1 Maszyneria ocieplenia ruszyła.

2 Lodowce w stałych warunkach klimatycznych są w stanie równowagi, ani znacząco nie rosną, ani nie maleją. Wzrost temperatury powoduje topnienie i cofanie się lodowców. Masa lodowców i ich bezwładność termiczna są duże, topnienie lodowców jest więc zjawiskiem powolnym, potrzeba całych dekad, żeby zmiany stały się ewidentne. Okazuje się, że skala zmian już obecnie, przy dopiero rozpoczynającym się ocieplaniu klimatu, jest porażająca. Na zdjęciach znajduje się szereg obrazów tych samych miejsc dzisiaj i kilkadziesiąt lat temu. Tam, gdzie wcześniej był lodowiec, nierzadko kilkudziesięciometrowej grubości, dziś widać jeziora lub gołą skałę... Lodowce w stałych warunkach klimatycznych są w stanie równowagi, ani znacząco nie rosną, ani nie maleją. Wzrost temperatury powoduje topnienie i cofanie się lodowców. Masa lodowców i ich bezwładność termiczna są duże, topnienie lodowców jest więc zjawiskiem powolnym, potrzeba całych dekad, żeby zmiany stały się ewidentne. Okazuje się, że skala zmian już obecnie, przy dopiero rozpoczynającym się ocieplaniu klimatu, jest porażająca. Na zdjęciach znajduje się szereg obrazów tych samych miejsc dzisiaj i kilkadziesiąt lat temu. Tam, gdzie wcześniej był lodowiec, nierzadko kilkudziesięciometrowej grubości, dziś widać jeziora lub gołą skałę...

3 Ten lodowiec na Alasce miał ponad 70 metrów grubości...

4 Ten lodowiec już przestał istnieć…

5 Sławny, położony w USA Park Narodowy Glacier znika w oczach. Liczba lodowców spadła ze 150 w 1850 roku do zaledwie 27 obecnie. Lodowiec Grinnell. Kolejne zdjęcia pokazują jego widok w 1938, 1981, 1998 i 2005 roku. 1938, 1981, 1998 i 2005 roku.

6 Animacja pokazuje zmiany w pokrywie lodowej i piętrach roślinności w okresie 1850-2100. Kadry do 2000 roku obrazują zmiany historyczne, późniejsze kadry są symulacją związaną z przewidywanymi zmianami klimatu.

7 Przewiduje się, że do roku 2030 w parku lodowców nie pozostanie ani jeden lodowiec...

8 Zmiany nie ograniczają się wyłącznie do terytorium Ameryki Północnej. Zdjęcia pokazują lodowiec w Patagonii. W 1928 roku i dziś.

9 Lodowce znikają również w Europie. Zdjęcia pokazują cofanie się lodowców w Szwajcarskich Alpach. Lodowce znikają również w Europie. Zdjęcia pokazują cofanie się lodowców w Szwajcarskich Alpach.

10 Na Kilimandżaro, najwyższej górze Afryki, lodowiec stracił 80% swojej masy. Luty 1993 Luty 2000

11 Kilimandżaro 2005 Przewiduje się, że do 2020-2030 lodowiec na Kilimandżaro zniknie zupełnie.

12 W Himalajach i Tybecie, nie licząc okolic biegunów, znajdują się największe lodowce na świecie. Aktualnie lodowce te topnieją w tempie ponad 130 kilometrów kwadratowych rocznie. Naukowcy alarmują, że linia śniegu w Tybecie cofa się każdego roku o 100-150 metrów, a w niektórych miejscach nawet o 350 m. Naukowcy alarmują, że linia śniegu w Tybecie cofa się każdego roku o 100-150 metrów, a w niektórych miejscach nawet o 350 m. Obszary nawodnione kurczą się w tempie 10 procent rocznie. Przewiduje się, że w związku z topnieniem lodowców w Himalajach, do połowy stulecia Chiny stracą 2/3 swoich lodowców. Przewiduje się, że w związku z topnieniem lodowców w Himalajach, do połowy stulecia Chiny stracą 2/3 swoich lodowców.

13 lodowce na świecie. Tu był lodowiec...

14 Lodowiec Gangotri, jeden z największych w Himalajach, ma 27 km3 objętości, Zdjęcie pokazuje coraz szybsze cofanie się lodowca.

15 Z kolei lodowiec Khumbu cofnął się 5 km od pierwszego wejścia na Mt Everest 50 lat temu. Topniejąca woda tworzy jeziora. Na lodowcu Imja powstało 2 kilometrowe jezioro 100m głębokości. Tamę dla wody tworzą luźne skały wiecznej zmarzliny. Kiedy rozmarzną, a nikt nie jest w stanie przewidzieć, kiedy to nastąpi, woda runie w dół na wioski w dolinie. Już teraz to niebezpieczeństwo jest bardzo realne, trwają dyskusje, czy ewakuować ludność, czy rozpocząć prace inżynieryjne mające ochronić mieszkańców przed katastrofą.

16 Zachwianie dostępności wody w związku z topnieniem lodowców

17 Topnienie lodowców ma bardzo poważne konsekwencje. Rezultatem ich topnienia może być zepchnięcie na margines przeżycia lub nawet śmierć milionów ludzi. Dlaczego? Ponieważ w lodowcach znajduje się 75% światowych zasobów wody słodkiej i ponieważ na świecie ponad 2,5 miliarda ludzi czerpie wodę właśnie w oparciu o rzeki wypływające z lodowców. Ich stopnienie będzie oznaczać katastrofalne zachwianie dostępności wody. Topnienie lodowców ma bardzo poważne konsekwencje. Rezultatem ich topnienia może być zepchnięcie na margines przeżycia lub nawet śmierć milionów ludzi. Dlaczego? Ponieważ w lodowcach znajduje się 75% światowych zasobów wody słodkiej i ponieważ na świecie ponad 2,5 miliarda ludzi czerpie wodę właśnie w oparciu o rzeki wypływające z lodowców. Ich stopnienie będzie oznaczać katastrofalne zachwianie dostępności wody.

18 Wszędzie na świecie lodowce topnieją prawie w oczach. Zaprezentowany wykres pokazuje średnie tempo topnienia lodowców w ciągu ostatnich 50 lat. Skala z prawej strony pokazuje średni roczny ubytek grubości lodowców, skala z prawej strony skumulowaną rok po roku zmianę grubości lodowców w metrach. Widać stałe topnienie lodowców, w oczy też rzuca się przyspieszanie procesu począwszy od lat 80tych. Wszędzie na świecie lodowce topnieją prawie w oczach. Zaprezentowany wykres pokazuje średnie tempo topnienia lodowców w ciągu ostatnich 50 lat. Skala z prawej strony pokazuje średni roczny ubytek grubości lodowców, skala z prawej strony skumulowaną rok po roku zmianę grubości lodowców w metrach. Widać stałe topnienie lodowców, w oczy też rzuca się przyspieszanie procesu począwszy od lat 80tych.

19 Zachwianie dostępności wody w związku z topnieniem lodowców

20 W świetle najnowszych wyników badań cielenie - czyli odłamywanie się fragmentów lodowca, w wyniku którego powstają góry lodowe - podnosi poziom oceanu światowego z powodu wyporu wody przez lód, który tylko w 1/8 wystaje ponad powierzchnię wody. Dopiero ostatnio uświadomiono sobie, że mechaniczne przemieszczanie mas lodu wpływa szybciej na podnoszenie poziomu oceanu światowego niż tylko jego topnienie.

21 Konsekwencje topnienia lodowców będą bardzo uciążliwe dla mieszkańców kurortów i miejscowości turystycznych, ale niesie także poważniejsze konsekwencje. Rezultatem ich topnienia może być zepchnięcie na margines przeżycia lub nawet śmierć milionów ludzi. Dlaczego? Ponieważ w lodowcach znajduje się 75% światowych zasobów wody słodkiej i ponieważ na świecie ponad 2,5 miliarda ludzi czerpie wodę właśnie w oparciu o rzeki wypływające z lodowców. Ich stopnienie będzie oznaczać katastrofalne zachwianie dostępności wody. Konsekwencje topnienia lodowców będą bardzo uciążliwe dla mieszkańców kurortów i miejscowości turystycznych, ale niesie także poważniejsze konsekwencje. Rezultatem ich topnienia może być zepchnięcie na margines przeżycia lub nawet śmierć milionów ludzi. Dlaczego? Ponieważ w lodowcach znajduje się 75% światowych zasobów wody słodkiej i ponieważ na świecie ponad 2,5 miliarda ludzi czerpie wodę właśnie w oparciu o rzeki wypływające z lodowców. Ich stopnienie będzie oznaczać katastrofalne zachwianie dostępności wody.

22 Lodowce pełnią stabilizującą rolę w gospodarce wodą słodką. Lodowce gromadzą wodę opadową w porze deszczowej, uwalniając ją w miarę równomiernie przez cały rok i działając stabilizująco na ilość wody w rzekach. Dzięki lodowcom, pomimo braku opadów, poziom wody w rzekach nie spada do nazbyt niskiego poziomu. Gdyby nie stabilizująca obecność lodowców, w porze deszczowej wody spływałaby w olbrzymich ilościach powodując powodzie, a w porze suchej rzeki wysychałyby. Brak wody dla ludzi, zwierząt i roślin może mieć jeszcze poważniejsze następstwa. Lodowce pełnią stabilizującą rolę w gospodarce wodą słodką. Lodowce gromadzą wodę opadową w porze deszczowej, uwalniając ją w miarę równomiernie przez cały rok i działając stabilizująco na ilość wody w rzekach. Dzięki lodowcom, pomimo braku opadów, poziom wody w rzekach nie spada do nazbyt niskiego poziomu. Gdyby nie stabilizująca obecność lodowców, w porze deszczowej wody spływałaby w olbrzymich ilościach powodując powodzie, a w porze suchej rzeki wysychałyby. Brak wody dla ludzi, zwierząt i roślin może mieć jeszcze poważniejsze następstwa.

23 W podobny sposób działa roślinność, a szczególnie tereny leśne. Na wylesionych gruntach woda spływa bez przeszkód, unosząc ze sobą bryły ziemi i powodując osuwanie się terenu. Od kiedy ogołocono z lasów ściany Himalajów, Bangladesz jest regularnie pustoszony przez powodzie. W podobny sposób działa roślinność, a szczególnie tereny leśne. Na wylesionych gruntach woda spływa bez przeszkód, unosząc ze sobą bryły ziemi i powodując osuwanie się terenu. Od kiedy ogołocono z lasów ściany Himalajów, Bangladesz jest regularnie pustoszony przez powodzie. Tybet to miejsce, gdzie topnienie lodowców może mieć najpoważniejsze konsekwencje. Tybet to miejsce, gdzie topnienie lodowców może mieć najpoważniejsze konsekwencje.

24 Konsekwencjami topnienia lodowców będą potop, susza i epidemie. Konsekwencjami topnienia lodowców będą potop, susza i epidemie. Wszystko zacznie się od wylania rzek, które w wyniku topnienia lodów spowodują gigantyczne powodzie i zmyją domy i pola w Chinach, Indiach oraz południowo- wschodniej Azji. Niezliczona ilość ludzi utonie lub umrze na skutek nieuniknionych epidemii oraz braku żywności. Inni utracą swoje domostwa i będą skazani na biedę w najgęściej zaludnionych obecnie rejonach na świecie.

25 Rozmarzanie wiecznej zmarzliny Kiedy Słońce świeci na śnieg lub lód, ten odbija 85-90% padającego światła, a jedynie 10-15% energii jest pochłaniane i wyświecane przez ziemię w podczerwieni. Jeśli w wyniku podniesienia się temperatury ziemia nie jest pokryta lodem, sytuacja wygląda dokładnie odwrotnie – ziemia pochłonie 80% padającej energii (a woda nawet 90%), nagrzewając się i wyświecając energię w podczerwieni, które to promieniowanie zostanie uwięzione przez gazy cieplarniane. W wyniku tego nagrzewania rośnie temperatura, co powoduje dalszy zanik pokrywy śnieżnej i lodowej, jeszcze większe nagrzewanie. Właśnie to dodatnie sprzężenie zwrotne odpowiada za to, że daleka północ jest miejscem, gdzie w wyniku zaniku odbijającej światło pokrywy śnieżnej temperatury rosną najszybciej. Kiedy Słońce świeci na śnieg lub lód, ten odbija 85-90% padającego światła, a jedynie 10-15% energii jest pochłaniane i wyświecane przez ziemię w podczerwieni. Jeśli w wyniku podniesienia się temperatury ziemia nie jest pokryta lodem, sytuacja wygląda dokładnie odwrotnie – ziemia pochłonie 80% padającej energii (a woda nawet 90%), nagrzewając się i wyświecając energię w podczerwieni, które to promieniowanie zostanie uwięzione przez gazy cieplarniane. W wyniku tego nagrzewania rośnie temperatura, co powoduje dalszy zanik pokrywy śnieżnej i lodowej, jeszcze większe nagrzewanie. Właśnie to dodatnie sprzężenie zwrotne odpowiada za to, że daleka północ jest miejscem, gdzie w wyniku zaniku odbijającej światło pokrywy śnieżnej temperatury rosną najszybciej.

26

27 W Kanadzie, na Syberii, na Alasce i w Skandynawii obserwuje się nie tylko zanik pokrywy śnieżnej, ale i stopniowe rozmarzanie wiecznej zmarzliny – warstwy ziemi, która ze względu na trwające miliony lat mrozy była trwale zamrożona. W Kanadzie, na Syberii, na Alasce i w Skandynawii obserwuje się nie tylko zanik pokrywy śnieżnej, ale i stopniowe rozmarzanie wiecznej zmarzliny – warstwy ziemi, która ze względu na trwające miliony lat mrozy była trwale zamrożona.

28 Zmiany dotykają także ekosystemów – począwszy od przewracających się w bagnistej ziemi drzew (tzw. „pijane drzewa”), po zwierzęta, które spotykają się z drastyczną zmianą swojego otoczenia, które w krótkim czasie z tundry zmienia się w bagna lub stepowieje.

29 Zmrożona ziemia wiecznej zmarzliny to twarda, podobna do betonu warstwa, pozwalająca nawet na budowanie na niej dróg, rurociągów i budynków bez żadnych przygotowań, zupełnie jak na fundamencie. W rejonach arktycznych transport drogowy odbywa się albo po zamarzniętych rzekach, albo bo twardych drogach wiecznej zmarzliny. Droga przebiegająca po na wiecznej zmarzlinie. Lód na rzekach jest coraz słabszy, a rozmarzanie wiecznej zmarzliny powoduje, że drogi zamieniają się w bagna. Samochody nie są w stanie się po nich poruszać.

30 Zanik pokrywy lodowej będzie mieć bardzo znaczące i różnorodne następstwa. Istnienie wielu zwierząt polarnych będzie zagrożone. Nastąpi kres kultury i sposób życia Eskimosów. Z drugiej strony nastąpi zanik pokrywy lodowej Arktyki może mieć korzystny wpływ ekonomiczny – nastąpi otwarcie północnej drogi wodnej i pojawienie się możliwości eksploatacji bogactw Arktyki, w tym złóż gazu i ropy naftowej.. Topnienie lodów Arktyki nie tylko gwałtownie zwiększa temperaturę na dużych szerokościach geograficznych. Może też mieć wpływ na przerwanie cyrkulacji oceanicznej na północnym Atlantyku i zanik ciepłego Golfsztromu (Prądu Zatokowego). Zaniku Prądu Zatokowego mógłby spowodować czasowe sprowadzenie na Europę temperatur epoki lodowcowej w środku globalnego ocieplenia.

31

32 Topnienie lodów Grenlandii i Antarktydy Wzrost temperatur w rejonach polarnych powoduje nie tylko roztapianie się pływającej pokrywy lodowej Arktyki. Topnieją również lodowce Grenlandii i położone na obrzeżach kontynentu pola lodowe Antarktydy. Wzdłuż wybrzeża tej największej na świecie wyspy wysokie temperatury powodują roztapiania się lodowców. Załączony obraz pokazuje temperatury we wrześniu 2007 na Grenlandii.

33 Zmieniają się warunki żeglugowe, przykładowo port Ilulissat na zachodnim wybrzeżu zawsze zimą zamarzał. Za wyjątkiem dwóch ostatnich lat… W związku z zanikiem pokrywy lodowej Eskimosi zamiast polować pieszo na pływającym lodzie, coraz więcej polują pływając pomiędzy krą na kajakach.

34 Nasila się skala roztopów leżącego blisko brzegów lądolodu, przyspieszyło też zsuwanie się lodowców do morza. Mapy pokazują porównanie rejonów roztopów w 1992 i 2002.

35 Obszar pokrywy lodowej Grenlandii objętej roztopami w kolejnych latach stopniowo powiększa się, stopniowo obejmując coraz to nowe obszary, na których wcześniej topnienie nie było obserwowane. Jakobshavn - największy lodowiec Grenlandii. Zaznaczone zmiany krawędzi lodowca w kolejnych latach. Uwagę zwraca ostatnio obserwowane bardzo szybkie cofanie się lodowca. Biały obszar z lewej to oderwane od lodowca góry lodowe, z prawej szary paskowany "prawdziwy" lodowiec. Granica między nimi pokazuje, że zdjęcie pochodzi z 2001 roku. Źródł: NASA NASA

36 Poniższa mapa pozwala porównać rejony roztopów w 1992, 2002 i 2005.

37 Z badań satelitarnych przeprowadzonych za pomocą badających zmiany pola grawitacyjnego Ziemi satelitów GRACE wynika, że w ciągu ostatnich kilku lat sama Grenlandia traciła blisko 200 km 3 lądolodu rocznie. Przewiduje się dalszy ubytek lądolodu i przyspieszanie tego procesu. Stopnienie całości lądolodu Grenlandii podniosłoby poziom oceanów o 7 metrów. satelitów GRACEsatelitów GRACE Lodowiec Helheim. Na górze zdjęcie z 2005 roku, w środku z 2003, a na dole z 2001. Uwagę zwraca też rosnąca prędkość przepływu i utraty masy przez lodowce

38 Prezentację przygotowali uczniowie klasy 3C w oparciu o materiały znalezione na stronach internetowych: „Ziemia na rozdrożu” Wikipedia „Klimat dla ziemii” luty-czerwiec 2009 luty-czerwiec 2009