1 Konferencja informacyjno-szkoleniowaRREFORMA EDUKACJI WDROŻENIE PODSTAWY PROGRAMOWEJ KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO Zmiany w kształceniu ogólnym, specjalnym i zawodowym oraz w obszarze wychowania i profilaktyki Konferencja informacyjno-szkoleniowa dla nauczycieli edukacji wczesnoszkolnej z terenu Powiatu Lubelskiego czerwiec 2017

2 ROLA INSTYTUCJI W PROCESIE WDRAŻANIA REFORMYOśrodek Rozwoju Edukacji w Warszawie w ramach konferencji przeszkoli nauczycieli konsultantów, którzy przeprowadzą konferencje lokalne Kuratorium Oświaty w Lublinie koordynuje wdrożenie reformy w Województwie Lubelskim (koordynator ds. wdrażania reformy programowej KO w Lublinie Anna Koper, tel ) Powiatowe Centrum Edukacji i Pomocy Psychologiczno- Pedagogicznej w Lublinie (realizuje konferencje informacyjne dla nauczycieli Powiatu Lubelskiego, wspomaga nauczycieli poprzez organizację konsultacji i warsztatów w szkołach i na terenie ośrodka) POWIATOWE CENTRUM EDUKACJI I POMOCY PSYCHOLOGICZNO-PEDAGOGICZNEJ W LUBLINIE ul. M. Karłowicza 4, Lublin, tel./fax 81  , +48 781 994 391 ,

3 Zmiany programowe w wychowaniu przedszkolnym i kształceniu ogólnym w szkole podstawowej

4 WDRAŻANIE PODSTAWY PROGRAMOWEJRok szkolny 2017/2018 • przedszkola, oddziały przedszkolne oraz inne formy wychowania przedszkolnego • klasy: I, IV,VII szkoły podstawowej • szkoła podstawowa – dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym • szkoły branżowe I stopnia • szkoły specjalne przysposabiające do pracy • semestr I szkoły policealnej

5 WDRAŻANIE PODSTAWY PROGRAMOWEJRok szkolny 2018/2019 • kolejne klasy szkoły podstawowej: II, V, VIII • kolejne semestry szkoły policealnej Rok szkolny 2019/2020 • 4-letnie liceum ogólnokształcące • 5-letnie technikum Rok szkolny 2020/2021 • Szkoła branżowa II stopnia rozpocznie nabór kandydatów na rok szkolny 2020/2021

6 PODSTAWA PROGRAMOWA WYCHOWANIA PRZEDSZKOLNEGO I KSZTAŁCENIA OGÓLNEGOObowiązkowe zestawy celów kształcenia i treści nauczania, w tym umiejętności opisane w formie ogólnych i szczegółowych wymagań dotyczących wiedzy i umiejętności, które powinien posiadać uczeń po zakończeniu danego etapu edukacyjnego. Zadania wychowawczo-profilaktyczne szkoły uwzględniane w programach wychowania przedszkolnego, programach nauczania i podczas zajęć z wychowawcą oraz umożliwiające ustalenie kryteriów ocen szkolnych i wymagań egzaminacyjnych. Warunki i sposób realizacji podstaw programowych. Podstawa prawna: 2)Art. 4 pkt 24 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe

7 ZADANIA SZKOŁY 1.Kształtowanie komunikowania się w języku polskim na każdym przedmiocie 2.Kształtowanie porozumiewania się w językach obcych nowożytnych 3.Rozwijanie kompetencji czytelniczych 4.Zindywidualizowane wspomaganie rozwoju każdego ucznia 5.Edukacja zdrowotna 6.Rozwijanie postaw obywatelskich, patriotycznych i społecznych 7.Przygotowanie uczniów do wyboru kierunku kształcenia i zawodu 8.Stosowanie metody projektu edukacyjnego

8 KIERUNKI ZMIAN PODSTAWY PROGRAMOWEJSpiralny układu treści nauczania – w rozumieniu powtarzania i utrwalania materiału na kolejnych, wyższych etapach nauczania. Wzmocnienie wychowawczej i profilaktycznej funkcji szkoły poprzez szersze uwzględnienie w podstawie programowej zadań wychowawczo-profilaktycznych. Zastąpienie idei integracji przedmiotowej korelacją przedmiotową - od klasy V szkoły podstawowej (w ramach przedmiotów humanistycznych oraz przedmiotów przyrodniczych i ścisłych)

9 KIERUNKI ZMIAN PODSTAWY PROGRAMOWEJWzmocnienie edukacji w zakresie języków obcych nowożytnych poprzez system: - nieprzerwanej i systematycznej nauki pierwszego języka obcego przez 12 (13) lat, - naukę drugiego języka obcego przez 6 (7) lat, - możliwość kształcenia dwujęzycznego - od klasy VII szkoły podstawowej. Szersze uwzględnienie w podstawie programowej poszczególnych przedmiotów TIK - technologii informacyjno-komunikacyjnych, co umożliwi kształcenie umiejętności i kompetencji cyfrowych uczniów.

10 KIERUNKI ZMIAN PODSTAWY PROGRAMOWEJWprowadzenie nauki programowania, począwszy od edukacji wczesnoszkolnej. Poszerzenie problematyki edukacji dla bezpieczeństwa, w tym ratownictwa medycznego (klasa VIII) Ustalenie zakresu treści nauczania i liczby godzin zajęć poszczególnych przedmiotów, umożliwiających nauczycielom rozwijanie umiejętności pracy zespołowej uczniów, rozwiązywania problemów i realizację projektów edukacyjnych.

11 RAMOWE PLANY NAUCZANIAZasadnicza zmiana – konstrukcja ramowych planów nauczania, oparta na tygodniowym wymiarze godzin. Zwalnia dyrektorów szkół z konieczności opracowywania szkolnych planów nauczania. Na podstawie ramowego planu nauczania dyrektor opracuje tygodniowy rozkład zajęć. Ułatwi uczniom zmianę szkoły – uczniowie unikną konieczności ewentualnego uzupełniania wiedzy i umiejętności z niektórych obowiązkowych zajęć edukacyjnych, gdyż w danym typie szkoły w poszczególnych klasach realizowana będzie taka sama tygodniowa liczba godzin obowiązkowych zajęć edukacyjnych.

12 KWALIFIKACJE NAUCZYCIELI – PROJEKTOWANE ZMIANYAbsolwent studiów I stopnia będzie miał kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela w przedszkolach i szkołach podstawowych. Absolwent studiów II stopnia oraz jednolitych studiów magisterskich będzie miał kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela we wszystkich typach szkół.

13 ZMIANY W PRZEPISACH – PRAWO OŚWIATOWEUchwalanie programu wychowawczo-profilaktycznego szkoły lub placówki jest kompetencją rady rodziców w porozumieniu z radą pedagogiczną. (art. 84 ust. 1 – 3 oraz ust. 5 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe) Z dniem 1 września 2017 r. na mocy przepisów ustawy Prawo oświatowe wprowadzono warunki umożliwiające wzmocnienie wychowawczej funkcji szkoły. (art. 4 ust. pkt 24 oraz art. 26 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe)

14 NOWA DEFINICJA WYCHOWANIAWspieranie dziecka w rozwoju ku pełnej dojrzałości w sferze fizycznej, emocjonalnej, intelektualnej, duchowej i społecznej, które powinno być wzmacniane i uzupełniane przez działania z zakresu profilaktyki dzieci i młodzieży. Podstawa prawna: art. 1 pkt 3 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe

15 ZADANIA WYCHOWAWCZO-PROFILAKTYCZNE SZKOŁYW podstawie programowej kształcenia ogólnego określono zadania wychowawczo-profilaktyczne szkoły, w tym do realizacji na zajęciach z wychowawcą, oraz zadania wychowawcze w przedmiotach na każdym etapie edukacyjnym w poszczególnych typach szkół. Podstawa prawna: art. 4 pkt 24 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe

16 WYCHOWAWCZA ROLA SZKOŁYPołączenie programu wychowawczego i programu profilaktyki w jeden dokument – program wychowawczo-profilaktyczny obejmujący: •treści i działania wychowawcze skierowane do uczniów oraz •treści i działania profilaktyczne dostosowane do potrzeb rozwojowych uczniów, przygotowane w oparciu o diagnozę potrzeb i problemów występujących w danej społeczności szkolnej, skierowane do uczniów, nauczycieli i rodziców. Podstawa prawna: art. 26 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe

17 DZIAŁALNOŚĆ WYCHOWAWCZA SZKOŁYNależy do podstawowych celów polityki edukacyjnej państwa. Wychowanie młodego pokolenia jest zadaniem rodziny i szkoły, która w swojej działalności musi uwzględniać wolę rodziców, ale także i państwa, do którego obowiązków należy stwarzanie właściwych warunków wychowania. Wychowanie jest procesem, który odbywa się w każdym momencie życia dziecka. Zadaniem szkoły jest wychowywanie dzieci i młodzieży do wartości.

18 DZIAŁALNOŚĆ WYCHOWAWCZA SZKOŁYSzkoła ma zagwarantowaną autonomię w zakresie stworzenia własnego programu wychowawczego, który oprócz celów i zadań dydaktycznych oraz założeń zawiązanych z szerszym kontekstem społecznym, powinien także uwzględniać miejscowe priorytety wychowawcze i środki realizacji. W opracowaniu i realizacji przez szkołę programu wychowawczo-profilaktycznego ważna jest stała bezpośrednia współpraca z rodzicami oraz innymi podmiotami zaangażowanymi w edukacyjną, wychowawczą i opiekuńczą działalność szkoły.

19 BEZPIECZEŃSTWO UCZNIÓW1.Wprowadzono uregulowanie prawne poszerzające wspieranie bezpieczeństwa systemu oświaty, w tym bezpieczeństwa uczniów i wszystkich pracowników szkół i placówek. Podstawa prawna: art. 3 ust. 1, 3, 4 oraz art. 1 pkt 21 ustawy Prawo oświatowe 2.Zobowiązano podmioty prowadzące działalność oświatową do zapewnienia bezpiecznych i higienicznych, warunków nauki, wychowania i opieki, w szczególności opieki nad osobami niepełnosprawnymi. Podstawa prawna: art. 170 ust. 3 oraz art. 171 ustawy Prawo oświatowe 3.Za działalność szkoły lub placówki odpowiada organ prowadzący.

20 EDUKACJA ZDROWOTNA Szczególnie ważną rolę w kształceniu i wychowaniu uczniów w szkole podstawowej odgrywać ma edukacja zdrowotna. Zadaniem szkoły jest kształtowanie postaw prozdrowotnych uczniów, w tym wdrożenie ich do zachowań higienicznych, bezpiecznych dla zdrowia własnego i innych osób, ponadto ugruntowanie wiedzy z zakresu prawidłowego odżywiania się, korzyści płynących z aktywności fizycznej, stosowania profilaktyki.

21 Planowane zmiany w systemie pomocy psychologiczno-pedagogicznej

22 POMOC PSYCHOLOGICZNO-PEDAGOGICZNAZgodnie z przepisami prawa oświatowego zapewnienie dostępu do pomocy psychologiczno-pedagogicznej ma charakter powszechny, a korzystanie z niej jest dobrowolne i nieodpłatne. Szczególną rolę w zakresie planowania, organizacji i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej dla uczniów, nauczycieli i rodziców pełnią szkoły i placówki oraz poradnie psychologiczno-pedagogiczne.

23 ZMIANY W SYSTEMIE POMOCY PSYCHOLOGICZNO-PEDAGOGICZNEJDziałania ukierunkowane na wieloaspektowe rozpoznanie potrzeb dziecka oraz wprowadzenie filozofii diagnozy uwzględniającej kontekst biopsychospołeczny. Włączenie w proces oceny funkcjonowania dziecka nauczycieli, rodziców, terapeutów i pracowników poradni psychologiczno-pedagogicznych. Zmiany obejmują sposób ustalania zaleceń do pracy, które wypracowane wspólnie staną się rodzajem strategii realizowanej w szkole i w domu.

24

25 POSZERZENIE KOMPETENCJI SZKÓŁ I PLACÓWEKZwiększenie kompetencji dyrektora szkoły w zakresie dostosowywania procesu kształcenia oraz planowania i organizowania pomocy psychologiczno-pedagogicznej standardy zatrudnienia specjalistów i godziny na zapewnienie pomocy psychologiczno- pedagogicznej, rezygnacja z konieczności posiadania wybranych opinii poradni, możliwość dostosowywania organizacji kształcenia, np. realizacji części zajęć edukacyjnych w mniejszych grupach. Zwiększenie kompetencji nauczycieli w zakresie wsparcia uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi konsultacje i wsparcie nauczycieli podczas zajęć zapewniane przez specjalistów, opracowanie i upowszechnienie materiałów metodycznych do rozpoznawania potrzeb uczniów i udzielania pomocy, sprawny system doskonalenia nauczycieli i specjalistów w zakresie pracy z uczniem ze SPE, wzmocnienie kształcenia nauczycieli – zmiany w standardach.

26 Wychowanie przedszkolne Edukacja wczesnoszkolnaPodstawowe założenia, filozofia zmiany i kierunki działania Autorzy: Dorota Dziamska, Małgorzata Małyska, Małgorzata Wróblewska, Janusz Woźniak

27 Podstawa programowa jest dokumentem prawnym, określonym przez Ministra Edukacji Narodowej w formie rozporządzenia, dlatego ma charakter obowiązkowych zapisów. Ich zakres można poszerzać w programach nauczania, nigdy zawęzić (ograniczyć).

28 Podstawa programowa – pojęciePodstawa programowa jest dokumentem prawnym, wydanym przez Ministra Edukacji Narodowej w formie rozporządzenia. Podstawa dla wychowania przedszkolnego i I etapu edukacyjnego została opracowana według definicji wynikającej z prawa oświatowego i zawiera: •Obowiązkowe cele kształcenia i treści nauczania w tym umiejętności opisane w formie ogólnych i szczegółowych wymagań dotyczących wiedzy i umiejętności, które powinien posiadać uczeń po zakończeniu danego etapu edukacyjnego. •Zadania wychowawczo-profilaktyczne szkoły: uwzględniane w programach wychowania przedszkolnego, programach nauczania i podczas zajęć z wychowawcą; umożliwiające ustalenie kryteriów ocen szkolnych i wymagań egzaminacyjnych. •Warunki i sposób realizacji podstaw programowych.

29 Podstawa programowa – schemat

30 Przykład celów ogólnychCelem wychowania przedszkolnego jest wsparcie całościowego rozwoju dziecka. Wsparcie to realizowane jest przez proces opieki, wychowania i nauczania – uczenia się, co umożliwia dziecku odkrywanie własnych możliwości, sensu działania oraz gromadzenie doświadczeń na drodze prowadzącej do prawdy, dobra i piękna. W efekcie takiego wsparcia dziecko osiąga dojrzałość do podjęcia nauki na pierwszym etapie edukacji.

31 Przykład celów ogólnychCelem edukacji wczesnoszkolnej jest wspieranie całościowego rozwoju dziecka. Proces wychowania i kształcenia prowadzony w klasach I–III szkoły podstawowej umożliwia dziecku odkrywanie własnych możliwości, sensu działania oraz gromadzenie doświadczeń na drodze prowadzącej do prawdy, dobra i piękna. Edukacja na tym etapie jest ukierunkowana na zaspokojenie naturalnych potrzeb rozwojowych ucznia. Szkoła respektuje podmiotowość ucznia w procesie budowania indywidualnej wiedzy oraz przechodzenia z wieku dziecięcego do okresu dorastania. W efekcie takiego wsparcia dziecko osiąga dojrzałość do podjęcia nauki na II etapie edukacyjnym.

32 Przykład ogólnych celów kształcenia w edukacji wczesnoszkolnejW zakresie fizycznego obszaru rozwoju uczeń osiąga: •sprawności motoryczne i sensoryczne tworzące umiejętność skutecznego działania i komunikacji; W zakresie emocjonalnego obszaru rozwoju uczeń osiąga: •umiejętność rozpoznawania i rozumienia swoich emocji i uczuć oraz nazywania ich; W zakresie społecznego obszaru rozwoju uczeń osiąga: •świadomość wartości uznanych przez środowisko domowe, szkolne, lokalne i narodowe; potrzebę aktywności społecznej opartej na tych wartościach; W zakresie poznawczego obszaru rozwoju uczeń osiąga: •potrzebę i umiejętność samodzielnego, refleksyjnego, logicznego, krytycznego i twórczego myślenia.

33 Przykład zadań Zadania wychowawcze przedszkola•Wspieranie wielokierunkowej aktywności dziecka poprzez organizację warunków sprzyjających nabywaniu doświadczeń w fizycznym, emocjonalnym, społecznym i poznawczym obszarze jego rozwoju. Zadania wychowawcze szkoły •Wspieranie wielokierunkowej aktywności dziecka przez organizowanie sytuacji edukacyjnych umożliwiających eksperymentowanie i nabywanie doświadczeń oraz poznawanie polisensoryczne, stymulujących jego rozwój we wszystkich obszarach: fizycznym, emocjonalnym, społecznym i poznawczym.

34 Treści zapisane w postaci efektów kształceniaPrzedszkole - w obszarach rozwojowych Edukacja wczesnoszkolna - w zakresie poszczególnych edukacji

35 Konstrukcja podstawy – źródłaOdniesienie konstrukcji zapisów do istoty kształcenia zintegrowanego zapoczątkowanego reformą w 1999 roku; Zachowanie formy zapisów jako efektów kształcenia wprowadzonych reformą w 2009 roku; Oparcie koncepcji całościowego kształcenia na paradygmatach opracowanych przez prof. Ryszarda Więckowskiego.

36 Założenia pedagogiczne koncepcja całościowego kształcenia profZałożenia pedagogiczne koncepcja całościowego kształcenia prof. Ryszarda Więckowskiego To koncepcja kształcenia zintegrowanego oparta na odkrytych i zdefiniowanych paradygmatach – naturalnych strategiach uczenia się dziecka.

37

38 Założenia pedagogicznePodstawowym założeniem koncepcji kształcenia zintegrowanego jest konieczność wieloaspektowej, wielokierunkowej aktywizacji dziecka, potrzeba stałego diagnozowania osiągnięć rozwojowych, wspieranie funkcji stymulujących rozwój. Elementem integrującym poszczególne kierunki edukacji jest język w aspekcie semiotycznym. Dziecko ujmując całościowo rzeczywistość, odczuwa potrzebę wyrażania swoich doznań i przeżyć za pomocą systemu znaków. Są to znaki języka mówionego, stosunków wielkościowych, geometrycznych, ilościowych, technik plastycznych, ekspresji ruchowej, muzycznej itd. Integracja ma charakter czynnościowy, treściowo-organizacyjny, metodyczny. Nauczyciel tak organizuje sytuacje edukacyjne, aby uczniowie podejmowali się różnorodnych czynności rozwijających ich aktywność percepcyjno-innowacyjną.

39 Cele rozwoju w wychowaniu przedszkolnym i edukacji wczesnoszkolnej -obszary rozwojowe dziecka

40 Kontekst filozoficzny „Kim jest człowiek?”

41 Człowiek to byt relacyjny, wolny i rozumnyCzłowiek to byt relacyjny, wolny i rozumny. Każda osoba ludzka obdarzona jest niezbywalną godnością, gdyż jest kimś wyjątkowym i niepowtarzalnym. Odkrywa swą wartość w byciu z innymi ludźmi, współtworząc wspólnoty i społeczności. Będąc istotą twórczą, człowiek posiada duchowe pragnienie dążenia do dobra, prawdy i piękna, by w ten sposób rozwijać swą potencjalność i stawać się coraz lepszym. Wiara, nadzieja i miłość stanowią podstawę sensu i celu ludzkiego życia, niezależnie od tego, czy mają one zakorzenienie w wyznawanej religii. prof. Krzysztof Leśniewski (KUL)

42

43 Kierunek zmian w Podstawie programowejDZIECKO, podmiot edukacji – osoba postrzegana holistycznie. ROZWÓJ – integralny, we wszystkich sferach (obszarach). SZKOŁA – naturalne środowisko uczenia się ucznia-osoby, obszar zintegrowany „z resztą świata”.

44 WARTO ZAPAMIĘTAĆ Podstawa programowa spełnia określone funkcje: 1) wyznacza szkole zadania – szkoła i nauczyciele je realizują; 2) wskazuje cele do osiągnięcia przez dziecko – uczeń je osiąga; 3) wskazuje cele osiągane przez dziecko – nauczyciel lub autor programu czy podręcznika opracowuje sposoby osiągania celów przez dziecko.

45 Dziękuję za uwagę