1 Które lepsze? – wady i zalety przedsiębiorstw państwowych i prywatnych

2 Plan prezentacji 1. Podstawowe pojęcia 2. Zadanie 1 – struktura sektora publicznego 3. Zadanie 2 – sonda 4. Zadanie 4 – komiks „Z kamerą wśród…” – wady i zalety przedsiębiorstw prywatnych 5. Zadanie 5 – drzewo decyzyjne 6. Pytania sprawdzające

3 Podstawowe pojęcia SEKTOR PUBLICZNY Stanowi tę część gospodarki, która zajmuje się dostarczaniem dóbr i usług dla państwa i obywateli. Jego działalność ma zastosowanie na poziomie państwowym, regionalnym oraz lokalnym. W przeszłości podstawowymi zadaniami sektora publicznego było zapewnienie bezpieczeństwa zewnętrznego (armia broniąca przed najazdem z zagranicy), wewnętrznego (policja chroniąca przed przestępczością) oraz sądów. Z czasem zadania sektora publicznego poszerzono (nie we wszystkich państwach) m.in. o utrzymanie infrastruktury (drogi, tory), edukację, pomoc socjalną dla najsłabszych, planowanie przestrzenne. Do sektora publicznego zalicza się wszystkie jednostki organizacyjne, w których własność państwa lub samorządu ma udział większy niż 50%. Źródło: wyomingworkforce.org

4 Najważniejsze formy organizacyjne sektora publicznego INSTYTUCJE PUBLICZNE F inansowane z podatków. Ich działalność jest bezpośrednio koordynowana przez rząd. Zadaniem ich nie jest przynoszenie dochodu, lecz dostarczanie niezbędnych usług na rzecz rządu i obywateli. Należą do nich wszystkie jednostki państwowe i samorządowe, posiadające osobowość prawną np. ministerstwa, urzędy. Źródło: biznes.interia.pl

5 Najważniejsze formy organizacyjne sektora publicznego PRZEDSIĘBIORSTWA PAŃSTWOWE To przede wszystkim firmy, które są w całości własnością państwa lub spółki prawa handlowego z większościowym udziałem podmiotu publicznego. Jest samodzielnym, samorządnym i samofinansującym się podmiotem gospodarczym, posiadającym osobowość prawną. Jako samodzielna jednostka przedsiębiorstwo państwowe jest wyodrębnione zarówno organizacyjnym, ekonomicznym, jak i prawnym. Źródło: krakow.gazeta.pl

6 Najważniejsze formy organizacyjne sektora publicznego PRZEDSIĘBIORSTWA PAŃSTWOWE Przedsiębiorstwa państwowe mogą być tworzone jako: a) przedsiębiorstwa działające na zasadach ogólnych b) przedsiębiorstwa użyteczności publicznej. Celem ich działania jest bieżące i nieprzerwane zaspokajanie potrzeb ludności m.in. w zakresie: komunikacji miejskiej, zaopatrzenia w energię gazową, elektryczną i cieplną, usług kulturalnych Źródło: dziendobrywloclawek.pl

7 Podstawowe pojęcia SEKTOR PRYWATNY Stanowią go wszystkie instytucje niepaństwowe występujące w gospodarce. W skład sektora prywatnego wchodzą gospodarstwa domowe, przedsiębiorstwa oraz instytucje finansowe (poza bankiem centralnym). Źródło: sidengo.com

8 Podstawowe pojęcia SKARB PAŃSTWA Instytucja reprezentująca w obrocie prawnym państwo jako właściciela majątku państwowego z wyłączeniem tej jego części, która pozostaje we władaniu innych państwowych osób prawnych (przedsiębiorstw i banków państwowych). Źródło: americaeconomia.com

9 Zadanie 1

10 Zadanie 2 Przeprowadź sondę, a następnie uzupełnij tabelę: Na podstawie własnej wiedzy, doświadczeń, zasłyszanych opinii, porównaj przedsiębiorstwa ze względu na następujące kryteria: Liczba wskazań Przedsiębiorstwa państwowe Przedsiębiorstwa prywatne są bardziej wydajne przynoszą większe zyski są bardziej elastyczne, tzn. szybciej dostosowują się do sytuacji rynkowej i potrzeb klientów działają wystarczająco szybko są sprawnie zarządzane bardziej docenia się wysoką jakość pracy i fachowość pracowników w większym stopniu zapewniają możliwość awansu dobrym pracownikom większe wynagrodzenia pracowników

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21 Zadanie 4 Na podstawie komiksu i tekstu „Jedzenie zupy widelcem – nieefektywność sektora publicznego”, określcie w grupach wady i zalety przedsiębiorstw prywatnych lub państwowych. „Jedzenie zupy widelcem – nieefektywność sektora publicznego” Wiele osób na rosnący problem bezrobocia widzi tylko jedno lekarstwo: państwo powinno wybudować zakłady pracy. Przecież w socjalizmie wszyscy pracowali i było dobrze. Tylko dlaczego socjalistyczna gospodarka upadła? Okazuje się, że firmy prywatne mają dużą przewagę nad firmami państwowymi.

22 Zadanie 4 a) Państwowe przedsiębiorstwa nie podlegają w pełni prawom konkurencji, mają uprzywilejowaną pozycję względem innych podmiotów działających w branży. Rodzi to koszty dla gospodarki. b) Konsument jest zagrożony koniecznością płacenia wyższych cen, jeżeli przedsiębiorstwo państwowe ma monopol. Z kolei podatnik może być zmuszony co pewien czas do dokładania się do ratowania takiej firmy - państwo pokrywać straty swoich firm z budżetu. c) Firmy prywatne w warunkach konkurencji wygrywają z państwowymi (oferują lepszą jakość w lepszych cenach). d) Państwowe monopole zabierają miejsca pracy, które inaczej zostałyby stworzone w prywatnych przedsiębiorstwach. Dodatkowo, przez swoją nieefektywność obniżają innowacyjność i potencjał wzrostu gospodarczego.

23 Zadanie 4 e) Firmy prywatne gospodarując swoim kapitałem, analizują rentowność realizowanych inwestycji. Państwowe firmy nie kierują się rachunkiem ekonomicznym. f) Przedsiębiorstwa przemysłowe stanowiące własność sektora publicznego są mniej wydajne niż przedsiębiorstwa sektora prywatnego. Mimo to, ich pracownicy otrzymują wyższe wynagrodzenia niż osoby świadczące pracę w sektorze prywatnym. W Polsce w 2011 r. przeciętne wynagrodzenie brutto w sektorze publicznym (nie uwzględniając różnic w poziomie wykształcenia) było o ok. 30% wyższe niż w sektorze prywatnym, w którym jednocześnie ryzyko utraty pracy jest większe. g) W firmach państwowych często występuje nepotyzm - zamiast menedżerów zatrudniane są osoby z politycznego mianowania. Decyzje w firmach państwowych podporządkowane są kontroli politycznej i rzadko kiedy mają na uwadze długookresowy rozwój firmy. Skutkuje to również rozrostem biurokracji i opóźnieniem wielu procesów.

24 Zadanie 4 Publiczne pieniądze powinny być przeznaczane na tworzenie przyjaznego środowiska dla przedsiębiorców, a nie na dotowanie państwowych zakładów, jak i działających w nich związków zawodowych. Przedsiębiorca, gdy tylko państwo nie będzie mu utrudniać działalności, przyczyni się do rozwoju gospodarki, stworzy miejsca pracy, a i państwu zapłaci podatek. Forma własności publiczna/prywatna WadyZalety

25 Zadanie 5

26 Pytania sprawdzające 1. Sektor publiczny w Polsce zatrudnia ok.: a) 53 % b) 21% c) 5 % ogółu zatrudnionych w gospodarce

27 Pytania sprawdzające 2. Wskaż obszary gospodarki, w których dominuje sektor publiczny: a) przemysł przetwórczy, gastronomia b) edukacja, kultura c) działalność finansowa i ubezpieczeniowa

28 Pytania sprawdzające 3. Który z wymienionych podmiotów nie jest podmiotem sektora publicznego: a) firma komputerowa b) przedszkole gminne c) biblioteka wojewódzka

29 Pytania sprawdzające 4. Działalność instytucji państwowych jest finansowana z: a) wypracowanych zysków b) składek członków c) podatków obywateli

30 Pytania sprawdzające 5. Wzrost gospodarczy jest efektem: a) wzrostu zatrudnienia w sektorze publicznym b) tworzenia przyjaznego środowiska dla przedsiębiorców c) dofinansowania przedsiębiorstw państwowych

31 Komiksy ekonomiczne Po więcej komiksów zapraszamy na stronę http://komiksy-ekonomiczne.pl/http://komiksy-ekonomiczne.pl/, a także na nasz profil na facebooku: