1 materiał wybuchowy, służący głównie jako ładunek miotający w broni palnej

2 Pierwszeństwo w odkryciu prochu czarnego przypada Chinom, skąd sekret produkcji rozpowszechnił się po Azji, a następnie w połowie XIII wieku przez Arabów dotarł do Europy. W Chinach przez kilkaset lat był stosowany wyłącznie do wytwarzania ogni sztucznych i rakiet.

3  proch nitrocelulozowy  kordyt  balistyt  proch bezbłyskowy

4 Proch czarny jest rodzajem prochu wynalezionego przez taoistycznego chemika w Chinach w IX wieku i będącym praktycznie jedynym znanym materiałem wybuchowym miotającym aż do połowy XIX wieku. Dzisiaj został już prawie całkowicie wyparty przez bardziej efektywne materiały, takie jak proch bezdymny.. Proch czarny składa się ze zmielonych na pył składników: siarki, węgla drzewnego i azotanu(V) potasu Proch czarny był też używany w roli materiału kruszącego - obecnie też jest wyparty z tych zastosowań, np. przez trotyl. Cały czas jest jednak wytwarzany, używa się go obecnie głównie w sztucznych ogniach, silnikach rakiet modelarskich oraz replikach broni czarnoprochowej

5 Wyrób prochu czarnego jest procesem bardzo niebezpiecznym i wymaga zachowania dużej ostrożności. Polega on na bardzo dokładnym zmieszaniu dobrze zmielonych składników i nadaniu mieszaninie odpowiedniego kształtu i gęstości. Proces ten obejmuje w zasadzie następujące operacje: mielenie składników, mieszanie składników, prasowanie, śrutowanie i wykańczanie (suszenie, polerowanie, przesiewanie). Równanie reakcji spalania prochu czarnego: 10 KNO 3 + 3 S + 8 C → 2 K 2 CO 3 + 3 K 2 SO 4 + 6 CO 2 ↑ + 5 N 2 ↑

6 Proch czarny ma barwę łupkowoczarną i matowy połysk. Większe ziarna miewają zabarwienie od niebieskoczarnego do szarowoczarnego z połyskiem metalicznym. Zapala się bardzo łatwo, jednak przy 15% zawartości wilgoci proch traci zdolność zapalania się. Wrażliwość na uderzenie i tarcie jest duża. Uderzenie masy 2 kg spadającej z wysokości 70 ‑ 100 cm powoduje wybuch prochu. Duża jest też wrażliwość na ostrzał. Przebicie pociskiem karabinowy worka z prochem powoduje jego wybuch. Proch czarny charakteryzuje się także dużą wrażliwością na płomień, a nawet na niewielką iskrę i tarcie. Temperatura pobudzenia wynosi około 300 ºC.

7 Cechy określające dobrej jakości proch:  ziarno prochu dobrze wypolerowane  kolor ziarna jednolicie czarny z błyszczącą powierzchnią  przy próbie podziału ziarna nie rozsypuje się ono w pył a jedynie na drobiny o mniejszym rozmiarze  przy obserwacji przez lupę o 10 krotnym powiększeniu nie dopuszczalna jest obecność białych wykwitów saletry, żółtych siarki jak również innych obcych wtrąceń  przy przesypywaniu prochu nie powinno być żadnych zlepionych grudek, jak również nie dopuszczalna jest obecność pyłu w prochu  rozsypany proch na kartce papieru a następnie spalony nie powinien pozostawiać żadnych pozostałości i w żadnym przypadku nie może dojść do zapalenia papieru Zamieszczone zdjęcia przedstawiają proch dobry jakościowo (po lewej) oraz zamoczony a następnie wysuszony (po prawej) różnica jest widoczna na pierwszy rzut oka. Obecność zlepionych ziaren prochu (nawet suchych) i matowy wygląd świadczy o tym iż proch uległ zamoknięciu i nie nadaje się do użytku.

8  Do zalet należy możliwość bardzo długiego przechowywania, jeśli tylko ma zapewnione odpowiednie warunki. Łatwość zapłonu, nawet bardzo słaba inicjacja powoduje zapłon. Mała wrażliwość na zmiany gęstości ładowania i jakość stosowanych przybitek. Nie czułość procesu spalania na temperaturę otoczenia, posiada takie same parametry przy dużych mrozach jak i wysokich temperaturach.  Do wad należy zaliczyć wrażliwość na wilgoć, przy dużej wilgotności powietrza może okazać się w ogóle nie przydatny. Raz zamoczony traci właściwości i nie może być używany. Silnie brudzi przewód lufy pozostałościami spalania powodującymi rdzewienie luf. Przy strzale tworzy gęstą chmurę dymu zasłaniającą cel.

9 Zastosowanie prochu czarnego jest bardzo różnorodne, m.in. w: ładunkach wyrzucających elementy zapalające lub oświetlające w pociskach artyleryjskich bombach lotniczych ładunkach miotających w amunicji sygnalizacyjnej amunicji myśliwskiej (coraz rzadziej) kopalniach odkrywkowych i kamieniołomach