1 Logika i argumentacja dla prawników

2 Literatura a) Literatura podstawowa:- Z. Ziembiński, Logika praktyczna, Warszawa 2001. - S. Lewandowski, H. Machińska, A. Malinowski, J. Petzel, Logika dla prawników, Warszawa 2003. b) Literatura uzupełniająca: - T. Hołówka, Kultura logiczna w przykładach, Warszawa 2007. - K. Szymanek, Sztuka argumentacji. Słownik terminologiczny, Warszawa 2004. - K. Szymanek, K. A. Wieczorek, A. S. Wójcik, Sztuka argumentacji. Ćwiczenia w badaniu argumentów, Warszawa 2008.

3 Wykład 1 Pochwała przedmiotu

4 Zasadność przedmiotu Po co logika na studiach prawniczych?Czym jest logika prawnicza? Czym jest logika?

5 Podział logiki logika formalna semiotyka ogólna metodologia nauk

6 Logika formalna badanie form rozumowań niezawodnychograniczone zastosowanie w humanistyce posługiwanie się sztucznym językiem

7 Semiotyka nauka o znaku podział semiotyki- semantyka (znak – przedmiot) - syntaktyka (znak – znak) - pragmatyka (znak – podmiot)

8 Ogólna metodologia naukWiedza o umiejętnościach wykorzystywanych przy pracy badawczej, takich np. jak: - definiowanie - klasyfikowanie - wnioskowanie - uzasadnianie twierdzeń

9 Spór o logikę prawniczą (według Jana Woleńskiego)logika prawnicza jako zastosowanie logiki ogólnej do prawa logika prawnicza jako logika topiczna logika prawnicza jako nieformalna analiza języka logika prawnicza jako logika materialna

10 Logika prawnicza jako zastosowanie logiki ogólnej do prawaKażde poprawne myślenie oparte jest na uniwersalnych standardach poprawności logicznej Spór o sposób aplikacji: bezpośrednia czy zapośredniczona przez modyfikację tradycyjnych narzędzi logicznych (przykład przekonstruowania logiki zdań na logikę norm)?

11 Logika prawnicza jako logika topicznakoncentracja wokół wymiaru retorycznego nie chodzi o poprawność logiczną, ale o przekonanie audytorium sposób funkcjonowania prawa różni się od reguł, którymi rządzi się logika, np.: - rola ocen - możliwość uznania za poprawne dwóch sprzecznych decyzji - operowanie domniemaniami prawnymi - brak możliwości uchylenia się od podania rozwiązania - kontrowersyjność wyników

12 Logika prawnicza jako nieformalna analiza językanieredukowalność języka naturalnego do schematów logicznych drobiazgowa analiza sposobów użycia języka prawnego i prawniczego jako najlepsza droga poznania myślenia jurystów

13 Logika prawnicza jako logika materialnafilozoficzna analiza sposobów poznawania prawa najbardziej kontrintuicyjny sposób pojmowania logiki prawniczej

14 Specyfika logiki prawniczejW tym właśnie tkwi różnica między rozumowaniem prawniczym a rozumowaniem występującym w naukach ścisłych, w szczególności dedukcyjnych, gdzie łatwiej osiągnąć zgodę co do sposobów rachunku i pomiaru. Tym też różni się rozumowanie prawnicze od rozumowania spotykanego w filozofii i w naukach humanistycznych, gdzie przy braku zgody każdy pozostaje przy swych poglądach, gdyż nie ma sędziego upoważnionego do zakończenia sporów przez wydanie wyroku Bardzo rzadko zdarzało się, by rozumowanie prawnicze mogło doprowadzić do wniosku niepodważalnego jak dowód matematyczny Ch. Perelman, Logika prawnicza. Nowa retoryka

15 Ramy przedmiotu 1. Wiadomości o języku. 2. Argumentacja a) reguły racjonalnej dyskusji b) argument dedukcyjny c) argumenty niededukcyjne. 3. Argumentacja prawnicza a) wnioskowania prawnicze b) toposy prawnicze.

16 Narzędzia skonstruowanie definicji, podziału logicznego, typologiiwskazanie i nazwanie nieuczciwego zachowania w dyskusji użycie argumentu określonego typu ocena jakości argumentu określonego typu zamienienie wypowiedzi sformułowanej w języku naturalnym na schemat i sprawdzenie metodą matematyczną niezawodności schematu wskazanie konsekwencji wypowiedzi przeprowadzenie wnioskowania prawniczego

17 Postawa łączenie krytyczności z otwartościąakceptacja interpretacyjnego i argumentacyjnego charakteru prawa