1 KONTROLA PRAWNA ADMINISTRACJIMgr Piotr Schmidt Prawo administracyjne 2013/2014
2 AGENDA Pojęcie i zasięg kontroli Rodzaje kontroliKontrola parlamentarna Kontrola państwowa Kontrola sądowa Kontrola prokuratorska Kontrola społeczna Kontrola resortowa Kontrola międzyresortowa Kontrola RPO Kontrola a nadzór prawny w administracji
3 POJĘCIE I ZASIĘG KONTROLINajogólniej przez kontrolę należy rozumieć: badanie zgodności stanu istniejącego (faktycznego) ze stanem postulowanym, ustalenie przyczyn i zasięgu rozbieżności, przekazanie wyników tego ustalenia, a czasem i wynikających stąd dyspozycji zarówno podmiotowi kontrolowanemu, jak i podmiotowi organizacyjnie zwierzchniemu.
4 KRYTERIA KONTROLI legalność, celowość, rzetelność, gospodarność,uwzględnianie interesu społecznego, uwzględnianie interesu indywidualnego, zgodność z polityką rządu, inne ...
5 ETAPY KONTROLI wszczęcie kontroli, zbadanie stanu faktycznego,określenie stanu postulowanego, subsumcja stanu faktycznego do stanu prawnego i określenie zasięgu i przyczyn rozbieżności – przekazanie wniosków z kontroli podmiotowi kontrolowanemu i podmiotowi nadrzędnemu organizacyjnie
6 Kontrola nie ma co do zasady żadnych kompetencji władczych względem kontrolowanego. Konstrukcja przekazania wniosków pokontrolnych organowi nadrzędnemu organizacyjnie wskazuje, że to on, a nie kontrola może władczo modyfikować działania kontrolowane w trybie tzw. nadzoru. Ponadto kontrola nie jest co do zasady związana organizacyjnie z kontrolowanym, w związku z czym nie ma faktycznego wpływu na działania kontrolowanego. Zasięg kontroli można określać podmiotowo i przedmiotowo, a więc podłóg podmiotów jej podlegających i wykonujących oraz podłóg przedmiotu kontroli.
7 zewnętrzna i wewnętrznaRODZAJE KONTROLI zewnętrzna i wewnętrzna zewnętrzna – gdy podmiot kontrolujący znajduje się poza strukturą administracji wewnętrzna – gdy podmiot kontrolujący znajduje się wewnątrz struktury administracji
8 (kontrola instancyjna)RODZAJE KONTROLI z urzędu (NIK) lub na wniosek (kontrola instancyjna)
9 RODZAJE KONTROLI planowe i doraźne
10 RODZAJE KONTROLI Ze względu na sposób przeprowadzenia kontroli:inspekcję – obserwacja zachowań ludzi w jednostce kontrolowanej, lustrację – ocenę stanu rzeczywistego badanego przedmiotu czy wyników określonych działań, rewizję – najczęściej kontrola finansowa, wizytację – ocena przez bezpośredni wgląd w całokształt działalności podmiotu kontrolowanego
11 KONTROLA PARLAMENTARNAkontrola sejmowa kontrola senacka
12 Naczelna Izba KontroliKONTROLA PAŃSTWOWA Naczelna Izba Kontroli – naczelny organ kontroli państwowej, podlegający Sejmowi i działający w oparciu o zasadę kolegialności
13 KONTROLA SĄDOWA Sprawowana przez sądy administracyjne i powszechne.Kontrola sądów administracyjnych może mieć charakter bezpośredni lub pośredni i polega na możliwości wniesienia skargi do WSA albo skargi kasacyjnej do NSA. Sądy powszechne (cywilne, karne, ubezpieczeń społecznych, antymonopolowy) najczęściej ma charakter bezpośredni. Akty normatywne administracji są kontrolowane przez Trybunał Konstytucyjny zaś akty normatywne jednostki samorządu terytorialnego kontroluje NSA
14 KONTROLA PROKURATORSKAOdbywa się na zasadach i w trybie KPA, w którym to prokurator może występować jako uczestnik postępowania. Wg przepisów ustawy o prokuraturze zasięg kontroli prokuratorskiej obejmuje: rozstrzygane przez organy administracyjne (administrujące) indywidualne sprawy, odnośnie których dochodzi do wydawania decyzji administracyjnych sprawy spoza zakresu postępowania administracyjnego
15 KONTROLA SPOŁECZNA zorganizowana i niezorganizowana
16 przeprowadzanie badania w ramach organizacyjnych tego samego resortuKONTROLA RESORTOWA przeprowadzanie badania w ramach organizacyjnych tego samego resortu Fakt, czy podmiot kontrolowany znajduje się w tej samej jednostce, co pomiot kontrolujący, czy też nie, jest bez znaczenia
17 KONTROLA MIĘDZYRESORTOWAJest to kontrola zewnętrzna Cechy: - organy kontroli (inspekcje) są włączone organizacyjnie w dany resort; charakter kontroli głownie rzeczowy (chodzi o daną działalność), - organy kontroli często mogą wpływać na podmiot kontrolowany (np. w drodze decyzji administracyjnych) - zbliżenie do nadzoru, - gwarancje sprawności kontroli (np. prawo inspektorów do wstępu na teren pomieszczeń czy nieruchomości; obowiązek kontrolowanych udostępniania danych materiałów; blokada czynności kontrolowanej lub tylko jej skutków), - wysoka obiektywność, - podmiot kontrolowany nie jest organizacyjnie podporządkowany jednostce kontrolującej, - wysoka specjalizacja i fachowość kontroli (specjaliści zatrudnieni w jej ramach, wyposażenie techniczne najwyższej klasy)
18 KONTROLA MIĘDZYRESORTOWAPaństwowa Inspekcja Sanitarna
19 KONTROLA MIĘDZYRESORTOWAUrząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów
20 KONTROLA MIĘDZYRESORTOWAInspekcja handlowa
21 KONTROLA MIĘDZYRESORTOWAKontrola skarbowa
22 KONTROLA MIĘDZYRESORTOWADozór techniczny
23 KONTROLA MIĘDZYRESORTOWAInspekcja Jakości Handlowej Artykułów Rolno - Spożywczych
24 KONTROLA MIĘDZYRESORTOWAInspekcja farmaceutyczna
25 KONTROLA MIĘDZYRESORTOWAPaństwowa Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa
26 KONTROLA MIĘDZYRESORTOWAInspekcja weterynaryjna
27 KONTROLA MIĘDZYRESORTOWAInspektor ds. Spraw Substancji i Preparatów Chemicznych
28 KONTROLA MIĘDZYRESORTOWAUrząd Komunikacji Elektronicznej
29 KONTROLA MIĘDZYRESORTOWAInspekcja Transportu Drogowego
30 KONTROLA MIĘDZYRESORTOWAPaństwowa Inspekcja Pracy
31 KONTROLA MIĘDZYRESORTOWAInspekcja Ochrony Środowiska
32 KONTROLA MIĘDZYRESORTOWAInne organy, zaliczane do inspekcji z zakresu kontroli międzyresortowej: Urząd Regulacji Energetyki Urzędy Żeglugi Śródlądowej Wyższy Urząd Górniczy - Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego
33 KONTROLA RPO Rzecznik Praw Obywatelskich (RPO) jest konstytucyjnym organem powołanym w celu strzeżenia praw i wolności człowieka i obywatela określonych przez normy prawne. Funkcje Rzecznika maja charakter czysto kontrolny; czynności podejmuje on na wniosek: · obywateli, · ich organizacji, · organów samorządu terytorialnego, · z inicjatywy własnej.