1 Koniunktura gospodarczaKrzysztof Marczewski Koniunktura gospodarcza świata i Polski w latach

2 profesora Dariusza BłaszczukaDedykacja Tę edycję rocznika poświęcamy pamięci zmarłego 19 maja 2017 roku profesora Dariusza Błaszczuka wybitnego ekonomisty, przyjaciela naszego Instytutu, wnikliwego recenzenta naszych prac, członka Rady Programowej naszego czasopisma.

3 Tematyka

4 Strefa euro –nareszcie wyraźne ożywienieWyszczególnienie wartość w mld euro 2015 2016 2017 2018 zmiany roczne w % Produkt krajowy brutto (PKB) 10460,7 2,0 1,8 1,7 Konsumpcja z dochodów osobistych 5743,2 1,5 Konsumpcja zbiorowa 2164,6 1,3 1,9 Nakłady brutto na środki trwałe 2066,0 3,2 3,7 2,9 3,5 Eksport towarów i usług 4831,6 6,5 3,8 4,1 Import towarów i usług 4357,6 4,0 4,2 4,6 Przeciętne wynagrodzenie . 1,1 2,1 Ceny konsumpcyjne 0,0 0,2 1,6

5 Lekka euforia - same dobre wiadomościW ciągu ostatnich dwu i pół lat PKB strefy euro wzrosło o 5,1% podczas gdy PKB USA „tylko” o 4,6%, przy zmniejszającej się przy tym dyspersji wzrostu w poszczególnych krajach członkowskich. W I kwartale 2017 r. tempo wzrostu PKB sięgnęło 0,6%, przyspieszając już trzeci kwartał z rzędu. Wyraźnie obniżyła się stopa bezrobocia – z 12,1% w 2013 roku do 9,3% obecnie, tj. najniższego poziomu od marca 2009 roku. W kwietniu roku była niższa niż rok wcześniej o 0,9 pkt. proc. Inflacja pozostała pod kontrolą. Wśród popytowych czynników wzrostu do eksportu dołączyły konsumpcja prywatna i w niektórych krajach także inwestycje. Wykorzystanie zdolności wytwórczych osiągnęło w przemyśle przetwórczym 82,6%, a w usługach 89,4%. Osłabła niepewność, zwłaszcza polityczna w następstwie wyborów we Francji.

6 Krótkookresowe czynniki wzrostuKontynuacja łagodnej polityki pieniężnej, co sprzyja konsumpcji, inwestycjom i eksportowi Zakończenie konsolidacji fiskalnej, co zwiększa pole manewru dla stymulacji fiskalnej Ożywienie w gospodarce światowej, co sprzyja eksportowi Ograniczenie niepewności gospodarczej i politycznej, co sprzyja zwłaszcza inwestycjom

7 Czynniki wzrostu: łagodna polityka pieniężnaOd 16 marca 2016 r. stopa depozytowa jest utrzymywana na poziomie -0,40%, stopa operacji refinansujących – 0,00%, zaś stopa kredytu – 0,25%. Ta polityka ma także istotny wpływ na kształtowanie się kursu euro. Choć w ciągu 2016 roku średni kurs euro wobec dolara pozostał na poziomie roku poprzedniego, to jednak w trzyleciu doszło do jego 20% deprecjacji, a realny efektywny kurs euro wobec 19 głównych partnerów handlowych, deflowany jednostkowymi kosztami pracy w całej gospodarce, osłabił się w tym samym czasie o 10,4%.

8 Czynniki wzrostu: zakończenie konsolidacji fiskalnej

9 Luka fiskalna - formuła obliczeniowagdzie: dt – wymagany dla stabilizacji relacji długu publicznego do PKB poziom salda pierwotnego budżetu sektora finansów publicznych w relacji do PKB it – długookresowa nominalna stopa procentowa (p.a.) nt – tempo wzrostu nominalnego PKB bt – relacja długu publicznego do PKB gdzie: ddt – faktyczny poziom salda pierwotnego budżetu sektora finansów publicznych w relacji do PKB

10 Wzorowe Niemcy, poprawiające się PIIGS-yWymagane saldo pierwotne Luka salda pierwotnego 2012 2013 2014 2015 2016 Niemcy -0,42 -0,71 -1,78 -2,41 -2,31 -2,68 -2,51 -3,85 -4,66 -4,30 Irlandia 5,06 1,50 -5,75 -32,90 -2,55 8,95 2,93 -5,88 -33,64 -3,98 Grecja 51,88 24,84 14,96 19,64 14,21 55,62 33,96 14,58 23,57 11,94 Hiszpania 6,05 5,07 1,54 -2,00 13,55 8,60 4,06 0,04 -0,41 Francja 1,02 0,75 0,46 -1,03 -1,48 3,25 2,51 2,26 0,47 -0,03 Włochy 8,12 5,99 2,46 -0,31 5,86 3,85 0,86 -1,08 -1,98 Cypr 5,44 10,64 9,24 4,44 2,16 8,33 12,45 15,19 2,74 -0,38 Polska 0,55 1,26 -0,15 -0,94 -0,23 1,58 2,81 1,33 -0,14 0,35 Portugalia 16,66 6,54 2,71 -1,71 17,44 6,53 4,97 -1,92

11 Dekompozycja przyrostu długu publicznego w relacji do PKBTrzy składniki: a) deficyt pierwotny w relacji do PKB, b) tzw. efekt kuli śniegowej (wyrażającego oddziaływanie nadwyżki stopy oprocentowania długu nad tempem wzrostu bieżącego PKB) c) wielkość dostosowań zasobowo-strumieniowych w relacji do PKB, gdzie: -ddt - deficyt pierwotny sektora finansów publicznych w roku t PKBt – nominalny PKB w roku t SFt – dostosowania zasobowo-strumieniowe w roku t.

12 Spadający dług Niemiec i Irlandii, Hiszpanii2012 2013 2014 2015 2016 Niemcy 1,61 -2,47 -2,60 -3,70 -2,91 - deficyt salda pierwotnego -2,25 -1,79 -2,07 -1,99 - efekt kuli śniegowej 0,72 0,06 -0,81 -1,13 -0,92 - dostosowania zasobowo - strumieniowe 3,14 -0,73 0,28 -0,33 0,00 Irlandia 9,87 -0,01 -14,22 -26,62 -3,50 3,89 1,43 -0,13 -0,75 -1,40 2,41 1,27 -4,15 -23,16 -0,67 3,56 -2,71 -9,94 -2,72 -1,43 Grecja -12,53 17,85 2,27 -2,29 2,34 3,75 9,12 -0,38 3,93 -2,27 19,34 13,35 6,69 5,89 2,74 -35,62 -4,62 -4,04 -12,12 1,87 Hiszpania 16,20 9,72 4,99 -0,60 -0,06 7,50 3,53 2,52 2,04 1,89 5,02 4,65 2,43 -0,51 3,68 1,53 0,04 -2,12 -1,20

13 Trudności Francji (saldo pierwotne) i Włoch (kula śniegowa)2012 2013 2014 2015 2016 Francja 4,32 2,79 2,93 0,92 0,26 - deficyt salda pierwotnego 2,23 1,76 1,80 1,50 1,45 - efekt kuli śniegowej 1,08 1,10 0,21 -0,02 - dostosowania zasobowo - strumieniowe 0,64 -0,04 0,03 -0,79 -1,17 Włochy 6,84 5,66 2,88 0,39 0,50 -2,25 -2,14 -1,60 -1,54 -1,67 6,93 5,50 3,33 2,38 1,69 2,16 2,30 1,15 -0,45 0,48 Cypr 14,04 22,94 4,91 0,40 -0,10 2,90 1,81 5,95 -1,70 -2,54 3,79 9,01 6,04 0,70 7,36 12,13 -7,08 -0,29 1,73 Polska -0,65 1,98 -5,45 0,91 2,43 1,03 1,55 1,48 0,80 0,58 0,57 1,62 -0,09 -0,44 -0,06 -2,26 -1,19 -6,85 0,55 1,91 Portugalia 14,83 2,82 1,56 -1,61 1,52 0,78 -0,01 2,26 -0,21 -2,06 10,02 3,46 2,81 -0,14 0,71 4,04 -0,64 -3,51 -1,27

14 Luka produktowa powoli zamyka się,

15 ale tempo wzrostu potencjalnego PKB znacznie osłabło

16 Wizja pogłębionej UGW do 2025 roku – V. Dombrovkis i P. MoscoviciTrzy kluczowe obszary: Dokończenie budowy prawdziwej unii finansowej: rozwiązanie problemu kredytów zagrożonych, dokończenie budowy unii bankowej, stworzenie unii rynków kapitałowych, kwestia uwspólnotowienia długu („Europejski bezpieczny składnik aktywów”). Osiągnięcie bardziej zintegrowanej UGW: wykorzystanie ram UE do osiągnięcia konwergencji, wzmocnienie koordynacji polityki gospodarczej, wzmocnienie powiązań między reformami krajowymi a obecnym finansowaniem unijnym, mechanizm stabilizacji makroekonomicznej. Ugruntowanie demokratycznej rozliczalności i wzmocnienie instytucji strefy euro: włączenie postanowień paktu fiskalnego do prawa UE, podniesienie rangi Eurogrupy, wzrost kompetencji Parlamentu Europejskiego, utworzenie ministerstwa skarbu.

17 DZIĘKUJĘ