1 Logika dla Prawników Nazwy
2 Czym jest nazwa Nazwą jest każde wyrażenie, które w danym języku może pełnić w zdaniu funkcję podmiotu lub orzecznika rzeczowniki (np. „kot”), Rzeczownik + przydawka (np. „student, który nie zaliczył semestru”), zaimki (np. „ten”, „on”), liczebniki (np. „pierwszy”), przymiotniki (np. „zielony”), przymiotniki używane rzeczownikowo (np. „czerwień”), imiesłowy („nieopierzony kurczak”).
3 Z czego składa się nazwaBudowa – znaki i dźwięki używane do wyrażenia nazwy np.猫 [neko] Konotacja - to relacja między nazwą a jej znaczeniem. Tzn. kiedy mówimy do Japończyka „neko”, a on myśli o kocie. Denotacja – to relacja między nazwą a desygnatem, czyli tą rzeczą, którą nazwa określa.
4 UWAGA! Różne nazwy mające różne znaczenia mogą mieć to samo odniesienie przedmiotowe! Mówiąc o tej samej rzeczy można używać zupełnie odmiennych określeń, mając na myśli coś zupełnie innego. Jaki słodki maluszek! Co za rozpieszczony bachor…
5 Użycie nazwy (supozycja)Supozycja prosta – wskazanie na konkretny przedmiot Pan da trzy… 2. Supozycja formalna – wskazuje na zbiór przedmiotów danego rodzaju. Trzy to ocena pozytywna. 3. Supozycja materialna – nie odnosi się do przedmiotu lecz do siebie samej. Wyraz „trzy” to liczebnik.
6 Treść nazwy Treścią nazwy nazywamy zespół cech, przypisany wszystkim desygnatom danej nazwy. Cechy uzupełniające/ konsekutywne: Cechy dodatkowe, których wymienienie nie jest konieczne, a co najwyżej przydatne. Cechy konstytutywne: Cechy jednoznacznie charakteryzujące desygnaty nazwy. Cechy podstawowe.
7 Podział nazw Ze względu na budowę Nazwy proste (jednowyrazowe) PiesZieleń Tadeusz Nazwy złożone (wielowyrazowe) Pan Tadeusz Dzięcioł Zielony Coś, co kot zostawił w kuwecie
8 2. Ze względu na treść (ostrość) nazwyRównoznaczne (wiele nazw z tą samą treścią) Samochód – Auto Pieniądze – Forsa Jednoznaczne (jedna treść) Owczarek podhalański Biurko Wieloznaczne (wiele treści) Zamek Pantofelek Grafik
9 3. Ze względu na stosunek do desygnatuIndywidualne (wiążą się z desygnatem bezpośrednio, z nadania. Zwykle nazwy własne) Janek Wiśniewski Afryka Pimpuś Warszawa Generalne (wskazują na desygnat pośrednio, bo kojarzą się z jego cechami) Rudy student z grupy 3 Kontynent z lwami Pies Doroty Stolica Polski
10 4. Ze względu na określoność desygnatuAbstrakcyjne (odnoszą się do desygnatów, które są pewną konstrukcją myślową, nie do wyobrażenia jako konkretne ciało) Miłość Głód Huragan Prawodawca Typowy Anglik Konkretne (odnoszą się do desygnatów możliwych do fizycznego sprecyzowania jako ciało fizyczne , przynajmniej w wyobraźni) Prawnik Zebra Harpia Jednorożec Anglik z grupy drugiej
11 5. Ze względu na ostrość nazwyNieostre (o niewyraźnych granicach treści, występuje sytuacja „cienia semantycznego”, niepewności) Zielony Pies rasowy Długie włosy Ostre (o wyraźnie określonej treści. Wiadomo, czy coś zalicza się do zakresu tej nazwy, czy nie) Koń Trójkąt równoramienny Szafa
12 6. Ze względu na ilość desygnatówPuste (w rzeczywistości nie ma desygnatów) Hobbit Jednorożec Niepuste Jednostkowe (mają tylko jeden desygnat) Stolica Polski Najmniejsze państwo świata Ogólne (mają więcej, niż jeden desygnat) Działka Komin
13 7. Ze względu na strukturę desygnatuZbiorowe (mają charakter agregatu rzeczy) Las Biblioteka Kolekcja Niezbiorowe (desygnatami są pojedyncze rzeczy) Drzewo Książka Biblioteka Uniwersytecka ul. Szajnochy (jako budynek)
14 Nazwy równoznaczne i równoważneNazwy równoznaczne – mają dokładnie tę samą treść i te same desygnaty Samochód – Auto (pojazd mechaniczny z silnikiem, czterema kołami, napędzany paliwem) Nazwy równoważne – mają różną treść, ale te same desygnaty Andrzej Duda – Prezydent Polski (indywidualna osoba – osoba aktualnie pełniąca daną funkcję)
15 Stosunki między zakresami nazwZakres nazwy - zbiór wszystkich desygnatów danej nazwy. Klasa uniwersalna KAWA (klasa pozytywna) NIE-KAWA (klasa negatywna)
16 Stosunek zamienności Wszystkie desygnaty nazwy S są desygnatami nazwy P oraz wszystkie desygnaty nazwy P są desygnatami nazwy S. Oprócz desygnatów nazw S i P istnieją inne przedmioty. S - Samochód P - Auto
17 Stosunek nadrzędności i podrzędnościNadrzędność: Istnieją zarówno desygnaty nazwy S, które są desygnatami nazwy P, jak i desygnaty nazwy S, które nie są desygnatami nazwy P. Wszystkie desygnat nazwy P są desygnatami nazwy S. Podrzędność - Wszystkie desygnaty nazwy P są desygnatami nazwy S. Istnieją zarówno desygnaty nazwy S, które są desygnatami nazwy P, jak i desygnaty nazwy S, które nie są desygnatami nazwy P. Istnieją również inne przedmioty P – owczarek (podrzędne do S) S – pies (nadrzędne do P)
18 Stosunek niezależnościIstnieją zarówno desygnaty nazwy S, które są desygnatami nazwy P, jak i desygnaty nazwy S, które nie są desygnatami nazwy P. Istnieją desygnaty nazwy P, które są desygnatami nazwy S, jak również desygnaty nazwy P, które nie są desygnatami nazwy S. Oprócz desygnatów nazw S i P istnieją inne przedmioty. S - ojciec P - policjant
19 Stosunek przeciwieństwaNie istnieje desygnat nazwy S, który byłby jednocześnie desygnatem nazwy P. Nie istnieje desygnat nazwy P, który byłby desygnatem nazwy S. Oprócz desygnatów nazw S i P istnieją inne przedmioty w świecie. P - pies S - papryka
20 Stosunek sprzecznościNie istnieje desygnat nazwy S, który byłby jednocześnie desygnatem nazwy P. Nie istnieje desygnat nazwy P, który byłby desygnatem nazwy S. Oprócz desygnatów nazw S i P nie istnieją w świecie inne przedmioty S - jedzenie P – nie-jedzenie
21 Stosunek podprzeciwieństwaIstnieją desygnaty nazwy S, które są desygnatami nazwy P. Istnieją desygnaty nazwy S, które nie są desygnatami nazwy P. Istnieją desygnaty nazwy P, które są desygnatami nazwy S, Istnieją desygnaty nazwy P, które nie są desygnatami nazwy S. Oprócz desygnatów nazw S i P nie istnieją inne przedmioty. Nie-ustawa Rozporządzenie Akt prawny