1 Krótki przewodnik dla nauczycieliPrawo autorskie a TI Krótki przewodnik dla nauczycieli Opracowała Dorota Janczak

2 Skąd ten temat? Moje wątpliwości Własne i cudze błędy A przecież ...mamy być wzorem Opracowała Dorota Janczak

3 Które z tych obrazów można opublikować bez uzyskania pod warunkiem, że jesteś ich autorem?Opracowała Dorota Janczak

4 O czym będzie mowa? Przepisy prawne Podstawowe pojęciaPrzykładowe problemy szkolne Problemy związane z pracą Ośrodka? Opracowała Dorota Janczak

5 POLSKIE PRZEPISY PRAWNE ZWIĄZANE Z PRAWEM AUTORSKIM - ustawy:Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych r. Ustawa o ochronie baz danych – z roku w kształcie z Ustawa o świadczeniu usług drogą elektroniczną – z , weszła w życie Ustawa Prawo własności przemysłowej Ustawa o radiofonii i telewizji , z późniejszymi zmianami Opracowała Dorota Janczak

6 POLSKIE PRZEPISY PRAWNE ZWIĄZANE Z PRAWEM AUTORSKIM - ustawy:Ustawa Prawo prasowe , z późniejszymi zmianami Ustawa o dostępie do informacji publicznej Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów Ustawa o ochronie danych osobowych Ustawa o kinematografii Ustawa o podpisie elektronicznym Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji z późniejszymi zmianami Opracowała Dorota Janczak

7 POLSKIE PRZEPISY PRAWNE ZWIĄZANE Z PRAWEM AUTORSKIM - inne akty normatywne:Konstytucja RP z dn Kodeks Cywilny (tu szczeg.: roszczenia, współwłasność, umowy o dzieło, przyrzeczenie publiczne) Kodeks postępowania cywilnego Kodeks rodzinny i opiekuńczy Kodeks postępowania karnego Kodeks pracy Kodeks celny Ustawa o zamówieniach publicznych Ustawa Prawo budowlane ustawy podatkowe i inne Opracowała Dorota Janczak

8 Przedmiot prawa autorskiegoPodstawowe pojęcia Utwór Przedmiot prawa autorskiego Opracowała Dorota Janczak

9 Utwór czyli każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia, sposobu wyrażenia. Nie podlegają ochronie reguły matematyczne i logiczne zastosowane w programie, pomysły, metody i procedury, będące podstawą algorytmów, reguły posługiwania się językiem programowania, Opracowała Dorota Janczak

10 Przykłady: strona internetowa, praca dyplomowa, program komputerowy,zdjęcie, artykuł, utwór muzyczny, film, książka ... Opracowała Dorota Janczak

11 Nie podlegają ochroniepomysły, metody i procedury, będące podstawą algorytmów, znaki i symbole - w tym państwowe oraz dotyczące samorządu terytorialnego, akty normatywne (kodeksy, ustawy, rozporządzenia), proste informacje prasowe... Opracowała Dorota Janczak

12 Bazy danych - szczególny przypadek„Twórcze” podlegają wyjątkowej ochronie Dozwolone jest: Zwielokrotnienie dla użytku prywatnego (wyjątek – elektroniczne) korzystanie w celach zilustrowania nauczania lub badań naukowych Opracowała Dorota Janczak

13 Utwór jest chroniony Bez rejestracji Bez adnotacji Bez formalnościOpracowała Dorota Janczak

14 Podmiotem prawa autorskiegomoże być każda osoba, niezależnie od tego, czy posiada zdolności do czynności prawnych np. małoletni, ubezwłasnowolniony z powodu choroby psychicznej Nie może jedynie samodzielnie dysponować prawami autorskimi. Opracowała Dorota Janczak

15 Prawo autorskie przysługuje twórcy, o ile ustawa (o prawie autorskim i prawach pokrewnych) nie stanowi inaczej. Opracowała Dorota Janczak

16 Prawa dla Pracodawcy Producenta Opracowała Dorota Janczak

17 Autorskie prawa: Osobiste Majątkowe Opracowała Dorota Janczak

18 Autorskie prawa osobistechronią nieograniczoną w czasie i nie podlegającą zrzeczeniu się lub zbyciu więź twórcy z utworem, Opracowała Dorota Janczak

19 W szczególności chronią prawo do:autorstwa utworu, oznaczenia utworu swoim nazwiskiem lub pseudonimem albo do udostępniania go anonimowo, nienaruszalności treści i formy utworu oraz jego rzetelnego wykorzystania, decydowania o pierwszym udostępnieniu utworu publiczności, nadzoru nad sposobem korzystania z utworu. Opracowała Dorota Janczak

20 Autorskie prawa majątkoweWyrażają się w wyłącznym prawie twórcy do: korzystania i rozporządzania utworem, do wynagrodzenia za korzystanie z utworu przez inne osoby. Opracowała Dorota Janczak

21 Przenoszenie praw majątkowychAutorskie prawa majątkowe mogą przejść na inne osoby w drodze dziedziczenia lub na podstawie umowy. Opracowała Dorota Janczak

22 Z utworu może korzystaćLub nim rozporządzać tylko osoba uprawniona: Twórca, Osoba, która nabyła prawa majątkowe, Osoba posiadająca licencję. Opracowała Dorota Janczak

23 Przykładowa licencja      * Rys. CHIP Opracowała Dorota Janczak

24 Ograniczenia monopolu autorskiegoDozwolony użytek prywatny (osobisty) Dozwolony użytek publiczny Nie można: naruszać normalnego korzystania z utworu, godzić w słuszne interesy twórcy. Opracowała Dorota Janczak

25 Dozwolony użytek prywatnyBez zezwolenia twórcy wolno nieodpłatnie korzystać z rozpowszechnionego utworu w zakresie własnego użytku osobistego Opracowała Dorota Janczak

26 Zakres własnego użytku osobistego obejmujeKrąg osób pozostających w związku osobistym (rodzina) W stosunku towarzyskim (koledzy) Warunek - brak korzyści materialnych Opracowała Dorota Janczak

27 Uwaga! Tak określany użytek osobisty nie dotyczy programów komputerowych !!! Opracowała Dorota Janczak

28 Dozwolony użytek publicznyPrawo przedruku Prawo cytatu Specjalne uprawnienia instytucji o charakterze oświatowym i ośrodków informacyjnych Opracowała Dorota Janczak

29 Prawo przedruku Dotyczy prasy, radia i telewizji Aktualne tematyZa opłatą Opracowała Dorota Janczak

30 Cytowanie Urywków rozpowszechnionych utworów lub drobne utwory w całości, Dozwolone jest jedynie w utworach stanowiących samoistną całość W zakresie uzasadnionym: wyjaśnianiem, analizą krytyczną, nauczaniem, prawami gatunku twórczości (pastisz, parodia, karykatura) Opracowała Dorota Janczak

31 Warunek Podajemy źródłaDozwolony użytek nie może naruszać normalnego korzystania z utworu lub godzić w słuszne interesy twórcy. Opracowała Dorota Janczak

32 Specjalne uprawnienia szkółSzkoły mogą w celach dydaktycznych: Korzystać z opublikowanych utworów Sporządzać w tym celu egzemplarze fragmentów opublikowanych utworów Opracowała Dorota Janczak

33 Specjalne uprawnienia szkółSzkoły mogą w celach dydaktycznych: Udostępniać nieodpłatnie egzemplarze utworów opublikowanych (biblioteki, gazetki szkolne) Opracowała Dorota Janczak

34 Przykładowe problemy szkolnePrace nauczycieli i uczniów Szkolna strona internetowa Gazetka szkolna Opracowała Dorota Janczak

35 Prace nauczycieli i uczniówDo wykorzystania na zajęciach w szkole Specjalne uprawnienia szkół Do publikacji Autorskie prawa osobiste Opracowała Dorota Janczak

36 Szkolna strona internetowaRozpowszechnianie Ochrona wizerunku Fotografie obiektów-utworów Opracowała Dorota Janczak

37 1.Rozpowszechnianie na stronach WWWDopóki nie uzyskamy zgody autora na umieszczenie dzieła na stronie WWW, nie mamy prawa tego zrobić. Twórcy przysługuje wyłączne prawo do korzystania z utworu i rozporządzania nim oraz do wynagrodzenia. Opracowała Dorota Janczak

38 Zgoda na rozpowszechnianieNajczęściej wyrażona w formie umowy licencyjnej – może być ustna. Umieszczona bezpośrednio w publikacji. Opracowała Dorota Janczak

39 2. Ochrona wizerunku: Dwa wyjątki:1) rozpowszechnianie wizerunku osoby znanej, jeśli fotografię wykonano w związku z pełnieniem przez nią funkcji publicznych 2) osoby stanowiącej jedynie szczegół całości, np. jest ona elementem zgromadzenia, krajobrazu czy imprezy publicznej. Opracowała Dorota Janczak

40 3. Fotografie obiektów-utworów:Utwory ustawione na ogólnie dostępnych drogach, ulicach, placach lub ogrodach tak Utwory znajdujące się we wnętrzach budynków nie Opracowała Dorota Janczak

41 Gazetka szkolna Wersja drukowana (bezpłatna) Wersja internetowaSpecjalne uprawnienia szkół Prawo cytatu Wersja internetowa Opracowała Dorota Janczak

42 Pomysł na serwis zawierający:Fotografię Grafikę Pliki wideo Pliki audio Materiały od nauczycieli dla nauczycieli Opracowała Dorota Janczak

43 Rozwiązanie testu Opracowała Dorota Janczak

44 Chronione prawem autorskim są:q       Herb Warszawy q       Zdjęcie przedstawiające pieska q       Szkic do obrazu olejnego q       Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych q       Prognoza pogody w postaci notatki w gazecie   Opracowała Dorota Janczak

45 Chronione prawem autorskim są:q      Praca dyplomowa q      Hasło reklamowe q      Zdjęcie przedstawiające skutki wypadku drogowego q      Obraz namalowany przez szympansa q      Rysunek dwuletniego dziecka q      Baza danych zawierająca zbiór ustaw     Opracowała Dorota Janczak

46 Utwór jest chroniony prawem autorskimOd momentu przedstawienia choćby jednej osobie Opracowała Dorota Janczak

47 Wolno: q Przesłać znajomemu z „chata” artykuł znaleziony w Internecieq       Pożyczyć płytę z muzyką koledze z pracy q       Wymieniać się książkami w klubie czytelniczym, w którym nie wszyscy członkowie znają się osobiście     Opracowała Dorota Janczak

48 Wolno: q         Pożyczyć koledze program komputerowy (odinstalowany z mojego komputera) q       Korzystać w domu z programu komputerowego, na który licencję posiada nasz zakład pracy q      Korzystać z programu komputerowego, który odkupiliśmy od kolegi (był drugim właścicielem)     Opracowała Dorota Janczak

49 Wolno: q       Używać komputera wypożyczonego z pracy wraz zainstalowanym na nim oprogramowaniem q       Podarować koledze z pracy kserokopię artykułu q       Rozdać kserokopie artykułu wszystkim pracownikom     Opracowała Dorota Janczak

50 Wolno: q       Dodać do własnej strony WWW opublikowanej w Internecie zdjęcie innego autora q       Przetłumaczyć artykuł q       Opublikować przetłumaczony artykuł q       Udostępnić przetłumaczony artykuł w lokalnej, szkolnej sieci komputerowej q       Umieścić przetłumaczony artykuł na kartach szkolnej gazetki (wersja darmowa, drukowana) Opracowała Dorota Janczak

51 Dziękuję za uwagę Artykuł z rozwinięciem tematu: Prawo autorskie a technologia informacyjna – krótki przewodnik dla nauczycieli Lista pytań: Opracowała Dorota Janczak