1 Koncepcja utworzenia Sieci Instytutów Badawczych„…aby ich infrastruktura i zasoby pracowały dla gospodarki” … jeszcze lepiej Październik, 2016r.

2 Metodyka opracowania koncepcjiAnaliza otoczenia IB Analiza SWOT Zdefiniowanie kierunków zmian funkcjonowania IB Przedstawienie i dyskusja założeń koncepcji na XXV Forum Sprawozdawczo-Wyborczym IB Powołanie przez RG IB Komisji ds. opracowania założeń do ustawy o instytutach badawczych Analiza wewnętrzna IB Koncepcja RGIB utworzenia Sieci Instytutów Badawczych

3 Analiza SWOT - Czynniki wewnętrzneSilne strony Słabe strony Umiejętność i efektywność współpracy z przedsiębiorcami, prowadzenie prac B+R w pełnym cyklu, aż do wdrożenia Niewielkie możliwości wpływania na procesy decyzyjne w zakresie polityki naukowej i kierunków rozwoju państwa Renoma i wiarygodność we współpracy B+R, specjalizacje badawcze i wdrożeniowe tworzone pod potrzeby gospodarki i społeczeństwa Mała rozpoznawalność i wiedza o IB w społeczeństwie, brak uznania osiągnięć i skuteczności wśród niektórych przedsiębiorców i administracji publicznej Potencjał intelektualny, kwalifikacje i doświadczenie kadry naukowo-badawczej, infrastruktura badawcza (wiedza ekspercka) Brak znaczącej i efektywnej współpracy z innymi jednostkami naukowymi i właściwej reprezentacji IB w organach polskiej nauki i organizacjach UE Wysoka jakość prac badawczych i świadczonych usług, wraz z ochroną patentową w kraju i zagranicą Relatywnie niski poziom wynagradzania pracowników i trudności w zatrudnianiu młodej kadry wynikające z braku stabilnych źródeł finansowania IB Szeroka współpraca i wysoka pozycja międzynarodowa wielu IB Prowadzenie działalności według zróżnicowanych mechanizmów funkcjonowania IB Koncepcja RGIB utworzenia Sieci Instytutów Badawczych

4 Analiza SWOT - Czynniki zewnętrzneSzanse Zagrożenia Zwiększenie rangi projektów o charakterze wdrożeniowym (POIR, RANB, Horyzont 2020) i środków finansowych na ich realizację Źle przeprowadzona (destrukcyjna) reforma IB, ograniczająca dotychczasowe kompetencje, samodzielność i odpowiedzialność IB, a zwłaszcza ich aktywność Aktywna polityka proinnowacyjna państwa i realizacja Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju z aktywnym uczestnictwem IB Zmniejszenie finansowania na działalność statutową (podstawową) IB ograniczające możliwości prowadzenia prac wyprzedzających przygotowanie oferty lub projektu Zwiększenie zapotrzebowania na usługi i prace B+R oraz nowe, konkurencyjne produkty, technologie ich wytwarzania i specjalistyczne usługi ze strony przedsiębiorców i społeczeństwa Nieskoordynowane tworzenie zaplecza badawczego w przedsiębiorstwach prowadzące do powielania specjalizacji i kompetencji badawczych z IB Dążenie Rządu RP do lepszego wykorzystania potencjału wiedzy i potencjału badawczego IB (infrastruktura, aparatura i specjalistyczna kadra) Odpływ/ Drenaż kadry badawczej IB przez przedsiębiorców tworzących zaplecza badawcze z powodu braku możliwości lepszego wynagradzania pracowników IB Wsparcie administracji państwowej przy rozszerzaniu współpracy z innymi jednostkami naukowymi w kraju i zagranicą oraz wspieranie działalności eksportowej IB Upolitycznienie działalności IB jako jednostek naukowych pozbawionych osobowości prawnej

5 Najważniejsze osiągnięcia IB w latach 2009-2012Wkład IB w uzyskanie patentów na wynalazki wynosił 33%, a uzyskanie prawa ochronnego na wzór użytkowy lub znak towarowy, prawo rejestracji wzoru przemysłowego, lub topografii układu scalonego wynosił 19% Na podstawie przeprowadzonej analizy przez INDEX COPERNICUS INTERNATIONAL wkład instytutów badawczych w osiągnięcia polskich jednostek naukowych wynosił 34% (na podstawie danych z oceny parametrycznej za lata udział pracowników IB zaangażowanych bezpośrednio w badania (liczba N) wynosił zaledwie 13% Udział wdrożonych wynalazków chronionych patentami udzielonymi na rzecz IB wynosił aż 67% wszystkich wdrożeń dokonanych przez jednostki naukowe w Polsce 88% sprzedaży wyników badań naukowych i prac rozwojowych zostało zrealizowane przez IB, a tylko 12% przez jednostki uczelnianie i instytuty PAN Sprzedaż licencji i odpłatne przeniesienie praw do know-how zostały zrealizowane w 99% przez IB Koncepcja RGIB RGIB utworzenia Sieci Instytutów Badawczych

6 Misja, wizja i domena działania IBStrategia na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju wskazuje cele i działania niezbędne dla zwiększenia innowacyjności i konkurencyjności polskiej gospodarki, a także kluczowe projekty potrzebne do jej skutecznego wdrożenia. Domena działania Wizja Misja Gospodarka i Społeczeństwo Domeną działania Instytutów Badawczych powinna być nadal szeroko rozumiana współpraca z przedsiębiorcami obejmująca realizację bezpośrednich zleceń na prace badawcze, realizację wspólnych projektów B+R oraz projektów realizowanych przez przedsiębiorców, a przede wszystkim opracowywanie nowych produktów i technologii dla gospodarki, ważnych dla społeczeństwa specjalistycznych usług i nowych metod produkcji, a co najważniejsze wdrażanie, komercjalizacja i upowszechnianie wyników prac B+R, technologii w kraju i zagranicą. Wizją jest wykorzystanie potencjału IB do opracowywania i wdrażania innowacji produktowych, technologicznych i społecznych, tj. realizacji zadań szczegółowych na rzecz rozwoju wyłonionych branż kluczowych oraz projektów wynikających z analizy potencjału Krajowych Inteligentnych Specjalizacji. Instytuty Badawcze dla realizacji celów strategicznych rozwoju polskiej gospodarki i społeczeństwa Koncepcja RGIB utworzenia Sieci Instytutów Badawczych

7 Koncepcja utworzenia Sieci Instytutów Badawczych - założeniaStrukturę Sieci Instytutów Badawczych (SIB) będą tworzyć Grupy Instytutów Badawczych (GIB) ściśle powiązanych z dziedzinami gospodarki, które zgodnie z tworzoną Strategią na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju, należy traktować priorytetowo jako Strategiczne Obszary Rozwoju (SOR). Założenie 1 SIB będzie utworzona ze wszystkich instytutów badawczych działających w Polsce Założenie 2 Instytuty badawcze tworzące SIB posiadają osobowość prawną Założenie 3 Koncepcja RGIB utworzenia Sieci Instytutów Badawczych

8 Schemat Sieci Instytutów Badawczych - SIBCentrum Koordynacji SIB Rada ds. Nauki i Technologii Wicepremier Minister Rozwoju Ministerstwo Rozwoju Ministerstwo Cyfryzacji Ministerstwo Energii Ministerstwo Zdrowia Ministerstwo Środowiska Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi Ministerstwo Infrastruktury i Budownictwa SOR 2 SOR 3 SOR 4 SOR 5 SOR 6 SOR 7 SOR 1 IB 1 IB 2 IB n Koncepcja RGIB utworzenia Sieci Instytutów Badawczych

9 Koncepcja RGIB utworzenia Sieci Instytutów BadawczychEtapy tworzenia SIB Wyłonienie branż / sektorów kluczowych, o dużym potencjale rynkowym (Strategiczne Obszary Rozwoju) i przygotowanie dla nich kontraktów branżowych (finansowych instrumentów wsparcia). Powołanie przez Wicepremiera – Ministra Rozwoju członków Centrum Koordynacji SIB i Przewodniczącego Centrum. Wyselekcjonowanie instytutów badawczych wchodzących w skład GIB do realizacji zadań określonych dla poszczególnych SOR. Powołanie przez Przewodniczącego Centrum Koordynacji SIB członków Rady ds. Nauki i Technologii. Powołanie przez danego ministra nadzorującego członków i Przewodniczącego Komitetu Sterującego GIB. Określenie przez Komitet Sterujący zadań do realizacji przez GIB i zapewnienie źródeł finansowania na ich realizację (niezależnie od działalności realizowanej indywidualnie przez instytuty). Koncepcja RGIB utworzenia Sieci Instytutów Badawczych

10 Centrum Koordynacji SIBStruktura SIB - do realizacji celów szczegółowych w wyłonionych Strategicznych Obszarach Rozwoju (SOR); instytuty wchodzące w skład SIB posiadają osobowość prawną Sieć Instytutów Badawczych Centrum Koordynacji SIB - stoi na czele SIB (członkowie i przewodniczący Centrum będą wskazani przez Ministra Rozwoju) Rada ds. Nauki i Technologii - przedstawiciele reprezentujący KRASP, PAN i przedsiębiorców, w tym największe spółki skarbu państwa oraz przedstawiciele Rady Głównej Instytutów Badawczych -organ doradczy dla CK SIB Grupa Instytutów Badawczych - do realizacji zadań szczegółowych w wyłonionych Strategicznych Obszarach Rozwoju (SOR), tworzone także przez PIB lub z udziałem PIB Komitet Sterujący GIB - Przewodniczący wyłoniony spośród pracowników ministerstwa i członkowie rekrutujący się z przedstawicieli ministerstw, dyrektorów IB należących do GIB i organizacji branżowych przedsiębiorców Koncepcja RGIB utworzenia Sieci Instytutów Badawczych

11 Zadania Centrum Koordynacji SIBprzygotowanie strategii funkcjonowania i rozwoju SIB, w szczególności struktury organizacyjnej, na podstawie założeń polityki naukowej i innowacyjnej oraz propozycji Rady ds. Nauki i Technologii określenie celów do realizacji przez poszczególne Grupy Instytutów Badawczych na podstawie założeń wskazanych przez Rząd RP wypracowanie wspólnych dla SIB procedur w zakresie współpracy z przemysłem, innymi jednostkami naukowymi, współpracy międzynarodowej, finansowania infrastruktury badawczej, realizacji prac B+R i praw własności do wyników tych prac, upowszechniania wyników prac B+R, a w szczególności zasad wdrażania wyników prac B+R organizacja procesu zarządzania własnością intelektualną generowaną przez SIB organizacja centrum wybranych usług wspólnych dla SIB (np. prawnych, dostępu do informacji naukowo-technicznej, popularyzowania wyników działalności SIB) organizacja i prowadzenie procesu merytorycznej oceny działalności instytutów badawczych wchodzących w skład SIB Koncepcja RGIB utworzenia Sieci Instytutów Badawczych

12 SIB Zadania SIB UE Państwo Społeczeństwo Przedsiębiorcy Innekompleksowa realizacja usług badawczych na rzecz polskich przedsiębiorstw komercjalizacja wiedzy (start up, licencjonowanie, sprzedaż know-how, certyfikacja produktów i usług itp.) zapewnienie wysoko wyspecjalizowanych kadr na potrzeby polskich przedsiębiorstw (mobilność sektorowa) Zadania SIB Inne jednostki naukowe Przedsiębiorcy Państwo realizacja koncepcji ścieżek kariery naukowej związanej z komercjalizacją wiedzy (doktoraty wdrożeniowe) kreowanie polityk związanych z innowacyjnością w Polsce, np. zaangażowanie w grupach roboczych na rzecz uszczegóławiania Krajowej Inteligentnej Specjalizacji Społeczeństwo SIB UE realizacja badań naukowych w ramach współpracy międzynarodowej (transfer wiedzy) kształtowanie postaw, zachowań i działań w kierunku zwiększania innowacyjności i konkurencyjności przedsiębiorstw na arenie krajowej i międzynarodowej prowadzenie badań w obszarach tzw. wyzwań społecznych istotnych z punktu widzenia polityk publicznych (energetyka, nowoczesne materiały, transport, ochrona środowiska) realizacja zadań z zakresu proof of principle / proof of concept dla projektów generowanych w uczelniach lub instytutach naukowych PAN prowadzenie prac B+R i wdrażanie wyników tych prac z wykorzystaniem posiadanych specjalizacji, ze szczególnym uwzględnieniem Strategicznych Obszarów Rozwoju prowadzenie badań w obszarach tzw. wyzwań społecznych istotnych z punktu widzenia polityk publicznych (energetyka, nowoczesne materiały, transport, ochrona środowiska) udział w charakterze ekspertów w procesie definiowania polityki rozwoju

13 Koncepcja RGIB utworzenia Sieci Instytutów BadawczychRola i zadania GIB planowanie wspólnie zadań, projektów i programów B+R do realizacji przez GIB (niezależnie od zadań i projektów realizowanych przez IB wchodzące w skład grupy (GIB) indywidualnie lub w konsorcjach z przedsiębiorcami i innymi jednostkami naukowymi) koordynowanie realizacji zadań, projektów i programów B+R w ramach GIB z uwzględnieniem kompetencji, potencjału wiedzy i potencjału badawczego IB wchodzących w skład grupy podejmowanie działań mających na celu pozyskanie finansowania na realizację zadań, projektów i programów ważnych dla rozwoju strategicznych obszarów gospodarki Polski związanych z branżą/domeną działania ministra nadzorującego GIB raportowane działalności GIB, upowszechnianie osiągnięć IB wchodzących w skład grupy i ich pracowników, promowanie GIB na rynku krajowym i zagranicznym wnioskowanie do Centrum Koordynacji SIB w sprawach ważnych (mających wpływ) na funkcjonowanie GIB, a zwłaszcza na realizację zadań, projektów i programów realizowanych przez GIB nawiązywanie kontaktów i współpracy międzynarodowej w obszarach działalności GIB zwłaszcza w programie Horyzont 2020 współdziałanie w ramach grupy w zakresie zwiększania efektywności komercjalizacji wyników prac B+R i wdrażania nowych produktów, technologii, usług do praktyki gospodarczej w kraju i zagranicą Koncepcja RGIB utworzenia Sieci Instytutów Badawczych

14 Finansowanie działalności SIBprowadzenia polityki w zakresie zasobów ludzkich (konkurencyjna rekrutacja kadry naukowej i technicznej) finansowania interdyscyplinarnych projektów badawczych realizowanych przez kilka instytutów badawczych we współpracy z przedsiębiorcami w obszarach wskazanych jako strategiczne w Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju rozwoju współpracy międzynarodowej, w tym współfinansowanie realizacji projektów w ramach międzynarodowych projektów wspierania badań i innowacji utrzymania, rozwoju i modernizacji aparatury oraz infrastruktury badawczej Środki pozostające w gestii ministra właściwego ds. nauki (dotacja statutowa) przeznaczone będą na zapewnienie: Wysokość tych środków będzie określona po ustaleniu liczby instytutów badawczych w SIB. Ponadto SIB będzie mógł ubiegać się o finansowanie konkursowe (NCN, NCBR, FNP) PRZYKŁADOWA STRUKTURA FINANSOWANIA (instytuty techniczne) 1/3 – DOTACJA STATUTOWA Z MNiSW 1/3 – FINANSOWANIE PROJEKTÓW W KONKURSACH (NCN, NCBR, FNP, HORYZONT 2020) I/LUB ZAMAWIANE PRZEZ MINISTRA NADZORUJĄCEGO 1/3 – FINANSOWANIE Z BIZNESU I KOMERCJALIZACJI WYNIKÓW BADAŃ i /lub w formie dotacji celowej na realizację zleconych zadań (dot. PIB)

15 Korzyści z utworzenia SIBZostaną ujednolicone zasady działania IB w najważniejszych obszarach, zwłaszcza w zakresie komercjalizowania wyników prac B+R, z zapewnieniem udziału IB w efektach (korzyściach) z wdrożenia wyników zrealizowanych prac. Połączony potencjał IB zapewni zdolność do realizacji dużych projektów B+R na rzecz rozwoju polskiej gospodarki, ułatwiając współpracę międzynarodową, a zwłaszcza większą niż dotąd obecność w europejskiej przestrzeni badawczej (Horyzont 2020). Powiązanie IB w sieci o obszarze działania dostosowanym do branż i strategicznych dziedzin rozwoju gospodarki zredukuje zjawisko powielania infrastruktury badawczej i często kosztownej aparatury w różnych instytutach. Ujednolicenie pod względem organizacyjnym działalności wewnątrz instytutów i optymalizację kosztów tej działalności. W ramach grupy o zbliżonej specjalizacji i specyfice branżowej możliwe jest ujednolicenie zasad: marketingu, ofertowania, zawierania umów oraz realizacji i wdrażania wyników prac B+R, a co najważniejsze – zwiększenie współdziałania IB. Wspólna reprezentacja IB na płaszczyźnie międzynarodowej – wspólne występowanie o projekty B+R. Możliwość tworzenia powiązań IB ułatwiających koordynację i zarządzanie.

16 Koncepcja RGIB utworzenia Sieci Instytutów BadawczychKonkluzja Warunek skutecznego utworzenia SIB Każda zmiana prowadząca do wzmocnienia działalności IB, także ta o charakterze ewolucyjnym, polegająca na grupowaniu i sieciowaniu IB, aby zakończyła się powodzeniem, wymaga stabilnego systemu wsparcia i finansowania działalności. W początkowym okresie działalność Grup Instytutów Badawczych powinna być prowadzona w oparciu o dotację statutową oraz projekty B+R dedykowane określonym branżom oraz spółkom skarbu państwa (środki finansowe będące w gestii ministra nadzorującego IB). Stabilne finansowe wsparcie dla instytutów badawczych działających na rzecz rozwoju gospodarki spowoduje w dłuższej perspektywie czasowej wielokrotnie większe korzyści w wymiarze krajowym i międzynarodowym. Koncepcja RGIB utworzenia Sieci Instytutów Badawczych