1 Kwalifikacyjne kursy zawodowe szansą dla bezrobotnych? - bariery z jakimi spotykają się osoby bezrobotne

2 Kwalifikacyjne kursy zawodowe Kwalifikacyjne kursy zawodowe, to jedno z narzędzi kształcenia ustawicznego dorosłych. Plusem jest to że są bezpłatne, czyli można powiedzieć dostępne dla każdego. A jednak nie zawsze łatwo podjąć decyzję o kształceniu w ramach takich kursów, również przez osoby bezrobotne – które teoretycznie mają czas i mogłyby wykorzystać go na zdobycie nowych kwalifikacji zawodowych…

3 Bariery z jakimi spotykają się osoby bezrobotne … Zyskam ??? Poświęcę ??? Zaangażowanie Pieniądze Czas Nowy zawód Szansę na pracę

4 Bariery z jakimi spotykają się osoby bezrobotne … Finansowe Koszt podręczników i zeszytów, innych materiałów potrzebnych na zajęcia Koszt ewentualnych dojazdów Brak środków do życia w okresie kształcenia Koszty zlecenia opieki nad osobami zależnymi Organizacyjne Brak umiejętności godzenia wielu obowiązków Okres i terminy kształcenia Ryzyko nierozpoczęcia kształcenia z przyczyn niezależnych od osób bezrobotnych Brak możliwości dojazdów w określonych godzinach Psychologiczne Niska samoocena Lęki przed powrotem do szkoły i koniecznością poddania się systemom ocennym Niechęć i obawy przed niektórymi przedmiotami, które mogą sprawiać trudności Niska motywacja do działania

5 Bariery z jakimi spotykają się osoby bezrobotne … Finansowe Koszt podręczników i zeszytów, innych materiałów potrzebnych na zajęcia Ze względu na fakt, że najczęściej kwalifikacyjne kursy zawodowe prowadzone są przez szkoły publiczne a czas ich trwania jest dłuższy aniżeli przeciętnego kursu – często podopieczni urzędu obawiają się że kształcenie w tym systemie zmusi ich do ponoszenia dodatkowych kosztów: na zakup podręczników, zeszytów, przyborów do pisania czy innych materiałów niezbędnych w procesie kształcenia jeżeli takie wystąpią. Koszt ewentualnych dojazdów Znaczna grupa osób bezrobotnych zamieszkuje w miejscowościach oddalonych od miejsca w którym organizowane są kwalifikacyjne kursy. Często istnieje ograniczony dostęp do transportu publicznego, co niejednokrotnie wymaga korzystania z własnego środka transportu. W obu przypadkach wymaga to od osób konkretnych nakładów finansowych od kilkudziesięciu do kilkuset złotych w zależności od odległości i częstotliwości zajęć. Brak środków do życia w okresie kształcenia Czas kształcenia w formie kwalifikacyjnych kursów wynosi od kilku do kilkunastu miesięcy w zależności z ilu kwalifikacji będzie składał się taki kurs. W tym okresie osoby bezrobotne nie posiadają środków na życie. Stają przed trudnym wyborem szukać jakiejkolwiek pracy by zabezpieczyć minimalnie potrzebę finansową rodziny, czy też podjąć wysiłek kształcenia. Koszty zlecenia opieki nad osobami zależnymi Wśród osób bezrobotnych znajdują się osoby sprawujące opiekę nad dziećmi, osobami z orzeczeniem niepełnosprawności, osobami wymagającymi opieki ale nie posiadającymi stopnia niepełnosprawności. Pozostając bez pracy znaczną część czasu poświęcają na realizację obowiązków związanych z opieką. Podejmując decyzję o kształceniu muszą zorganizować opiekę często płatną na którą nie posiadają środków.

6 Bariery z jakimi spotykają się osoby bezrobotne … Organizacyjne Brak umiejętności godzenia wielu obowiązków Zmiana trybu życia z powodu podjęcia kształcenia wymaga od osób bezrobotnych szybszego realizowania dotychczasowych obowiązków, lepszego planowania różnych zadań w przestrzeni czasowej. Przy podejmowaniu decyzji o kształceniu często wydaje się to osobom bezrobotnym nierealne. Czasami muszą również liczyć na pomoc innych np. w opiece nad dziećmi. Nie chcą obciążać długotrwale opieką innych. Okres i terminy kształcenia Długi czas kształcenia, kształcenie w weekendy, w systemie wieczorowym wymaga przeorganizowania życia. To osoby bezrobotne muszą dostosować się do placówki kształcącej. Zdarza się że w sytuacji kształcenia zaocznego nie potrafią zrezygnować z wolnych weekendów np. młodzi. Pora wieczorowa nie odpowiada głównie rodzicom i dojeżdżającym. Ryzyko nierozpoczęcia kształcenia z przyczyn niezależnych od osób bezrobotnych Zdarza się tak, że decyzję o niepodjęciu kształcenia podejmuje za naszych bezrobotnych „życie”. Realia finansowe wymagają aby na określony kierunek zapisała się minimalna liczba osób, ponadto aby szkoła mogła uzyskać dofinansowanie musi to zgłosić w określonym terminie – czyli czasami osoby bezrobotne muszą oczekiwać na uruchomienie kierunku jakiś czas – wtedy łatwo rezygnują. Brak możliwości dojazdów w określonych godzinach Placówki kształcące często znajdują się poza miejscem zamieszkania osób bezrobotnych. Niejednokrotnie czas dojazdów nie odpowiada godzinom kształcenia, o ile w ogóle istnieje. Na mapach wielu powiatów są białe plamy komunikacyjne skąd mieszkańcy nie mają jak dojechać do pracy, a co dopiero mówić o dojazdach do szkoły w weekend.

7 Bariery z jakimi spotykają się osoby bezrobotne … Psychologiczne Niska samoocena Osoby bezrobotne często ze względu na długie oczekiwanie na pracę, wykluczenie społeczne z powodu bezrobocia, trudności w znalezieniu pracy traktowane niejednokrotnie jako porażki - charakteryzują się niską samooceną. To powoduje, że brak wiary we własne możliwości doprowadza do niepodejmowania działań w zakresie kształcenia. Najczęściej poddają się zanim zaczną kształcenie lub rezygnują w trakcie, kiedy napotykają na pierwsze problemy. Lęki przed powrotem do szkoły i koniecznością poddania się systemom ocennym Osoby dorosłe po długiej przerwie w kształceniu budują lęki przed nauczycielami, koniecznością systematycznej weryfikacji zdobywanej wiedzy czy też egzaminami końcowymi przed komisją egzaminacyjną. Powstaje wirtualny mur pomiędzy szkołą a bezrobotnymi. Często podyktowany wyobrażeniem a nie rzeczywistością. Czasami wpływ na to mają „wspomnienia z lat szkolnych”. Niechęć i obawy przed niektórymi przedmiotami, które mogą sprawiać trudności Kwalifikacyjne kursy zawodowe odbywają się często w placówkach oświatowych kojarzonych z kształceniem uczniów. To powoduje, że odradza się w naszych podopiecznych lęk przed nielubianymi przedmiotami, lub przedmiotami które wymagają określonych podstawowych umiejętności a nasi podopieczni czują się słabsi w tym zakresie. Często wspominają język polski, matematykę czy języki obce. Niska motywacja do działania Proces kształcenia wymaga rezygnacji z czasu wolnego, gdyż trzeba poświęcić się nauce. Zwiększonego obciążenia obowiązkami wynikającymi z połączenia życia codziennego i kształcenia. Proces ten trwa wiele miesięcy, wymaga zaangażowania ze strony osoby bezrobotnej oraz motywowania siebie samego do ciągłego podejmowania wysiłku. Z upływem czasu motywacja spada. W sytuacji pojawienia się niepowodzeń spada jeszcze szybciej.

8 Bariery z jakimi spotykają się osoby bezrobotne … Przedstawione bariery w niniejszej prezentacji to zbiór zebranych informacji z indywidualnych rozmów doradców klienta z osobami bezrobotnymi. Bariery zostały przedstawione bez względu na fakt, czy można je wyeliminować czy też nie. Omówione przeze mnie bariery dotykają wszystkich nie tylko bezrobotnych. Czasami są barierami realnymi, z którymi nie można sobie poradzić bez pomocy osób z zewnątrz czy też konkretnych instytucji. Czasami są tylko zwykłą wymówką kryjącą brak chęci do działania. Pracodawcy, instytucje rynku pracy oraz służby społeczne stają przed wyzwaniem co zrobić aby chętniej mieszkańcy naszych powiatów korzystali z dostępności zmiany kwalifikacji jaką dają kwalifikacyjne kursy zawodowe, a w szczególności osoby bezrobotne pozostające bez pracy dla których zmiana kwalifikacji może stać się szansą na rynku pracy. Nie ma złotego środka czy złotej recepty. Ile osób tyle indywidualnych historii i problemów z jakimi spotykają się nasi podopieczni. Jedynie wspólne działanie i wykorzystywanie różnych dostępnych w instytucjach narzędzi pomoże wyeliminować część barier i zwiększyć liczbę osób bezrobotnych korzystających z kwalifikacyjnych kursów zawodowych.

9 Dziękuję za uwagę Katarzyna Podgórska Zastępca Dyrektora Powiatowego Urzędu Pracy w Nowej Soli 9 grudzień 2015 r.