1 Kształtowanie praw prywatnych cd.osiągnięcia nauki prawa na podstawie rzymskich doświadczeń i źródeł Kształtowanie praw prywatnych cd.

2 zdolność prawna zdolność do bycia podmiotem praw i obowiązków

3 człowiek jako taki nie miał w Rzymie żadnych roszczeń prawnychkategoria prawa podmiotowego – K.F. von Savigny Gottfrieda Wilhelma Leibniza (1646–1716): zastąpienie antycznej persona konstrukcją podmiotu prawa (subiectum iuris), antycznej res przedmiotem prawa (obiectum iuris) postulat równości wobec prawa: najstarsza kanonistyka poza chrześcijańską wspólnotę wiernych dokonał dopiero Paweł Włodkowic (1370–1435) systematycznie późna scholastyka hiszpańska Samuel Pufendorf (1632–1694)

4 osiągnięcia nauki prawa na podstawie rzymskich doświadczeń i źródełprawo osobowe

5 caput status libertatis status civitatis status familiae

6 status libertatis ingenui libertini servi, anicillae ius postliminifictio legis Corneliae

7 wyzwolenia ius civile: manumissio vindicta manumissio censumanumissio testamento manumissio in ecclesia ius honorarium: per epistulam, inter amicos, per mensam lex Iunia Ograniczenia wyzwoleń: lex Fufia Caninia – 2 r. przed Chrystusem lex Aelia Sentia – 4 r. po Chrystusie

8 prawo patronatu

9 favor libertatis Zasada interpretacji norm i czynności prawnych wyraźnie sformułowana dopiero przez jurysprudencję okresu pryncypatu sacramentum tylko 50 asów, niezależnie od wartości przedmiotu sporu interpretacja testamentu dziecko urodziło się wolne, jeśli matka w czasie ciąży choć przez chwilę była wolna

10 status civitatis cives Romani Latini: veteres – colonarii - Iunianiperegrini: certae civitatis - deditici

11 status familiae pater familias sui iuris alieni iurisdla dzieci małżeńskich o wolności, obywatelstwie i przynależności rodzinnej w prawie klasycznym decydowała chwila poczęcia dla dzieci pozamałżeńskich – chwila urodzenia