1 Kształtowanie kompozycji przestrzennych w architekturze krajobrazu

2 Ogród jest obszarem wydzielonym w krajobrazie, uporządkowanym pod względem funkcjonalnym, plastycznym i przestrzennym za pomocą elementów roślinnych i architektonicznych. Elementy te powinny być integralną częścią całej kompozycji oraz jej poszczególnych fragmentów w postaci wnętrz ogrodowych.

3 Ogólne zasady tworzenia kompozycji przestrzennych w architekturze krajobrazuKompozycję przestrzenną tworzą elementy podstawowe, takie jak: pionowe, poziome i ukośne linie oraz płaszczyzny; także bryły uporządkowane w przestrzeni poprzez zastosowanie czynników kompozycyjnych, którymi są punkt, akcent, dominanta, rytm, motyw, proporcje, koncentracja, symetria, asymetria.

4 Wszystkie elementy budujące ogród powinny być odpowiednio dobrane pod względem plastycznym, funkcjonalnym, przestrzennym, tak aby tworzyły wspólną całość, czyli były ujęte jedną myślą kompozycyjną stanowiącą o określonym stylu.

5 Trzy podstawowe grupy stylów kompozycyjnych:Geometryczne Swobodne mieszane

6 Style geometryczne Regularne, formalneZaczęły powstawać najwcześniej w historii sztuki ogrodowej Należą tu ogrody starożytne – egipskie, greckie, rzymskie, perskie Należą tu ogrody średniowieczne, renesansowe i barokowe Regularność planu i kompozycji przestrzennej

7 Style geometryczne Występują często podziały na kwatery oparte na prostych figurach geometrycznych Drogi przeważnie proste, przecinające się pod kątem prostym lub ostrym Rośliny sadzone w regularnych odstępach Rośliny często strzyżone, formowane jako zielone ściany Symetria w obrębie poszczególnych fragmentów ogrodu

8 Style geometryczne Symetria w całym planie założeniaUkłady kompozycyjne wyraźne i czytelnie uporządkowane, statyczne i często monumentalne Kompozycja ogrodu często podporządkowana dominancie (budowla – np. pałac, willa)

9 Style swobodne NieregularnePojawiły się w Europie w XVIII w, a do ich powstania przyczyniły się m.in. Odkrycia geograficzne na Dalekim Wschodzie Ogrody w Japonii i Chinach – inspiracja dla założeń wzorowanych na rodzimym krajobrazie Plan ogrodu nieregularny, brak symetrii

10 Style swobodne Drogi prowadzone w sposób kręty, meandryczny, w późniejszym czasie – owalny i eliptyczny Kształtowanie rzeźby terenu czy elementów wodnych – naśladujące naturalne formy W ogrodach sytuowano ruiny wzorowane na budowlach starożytnych Roślinność nie strzyżona, rośnie swobodnie Roślinność przejęła rolę dominujących wcześniej budowli architektonicznych

11 Style swobodne Rośliny i ich walory dekoracyjne stały się głównym elementem ogrodu Kompozycja nieregularna, dynamiczna Ogrody angielskie, romantyczne czy sentymentalne (XVIII i XIX wiek)

12 Style mieszane =KombinowaneŁączą cechy stylu regularnego z nieregularnym Tego typu ogrody zaczęły powstawać pod koniec XIX wieku Do dziś cieszą się powodzeniem Typowy przykład – ogrody modernistyczne (regularność planu i użytych elementów architektonicznych + swoboda kształtowania elementów roślinnych)

13 kompozycja Kompozycja przestrzenna jest trójwymiarowaMożna w niej wyróżnić: Podstawę kompozycji Tło Wnętrze W nim znajdują się: Linie Płaszczyzny bryły

14 Podstawę kompozycji stanowią:W krajobrazie otwartym o kompozycji decyduje układ zastosowanych wnętrz krajobrazowych Podstawę kompozycji stanowią: Płaszczyzny wyznaczone przez nawierzchnie dróg, placów, parkingów; płaszczyzny trawników, łąk, roślinności zadarniającej; tafla wody zbiorników wodnych

15 Tło: Ściany budynków Stoki skarp, wzgórz, górPionowe płaszczyzny uzyskane przez zastosowanie grup drzew lub pnączy (wspartych na konstrukcjach)

16 Kompozycja wnętrza ogrodowego nie jest do końca zamknięta Ograniczeniem kompozycji mogą być: Zrastające się korony drzew Zielone lub barwne płaszczyzny uzyskane z roślinności pnącej Niebo i słońce Niebo stanowi także płaszczyznę rozgrywania się kompozycji, gdyż charakteryzuje je bardzo duża zmienność

17 Części składowe wnętrza krajobrazowego:Niebo ma ogromny wpływ na wygląd całej kompozycji, ponieważ jest źródłem jej oświetlenia Części składowe wnętrza krajobrazowego: Przede wszystkim rośliny Rysunek linii rozdzielających różnego rodzaju nawierzchnie Elementy małej architektury Dekoracje rzeźbiarskie Wszystkie elementy wyposażenia

18 Linie Wyznaczone są: Można wyróżnić linie:brzegami prowadzonych w ogrodzie dróg Zastosowaniem w bezpośrednim sąsiedztwie różnych materiałów (pod względem plastycznym) Strzyżeniem ścian szpalerów Można wyróżnić linie: Poziome (np. schody ogrodowe) Pionowe (np. konstrukcje dla pnączy) Ukośne (krawędzie ścieżek i schodów prowadzonych po skarpach)

19 Linie Ze względu na czytelność linii możemy wyróżnić:Linie ostre (granica nasadzeń kwietnika i trawnika – kontrast barw – wzmożone odczucie ostrej krawędzi) Linie wyraźne (np. krawędzie oraz linie stopnic i spoczników schodów ogrodowych) Linie słabo wyczuwalne (np. odzwierciedlają rzeźbę terenu) Czytelność zmienia się także w zależności od panujących warunków świetlnych

20 Płaszczyzny Określane są w krajobrazie przez nawierzchnie placów i dróg, powierzchnie różnego rodzaju muraw (trawniki, roślinność zadarniająca), powierzchnie nasadzeń kwietnikowych oraz powierzchnie wyznaczane przez ściany strzyżonych szpalerów czy żywopłotów

21 Płaszczyzny Wyróżniamy płaszczyzny:Pionowe Poziome Ukośne Płaszczyzny mogą być wyraźniej lub mniej odczuwalne Płaszczyzny pionowe odpowiadają kompozycyjnie za wydzielanie wnętrz w karajobrazie

22 Bryły W kompozycjach przestrzennych są tworzone przez różnorodne elementy architektoniczne (murki, altany, grupy nasadzeń roślinnych, dekoracje rzeźbiarskie, urządzenia wyposażenia)

23 Złudzenia optyczne Odgrywają rolę w kształtowaniu kompozycji przestrzennych Warto je stosować w sposób świadomy w celu tworzenia określonych rezultatów

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34 Czynniki kompozycji we wnętrzu krajobrazowymCzynniki kształtujące kompozycje przestrzenne: Punkt Akcent Dominanta Symetria Asymetria Proporcje Rytm Motyw koncentracja

35 Czynniki kompozycji we wnętrzu krajobrazowymPUNKT W kompozycji jest najsłabszym wyróżnieniem jakiegoś elementu Zwykle jest kilka równoważnych punktów w jednej kompozycji Przykłady: Węzłowe punkty komunikacyjne Punkt węzłowy może stać się akcentem, jeśli zostanie w jakiś sposób wyróżniony

36 Czynniki kompozycji we wnętrzu krajobrazowymPunkt zaakcentowany do tego stopnia, że całość kompozycji jest jemu podporządkowana, staje się DOMINANTĄ SYMETRIA – lustrzane odbicie Wykorzystywana w celu uzyskania efektu statyki i uporządkowania ASYMETRIA – nadaje kompozycji dynamikę i swobodę

37 Czynniki kompozycji we wnętrzu krajobrazowymPROPORCJE Wszystkie elementy występujące w krajobrazie powinny mieć swoje określone długości, szerokości i wysokości oraz być stosowane w sposób zamierzony i celowy KONCENTRACJA Liczba elemetnów

38 Czynniki kompozycji we wnętrzu krajobrazowymRYTM Użycie elementu (lub grupy) w wielu powtórzeniach w jednakowej odległości od siebie Nadaje kompozycji dynamikę

39

40 Zmienność krajobrazu Wnętrza krajobrazowe charakteryzują się ogromną zmiennością w czasie i przestrzeni Można wyróżnić: Zmienność chwilową Zmienność dobową Zmienność sezonową Zmienność wieloletnią

41 Zmienność krajobrazu ZMIENNOŚĆ CHWILOWAWynika ze zmieniających się warunków pogodowych Istotną rolę odgrywa wygląd nieba Przekłada się to na zmianę barw i światłocienia elementów kompozycji ogrodowej Także pojawianie się zwierząt i ich odgłosy

42 Zmienność krajobrazu ZMIENNOŚĆ DOBOWA ZMIENNOŚĆ SEZONOWAZwiązana ze zmianą oświetlenia w ciągu doby ZMIENNOŚĆ SEZONOWA Związana z porami roku i towarzyszącymi im zmianami warunków pogodowych Związane także z przeobrażeniami roślin (wygląd zmienny w ciągu roku)

43 Zmienność krajobrazu Zmienność wieloletniaZwiązana ze zmianą rozmiarów roślin w miarę upływu lat

44 Rodzaje wnętrz krajobrazowychMożemy wyróżnić: Wnętrza konkretne (do 30% otwarcia ścian) Wnętrza obiektywne (30-60% otwarcia ścian) Wnętrza subiektywne (powyżej 60% otwarcia ścian)

45

46

47

48 Rodzaje wnętrz krajobrazowychZe względu na kształt wnętrza możemy wyróżnić: Wnętrza centralne Wnętrza wydłużone Wnętrza złożone Odczucia obserwatora względem kształtu i kompozycji wnętrza są bardzo subiektywne i zależą od wielu czynników

49 Czynniki wpływające na odbiór wnętrza:Miejsce, w którym znajduje się obserwator Nastrój Aktualna pogoda Stopień nasłonecznienia Kąt padania promieni słonecznych Indywidualna wrażliwość obserwatora Zainteresowania Wiedza z zakresu „czytania” krajobrazu Rozpoznawanie charakterystycznych stylów, elementów stosowanych w założneniach ogrodowych

50

51