1 Lokalne inicjatywy integracji społecznej oparte na wolontariacie Dr Izabela Książkiewicz

2 Czynniki rozwoju lokalnego Zmiany jakie zaszły w poszczególnych sektorach gospodarki jak i na poszczególnych szczeblach administracji państwowej nie pozostały obojętnymi wobec rozwoju regionalnego kraju. Największy wpływ miały na to równolegle zachodzące procesy a do najważniejszych zalicza się m.in.; - zmiany na rynku pracy; - zmiany na rynku pracy; - zmiany struktury własnościowej w gospodarce narodowej; - zmiany struktury własnościowej w gospodarce narodowej; - rozmieszczenie kapitału zagranicznego; - rozmieszczenie kapitału zagranicznego; - rozwój instytucji środowiska biznesowego; - rozwój instytucji środowiska biznesowego;

3 Czynniki rozwoju lokalnego W latach dziewięćdziesiątych zarejestrowano w Polsce generalny wzrost skali zróżnicowań regionalnych oraz zmieniającą się hierarchię województw. Wpływ na to miały ujawniające się z całą siłą kryzysogenne i ekspansywne struktury regionalne (z wszystkimi zaszłościami historycznymi i czynnikami ekonomicznymi).

4 Czynniki rozwoju lokalnego W Polsce, kryzysem objęte były regiony o;  dominacji rolnictwa o przestarzałej strukturze agrarnej;  dominacji przestarzałej (schyłkowej) pod względem rodzajowym i technologicznym produkcji przemysłowej;  niedorozwoju sektora usług;  rażących braków w wyposażeniu infrastrukturalnym;  braku warunków dla wyzwalania inicjatyw i przedsiębiorczości sił lokalnych i regionalnych.  koncentracji przestrzennej monostruktur gospodarczych na poszczególnych obszarach; Kryzysogenne struktury gospodarcze posiadają więc zarówno województwa o profilu surowcowo-rolniczym, jak i o dominacji przemysłów tradycyjnych, przestarzałych technologicznie oraz mających trudności ze zbytem wyrobów na rynku

5 Czynniki rozwoju lokalnego Obok regionów borykających się ze skutkami reform polityczno-gospodarczych, są też i takie które dobrze sobie „radzą” w nowej rzeczywistości. Za ekspansywne struktury regionalne należy uznać takie, które tworzą w stosunkowo krótkim czasie szanse na rozwój w oparciu o endogeniczny potencjał rozwojowy. Regiony takie posiadają odpowiedni potencjał, aby właśnie ze względu na strukturę społeczno-ekonomiczną rozwijać gospodarkę i podnosić poziom życia ludności w skali większej niż to w danym czasie może dotyczyć całego kraju.

6 Czynniki rozwoju lokalnego Ekspansywne struktury regionalne charakteryzują się;  większym niż w innych regionach zróżnicowaniem struktur gospodarczych, zwłaszcza przemysłu i rolnictwa;  istnieniem środowisk regionalnych i lokalnych o najwyższej w kraju przedsiębiorczości;  wyższą niż przeciętnie zdolnością do wysokiej sprawności działania, ze względu na skupiony potencjał intelektualny i profesjonalny;  wyższą od innych efektywnością gospodarowania pojedynczych podmiotów gospodarczych tam zlokalizowanych

7 Czynniki rozwoju lokalnego  Ważnym czynnikiem rozwoju lokalnego w warunkach polskich obok zasobów umożliwiających ten rozwój, będzie stopień aktywności i zaangażowania społeczności lokalnej.  W rozwoju samorządności ważnym elementem jest położenie geograficzne gminy, oraz historyczne uwarunkowania więzi społecznych kształtujących poziom zaawansowania tworzenia społeczeństwa obywatelskiego.  Zmiany ustrojowe stworzyły w Polsce warunki do wspierania lokalnych celów rozwojowych dzięki kształtowaniu się inicjatyw obywatelskich odwołujących się do potrzeb danych społeczności.

8 Kapitał społeczny jako czynnik sukcesu Kapitał społeczny podobnie jak kapitał ekonomiczny jest definiowany jako zasób dzięki któremu można osiągnąć określone cele. Kapitał społeczny, to układ określonych wartości, norm, wzorców zachowania się i sankcji, które uznają członkowie danej grupy i które umożliwiają im współpracę Kapitał społeczny - to więzi zaufania, lojalności i solidarności

9 Czynniki stymulujące lokalną aktywność zbiorową  Zerwanie z izolacjonizmem środowisk lokalnych  Wzrost instytucjonalizacji życia społecznego  Podniesienie się ogólnego wykształcenia i ogólnej wiedzy społeczno-politycznej  Ogólny rozwój cywilizacyjny

10 Czynniki utrudniające lokalną aktywność zbiorową  Poczucie uzależnienia środowiska lokalnego od zewnętrznych czynników decyzyjnych  Pozorne działania miejscowych władz samorządowych  Brak akceptowanych działań w środowisku lokalnym  Brak motywacji do zbiorowych działań na rzecz własnej społeczności  Brak liderów

11 Wolontariat – idea wsparcia rozwoju społeczności lokalnych  W porównaniu z innymi krajami europejskimi społeczeństwo obywatelskie w Polsce jawi się jako postulat … Badania CBOS-u pokazują, że w okresie 1998-2007 ponad 77% Polaków nie działało w żadnej organizacji (społecznej, kościelnej, było wolontariuszem) pozostali deklarowali zaangażowanie w organizacjach sportowych i oświatowych (trójki klasowe, rada szkoły)  Wolontariat – odwołanie się do tradycji społecznikowskiej w Polsce –wspieranie stowarzyszeń, organizacji społecznych  Proces instytucjonalizacji wolontariatu  Określenie zasad organizacji wolontariatu w 2003 roku – Ustawa o działalności pożytku publicznego i wolontariacie

12 Wolontariusz - czyli kto?  Każdy „pozytywnie nakręcony”  Najczęściej młodzież i seniorzy  Osoby z wyższym wykształceniem  Częściej kobiety niż mężczyźni

13 Wolontariat – komu służy …  Należy zwrócić szczególną uwagę na „dobór” zadań dla danego wolontariusza  Diagnoza potrzeb środowiska lokalnego w zakresie zadań pomocowych i integracyjnych  Praca wolontariuszy w danym środowisku powinna być kontrolowana zgodnie z zasadą „wymagaj nie dołuj”

14 Czynniki wspierające wolontariat w danym środowisku lokalnym  Społeczna akceptacja dla osoby koordynującej wolontariat w ramach działań Ośrodków Pomocy Społecznej  Trafne rozpoznanie potrzeb  Aprobata dla podejmowanych działań – czyli „nic na siłę”  Nawiązywanie współpracy i budowania sieci z innymi organizacjami trzeciego sektora działającymi na danym terenie w zakresie wsparcia idei wolontariatu

15 Wolontariat działaniem wzmacniającym rozwój społeczeństwa obywatelskiego Wolontariat przełamuje powszechne tendencje w naszym społeczeństwie do budowy relacji społecznych na poziomie mikrospołecznym odwołującym się do sieci relacji opartych na pokrewieństwie i zaufaniu ograniczającym się do rodziny i najbliższych przyjaciół

16 Wolontariat działaniem wzmacniającym rozwój społeczeństwa obywatelskiego  Jak przekonać Polaków, że warto otworzyć się na potrzeby społeczności pośród której się „jest”  Idea laboratoriów dobrych praktyk