1 Makroekonomia I ĆwiczeniaĆwiczenia 3 – Inflacja Karol Strzeliński

2 Inflacja Wzrost przeciętnego poziomu cen dóbr, usług (i czynników produkcji) w jakimś okresie czasu. Stopa inflacji to wzrost wyrażony w postaci procentowej odnoszący się do pewnego przedziału czasu. Innymi słowy jest to zjawisko spadku wartości pieniądza, czasami zwane zjawiskiem iluzji pieniądza.

3 Uwaga nie mylić! Deflacja – spadek przeciętnego poziomu cen dóbr i usług. Dezinflacja – spadek tempa wzrostu przeciętnego poziomu cen, czyli spowolnienie inflacji (spadek inflacji, nie spadek cen).

4 Problemem z pomiarem inflacjiW przypadku towarów innych niż pieniądz możemy obserwować zmiany ich ceny wyrażone w pieniądzu. Nie można mierzyć zmian wartości pieniądza w innym pieniądzu  on również może zyskiwać lub tracić na wartości. Możliwe jest jednak śledzenie cen innych towarów, gdyż tylko ich obecność sprawia, że pieniądz ma rację bytu.

5 Miary inflacji Obecnie stosowane są dwa sposoby mierzenia inflacji:indeksy (wskaźniki) cenowe, deflatory.

6 Miary inflacji Indeksy mierzą względną zmianę średnich cen towarów, a także usług, w danym okresie. Tworzy się tzw. koszyk dóbr – zestaw artykułów, których ceny będą śledzone. Udział każdego z dóbr wyznaczany jest zwykle na podstawie znaczenia w obrotach handlowych. Wyznacza się bazę - poziom cen z jakiegoś roku przyjętych za podstawę obliczeń. W roku bazowym indeks wynosi 100. Zmiana % wielkości wydatków na zakup towarów z koszyka w danym czasie przyjmowana jest za stopę inflacji bądź deflacji.

7 Miary inflacji - indeks PaaschegoIndeks Paaschego - oparty o ilości, dóbr z roku bieżącego. Deflator PKB q – ilości danego dobra, 0 – rok bazowy, t – rok bieżący.

8 Miary inflacji - indeks PaaschegoW zależności co znajdzie się w koszyku indeks ten może być innym wskaźnikiem inflacji: wszystko to co w PKB – deflator, towary kupowane przez konsumentów – CPI, towary nabywane przez producetów – PPI).

9 Miary inflacji - indeks LaspeyersaIndeks Laspeyersa - oparty o ilości dóbr z roku bazowego. q – ilości danego dobra, 0 – rok bazowy, t – rok bieżący.

10 Indeks cen Fishera Średnia geometryczna indeksów Laspeyresa i Paaschego

11 Różne koszyki http://www.stat.gov.pl/gus/5840_1632_PLK_HTML.htmRóżne perspektywy pomiaru inflacji (konsumentów, hurtowników, czy producentów). Indeks cen konsumpcyjnych/wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych (CPI – consumer price index) - zmiany poziomu cen koszyka dóbr i usług konsumowanego przez typową rodzinę w danym kraju. Udział poszczególnych artykułów określa się na podstawie badań wydatków z budżetów domowych. Zmiany cen rejestrowane są głównie na podstawie obserwacji prowadzonej przez ankieterów przez dłuższy czas w tych samych placówkach handlowych. Zwykle są to ceny detaliczne, Wynik podaje się jako procentową zmianę wartości koszyka w stosunku do okresu bazowego. W Polsce wskaźniki co miesiąc publikuje Główny Urząd Statystyczny.

12 Wartości realne vs. nominalneSam wzrost wartości PKB nie musi wcale oznaczać, że wzrosła produkcja. Wzrost wartości = wzrost produkcji i wzrost cen. Wzrost wynagrodzenia nie musi wcale oznaczać, że staliśmy się bogatsi  Zarabiamy więcej, ale ceny też wzrosły. Aby prawidłowo ocenić skalę zmian wielkości makrekonomicznych (o ile więcej wytworzono w ciągu roku towarów i usług, o ile realnie jesteśmy bogatsi) należy wyeliminowanie efektów wzrostu cen.

13 Wartości realne vs. nominalneW przypadku PKB i innych wartości należy wyliczyć je w cenach stałych  wycenić je w kolejnym roku tak, jakby ceny nie uległy zmianie. PKBNominalny – liczony w cenach bieżącyc (zawierających efekty inflacji); PKBRealny – liczony w cenach stałych (lub uzyskany przez zastosowanie deflatora, wyrażającego wpływ inflacji  PKBRealny= PKBnominalny/deflator).

14 Wartości realne vs. nominalneCena realna = cena jakiegoś dobra wyrażona w stosunku do przeciętnych cen np. płaca realna = płaca nominalna/ przeciętny poziom cen (indeks cenowy) Realna stopa procentowa , gdzie (i) – nominalna stopa procentowa

15 Wartości realne vs. nominalneZa pomocą uproszczonego równania Fishera: Realna stopa procentowa (r) ≈ nominalna stopa procentowa (i) – stopa inflacji (π) , gdzie: π = ΔP/P = (P1 – P0)/P0 Δdeflatora PKB ≈ Δnomin.PKB – ΔrealnegoPKB Δrealne płace ≈ Δnominalne płace – inflacja

16 Realny kurs walutowy relatywna cena dóbr pochodzących z różnych krajów wyrażona w jednej walucie pokazuje konkurencyjność krajowych producentów im wyższy, tym wyższa cena dóbr zagranicznych wyrażona w walucie krajowej, im wyższy tym większa jest konkurencyjność danego kraju, sprzyja to wzrostowi eksportu netto danego kraju. , gdzie P* - poziom cen za granicą, P – poziom cen krajowych Przykład (to jest tylko przykład, nie mylić z BigMac Index  Purchasing Power Parity): nominalny kurs walutowy , cena BigMac’a w Polsce = 6 PLN, taki sam BigMac w Strefie Euro = 3 Euro

17 Inflacja a podaż pieniądzaIlościowa teoria pieniądza Szybkość obiegu pieniądza (V) - wskazuje ile razy dana ilość pieniędzy jest używana w ciągu roku do finansowania transakcji

18 Makroekonomia I ĆwiczeniaDziękuje za uwagę