1 LISZAJ PŁASKI (Lichen planus, LP) Klinika Dermatologii Ogólnej, Esteycznej i Drmatochirurgii UM w Łodzi

2 LISZAJ PŁASKI (Lichen planus) * wirusy HCV * czynniki toksyczne (substancje chemiczne, wywoływacze fotografii kolorowej, farby) * leki – przeciwmalaryczne, sole złota, przeciwgrzybicze, psychotropowe, niesterdowe przeciwzapalne, hypotoniczne (kaptopryl, furosemid) i inne * czynniki genetyczne (u osób z antygenem HLA B7, HLA A3, HLA DR1 * czynniki psychogenne Etiologia:

3 * zachorowalność w populacji – 0,9-2% * w ponad dwóch trzecich przypadków występuje między 30 – 60 r.ż. * rzadko spotykany u dzieci i osób w podeszłym wieku * odmiana przebiegająca z zajęciem błon śluzowych jamy ustnej częściej występuje u kobiet LISZAJ PŁASKI (Lichen planus) Epidemiologia:

4 wykwit podstawowy – grudka płasko-wyniosła * wieloboczna * lśniąca zwłaszcza w bocznym oświetlaniu * widoczna na powierzchni delikatna siateczka Wickhama wywołana przerostem warstwy ziarnistej (wyraźniejsza po nawilżeniu powierzchni wodą, olejkiem, gliceryną) * barwy czerwonej lub sinofiołkowej * brak tendencji do zlewania się, mogą mieć układ linijny (objaw Koebnera) lub obrączkowaty (na narządach płciowych) * ustępowanie pod postacią brunatnego przebarwienia * nie pozostawia blizny, jedynie zanik (odmiana zanikowa) LISZAJ PŁASKI (Lichen planus) Obraz kliniczny:

5 Umiejscowienie zmian: * Okolice nadgarstków po stronie zginaczy * Okolica lędźwiowa * Przednia powierzchnia podudzi * Wewnętrzne powierzchnie ud * Okolice stawów skokowych * Narządy płciowe * Błony śluzowe jamy ustnej zajęte w 50% przypadków (niekiedy jedyne umiejscowienie) – zmiany są linijne, obrączkowate, drzewkowate zbielenie nabłonka głównie na błonie śluzowej policzków i czerwienie warg * Paznokcie: podłużne pobruzdowania, spełzanie płytek lub ich zanik * Na skórze owłosionej głowy: grudki przymieszkowe z hiperkeratotycznym czopem, zniszczenie mieszków, bliznowacenie, wyłysienie (pseudopelade – łysienie rzekomoplackowate) LISZAJ PŁASKI (Lichen planus)

6 * Przebieg choroby – wielomiesięczny lub wieloletni (przerosłe ogniska na podudziach, zmiany na śluzówkach); tendencja do nawrotów w tych samych miejscach * Dolegliwości subiektywne - rozmaicie nasilony świąd, niekiedy znaczny (objaw lakierowanych paznokci)

7 LISZAJ PŁASKI (Lichen planus) * Przerost warstwy rogowej, rzadko z ogniskową parakeratozą * Przerost warstwy ziarnistej (granulosis) * Zwyrodnienie wodniczkowe warstwy podstawnej oraz ciałka Civatte’a (dyskeratotyczne komórki warstwy podstawnej, które uległy przedwczesnej keratynizacji, prawdopodobnie w wyniku zjawiska apoptozy) – w starszych zmianach * W górnej części skóry właściwej powstaje naciek (w kształcie zębów piły) wnikający do naskórka, złożony z limfocytów i pojedynczych komórek plazmatycznych Obraz histopatologiczny:

8 LISZAJ PŁASKI (Lichen planus)

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18 1.Odmiana klasyczna 2.Odmiana przerosła brodawkująca (LP hypertrophicus veruccosus, obtusus) 3.Odmiana mieszkowa (LP planopilaris, follicularis s. Graham-Littla) 4.Odmiana linijna (LP linearis, zosteriformis) 5.Odmiana obrączkowata (LP annularis) 6.Odmiana zanikowa (LP atrophicans) 7.Odmiana wysiewna (LP exanthematosus) 8.Odmiana LP dłoni i stóp (LP palmaris et plantaris) 9.Odmiana wrzodziejąca dłoni i stóp (LP ulcerosus pedis) 10.Odmiana barwnikowa (LP pigmentosus) 11.Odmiana błon śluzowych (LP mocoses) 12.Odmiana pęcherzowa (LP bullosus) 13.LP paznokciowy (LP ungium) 14.Zespoły nakładania: LP i pemphigoid oraz LP i toczeń rumieniowaty Odmiany kliniczne:

19 LISZAJ PŁASKI (Lichen planus)

20

21

22

23

24

25

26 Leczenie objawowe: * naświetlania metodą PUVA * kortykosteroidy * w ciężkich i opornych przypadkach – metotreksat, retinoidy * w odmianie pęcherzowej i nadżerkowej błon śluzowych – sulfony z małymi dawkami steroidów, penicylina, gryzeofulwina, izoniazyd * cyklosporyna * cymetydyna * leki uspokajające Leczenie: * nie ma leczenia przyczynowego (etiopatogeneza LP jest nieznana)

27 LISZAJ PŁASKI (Lichen planus) * Maści i kremy steroidowe (w opatrunkach okluzyjnych) * Ostrzykiwanie triamcinolonem (ogniska przerosłe) * W przypadkach zmian na błonach śluzowych – kwas witaminy A (tretinoina 0,05 – 0,1%) * Cyklosporyna (roztwór wodny 100 mg/ml) Leczenie miejscowe: