. Konkurencja ze szkołami prywatnymi i porównywaniewyników egzaminów zewnętrznych. 2. Coraz większy odsetek dzieci z zaburzeniami wynikającymi z nadmiernego korzystania z Internetu. 3. Duża liczba zajęć pozalekcyjnych organizowanych poza szkołą i problem pozyskania chętnych uczniów do zajęć organizowanych przez szkołę.
15 Zagrożenia c.d. 5. Coraz częściej pojawiająca się wśród rodziców, uczniów, nauczycieli roszczeniowa postawa, która wynika z negatywnego podejścia do życia, sytuacji rodzinnej, otoczenia, a przejawiająca się ciągłym niezadowoleniem i wiarą we własną nieomylność. 6. Zmniejszające się poszanowanie społeczne zawodu nauczycielskiego. 7. Częste zmiany przepisów prawa budzą niechęć nauczycieli i rodziców, a w konsekwencji zmniejszają motywację do działania.
16 Koncepcja funkcjonowania i rozwoju szkołyUwzględniając powyższe rozważania proponuję rozwiązania w odniesieniu do następujących obszarów działalności szkoły:
17 Kształcenie sprawiedliwy i motywacyjny system oceniania, kontynuowanie elementów systemu oceniania kształtującego, propagowanie aktywnych metod nauczania, indywidualizacja procesu dydaktycznego, wprowadzenie elementów wychowania przez sztukę, Utrzymanie zwiększonej liczby godzin dydaktycznych języków zachodnioeuropejskich, w tym wprowadzenie nauki języka angielskiego na fragmentach lekcji z muzyki, biologii, wychowania fizycznego i zajęciach świetlicowych,
18 propagowanie aktywnego stylu życia, poprzez włączanie się w programy Sanepidu oraz programy ogólnopolskie, m.in. dołączenie do Szkół Promujących Zdrowie, Stworzenie sekcji rekreacyjno – sportowej w ramach zajęć pozalekcyjnych i udział uczniów ze szkoły w wielu akcjach sportowych na terenie Obornik, kontynuacja systemu monitorowania postępów dydaktycznych uczniów, przy wykorzystaniu w dalszym ciągu metody EWD oraz okresowego badania wyników nauczania różnych przedmiotów, w różnych okresach czasu,
19 nauczanie interdyscyplinarne(projekty międzyprzedmiotowe, ogólnopolskie, międzyszkolne i europejskie), Zorganizowanie tzw. aktywnej przerwy dla klas I-III poprzez zakup i montaż wielkoformatowych gier korytarzowych, zastosowanie nowoczesnych technologii kształcenia, wykorzystanie przez nauczycieli każdego poziomu nauczania nowoczesnych metod TIK, Rozpoczęcie działalności koła psychologicznego – rozbudzenie ciekawości w zakresie technik behawioralnych,
20 doposażenie w pomoce dydaktyczne wszystkich klasopracowni zgodnie z sugestiami nauczycieli, w szczególności w sprzęt multimedialny, stworzenie profesjonalnej klasy językowej, powiększenie księgozbioru bibliotek, zachęcanie do czytelnictwa, m.in. wykorzystując lubiane przez młodzież Gry czytelnicze unowocześnienie pracowni komputerowej w celu wprowadzenia w przyszłości klasy z poszerzonym programem informatyki i przygotowanie się do nauki programowania w oparciu o programy komputerowe (od III klasy szkoły podstawowej),
21 wprowadzenie od klasy VI rozszerzenia języka angielskiego, w tym w obrębie m.in. tej klasy zorganizowanie zagranicznych wyjazdów projektowych, przygotowanie uczniów do zdania egzaminów zewnętrznych – uzyskanie międzynarodowych certyfikatów – w ostatnim roku nauki w szkole, rozbudzanie umiłowania własnej Ojczyzny poprzez organizację zajęć terenowych po zakątkach Polski, praca nauczycieli i uczniów przy użyciu platform przedmiotowych ( w tym odejście - w pewnej mierze - od tradycyjnych zadań domowych na korzyść wykonanych przy udziale komputera).
22 Wychowanie i opieka propagowanie wychowania przez sztukę, udział uczniów w licznych konkursach plastycznych, udział uczniów w lekcjach muzealnych, teatralnych i kinowych, inspirowanie do zachowań proekologicznych, udział w projektach ogólnopolskich oraz współpraca z instytucjami lokalnymi tematycznie nawiązującymi do ochrony środowiska, promocja zdrowego stylu życia, upowszechnienie aktywności fizycznej poprzez wprowadzenie zajęć sportowych przy współpracy z OCS, SZS Wielkopolska, już na pierwszym poziomie nauczania; kontynuacja klas sportowych,
23 wychowanie w duchu patriotycznym, organizacja uroczystości i apeli okolicznościowych, wieczornic, udział przedstawicieli szkoły w uroczystościach państwowych i kościelnych, rozwój współpracy z rodzicami, powołanie Klubu Rodzica, którego celem byłoby wsparcie rodzica w trudzie wychowawczym w szczególności w okresie dojrzewania, w problemach cyberprzemocy, pomoc materialna i rzeczowa dla uczniów potrzebujących, organizacja i udział w akcjach charytatywnych,
24 wprowadzanie nowoczesnych metod kształcenia i wychowania (innowacje pedagogiczne), w tym kontynuacja działań z psychologiem dotycząca przeciwdziałania skutkom niepowodzeń szkolnych, konsekwentne przestrzeganie przez wszystkich nauczycieli regulaminu zachowania w odniesieniu do uczniów przejawiających agresję, niewłaściwe zachowanie, w tym wandalizm, wdrożenie profesjonalnego programu doradztwa zawodowego, po wcześniejszym uzyskaniu przez nauczyciela pełnych kwalifikacji do prowadzenia zajęć,
25 udział w projektach profilaktycznych, których celem jest uzyskanie certyfikatów,realizacja już rozpoczętych działań np. utworzenie gabinetu do terapii z zakresu integracji sensorycznej wraz z Salą Doświadczeń Świata (metodą Snoezelen), wspieranie szkolnego wolontariatu i zachęcanie do współpracy jak najliczniejszą grupę uczniów (Koło Caritas, Klub Ośmiu w ramach współpracy z Fundacją Świat na tak).
26 Zarządzanie doskonalenie wewnętrznego i zewnętrznego systemu podnoszenia kwalifikacji wśród nauczycieli, pracowników administracji i obsługi, promowanie szkoły w środowisku lokalnym, regionalnym i ogólnopolskim, poprzez udział w konkursach i projektach oraz organizacja konkursów na różnych szczeblach przy współpracy, np. z wydawnictwami językowymi, pozyskiwanie pozabudżetowych środków finansowych (wynajmowanie pomieszczeń szkolnych), usprawnienie przepływu informacji między nauczycielem, uczniem i rodzicami, wykorzystując e-dziennik,
27 pogłębienie współpracy z rodzicami w szczególności uczniów najstarszych roczników, tak aby stali się inicjatorami różnych przedsięwzięć, przystąpienie do programów unijnych, marszałkowskich w celu pozyskania środków finansowych, umożliwiających dalszy rozwój placówki, współpraca z pozyskanymi sojusznikami szkoły, stosowanie przejrzystych przepisów dotyczących organizacji pracy szkoły, skrupulatne przestrzeganie przez dyrekcję i pracowników regulaminów i zarządzeń, rzetelna współpraca z rodzicami, preferowanie dialogu w sprawach spornych,
28 dalszy rozwój współpracy z policją, sądem, ośrodkiem kultury, poradnią psychologiczno – pedagogiczną, centrum sportu itp., organizacja turniejów sportowych, konkursów przedmiotowych i tematycznych na różnych szczeblach w tym z uwzględnieniem edukacji włączającej, organizacja imprez integracyjnych dla uczniów, rodziców i nauczycieli, w tym kontynuowanie corocznego festynu z okazji Dnia Dziecka, pozyskiwanie sprzymierzeńców szkoły, skrupulatne prowadzenie nadzoru pedagogicznego przy współpracy wicedyrektorów i kierownika świetlicy, w celu wzmocnienia odpowiedzialności nauczycieli za własną pracę.
29 zapraszanie społeczności lokalnej na organizowane okolicznościowe apele, uroczystości, wieczornice, koncerty muzyczne, rozwój współpracy międzyszkolnej (organizacja festiwali przedmiotowych, debat przedstawicieli Samorządu Uczniowskiego z różnych szkół), rozpowszechnianie życia szkoły poprzez Internet – strona internetowa szkoły , poczta elektroniczna, LibDub, gazeta szkolna Unicef na tropie wraz ze stroną na Facebooku.
30 Podsumowanie Przedstawiona przeze mnie koncepcja funkcjonowania i rozwoju szkoły nie obejmuje całego zakresu jej działań ze względu na dokonujące się ciągłe zmiany w przepisach prawa oświatowego. Wysunięte propozycje sygnalizują najważniejsze kierunki rozwoju, jakie chciałabym wyznaczyć obejmując stanowisko dyrektora Zespołu Szkół w Obornikach, a od r. Dyrektora Szkoły Podstawowej nr 4 im. UNICEF z oddziałami gimnazjalnymi. Mam świadomość, że reforma oświaty rodzi wśród nauczycieli i pracowników wiele pytań i niepewności. Myślę, że moja wiedza, doświadczenie i wizja placówki po reformie pozwolą na bezproblemowe dostosowanie się do nowego systemu oświaty. Warunki, jakie przekładają się na urzeczywistnienie wizji to niewątpliwie: dobre warunki lokalowe, stosunkowo młoda kadra pedagogiczna, bliskość zamieszkania pracowników, duży potencjał drzemiący w uczniach, dobre relacje między nauczycielami a dyrekcją. Mam nadzieję, że moje zamierzenia zostaną ocenione jako realne i korzystne dla placówki.