1 Lucyna Banach-Zakrzewska, Izabela Jaroszewicz i s. Ewa SzymuśUczenie się … …a pamięć

2 Człowiek uczy się przez całe swoje życie..W naszej pamięci na zawsze zostaje zapisane to wszystko, co przez zmysły dociera do nas ze świata zewnętrznego. Niczego nie zapominamy!

3 Uczenie się jest procesem zdobywania wiadomości, umiejętności i nawyków, silnie związanym z pamięciąTo czego się uczymy, najpierw przechowujemy w pamięci krótkotrwałej. W niej informacja jest zapamiętana (zatrzymana) od kilkunastu sekund do kilkudziesięciu minut. Jej sprawność możemy trenować! Poprzez powtórki i utrwalanie informacje przechodzą do pamięci długotrwałej, gdzie stanowią naszą wiedzę. Tego co zostało w niej zapisane już się nie zapomina. Jeśli jesteśmy w stanie z tego zasobu skorzystać, mówimy o pamięci długotrwałej dostępnej. Lecz istnieje też pamięć długotrwała niedostępna, w której jest to, czego kiedyś się nauczyliśmy, co zapamiętaliśmy, ale teraz nie możemy sobie przypomnieć (np. wiersze, daty, nazwiska) Uczenie się ..a pamięć..

4

5 Problem polega na tym, że wielu z tych informacji nie umiemy sobie przypomnieć. Wyćwiczona pamięć pozwoli na to, że będziemy uczyć się w taki sposób, by nasza wiedza była szybko i łatwo dla nas dostępna. TRENUJ PAMIĘĆ, BY LEPIEJ SIĘ UCZYĆ!

6

7 Tu jest podobno 11 twarzy. Zwykli ludzie widzą 4-6Tu jest podobno 11 twarzy. Zwykli ludzie widzą 4-6. Spostrzegawczy widzą Bardzo spostrzegawczy widzą lepsi wszystkie 11. Schizofrenicy paranoidalni widzą 12 i więcej twarzy. Ile twarzy widzisz Ty?

8 ZNAJDŹ DUCHA?

9 Na załączonym obrazku jest 9 ludziNa załączonym obrazku jest 9 ludzi. Jeśli zauważyłeś 6, masz przeciętne możliwości obserwacyjne. Znalazłeś 7, Twoje możliwości wzrokowe są ponad przeciętną. Zdołałeś zobaczyć 8, jesteś b. dobry, możesz sobie pogratulować! Udało Ci się odnaleźć 9, jesteś ekstremalnie dobry, masz bardzo dużą intuicje i kreatywność. Możesz realizować mocami obserwacyjnymi z Sherlock'iem Holmes'em!

10 FUNKCJE mózgu wpływające na uczenie sięWSPÓŁPRACA PÓŁKUL MÓZGOWYCH Każda półkula mózgu obsługuje pewne funkcje umysłu. Powszechnie uważa się, że w lewej- logicznej- znajdują się ośrodki mowy, logicznego, racjonalnego myślenia, wspiera ona czytanie, liczenie, porządkowanie. Z kolei prawa – twórcza półkula- odpowiada za emocje, kojarzenie, pomysłowość, twórczość, w niej mają swoje źródło wyobraźnia i intuicja. Zazwyczaj używamy swoich półkul naprzemiennie. Często zdarza się, że funkcje jednej dominują. Mamy wówczas do czynienia z osobami o różnych zdolnościach: informatycy, prawnicy, matematycy, a z drugiej strony artyści wybitni naukowcy.

11

12

13 Obydwie półkule uzupełniają się, współpracują ze sobą przy odbiorze sygnałów zmysłowych i reagowaniu na nie . Dlatego optymalnym stanem do nauki jest zintegrowana praca obu półkul. Zintegrowana praca obu półkul ułatwia uczenie się i zapamiętywanie! Dlatego warto przed przystapieniem do nauki wykonać ćwiczenia, które pobudzą działanie obu półkul mózgowych! np. sięganie lewą ręką do prawej stopy i odwrotnie, leniwa ósemka, kreatywne rysowanie, burza mózgu, pozycja sowy, nierutynowe poruszanie się (wchodzenie po schodach tyłem, wykonywanie różnych czynności ręką, którą rzadziej się posługujemy)

14 Aktywna praca obu półkul to szybka i przyjemna nauka:Szybkie przyswojenie nowych informacji Koncentracja Pomysłowość Umiejętności twórcze

15 POBUDZENIE UMYSŁU Mózg ludzki pracuje na jednej z czterech częstotliwości (fal). Badania wykazują, że stanem umysłu, w którym myślenie odbywa się za pomocą prawej i lewej półkuli, są fale alfa. To stan jednoczesnej gotowości i odprężenia, inaczej – aktywnego czuwania, kiedy jesteśmy umiarkowanie pobudzeni. Wówczas znacznie wzrasta wydajność mózgu. To najlepszy czas na to by się skoncentrować i przystąpić do zapamiętania partii materiału. Wydajność spada przy wysokim napięciu nerwowym. Najlepszy do nauki jest średni poziom pobudzenia

16 Aby mózg pracował w stanie alfa wystarczy posłuchać muzyki relaksacyjnej, wykonać kilka ćwiczeń oddechowych, skorzystać z wizualizacji, niektórych zasad medytacji.. SPOSTRZEGAWCZOŚĆ, REFLEKS, KONCENTRACJA To funkcje umysłu, które należy trenować! Służą temu zarówno integracja pracy półkul mózgowych, jak i wprowadzanie się w stan gotowości i odprężenia. Aby to osiągnąć, wystarczy regularne stosowanie takich technik, jak: Muzyka Relaksacja Wizualizacja Ćwiczenia oddechowe

17 Inne środki aktywizujące umysł:Ruch: pisanie, robótki ręczne (na drutach, szydełkowanie), spacer, jazda na rowerze, żucie gumy Warunki psychiczne sprzyjające pobudzeniu umysłu: Umiarkowane bodźce z zewnątrz: temperatura nie za wysoka, nie za niska Oświetlenie średnie (nierażące wzroku) Pogodne, delikatne kolory w miejscu nauki Umiarkowany niepokój- mobilizuje do pracy

18 UCZUCIA Nauka będzie efektywna, jeśli towarzyszyć jej będą pozytywne uczucia: umiarkowana radość, optymizm, poczucie własnej wartości oraz świadomość, „że mogę i chcę się uczyć”. Niczego nie zapamiętamy, będąc pod wpływem silnego stresu lub doświadczając bólu.

19 Wskazówki dla pamięci OBRAZY MYŚLOWE, SKOJARZENIAPowstają w naszym umyśle praktycznie przez cały czas – wyobrażamy sobie rzeczy o których myślimy Ćwiczenia kojarzenia z wykorzystaniem zasad mnemoniki (sposobów zapamiętywania i przypominania sobie na zasadzie mechanicznych skojarzeń) przyniesie zaskakujące efekty! Obraz myślowy, który łatwo zapamiętać, wykorzystuje: Związki między przedmiotami, ideami Barwę i ruch Humor i absurd, przesadę, przejaskrawienie Wrażenia zmysłowe- bardzo przyjemne lub skrajnie nieprzyjemne Własne JA

20

21 NOTATKI Każdą informację, którą trzeba przyswoić, a potem powtórzyć, warto zapisać. To ważny sposób wspomagania pamięci. Według badań, kiedy piszemy odręcznie, zapamiętujemy lepiej, niż wystukując litery na klawiaturze WARUNKI DO NAUKI 1. Organizacja czasu a) wyznacz czas w ciągu dnia przeznaczony tylko na naukę b) wybierz te pory dnia, w których masz najwięcej energii i łatwo się koncentrujesz, najlepiej: późne przedpołudnie (8-12 godz.) wczesny wieczór (17-20 godz.) c) przeznacz na naukę nieco więcej czasu, niż to konieczne. Dzięki temu unikniesz pośpiechu i niepotrzebnej presji. 2. Miejsce - stałe, aby nic nas nie rozpraszało

22 AUTOSUGESTIA Zazwyczaj osoby, które mają trudności w uczeniu się, są przekonane, że nie potrafią tego robić, myślą, że są słabe i nieudolne, nie wierzą we własne siły i uważają, że nic im się nie uda. I tak się dzieje. Wykorzystajmy siłę podświadomości, by odwrócić tę sytuację! Najlepszym sposobem osiągnięcia sukcesów w nauce jest wiara w swoje możliwości i poczucie własnej wartości. Kilka pozytywnych myśli „Umiem się uczyć i przyswajać wiedzę” „Moja pamięć z dnia na dzień jest coraz lepsza” „Staram się i odnoszę sukcesy”

23 KIEDY MÓZG SIĘ KONCENTRUJE? Nauka jest szybka i przyjemna wtedy, gdy nasz mózg jest umiarkowanie pobudzony i innymi słowy pracuje w częstotliwości alfa, jest w stanie aktywnego czuwania. Jeśli chcemy się skoncentrować, najpierw musimy być odprężeni, pozbyć się stresu i napięcia nerwowego.. usiądź na chwilę w zupełnej ciszy, wsłuchaj się w swój oddech..lub wykorzystaj inne metody relaksacyjne Każda sesja (czas przeznaczony na naukę) powinna być zorganizowana według cyklu, który zapewni skuteczne zapamiętanie materiału. Polega on na stopniowym pobudzaniu umysłu, intensywnej nauce, kończąc na utrwaleniu przyswojonej wiedzy w stanie odprężenia

24 3 FAZY UCZENIA SIĘ I aktywizacja – wprowadź swój umysł w stan gotowości, skoncentruj się II informacja – bądź skupiony na tym, czego się uczysz, intensywnie pracuj, z całą energią chłoń informacje III odpoczynek – po skończeniu nauki lub przyswojeniu partii materiału odpręż się, aby zregenerować siły przed kolejnym działaniem

25 PRZERWY W cyklu uczenia się niezbędnym elementem są przerwy przeznaczone na regenerację sił i „zapisanie” przez mózg nowo poznanych informacji. Nauka w stanie wyczerpania nie przynosi efektów. Jeśli uczysz się już długo i intensywnie lub odczuwasz zniechęcenie, oznacza to, ze czas na odpoczynek! Jeśli chcesz na dłużej zachować siły do pracy umysłowej, rób sobie krótkie przerwy co 0,5-2 godz. W zależności od intensywności nauki. Do regeneracji ciała i umysłu wystarczy już 5 minut!

26

27 Style uczenia się Kinestetycy wyczuleni na ruch i działanieuczą się ruszając robią się niespokojni gdy muszą przebywać jakiś czas w bezruchu Nie lubią siedzieć w pozycji wyprostowanej, kołyszą się na krześle, wierzgają nogami pod potrafią uczyć się przy muzyce jak i w ciszy znakomicie pomagają im gry edukacyjne odgrywanie ról i współzawodnictwo lubią pisać na tablicy lub na dużych planszach mogą pracować w ciszy jak i przy muzyce często zajmują się kilkoma projektami naraz Osoby spragnione przygód, odważne Najchętniej uczy się poprzez : wykonywanie danej czynności zaangażowanie doświadczenia i eksperymenty Metody nauczania. : wycieczki, praca w zespole, praktyczne rozwiązywanie problemów, ćwiczenia fizyczne i rytmizujące (scenki, odgrywanie ról), prace manualne rysowanie, lepienie wycinanie

28 Wzrokowcy wrażliwi na elementy wizualne Utrzymują kontakt wzrokowy szybko przyswajają informacje wizualne Mają dobrą pamięć do twarzy spotkanych osób, ubrania, wyglądu lubią porządek wolą czytać instrukcję robią plan i stosują się do niego informacje układają systematycznie lubią wykresy tabele i materiały drukowane takie jak książki i czasopisma Najchętniej uczą się poprzez : patrzenie obserwowanie czytanie demonstracje Metody nauczania.: samodzielna praca w zeszycie ćwiczeń, przepisywanie, posługiwanie się schematami, planszami, czytanie treści z podręcznika, prace pisemne

29 Słuchowcy Są wrażliwi na dźwięki, mowę ton głosu, muzykę są znakomitymi rozmówcami, mówią szybko, rytmicznie, lubią dużo mówić, zadawać pytania Łatwo zapamiętują imiona, nazwiska, polecenia w czasie uczenia się nie mogą słuchać muzyki (choć bardzo ją lubią) bywają duszą towarzyską Komentują to, co się dzieje wokół nich, głośno mówią co myślą najlepiej relaksują się słuchając dźwięków kojarzą nowe informacje z rytmem, muzyką, rymem, rymowanką potrzebują opowiedzieć komuś o tym czego się nauczyli nie cierpią ciszy, gdy ona nastąpi zaczynają pukać, stukać, nucić Najchętniej uczą się poprzez : aktywne i uważne przysłuchiwanie się słuchanie siebie lub innych słuchanie nagrań Metody nauczania : pogadanka, dyskusja, odpowiedzi ustne, przekazywanie wiedzy przez nauczyciela, czytanie na glos, opowiadanie, mini wykład, praca w zespole

30 Dotykowcy po przez pisanie lepiej zapamiętują nowy materiał ucząc się używają rąk i palców uczą się na wygodnym fotelu lub kanapie zwykle zapisują to co widzą i słyszą czytając powinni poczuć to co czują i przeżywają postacie uczą się wykonując rysunki i szkice wykorzystują wyobraźnie i intuicję podczas czytania robią notatki kolorowymi pisakami uczą się rysując szkicując modelując lub rzeźbiąc i wykonując diagramy mapy z wieloma ilustracjami pomagają im w zapoznaniu się i nowym materiałem Najchętniej uczą się poprzez : dotknięcie czegoś poprzez ręce palce i skórę coś związane z emocjami Używają takich zwrotów i słów jak np.: czuję, mam wrażenie , mam poczucie, odczuwam

31 W czasie odpoczynku postaraj się zrelaksować:Zmień pozycje ciała, połóż się Popraw krążenie- w tym celu przyjmij pozycję z nogami opartymi powyżej poziomu serca Uwolnij swoje myśli – przez chwilę nie myśl o niczym Porozmawiaj z kimś Wyjdź na krótki spacer Gimnastykuj się Wsłuchaj się w swoje ciało- jeśli poczujesz się wypoczęty, możesz z nową energią powrócić do nauki

32 Sprawny umysł przez całe życieJak pokazuje wykres krzywej inteligencji: Najszybciej sprawność umysłowa wzrasta w okresie dzieciństwa i dorastania W wieku dojrzałym zazwyczaj popadamy w wir rutynowych czynności dnia codziennego, w wyniku czego od 25 r.ż sprawność umysłowa zaczyna powoli spadać Stres, szybkie tempo życia, brak właściwych proporcji między pracą a odpoczynkiem prowadzą do obniżenia wydajności umysłowej Krzywa inteligencji zaczyna gwałtownie opadać w okresie emerytury, jeśli jest ona czasem spoczynku, również umysłowego

33 Niepokojące objawy osłabienia sprawności umysłowej: Utrzymując swój mózg w ciągłej aktywności, możesz zapobiec spadkowi formy i cieszyć się sprawnym umysłem przez całe życie!!! Niepokojące objawy osłabienia sprawności umysłowej: Brak energii, pewności siebie i przedsiębiorczości Zaburzenia koncentracji i uwagi, a także pamięci Problemy w szkole SEN Kondycja naszego umysłu w dużym stopniu zależy od tego, ile czasu przeznaczamy na jego regenerację i utrwalenie przyswajanych wiadomości, czyli na sen. Niedobór snu, bezsenność, płytki sen-mogą być przyczyną kłopotów z koncentracją i zapamiętywaniem

34 Ile snu potrzebujemy wiek Czas snu na dobę Noworodek 18 h Do 3 lat 12-14 h 4-5 lat 11-13 h 6-12 lat 10-11h 13-19 lat 9 h Dorośli i osoby starsze 7-8 h Badania dowiodły, że regularne ćwiczenia funkcji mózgu nie tylko zatrzymuje proces zanikania jego komórek, ale sprawia, że szybciej się regenerują, a nawet powstają nowe

35 Aby długo cieszyć się sprawnym umysłem:1. Wykonuj czynności, które będą stymulować umysł: Codzienne czytanie (książki, prasa, korzystanie z biblioteki) Pisanie listów Rozwijanie relacji z ludźmi: spotkania towarzyskie i wymiana poglądów Poszerzanie swojej wiedzy-muzea, koncerty, wydarzenia kulturalne Rozwiązywanie krzyżówek Gry planszowe: szachy, warcaby, scrabble, gry strategiczne, gra w karty Rękodzieło (haft, dzierganie na drutach, szydełkowanie, szycie) Malowanie, rysowanie Gra na instrumencie Majsterkowanie, stolarka Ogrodnictwo

36 2. Zażywaj ruchu w rożnej postaci, szczególnie na świeżym powietrzu. 32. Zażywaj ruchu w rożnej postaci, szczególnie na świeżym powietrzu. 3. Unikaj stresu 4. Dbaj o długi i spokojny sen, zgodny z własnym rytmem 5. Zdrowo się odżywiaj 6. Zażywaj witaminy z grupy B, witaminy C i E

37 Trening ciała- trening pamięciRuch i sport to źródło młodości. Jeśli chcesz cieszyć się sprawnym umysłem, zacznij regularnie dostarczać mózgowi tlen i poprawiać krążenie krwi. Godzina ruchu dziennie sprawi, że osoby po 40, 50, 60 będą cieszyć się tak dobrą pamięcią jak kilka dekad wcześniej Ćwiczenia fizyczne i aktywność intelektualna, stawianie sobie wciąż nowych wyzwań, zmiana otoczenia mogą podnieść sprawność umysłową oraz zapobiec rozwojowi chorób, takich jak choroba Alzheimera czy Parkinsona Szczególnie dobry wpływ na umysł mają ruchy ciała związane z koordynacją wzrokowo-ruchową, ćwiczenie refleksu, ruchy naprzemienne, skręty, skłony

38 Dyscypliny wspomagające naukę:Ping-pong Tenis ziemny, badminton Taniec Bieganie, marszobieg Spacer, marsz, nordic walking Trekking (piesze wędrówki) Pływanie Rzucanie ringo, dyskiem Koszykówka, siatkówka Skakanka aerobik

39 Dieta uczących się Sprawne funkcjonowanie umysłu i procesów uczenia się zależy od tego, co jemy – czy dostarczamy organizmowi dostatecznej ilości składników pokarmowych, czyli „paliwa” dla mózgu.

40 Podstawowe zasady diety wspomagającej uczenie się:Częste, niezbyt obfite posiłki, co najmniej 4 razy dziennie. Jeśli w ciągu dnia jesz więcej posiłków, zmniejsz nieco dania główne Pij dużo – do 2 litrów dziennie: wody mineralnej, soków owocowych lub zielonej herbaty Spożywaj dużo węglowodanów makarony, chleb pełnoziarnisty, ziemniaki, ryż, marchew, fasola, zaopatruj organizm w glikozę

41 Jeśli szybko się męczysz, sięgnij pobiałkową przekąskę co 1,5-2 h, by zapobiec gwałtownemu spadkowi poziomu cukru we krwi. Zjedz jogurt, kilka orzechów, pół szk. jagód czy winogron Unikaj alkoholu. Dopuszczalnie 1-2 porcje tygodniowo, czyli szklanka piwa, kieliszek wina Ogranicz kofeinę – w ciągu dnia pij nie więcej niż 1-2 filiżanki kawy lub 2-3 kubki zielonej herbaty- taka ilość poprawia koncentrację i dodaje energii

42 Wprowadź do swojej diety potrawy bogate w nienasycone kwasy tłuszczowe- co najmniej raz w tygodniu przyrządzaj rybę, ponadto używaj w swojej kuchni oliwy z oliwek, szałwii i kurkumy. Jedz warzywa i owoce zawierające witaminę C – to ona warunkuje rozprowadzanie krwi i składników odżywczych po całym organizmie, włącznie z mózgiem! Jedz : paprykę, szpinak, kapustę świeżą i kwaszoną, pomidory, cytrynę i pomarańcze, kiwi i truskawki. Pij tylko soki naturalne wyciskane z owoców lub warzyw, szczególnie z czarnej porzeczki

43 Zadbaj o wyrównanie poziomu magnezu:zawarty jest w kakao, czekoladzie, ciemnym pieczywie, rybach, warzywach strączkowych. W diecie powinny się znaleźć produkty bogate w witaminę B – ziarna zbóż, jaja, wątróbka, fasola, oraz cynk – chude mięso, pestki dyni, produkty pełnoziarniste Raz dziennie przyjmuj kapsułki zawierające kwasy omega-3

44 Najlepiej wpływają na mózg:Jagody, jeżyny, maliny Orzechy włoskie, pestki dyni Banany, awokado Winogrona Pieczywo razowe płatki owsiane Brokuły, szpinak Śledź, łosoś Oliwa z oliwek Papryka, pomidory

45 „Sprawny umysł” czyli przepis na zdrową sałatkęSkładniki: Truskawki Pomarańcze Jabłka Kiwi Brzoskwinie Ananas z puszki Banany Jogurt brzoskwiniowy Cytryna Wszystko pokroić w kostkę i poukładać warstwami. Na wierzch wylać jogurt brzoskwiniowy. Aby banan nie sczerniał należy skropić go cytryną.