1 Mazowiecki Ośrodek Doradztwa Rolniczegoz siedzibą w Warszawie Szkolenie w zakresie stosowania środków ochrony roślin sprzętem naziemnym, z wyłączeniem sprzętu montowanego na pojazdach szynowych oraz innego sprzętu stosowanego w kolejnictwie Opracowanie: pracownicy MODR Warszawa

2 Program szkolenia 1. Wybrane zagadnienia w zakresie przepisów prawa. 2. Charakterystyka i stosowanie środków ochrony roślin. 3. Integrowana ochrona roślin. 4. Technika wykonania zabiegów w ochronie roślin. 5. Zapobieganie negatywnemu wpływowi środków ochrony roślin na środowisko. 6. Bezpieczeństwo i higiena pracy przy stosowaniu środków ochrony roślin.

3 Wybrane zagadnienia w zakresie przepisów prawa

4 Obecnie w Polsce stosowanie środków ochrony roślin reguluje szczególnie:Ustawa z dnia 8 marca 2013 r. o środkach ochrony roślin (DZ.U. 2013, nr 0, poz. 455) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) NR 1107/2009 z dnia 21 października 2009r. dotyczące wprowadzania do obrotu środków ochrony roślin i uchylające dyrektywy Rady 79/117/EWG i 91/414/EWG Rozporządzenie MRiRW z dnia 18 grudnia 2013 w sprawie wymagań dotyczących sprawności technicznej sprzętu przeznaczonego do stosowania śor (Dz.U.poz.1742) Rozporządzenie MRiRW z dnia 13 grudnia 2013 w sprawie potwierdzenia sprawności technicznej sprzętu przeznaczonego do stosowania śor (Dz.U.poz.1686)

5 Akty prawne odnoszące się do stosowania środków ochrony roślinRozporządzenie MRiRW z dnia 31 marca 2014 w sprawie warunków stosowania śor (Dz.U.poz.516) Rozporządzenie MRiRW z dnia 22 maja 2013 w sprawie sposobu postępowania przy stosowaniu i przechowywaniu śor (Dz.U.poz.625) Rozporządzenie MRiRW z dnia 18 kwietnia 2013 w sprawie wymagań integrowanej ochrony (Dz.U.poz.505) Rozporządzenie MRiRW z dnia 8 maja w sprawie szkoleń w zakresie ochrony roślin (Dz.U.poz.554) Inne akty prawne dotyczące ochrony środowiska i zdrowia człowieka, bezpieczeństwa i higieny pracy, nadzoru budowlanego

6 Ustawa o środkach ochrony roślin z dnia 8 marca 2013 r. reguluje:(Dz. U. 2013, nr 0, poz. 455) Art. 1. 1) Zadania i właściwość organów administracji publicznej oraz jednostek organizacyjnych w zakresie wykonania przepisów rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1107/ z dnia 21 października 2009 dotyczącego wprowadzania do obrotu środków ochrony roślin i uchylającego dyrektywy Rady 79/117/EWG i 91/414/EWG (Dz. Urz. UE L 309 z , str.1, z poźn. zm.) zwanego dalej „rozporządzeniem nr 1109/2009” oraz przepisów UE wydanych na podstawie przepisów tego rozporządzenia, w szczególności w sprawach zezwoleń i pozwoleń w zakresie wprowadzania środków ochrony roślin do obrotu;

7 c.d. Art. 1. 2) Zasady: a) wprowadzania środków ochrony roślin do obrotu, b) stosowania środków ochrony roślin, c) potwierdzania sprawności technicznej sprzętu przeznaczonego do stosowania środków ochrony roślin, d) prowadzenia integrowanej produkcji roślin, e) prowadzenia szkoleń w zakresie środków ochrony roślin, f) gromadzenia informacji o zatruciach środkami ochrony roślin - w zakresie nieokreślonym w przepisach rozporządzenia nr 1107/2009lub w przepisach Unii Europejskiej wydanych na podstawie przepisów tego rozporządzenia.

8 Definicje rośliny - żywe rośliny lub żywe ich części, w tym świeże owoce, warzywa i nasiona. środki ochrony roślin – środki, w postaci jakiej dostarczane są użytkownikowi, składające się z substancji czynnych lub sejfnerów lub synergetyków lub zawierające te składniki, przeznaczone do jednego z następujących zastosowań : ochrony roślin, produktów roślinnych lub przedmiotów przed organizmami szkodliwymi lub zapobiegania występowaniu tych organizmów, wpływania na procesy życiowe roślin w inny sposób niż składnik pokarmowy, w tym regulatory wzrostu, zabezpieczenia produktów roślinnych, jeżeli te substancje lub preparaty nie są objęte odrębnymi przepisami, niszczenia niepożądanych roślin lub części roślin (z wyjątkiem glonów), hamowania lub zapobiegania niepożądanemu wzrostowi roślin.

9 produkt roślinny – nieprzetworzony lub poddany wstępnemu przetworzeniu produkt pochodzenia roślinnego; sejfner – substancja lub preparat, który dodaje się środka ochrony roślin w celu wyeliminowania lub zmniejszenia fitotoksycznego działania środka ochrony roślin na niektóre rośliny; synergetyk - substancja lub preparat, który wzmacnia działanie substancji czynnej w środku ochrony roślin; substancje czynne – substancje lub mikroorganizmy wykazujące ogólne lub specyficzne oddziaływanie na organizmy szkodliwe lub na rośliny, części roślin lub na produkty roślinne; składnik obojętny - substancja lub preparat, które są stosowane lub Przeznaczone do stosowania w środkach ochrony roślin lub adiuwantach, lecz nie są ani substancjami czynnymi ani sejfnerami lub synergetykami;

10 pozostałości środków ochrony roślin – jedna lub więcej substancji obecnych w lub na roślinach albo produktach roślinnych, jadalnych produktach pochodzenia zwierzęcego, wodzie pitnej lub gdzie indziej w środowisku, w wyniku stosowania środka ochrony roślin, w tym również jego metabolity oraz produkty rozpadu lub reakcji takich substancji; produkty roślinne – produkty pochodzenia roślinnego w stanie nieprzetworzonym lub poddane jedynie prostemu przetworzeniu, takiemu jak mielenie, suszenie lub tłoczenie, z wyłączeniem jednak roślin; organizmy szkodliwe – wszelkie gatunki, szczepy lub biotypy zwierząt, roślin lub czynniki patogeniczne szkodliwe dla roślin lub produktów roślinnych;

11 metody niechemiczne – metody ochrony roślin przed organizmami szkodliwymi inne niż wykorzystujące chemiczne środki ochrony roślin, w szczególności metody agrotechniczne, fizyczne, mechaniczne lub biologiczne; integrowana ochrona roślin – sposób ochrony roślin przed organizmami szkodliwymi polegający na wykorzystaniu wszystkich dostępnych metod ochrony roślin, w szczególności metod niechemicznych, w sposób minimalizujący zagrożenie dla zdrowia ludzi , zwierząt oraz środowiska; integrowana produkcja roślin – produkcja roślin, z zastosowaniem integrowanej ochrony roślin oraz z wykorzystaniem postępu technicznego i biologicznego w uprawie i nawożeniu, ze szczególnym uwzględnieniem zdrowia ludzi i zwierząt oraz ochrony środowiska;

12 konfekcjonowanie – pakowanie lub przepakowywanie, lub etykietowanie, lub przeetykietowywanie środka ochrony roślin; użytkownik profesjonalny – osoba fizyczna, która stosuje środki ochrony roślin w celach innych niż własne niezarobkowe potrzeby, w szczególności w ramach działalności gospodarczej lub zawodowej, w tym w rolnictwie i leśnictwie; obrót – składanie ofert albo zawieranie umów sprzedaży lub innych umów mających na celu zbycie roślin, produktów roślinnych lub przedmiotów; urzędowe działania – działania w zakresie nadzoru nad zdrowiem roślin, obrotem i stosowaniem środków ochrony roślin oraz nad wytwarzaniem, oceną i obrotem materiałem siewnym, podejmowane przez organy Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa lub upoważnione przez nie osoby fizyczne, osoby prawne lub jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej.

13 Minister właściwy do spraw rolnictwa wydaje zezwolenie na wprowadzanie środka ochrony roślin do obrotu. Art. 3.1.b ustawy o środkach ochrony roślin (Dz.U.2013, nr 0, poz. 455) Zezwolenie na wprowadzanie środka ochrony roślin do obrotu na okres nieprzekraczający 120 dni, w myśl art. 53 rozporządzenia nr 1107/2009, w celu ograniczonego i kontrolowanego stosowania, minister właściwy do spraw rolnictwa może wydać, na wniosek podmiotu ubiegającego się o wydanie tego zezwolenia, po zasięgnięciu opinii ministra właściwego do spraw zdrowia i ministra właściwego do spraw środowiska Art ustawy o środkach ochrony roślin (Dz.U.2013, nr 0, poz. 455)

14 Nazwisko lub nazwę posiadacza zezwolenia oraz numer zezwolenia, Minister rolnictwa udostępnia na stronie internetowej informacje na temat środków ochrony roślin, które uzyskały zezwolenie lub zostały wycofane Art. 16 ustawy o środkach ochrony roślin (Dz.U.2013, nr 0, poz. 455) : Nazwisko lub nazwę posiadacza zezwolenia oraz numer zezwolenia, Nazwę handlową produktu, Rodzaj preparatu, Nazwę i ilość substancji czynnej, sejfnera lub synergetyku, które zawarte są w środku ochrony roślin, Klasyfikację, zwroty dotyczące zagrożenia bezpieczeństwa, Zastosowanie lub zastosowania, których dotyczy zezwolenie, Przyczyny wycofania zezwolenia, jeżeli są one związane z kwestiami bezpieczeństwa, Listę zastosowań małoobszarowych, o których mowa w art. 51 ust.8 rozporządzenia 1107/2009. Art rozporządzenia 1107/2009 Informacje aktualizowane są co najmniej raz na trzy miesiące. Art rozporządzenia 1107/2009

15 Wprowadzanie środków ochrony roślin do obrotuOpakowanie jednostkowe środków ochrony roślin wprowadzonych do obrotu: 1. są szczelnie zamknięte i nieuszkodzone, 2. są zaopatrzone w etykietę: a. zatwierdzoną b. sporządzoną w języku polskim 3. spełniają wymagania określone w zezwoleniu na wprowadzanie środka ochrony roślin do obrotu lub pozwolenie na handel równoległy. Art. 21 ustawy o środkach ochrony roślin (Dz.U.2013, nr 0, poz. 455) Środek ochrony roślin wprowadzony do obrotu może pozostać w obrocie i być stosowany tylko do końca terminu jego ważności Art. 24 ustawy o środkach ochrony roślin (Dz.U.2013, nr 0, poz. 455)

16 Środki ochrony roślin przeznaczone dla użytkowników profesjonalnych mogą być zbywane osobom, które:1) ukończyły szkolenie w zakresie stosowania środków ochrony roślin w Rzeczypospolitej Polskiej potwierdzone zaświadczeniem o ukończeniu tego szkolenia, z zastrzeżeniem art. 64 ustawy o środkach ochrony roślin (Dz.U.2013, poz. 455) ust. 4, 5, - absolwenci szkół ponadgimnazjalnych i wyższych z zaświadczeniami ust. 7 i 8 – pracowników naukowych szkół wyższych lub instytutów, wykładowców, lub 2) ukończyły szkolenie w zakresie doradztwa dotyczącego środków ochrony roślin w Rzeczypospolitej Polskiej potwierdzone zaświadczeniem o ukończeniu tego szkolenia, z zastrzeżeniem art. 64 ust. 4, 5, 7 i 8, lub

17 3) ukończyły szkolenie w zakresie integrowanej produkcji roślin potwierdzone zaświadczeniem o ukończeniu tego szkolenia, z zastrzeżeniem art. 64 ust. 4, 5, 7 i 8 lub, 4) nie wcześniej niż przed upływem 5 lat, przed nabyciem tych środków, ukończyły szkolenie wymagane od użytkowników profesjonalnych w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w państwie będącym stroną umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, na podstawie przepisów obowiązujących w tym państwie, potwierdzone dokumentem o ukończeniu tego szkolenia, lub przedstawiły inny dokument wydany na podstawie przepisów obowiązujących w tym państwie, potwierdzający uzyskanie uprawnień do nabywania środków ochrony roślin przeznaczonych dla użytkowników profesjonalnych.

18 b) w opakowaniu zastępczym, Zabrania się: zbywania środka ochrony roślin oraz składania oferty zbycia takiego środka: a) osobie, której zachowanie wskazuje, że znajduje się w stanie nietrzeźwości, lub osobie niepełnoletniej, b) w opakowaniu zastępczym, c) w pomieszczeniu, w którym jest prowadzona sprzedaż żywności lub pasz, chyba że w przypadku środka ochrony roślin przeznaczonego dla użytkownika nieprofesjonalnego środek ten jest przechowywany pod zamknięciem w sposób zapewniający brak jego kontaktu z żywnością lub paszą, d) przy zastosowaniu automatu, samoobsługi lub sprzedaży dokonywanej poza punktem stałej lokalizacji (sprzedaż obwoźna i obnośna na targowiskach w rozumieniu przepisów o podatkach i opłatach lokalnych), Po upływie terminu jego ważności. Art. 31 ustawy o środkach ochrony roślin (Dz.U.2013, poz. 455)

19 Art. 32 ustawy o środkach ochrony roślin (Dz.U.2013, poz. 455)W przypadku podejrzenia wprowadzenia do obrotu: środka ochrony roślin, którego skład lub właściwości fizyczne, lub właściwości chemiczne zostały zmienione, lub 2) produktu, który imituje środek ochrony roślin lub podrobionego środka ochrony roślin – wojewódzki inspektor, w drodze decyzji, wstrzymuje obrót tym środkiem ochrony roślin lub produktem, do czasu zakończenia badań laboratoryjnych prowadzonych w celu wykluczenia albo potwierdzenia tego podejrzenia.

20 1. W przypadku stwierdzenia, że wprowadzono do obrotu: Art. 33 ustawy o środkach ochrony roślin (Dz.U.2013, poz. 455) 1. W przypadku stwierdzenia, że wprowadzono do obrotu: 1) środek ochrony roślin: bez wymaganego zezwolenia na jego wprowadzanie do obrotu albo pozwolenia na handel równoległy, lub b) niespełniający wymagań określonych w zezwoleniu na jego wprowadzanie do obrotu albo pozwoleniu na handel równoległy, lub c) którego skład lub właściwości fizyczne, lub właściwości chemiczne określone w dokumentacji tego środka zostały zmienione, lub d) w opakowaniu nieszczelnym lub uszkodzonym, lub e) w opakowaniu zastępczym, lub f) któremu upłynął termin ważności, lub

21 2) produkt, który imituje środek ochrony roślin lub podrobiony środek ochrony roślin– wojewódzki inspektor, w drodze decyzji, na koszt posiadacza środka ochrony roślin lub produktu, który imituje środek ochrony roślin lub podrobionego środka ochrony roślin, nakazuje niezwłoczne wycofanie z obrotu tego środka lub produktu. 2. Środki ochrony roślin, produkty, które imitują środki ochrony roślin oraz podrobione środki ochrony roślin, wycofane z obrotu na podstawie decyzji, o której mowa w ust. 1, stają się odpadami w rozumieniu przepisów o odpadach.

22 Art. 34 ustawy o środkach ochrony roślin (Dz.U.2013, nr 0, poz. 455)1. W przypadku stwierdzenia, że wprowadzony do obrotu materiał siewny został zaprawiony: 1) środkiem ochrony roślin: a) dla którego nie zostało wydane zezwolenie na jego wprowadzanie do obrotu lub pozwolenie na handel równoległy, w co najmniej jednym państwie członkowskim Unii Europejskiej, lub b) który został użyty niezgodnie z wymaganiami określonymi w zezwoleniu na jego wprowadzanie do obrotu lub pozwoleniu na handel równoległy, lub c) którego skład lub właściwości fizyczne, lub właściwości chemiczne zostały zmienione, lub 2) produktem, który imituje środek ochrony roślin lub podrobionym środkiem ochrony roślin

23 – wojewódzki inspektor, w drodze decyzji, na koszt posiadacza materiału siewnego, nakazuje niezwłoczne wycofanie z obrotu tego materiału. 2. Materiał siewny wycofany z obrotu na podstawie decyzji, o której mowa w ust. 1, staje się odpadem w rozumieniu przepisów o odpadach. 3. W przypadku stwierdzenia, że wprowadzony do obrotu materiał siewny zaprawiony środkiem ochrony roślin znajduje się w opakowaniu, na którym nie zostały umieszczone informacje, o których mowa w art. 49 ust. 4 rozporządzenia nr 1107/2009, sporządzone przynajmniej w języku polskim, wojewódzki inspektor, w drodze decyzji, na koszt posiadacza materiału siewnego, nakazuje niezwłoczne wycofanie z obrotu tego materiału.

24 Sposób postępowania w przypadku reklamacji środków ochrony roślinW przypadku budzenia obaw co do skuteczności działania środka ochrony roślin osoba zainteresowana ( rolnik, producent) podpisuje zlecenie w celu pobrania próby środka i przebadania go na własny koszt do Instytutu Ochrony Roślin, oddział Sośnicowice k. Gliwic (właściwa ocena działania ś o r i substancji aktywnej pod względem spełnienia wymagań). Dalsze postępowanie uzależnione jest od wyników badań laboratoryjnych i samych zainteresowanych (metoda negacji odszkodowanie lub postępowanie na drodze sądowej w celu egzekwowania poniesionych kosztów związanych z zakupem środków ochrony roślin.)

25 Stosowanie środków ochrony roślin ArtStosowanie środków ochrony roślin Art. 35 ustawy o środkach ochrony roślin (Dz.U.2013, nr 0, poz. 455) 1. Środki ochrony roślin należy stosować w taki sposób, aby nie stwarzać zagrożenia dla zdrowia ludzi, zwierząt oraz dla środowiska, w tym przeciwdziałać zniesieniu środków ochrony roślin na obszary i obiekty niebędące celem zabiegu z zastosowaniem tych środków oraz planować stosowanie środków ochrony roślin z uwzględnieniem okresu, w którym ludzie będą przebywać na obszarze objętym zabiegiem. 2. Środki ochrony roślin mogą być stosowane w odległości mniejszej od zbiorników i cieków wodnych niż szerokość strefy buforowej, o której mowa w załączniku III do rozporządzenia Komisji (UE) nr 547/2011 z dnia 8 czerwca 2011 r.(…) wskazanej w etykietach tych środków, jeżeli zostaną określone warunki stosowania środków ochrony roślin w takiej odległości w przepisach wydanych (…).

26 i uchylające dyrektywy Rady 79/117/EWG i91/414/EWGArt.55 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 1107/2009 z dnia 21 października 2009 r. dotyczące wprowadzania do obrotu środków ochrony roślin i uchylające dyrektywy Rady 79/117/EWG i91/414/EWG Środki ochrony roślin muszą być stosowane właściwie. Właściwe stosowanie obejmuje stosowanie zasad dobrej praktyki ochrony roślin i spełnianie warunków ustanowionych zgodnie z art. 31 i podanymi w etykietach. Musi być ono również zgodne z przepisami dyrektywy 2009/128/WE, a w szczególności z ogólnymi zasadami integrowanej ochrony roślin, o których mowa w art. 14 tej dyrektywy oraz w załączniku III do niej.

27 Art. 36. 1. ustawy o środkach ochrony roślin (Dz. U. 2013, nr 0, pozZabrania się stosowania środków ochrony roślin, które zostały zgodnie z przepisami rozporządzenia nr 1272/2008 zaklasyfikowane jako stwarzające zagrożenie dla zdrowia człowieka, na terenach placów zabaw, żłobków, przedszkoli, szkół podstawowych, szpitali, stref ochronnych „A” wydzielonych na obszarach uzdrowisk lub obszarach ochrony uzdrowiskowej w rozumieniu przepisów o lecznictwie uzdrowiskowym, uzdrowiskach i obszarach ochrony uzdrowiskowej oraz o gminach uzdrowiskowych.

28 Stosowanie środków ochrony roślinArt. 41 ustawy o środkach ochrony roślin (Dz.U.2013, nr 0, poz. 455) Zabieg z zastosowaniem środków ochrony roślin przeznaczonych dla użytkowników profesjonalnych może być wykonywany przez osoby, które: 1) ukończyły szkolenie w zakresie stosowania środków ochrony roślin w Rzeczypospolitej Polskiej potwierdzone zaświadczeniem o ukończeniu tego szkolenia, z zastrzeżeniem art. 64 ustawy o środkach ochrony roślin (Dz.U.2013, nr 0, poz. 455) ust. 4, 5, - absolwenci szkół ponadgimnazjalnych i wyższych z zaświadczeniami ust. 7 i 8 – pracowników naukowych szkół wyższych lub instytutów, wykładowców, lub 2) ukończyły szkolenie w zakresie doradztwa dotyczącego środków ochrony roślin w Rzeczypospolitej Polskiej potwierdzone zaświadczeniem o ukończeniu tego szkolenia, z zastrzeżeniem art. 64 ust. 4, 5, 7 i 8, lub

29 3) ukończyły szkolenie w zakresie integrowanej produkcji roślin potwierdzone zaświadczeniem o ukończeniu tego szkolenia, z zastrzeżeniem art. 64 ust. 4, 5, 7 i 8, lub 4) nie wcześniej niż przed upływem 5 lat, przed zastosowaniem tych środków, ukończyły szkolenie wymagane od użytkowników profesjonalnych w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w państwie będącym stroną umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, na podstawie przepisów obowiązujących w tym państwie, potwierdzone dokumentem o ukończeniu tego szkolenia, lub przedstawiły inny dokument wydany na podstawie przepisów obowiązujących w tym państwie, potwierdzający uzyskanie uprawnień do wykonywania zabiegów z zastosowaniem środków ochrony roślin przeznaczonych dla użytkowników profesjonalnych.

30 Art. 64. 9. ustawy o środkach ochrony roślin (Dz. U. 2013, nr 0, pozZaświadczenie o ukończeniu szkolenia podstawowego w zakresie doradztwa dotyczącego środków ochrony roślin, w zakresie stosowania środków ochrony roślin lub w zakresie integrowanej produkcji roślin oraz zaświadczenie o ukończeniu szkolenia uzupełniającego w tym zakresie są ważne przez okres 5 lat.

31 Integrowana produkcja roślinArt ustawy o środkach ochrony roślin (Dz.U.2013, nr 0, poz. 455) Podmiot prowadzący produkcję roślin, zwany dalej „producentem roślin”, z zastosowaniem wymagań integrowanej produkcji roślin, może ubiegać się o poświadczenie jej stosowania przez podmiot prowadzący działalność w zakresie certyfikacji w integrowanej produkcji roślin, zwany dalej „podmiotem certyfikującym”.

32 Wymagania integrowanej produkcji zostaną rozszerzone o:nawożenie na podstawie rzeczywistego zapotrzebowania roślin zasady higieniczno-sanitarne wymagania z zakresu zdrowia roślin (fitosanitarne)

33 Przystąpienie do systemu integrowanej produkcji gwarantuje wywiązanie się z obowiązku wdrożenia integrowanej ochrony roślin

34 Art. 55. 2. ustawy o środkach ochrony roślin (Dz. U. 2013, nr 0, pozZamiar stosowania integrowanej produkcji roślin zainteresowany producent roślin zgłasza corocznie podmiotowi certyfikującemu, nie później niż 30 dni przed siewem albo sadzeniem roślin, albo w przypadku roślin wieloletnich, przed rozpoczęciem okresu ich wegetacji.

35 Zgłoszenie, o którym mowa w ust. 2, zawiera: Art ustawy o środkach ochrony roślin (Dz.U.2013, nr 0, poz. 455) Zgłoszenie, o którym mowa w ust. 2, zawiera: imię, nazwisko oraz adres i miejsce zamieszkania albo nazwę oraz adres i siedzibę producenta roślin; 2) numer REGON, o ile wnioskodawcy taki numer został nadany; 3) numer PESEL, o ile wnioskodawcy taki numer został nadany; 4) datę i podpis wnioskodawcy. 4. Do zgłoszenia, o którym mowa w ust. 2, dołącza się: 1) informację o gatunkach i odmianach roślin, o których mowa w ust. 2, oraz o miejscu i powierzchni ich uprawy; 2) kopię zaświadczenia o ukończeniu szkolenia w zakresie integrowanej produkcji roślin lub kopię zaświadczenia albo kopie innych dokumentów potwierdzających spełnienie wymagań określonych w art. 64 ust. 4 lub 7 Podmiot certyfikujący prowadzi kontrolę producentów roślin stosujących integrowaną produkcję roślin. Art. 56. ustawy o środkach ochrony roślin (Dz.U.2013, nr 0, poz. 455)

36 Art. 57. ustawy o środkach ochrony roślin (Dz.U.2013, nr 0, poz. 455)1. Poświadczeniem stosowania integrowanej produkcji roślin jest certyfikat wydawany na wniosek producenta roślin przez podmiot certyfikujący. 2. Certyfikat poświadczający stosowanie integrowanej produkcji roślin wydaje się, jeżeli producent roślin spełnia następujące wymagania: 1) ukończył szkolenie w zakresie i.p.r. i posiada zaświadczenie o ukończeniu tego szkolenia, z zastrzeżeniem art. 64 ust.4,5,7 i8; 2) prowadzi produkcję i ochronę roślin według szczegółowych metodyk zatwierdzonych przez Głównego Inspektora i udostępnionych na stronie i internetowej administrowanej przez Główny Inspektorat ORiN; 3) stosuje nawożenie na podstawie faktycznego zapotrzebowania roślin na składniki pokarmowe, określone w szczególności na podstawie analiz gleby lub roślin; 4) dokumentuje prawidłowo prowadzenie działań związanych z i.p.r; 5) przestrzega przy produkcji roślin zasad higieniczno-sanitarnych, w szczególności określonych w metodykach, o których mowa w pkt 2; 6) w próbkach roślin i produktów roślinnych pobranych do badań, o których mowa w art. 56 ust. 2, nie stwierdzono przekroczenia najwyższych dopuszczalnych pozostałości środków ochrony roślin oraz poziomów azotanów, azotynów i metali ciężkich; 7) przestrzega przy produkcji roślin wymagań z zakresu ochrony roślin przed organizmami szkodliwymi, w szczególności określonych w metodykach, o których mowa w pkt 2.

37 3. Przed wydaniem certyfikatu poświadczającego stosowanie integrowanej c.d. Art. 57 ustawy o środkach ochrony roślin (Dz.U.2013, poz. 455) 3. Przed wydaniem certyfikatu poświadczającego stosowanie integrowanej produkcji roślin, producent roślin przekazuje podmiotowi certyfikującemu: oświadczenie, że uprawa była prowadzona zgodnie z wymaganiami integrowanej produkcji roślin; 2) informację o gatunkach i odmianach roślin uprawianych z zastosowaniem wymagań integrowanej produkcji roślin, powierzchni ich uprawy oraz wielkości plonu. 4. Certyfikat poświadczający stosowanie integrowanej produkcji roślin wydaje się na okres niezbędny do zbycia roślin, nie dłużej jednak niż na okres 12 miesięcy.

38 1) szkolenia podstawowe; Art ustawy o środkach ochrony roślin (Dz.U.2013, nr 0, poz. 455) Szkolenia w zakresie doradztwa dotyczącego środków ochrony roślin, w zakresie stosowania środków ochrony roślin i w zakresie integrowanej produkcji roślin obejmują: 1) szkolenia podstawowe; 2) szkolenia uzupełniające dla osób, które ukończyły szkolenie podstawowe. 3. Szkolenia w zakresie badań sprawności technicznej sprzętu przeznaczonego do stosowania środków ochrony roślin obejmują wyłącznie szkolenia podstawowe.

39 Art. 64. 4. ustawy o środkach ochrony roślin (Dz. U. 2013, nr 0, pozArt ustawy o środkach ochrony roślin (Dz.U.2013, nr 0, poz. 455) Szkolenie podstawowe w zakresie doradztwa dotyczącego środków ochrony roślin, w zakresie stosowania środków ochrony roślin i w zakresie integrowanej produkcji roślin, nie jest wymagane od osób, które posiadają: zaświadczenie wydane przez szkołę ponadgimnazjalną lub szkołę wyższą stwierdzające, że w dokumentacji przebiegu nauczania tej osoby zostały uwzględnione wszystkie zagadnienia ujęte w programie szkolenia w danym zakresie lub 2) kwalifikacje wymagane dla osób prowadzących szkolenia w zakresie integrowanej produkcji roślin określone na podstawie art. 72 pkt 2.

40 2) osób prowadzących szkolenia w tym zakresie.Art ustawy o środkach ochrony roślin (Dz.U.2013, nr 0, poz. 455) Szkolenie podstawowe i uzupełniające w zakresie doradztwa dotyczącego środków ochrony roślin, w zakresie stosowania środków ochrony roślin i w zakresie integrowanej produkcji roślin, nie jest wymagane od: pracowników naukowych szkół wyższych lub instytutów badawczych, jeżeli do zakresu obowiązków tych pracowników naukowych należy prowadzenie zajęć dydaktycznych, badań naukowych lub prac rozwojowych z zakresu rolnictwa, ogrodnictwa lub leśnictwa; 2) osób prowadzących szkolenia w tym zakresie.

41 Prowadzenie i przechowywanie dokumentacjiArt.67 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 1107/2009 z dnia 21 października 2009 r. dotyczące wprowadzania do obrotu środków ochrony roślin i uchylające dyrektywy Rady 79/117/EWG i 91/414/EWG Producenci, dostawcy, dystrybutorzy, importerzy oraz eksporterzy środków ochrony roślin prowadzą i przechowują przez co najmniej lat dokumentację dotyczącą produkowanych, wwożonych, wywożonych, przechowywanych, stosowanych i wprowadzanych przez nich do obrotu środków ochrony roślin. Profesjonalni użytkownicy środków ochrony roślin prowadzą i przechowują przez co najmniej 3 lata dokumentację dotyczącą stosowanych przez nich środków ochrony roślin, zawierającą nazwę środka ochrony roślin, czas zastosowania i zastosowaną dawkę, obszar i uprawy, na których zastosowano środek ochrony roślin.

42 Prowadzenie i przechowywanie dokumentacjiArt. 37 ustawy o środkach ochrony roślin (Dz.U.2013, nr 0, poz. 455) 1. Posiadacz gruntów lub obiektów, gdzie wykonywane są zabiegi z zastosowaniem ś o r przez użytkownika profesjonalnego, jest obowiązany do przechowywania przez okres 3 lat przekazanej przez tego użytkownika kopii dokumentacji, dotyczącej ś o r stosowanych na tych gruntach lub w tych obiektach, jeżeli wykonującym jest inny podmiot i posiadacz ten nie dysponuje tą dokumentacją. 2. Posiadacz gruntów lub obiektów, w których są wykonywane zabiegi z zastosowaniem ś o r przez użytkownika profesjonalnego, jest obowiązany do wskazania sposobu realizacji wymagań integrowanej ochrony roślin poprzez podanie co najmniej przyczyny wykonania zabiegu środkiem ochrony roślin w dokumentacji.

43 Lp. Termin wykonania zabiegu (data, godzina) * Roślina, produkt roślinny lub przedmiot na którym został zastosowany środek ochrony roślin Ogólna pow. uprawy lub obiektu magazy-nowego Ogólna pow. na której wykonano zabieg Nazwa zasto-sowanych środków ochrony roślin Dawki zastoso-wanych Przyczyna zastoso- wania środka ochrony roślin Uwagi: (typ aparatury, nazwisko wykonujące-go zabiegi, warunki meteorologi-czne podczas zabiegu) * Zaznaczone kolumny wypełniamy obowiązkowo, kolumny nie są obowiązkowe do wypełnienia ale pomagają i ułatwiają prowadzenie dokumentacji zabiegów środkami ochrony roślin

44 Potwierdzenie sprawności technicznej sprzętudo stosowania ś o r Art. 48 ustawy o środkach ochrony roślin (Dz.U.2013, nr 0, poz. 455) 1. Do zabiegu z zastosowaniem środków ochrony roślin używa się sprzętu przeznaczonego do stosowania środków ochrony roślin, który: 1) użyty zgodnie z przeznaczeniem nie stwarza zagrożenia dla zdrowia ludzi, zwierząt oraz dla środowiska; 2) jest sprawny technicznie i skalibrowany, tak aby zapewnić prawidłowe stosowanie środków ochrony roślin. 2. Sprzęt przeznaczony do stosowania środków ochrony roślin, będący w użytkowaniu przez użytkowników profesjonalnych, który w przypadku braku sprawności technicznej może stwarzać szczególne zagrożenie dla zdrowia ludzi, zwierząt lub dla środowiska, poddaje się okresowym badaniom w celu potwierdzenia tej sprawności.

45 3. Do czasu przeprowadzenia pierwszego badania w celu potwierdzenia sprawności technicznej sprzętu przeznaczonego do stosowania środków ochrony roślin, o którym mowa w ust. 2, posiadacz tego sprzętu jest obowiązany do przechowywania dowodów jego nabycia. 4. W przypadku braku dowodów nabycia sprzętu przeznaczonego do stosowania środków ochrony roślin, o którym mowa w ust. 2, sprzęt taki nie może być wykorzystywany do czasu potwierdzenia jego sprawności technicznej na podstawie badań sprawności technicznej tego sprzętu.

46 5. Minister właściwy do spraw rolnictwa określi, w drodze rozporządzenia:rodzaje sprzętu przeznaczonego do stosowania środków ochrony roślin, który poddaje się badaniom w celu potwierdzenia sprawności technicznej,

47 2) wymagania dotyczące sprawności technicznej sprzętu przeznaczonego do stosowania środków ochrony roślin, który poddaje się badaniom w celu potwierdzenia sprawności technicznej, 3) odstępy czasu, w jakich przeprowadza się badania w celu potwierdzenia sprawności technicznej sprzętu przeznaczonego do stosowania środków ochrony roślin oraz termin pierwszego badania tego sprzętu – mając na względzie stopień zagrożenia dla zdrowia ludzi, zwierząt oraz dla środowiska stwarzany przez poszczególne rodzaje sprzętu przeznaczonego do stosowania środków ochrony roślin.

48

49 Od r. Badania w celu potwierdzenia sprawności technicznej sprzętu przeznaczonego do stosowania środków ochrony roślin przeprowadza się w odstępach czasu nie dłuższych niż 3 lata, przy czym pierwsze badanie tego sprzętu przeprowadza się nie później niż po upływie 5 lat od dnia jego nabycia. (Dz.U.2013, poz. 1742)

50 Art. 49 ustawy o środkach ochrony roślin (Dz.U.2013, nr 0, poz. 455)1. Działalność gospodarcza w zakresie potwierdzania sprawności technicznej sprzętu przeznaczonego do stosowania środków ochrony roślin jest działalnością regulowaną w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej i wymaga wpisu do rejestru przedsiębiorców wykonujących działalność w zakresie potwierdzania sprawności technicznej tego sprzętu. 2. Dokumenty potwierdzające sprawność techniczną sprzętu przeznaczonego do stosowania środków ochrony roślin, wydane na podstawie badań sprawności technicznej przeprowadzonych w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w państwie będącym stroną umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, na podstawie przepisów obowiązujących w tym państwie, przez przedsiębiorcę uprawnionego do potwierdzania sprawności technicznej danego rodzaju sprzętu przeznaczonego do stosowania środków ochrony roślin, są równoważne z dokumentami potwierdzającymi sprawność techniczną sprzętu przeznaczonego do stosowania środków ochrony roślin, wydanymi przez przedsiębiorców wpisanych do rejestru, o którym mowa ust. 1.

51 Warunki stosowania środków ochrony roślin

52 Warunki stosowania środków ochrony roślin cd.§ Środki ochrony roślin, z zastrzeżeniem § 5, stosuje się na terenie otwartym przy użyciu: sprzętu naziemnego w odległości co najmniej 20 m od pasiek, 2) opryskiwaczy ciągnikowych i samobieżnych polowych lub sadowniczych w odległości co najmniej 3 m od krawędzi jezdni dróg publicznych, z wyłączeniem dróg publicznych zaliczanych do kategorii dróg gminnych oraz powiatowych, 3) opryskiwaczy ciągnikowych i samobieżnych sadowniczych w odległości co najmniej 3 m od zbiorników i cieków wodnych, oraz terenów nieużytkowanych rolniczo, innych niż będących celem zabiegu z zastosowaniem środków ochrony roślin, 4) opryskiwaczy ciągnikowych i samobieżnych polowych w odległości co najmniej 1 m od zbiorników i cieków wodnych oraz terenów nieużytkowanych rolniczo, innych niż będących celem zabiegu z zastosowaniem środków ochrony roślin,

53 Warunki stosowania środków ochrony roślin c d.5) sprzętu agrolotniczego w odległości co najmniej 100 m od pasiek, krawędzi jezdni dróg publicznych zaliczanych do kategorii dróg krajowych, zbiorników i cieków wodnych oraz terenów nieużytkowanych rolniczo, innych niż będących celem zabiegu z zastosowaniem środków ochrony roślin, przy kierunku wiatru wiejącego w stronę tych miejsc lub obiektów, – chyba że w etykiecie środków ochrony roślin podano większe odległości od tych miejsc lub obiektów, po uwzględnieniu których można stosować te środki.

54 Warunki stosowania środków ochrony roślin cd.2. Odległości od zbiorników i cieków wodnych są mierzone w linii prostej od krawędzi koryta naturalnego cieku wodnego, kanału lub rowu lub górnej krawędzi misy zbiornika wodnego. § 3. Środki ochrony roślin na terenie otwartym stosuje się, jeżeli prędkość wiatru nie przekracza 4 m/s. § 4. Środki ochrony roślin na terenie otwartym stosuje się przy użyciu sprzętu agrolotniczego, jeżeli: 1) wilgotność względna powietrza jest nie mniejsza niż 60%; 2) obszar, na którym stosuje się te środki, wynosi co najmniej 3 ha.

55 Warunki stosowania środków ochrony roślin cd.§ 5. Środki ochrony roślin, dla których zostało wydane zezwolenie na wprowadzanie do obrotu przed dniem 14 czerwca 2011 r. i których etykieta nie określa minimalnej odległości, w jakiej można je stosować od zbiorników i cieków wodnych, mogą być stosowane na terenie otwartym przy użyciu opryskiwaczy ciągnikowych i samobieżnych polowych lub sadowniczych, jeżeli miejsce ich stosowania jest oddalone o co najmniej 20 m od zbiorników i cieków wodnych.

56 Odpowiedzialność za naruszenie przepisów ustawyArt. 76 ustawy o środkach ochrony roślin (Dz.U.2013, nr 0, poz. 455) Kto: 1) wykonuje doświadczenia lub testy prowadzone do celów badań lub rozwoju, wiążące się z uwalnianiem do środowiska środków ochrony roślin, o których mowa w art. 54 rozporządzenia nr 1107/2009, bez wymaganego pozwolenia na prowadzenie badań lub niezgodnie z warunkami określonymi w tym pozwoleniu, lub 2) wprowadza do obrotu środek ochrony roślin w opakowaniu jednostkowym niezgodnie z wymaganiami określonymi w art. 21 lub art. 25 ust. 5, lub 3) wprowadza do obrotu materiał siewny zaprawiony środkiem ochrony roślin niezgodnie z wymaganiami określonymi w art. 22, lub 4) wprowadza do obrotu lub stosuje środek ochrony roślin po upływie terminu ważności, lub….

57 c.d. Odpowiedzialność za naruszenie przepisów ustawy19) stosuje środek ochrony roślin niezgodnie z zawartymi w etykiecie wymaganiami, o których mowa w art. 31 ust. 1–3, ust. 4 lit. a–d lub lit. f–h rozporządzenia nr 1107/2009, lub 20) stosuje środek ochrony roślin w sposób stwarzający zagrożenie dla zdrowia ludzi, zwierząt lub dla środowiska, w szczególności nie uwzględniając: a) możliwości zniesienia środków ochrony roślin na obszary lub obiekty niebędące celem zabiegu, lub b) okresu, w którym ludzie będą przebywać na obszarze objętym zabiegiem, lub c) minimalnych odległości stosowania środków ochrony roślin od określonych miejsc lub obiektów, lub d) warunków atmosferycznych podczas stosowania środków ochrony roślin, lub

58 c.d. Odpowiedzialność za naruszenie przepisów ustawye) minimalnej powierzchni stosowania środków ochrony roślin, w przypadku stosowania tych środków przy użyciu sprzętu agrolotniczego, lub f) minimalnej odległości od zbiorników lub cieków wodnych, lub g) wymogów bezpieczeństwa przy stosowaniu lub przechowywaniu środków ochrony roślin, lub h) uwarunkowań przy stosowaniu środków ochrony roślin przy użyciu sprzętu agrolotniczego, lub 21) przechowuje lub unieszkodliwia środek ochrony roślin w sposób stwarzający zagrożenie dla zdrowia ludzi, zwierząt lub dla środowiska, lub 22) używa lub unieszkodliwia opakowania jednostkowe środka ochrony roślin w sposób stwarzający zagrożenie dla zdrowia ludzi, zwierząt lub dla środowiska, lub

59 c.d. Odpowiedzialność za naruszenie przepisów ustawy23) stosuje na terenach placów zabaw, żłobków, przedszkoli, szkół podstawowych, szpitali, stref ochronnych „A” wydzielonych na obszarach uzdrowisk lub obszarach ochrony uzdrowiskowej w rozumieniu przepisów o lecznictwie uzdrowiskowym, uzdrowiskach i obszarach ochrony uzdrowiskowej środki ochrony roślin, których stosowanie na tych terenach jest zabronione, lub 24) będąc obowiązanym do prowadzenia i przechowywania dokumentacji, o której mowa w art. 67 rozporządzenia nr 1107/2009, nie prowadzi lub nie przechowuje tej dokumentacji zgodnie z wymaganiami określonymi w art. 67 tego rozporządzenia lub zgodnie z wymaganiami określonymi w art ust. 3 pkt 4 lub w art. 37, lub 25) będąc profesjonalnym użytkownikiem środków ochrony roślin nie stosuje integrowanej ochrony roślin, lub

60 c.d. Odpowiedzialność za naruszenie przepisów ustawy26) będąc profesjonalnym użytkownikiem środków ochrony roślin nie prowadzi dokumentacji wskazującej sposób realizacji wymagań integrowanej ochrony roślin, lub 27) stosuje przy użyciu sprzętu agrolotniczego środek ochrony roślin, którego stosowanie przy użyciu tego sprzętu jest zabronione, lub…… 32) stosuje środek ochrony roślin sprzętem przeznaczonym do stosowania środków ochrony roślin niesprawnym technicznie lub nieskalibrowanym lub uchyla się od obowiązku poddawania tego sprzętu badaniom w celu potwierdzenia sprawności technicznej, lub 33) stosuje materiał siewny zaprawiony środkiem ochrony roślin do innych celów niż siew lub sadzenie, lub …….

61 c.d. Odpowiedzialność za naruszenie przepisów ustawy35) posługuje się certyfikatem poświadczającym stosowanie integrowanej produkcji roślin w przypadku roślin, przy uprawie których nie były spełniane wymagania integrowanej produkcji roślin, lub 36) posługuje się nieważnym certyfikatem poświadczającym stosowanie integrowanej produkcji roślin, lub….. 39) nie przechowuje ewidencji zabiegów z zastosowaniem środków ochrony roślin w terminie określonym w art. 92, lub….. – podlega karze grzywny. 2. Orzekanie w sprawach o czyny, o których mowa w ust. 1, następuje w trybie przepisów ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. – Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia (Dz. U. z 2013 r poz. 395).

62 Zagrożenia wynikające ze stosowania podrobionych środków ochrony roślin dla zdrowia ludzi, zwierząt oraz dla środowiska Fałszywe środki ochrony roślin są : - Zagrożeniem dla zdrowia - Zagrożeniem dla upraw - Zagrożeniem dla środowiska - Zagrożeniem dla konsumentów Przestrzega się przed zakupem i stosowaniem środków ochrony roślin pochodzących z nielegalnych źródeł, jak również zaopatrzonych w etykiety – instrukcje stosowania w języku innym, niż polski. Istnieje duże prawdopodobieństwo, że są to towary podrobione, zawierające w swoim składzie substancje chemiczne, które stanowią zagrożenie dla zdrowia ludzi i zwierząt oraz środowiska. Wyniki badań podrobionych środków ochrony roślin wskazują, że zawierają one niejednokrotnie niebezpieczne zanieczyszczenia, które mają właściwości rakotwórcze i mutagenne i mogą stanowić zagrożenie dla osób stosujących podrobione preparaty oraz spożywających skażoną nimi żywność.

63 Metody rozpoznawania podrobionych środków ochrony roślinŚrodki ochrony roślin należy nabywać wyłącznie w miejscach sprzedaży uprawnionych do prowadzenia w nich tego rodzaju działalności, nadzorowanych przez Państwową Inspekcję Ochrony Roślin i Nasiennictwa. Powinny być one oferowane w oryginalnych, szczelnie zamkniętych opakowaniach, zaopatrzone w etykietę stosowania środków ochrony roślin w języku polskim. Fałszerstwa trudno rozpoznać ale można się przed nimi uchronić zachowując ostrożność

64 Aby ustrzec się przed możliwością nabycia podrobionych produktów, należy przestrzegać kilku zasad:1. Stosuj tylko Środki Ochrony Roślin w opakowaniach z trawle przymocowaną etykietą stosowania w języku POLSKIM 2. Środki Ochrony Roślin kupuj tylko w sklepie czy hurtowni: Która ma stosowne zezwolenie Która odbiera puste opakowania Do której masz zaufanie! 3. Kupując żądaj faktury- jest podstawą przy wnoszenie reklamacji ś o r. 4. Pytaj sprzedawcę o zabezpieczenia i oznakowania stosowane przez producenta 5. Nie kupuj od przygodnych sprzedawców 6. Miej ograniczone zaufanie do „ specjalnych ofert” 7. Sprawdź uprawnienia oferenta sprzedaży internetowej 8. Poznaj swojego Inspektora Ochrony Roślin W każdym powiecie znajdziesz jednostkę organizacyjną Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa (delegaturę lub oddział

65 To nie jest teoria, to miało miejsce...

66 Przykład rozmieszczenia znaku zabezpieczającego (hologramu)

67 Oryginalny produkt zapakowany tylko w widoczne opakowanie papieroweOryginalny produkt zapakowany tylko w widoczne opakowanie papierowe. Podróbka w środku zapakowana dodatkowo w woreczek foliowy co łatwo wyczuć w dotyku. Produkt fałszywy Produkt oryginalny Ząbkowanie u góry i na dole Z lewej produkt fałszywy. Z prawej oryginalny. Różnice: Ząbkowanie u góry i na dole grubsze w fałszywym, w oryginale zgrzewanie widoczne w postaci pasków poziomych, Oryginalny produkt zapakowany tylko w widoczne opakowanie papierowe. Podróbka w środku zapakowana dodatkowo w woreczek foliowy co łatwo wyczuć w dotyku. W podróbce wzór etykiety z listopada roku 2002, a data produkcji styczeń Z jednej strony etykieta nie odpowiada przepisom obowiązującym w roku 2005 z drugiej strony według standardów firmy Bayer wzór etykiety może być jedynie do 3 miesięcy stworzony wcześniej niż wyprodukowano preparat. Safe Use Assurance Slide 67 w oryginale zgrzewanie widoczne w postaci pasków poziomych

68 Brak dodatkowych oznaczeń na folii zabezpieczającej pod nakrętkąProdukt fałszywy Produkt oryginalny Brak dodatkowych oznaczeń na folii zabezpieczającej pod nakrętką Safe Use Assurance Slide 68

69 opakowanie oryginalneRodzaj tworzywa etykieta stosowania opakowanie oryginalne jasnopopielate, lekko przeźroczyste w formie tzw. „składanki" opakowanie sfałszowane białe, nieprzeźroczyste pełna w całości widoczna, przylepiona do butelki

70 70 29 kwietnia 2017

71 Etykieta oryginalna Etykieta sfałszowana

72 Fałszywa etykieta Oryginalna etykieta

73 2. Charakterystyka i stosowanie środków ochrony roślin

74 Środki Ochrony Roślin to środki, w postaci jakiej dostarczane są użytkownikowi, składające się z substancji czynnych lub sejfnerów lub synergetyków lub zawierające te składniki, przeznaczone do jednego z następujących zastosowań: ochrony roślin, produktów roślinnych lub przedmiotów przed organizmami szkodliwymi lub zapobiegania występowaniu tych organizmów, wpływania na procesy życiowe roślin w inny sposób niż składnik pokarmowy, w tym regulatory wzrostu, zabezpieczenia produktów roślinnych, jeżeli te substancje lub preparaty nie są objęte odrębnymi przepisami, niszczenia niepożądanych roślin lub części roślin (z wyjątkiem glonów), hamowania lub zapobiegania niepożądanemu wzrostowi roślin.

75 FORMY UŻYTKOWE ŚRODKÓW OCHRONY ROŚLINFormy ciekłe koncentraty do sporządzania emulsji wodnej – EC koncentraty rozpuszczalne w wodzie - SL koncentraty w postaci stężonej zawiesiny -SC ciecz nisko objętościowa –UL dyspenser aerozolowy Formy stałe proszek do sporządzania zawiesiny wodnej – WP proszek rozpuszczalny w wodzie – SP granulat – GR proszek do opylania - WP Generator dymu: świeca dymu – substancja aktywna wyzwalana jest przez zapalenie – FK generator dymu –FU produkt wytwarzający gaz drogą reakcji – GE i inne

76 OKRES KARENCJI – czas, jaki musi upłynąć od zastosowania środka do dnia zbioru rośliny uprawnej;OKRES PREWENCJI – czas jaki musi upłynąć od zastosowania środka do dnia, w którym na obszar, na którym zastosowano środek mogą wejść ludzie oraz zostać wprowadzone zwierzęta.

77 KLASYFIKACJA ŚRODKÓW OCHRONY ROŚLIN POD WZGLĘDEM ZAGROŻEŃ DLA CZŁOWIEKA, PSZCZÓŁ I ORGANIZMÓW WODNYCH (Kategorie zagrożenia) BARDZO TOKSYCZNE –T ŁATWOPALNY - F TOKSYCZNE – T SKRAJNIE ŁATWOPALNY – F+ SZKODLIWE –Xn UTLENIAJĄCE - O DRAŻNIĄCE – Xi WYBUCHOWE - E ŻRĄCY – C NIEBEZPIECZNY DLA ŚRODOWISKA - N

78 Art. 36.4. ustawy o środkach ochrony roślin (Dz.U.2013, poz. 455)Zabrania się stosowania przez użytkowników nieprofesjonalnych w formie oprysku lub fumigacji, a także wykorzystania do zaprawiania nasion, środków ochrony roślin zakwalifikowanych zgodnie z przepisami rozporządzenia nr 1272/2008 do co najmniej jednej z poniższych klas i kategorii zagrożenia: Toksyczność ostra kategoria 1, 2 i 3; Działanie rakotwórcze; Działanie mutagenne; Działanie szkodliwe na rozrodczość; Działanie toksyczne na narządy docelowe po narażeniu jednorazowym (STOT SE) kategoria 1; Działanie toksyczne na narządy docelowe po narażeniu powtarzalnym (STOT RE) kategoria 1;

79 INFORMACJE OGÓLNE DOTYCZĄCE ŚRODKÓW OCHRONY ROŚLIN - PIKTOGRAMYDo 31 maja 2015 roku mogą być wprowadzane do obrotu preparaty i substancje oznaczone piktogramami przedstawionymi poniżej. W obrocie znajdować się będą do terminu ważności środka Od 1 czerwca 2015 roku wprowadzane do obrotu będą już tylko preparaty i substancje oznaczone piktogramami przedstawionymi poniżej. Europejskie piktogramy ostrzegawcze. Piktogramy stosowane na etykietach niebezpiecznych substancji i mieszanin chemicznych wskazujące na zagrożenia związane z użyciem substancji lub mieszaniny. Mają one kształt pomarańczowego kwadratu z czarnym symbolem Piktogramy wskazujące rodzaj zagrożenia - oznakowania niebezpiecznych substancji chemicznych i mieszanin będące częścią Globalnie Zharmonizowanego Systemu Klasyfikacji i Oznakowania Chemikaliów (GHS). Piktogramy zalecane przez GHS mają kształt kwadratu ustawionego na wierzchołku. Powinny zawierać czarny symbol na białym tle z czerwonym obramowaniem. Bardzo toksyczne (T+) Toksyczność ostra (droga pokarmowa, po naniesieniu na skórę, po narażeniu inhalacyjnym), kategorie zagrożeń 1, 2, 3 Bardzo toksyczne (T) Drażniące (Xi) Toksyczność ostra (droga pokarmowa, po naniesieniu na skórę, po narażeniu inhalacyjnym), kategoria zagrożenia 4 Działanie drażniące na skórę, kategoria zagrożenia 2 Działanie drażniące na oczy, kategoria zagrożenia 2 Działanie uczulające na skórę, kategoria zagrożenia 1 Działanie toksyczne na narządy docelowe - jednorazowe narażenie, kategoria zagrożenia 3 Działanie drażniące na drogi oddechowe Skutek narkotyczny

80 INFORMACJE OGÓLNE DOTYCZĄCE ŚRODKÓW OCHRONY ROŚLIN – PIKTOGRAMYŻrące (C) Działanie żrące na skórę, kategorie zagrożeń 1A, 1B, 1C Poważne uszkodzenie oczu, kategoria zagrożenia 1 Szkodliwa (Xn) Toksyczność ostra (droga pokarmowa, po naniesieniu na skórę, po narażeniu inhalacyjnym), kategoria zagrożenia 4 Działanie drażniące na skórę, kategoria zagrożenia 2 Działanie drażniące na oczy, kategoria zagrożenia 2 Działanie uczulające na skórę, kategoria zagrożenia 1 Działanie toksyczne na narządy docelowe – jednorazowe narażenie, kategoria zagrożenia 3 Działanie drażniące na drogi oddechowe Skutek narkotyczny Skrajnie łatwopalny (F+) Łatwopalny (F) Gazy łatwopalne, kategoria zagrożenia 1 • Aerozole łatwopalne, kategorie zagrożeń 1, 2 • Substancje ciekłe łatwopalne, kategorie zagrożeń 1, 2, 3 • Substancje stałe łatwopalne, kategorie zagrożeń 1, 2 • Substancje i mieszaniny samoreaktywne, typy B, C, D, E, F • Substancje ciekłe piroforyczne, kategoria zagrożenia 1 • Substancje stałe piroforyczne, kategoria zagrożenia 1 • Substancje i mieszaniny samonagrzewające się, kategorie zagrożeń 1, 2 • Substancje i mieszaniny, które w kontakcie z wodą wydzielają gazy łatwopalne, kategorie zagrożeń 1, 2, 3 • Nadtlenki organiczne, typy B, C, D, E, F Utleniający (O) Gazy utleniające, kategoria zagrożenia 1 Substancje ciekłe utleniające, kategorie zagrożeń 1, 2, 3 Substancje stałe utleniające, kategorie zagrożeń 1, 2, 3

81 INFORMACJE OGÓLNE DOTYCZĄCE ŚRODKÓW OCHRONY ROŚLIN - PIKTOGRAMYWybuchowe (E) Niestabilne materiały wybuchowe Materiały wybuchowe z podklas 1.1, 1.2, 1.3, 1.4 Substancje i mieszaniny samoreaktywne, typy A, B Nadtlenki organiczne, typy A, B Gazy pod ciśnieniem: Gazy sprężone; Gazy skroplone; Gazy skroplone schłodzone; Gazy rozpuszczone Niebezpieczne dla środowiska (N) Stwarzające zagrożenie dla środowiska wodnego: Zagrożenie ostre, kategoria 1 Zagrożenie przewlekłe, kategorie 1, 2

82 Objaśnienia: Toksyczność ostra – zdolność substancji do wywołania efektu toksycznego po jego podaniu do organizmów w dawce jednorazowej lub po jednorazowym narażeniu LD50 – statystycznie obliczona, na podstawie wyników badań, ilość substancji chemicznej, która powoduje śmierć 50% organizmów badanych po jej podaniu w określony sposób LC50 – statystycznie obliczone stężenie substancji chemicznej w medium środowiskowym powodujące śmierć 50% organizmów danej populacji w określonych warunkach

83 PODZIAŁ ŚRODKÓW OCHRONY ROŚLIN ze względu na funkcję:INSEKTYCYDY do zwalczania owadów HERBICYDY do zwalczania chwastów FUNGICYDY do zwalczania chorób grzybowych AKARYCYDY do zwalczania pajęczaków NEMATOCYDY do zwalczania nicieni RODENTYCYDY do zwalczania gryzoni MOLUSKOCYDY do zwalczania ślimaków BAKTERIOCYDY bakteriobójcze TALPICYDY kretobójcze ATRAKTANTY I REPELENTY – do przywabiania lub odstraszania szkodników ADIUWANTY - wspomagają działanie innego środka WIROCYDY wirusobójcze REGULATORY WZROSTU I ROZWOJU DESYKANTY do dosuszania roślin

84 PODZIAŁ ŚRODKÓW OCHRONY ROŚLIN – ze względu na oddziaływanie na organizmy szkodliwe:- Kontaktowe Układowe - Żołądkowe Wgłębne - Inhalacyjne Desykujące - Fungitoksyczne Fungistatyczne - Inhibitujące wzrost i rozwój inne

85 PODZIAŁ ŚRODKÓW OCHRONY ROŚLIN – ze względu na oddziaływanie na organizmy szkodliweInsekytycydy: – dzielimy na: kontaktowe - zabijają owady, które zostały bezpośrednio potraktowane podczas zabiegu lub zetknęły się z nim poruszając się po terenie potraktowanym tym preparatem żołądkowe – muszą być zjedzone przez owady Ze względu na sposób zachowania się na roślinie dzielimy na: układowe – wnikają do rośliny przez części nadziemne lub podziemne; kontaktowe – pozostają na powierzchni i owad musi je zjeść lub dotknąć Herbicydy : kontaktowe (niszczą części roślin poprzez bezpośredni kontakt z preparatem) układowe (wnikają do roślin i są rozprowadzane z sokami po całej roślinie; zostają zakłócone procesy życiowe chwastów co doprowadza do ich zamierania) Fungicydy: kontaktowe (działają powierzchniowo w miejscu naniesienia) układowe (wnikają do roślin i krążą wraz z sokami roślinnymi) wgłębne (wnikają do roślin na kilka warstw komórek; nie przemieszczają się)

86 CZYNNIKI DECYDUJĄCE O SKUTECZNOŚCI ZABIEGÓW OCHRONY ROŚLINStosowanie środka zgodnie z informacją zamieszczoną na etykiecie stosowania Właściwy dobór środka ochrony roślin Prawidłowy termin zabiegu Właściwie dobrana dawka środka ochrony roślin Warunki atmosferyczne: temperatura wilgotność wiatr

87 ŁĄCZNE STOSOWANIE AGROCHEMIKALIÓWŁączne stosowanie kombinacji środków ochrony roślin i środków ochrony roślin z nawozami pozwala na rozszerzenie zakresu działania jednego zabiegu i ograniczenie nakładów na produkcję. Zabieg łącznego stosowania agrochemikaliów można przeprowadzić tylko gdy spełnione są następujące warunki. mieszanina jest zalecana termin zwalczania agrofagów oraz termin dolistnego dokarmiania roślin są ze sobą zgodne temperatura powietrza nie przekracza 200 C wilgotność względna powietrza wynosi powyżej 60 % dzień pochmurny rośliny suche rośliny zdrowe i mają dobry turgor rośliny wytwarzające nalot woskowy, powinny być nim pokryte przed i po zabiegu nie są zapowiadane przymrozki oprysk wykonać wieczorem po oblocie pszczół

88 ciecz musi być sporządzona bezpośrednio przed zabiegiemnajpierw należy sporządzić roztwór nawozu a następnie po dokładnym wymieszaniu dodać wodny roztwór środka ochrony roślin roztwór należy dodawać powoli stosować zalecane stężenie dla danego środka ochrony roślin ochrony (etykieta stosowania) stosować opryski średniokropliste stosować maksymalną ilość cieczy użytkowej nie stosować wody bezpośrednio ze studni głębinowej- zbyt niska temperatura nie stosować wody o dużej zawartości związków żelaza unikać mieszania proszków do sporządzania zawiesin z płynami do sporządzania emulsji łączne stosowanie więcej niż dwóch agrochemikaliów zwiększa możliwość uszkodzenia roślin

89 STĘŻENIE MOCZNIKA W CIECZY (zboża)Faza rozwoju rośliny % mocznika kg mocznika w 100 l cieczy 1. Początek krzewienia 20-22 2. Koniec krzewienia 16-18 3. Początek strzelania w źdźbło (pierwsze kolanko) 10-12 4. Koniec strzelania w źdźbło 6-8 5. Kłoszenie (w czasie kwitnienia nie wolno dokarmiać dplistnie) 4-5 6. Dojrzałość mleczna 3-4

90 Mazowiecki Ośrodek Doradztwa RolniczegoDZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ