1 Metody planowania rodziny

2 Idealna metoda planowania rodzinyskuteczna bezpieczna wygodna w stosowaniu posiadająca długotrwałe i jednocześnie odwracalne działanie tania chroniąca przed chorobami przenoszonymi drogą płciową

3 Metody planowania rodziny Kryteria wyboruSkuteczność Bezpieczeństwo Wpływ na więź partnerską Łatwość w stosowaniu Kryterium etyczne

4 Liczba ciąż x 1200 Wskaźnik Pearla = Liczba cykli stosowania

5 Skuteczność metod sterowania płodnościąWskaźnik Pearla Metoda kalendarzowa Metoda termiczna ,3-6,6 Metoda Billingsa ,5-40 Metoda objawowo-termiczna ,3-35 Stosunek przerywany Prezerwatywa ,1-3,9 Mechaniczne środki dopochwowe Chemiczne środki dopochwowe Antykoncepcja wewnątrzmaciczna ,3-2,8 Mirena ,14 Antykoncepcja hormonalna ,2-1

6 Metoda kalendarzowa Oparta jest na następujących założeniach:1. Jajeczkowanie ma miejsce 14 ± 2 dni przed miesiączką 2. Plemniki są zdolne do zapłodnienia przez około 48 do 72 godzin po ejakulacji 3. Komórka jajowa żyje około 24 godzin po owulacji

7 Metody naturalne Metoda termiczna Metoda obserwacji śluzu (Billingsa)Metoda objawowo-termiczna

8

9 Metoda obserwacji śluzu (Billingsa)

10 Metoda objawowo-termicznaObjawy świadczące o jajeczkowaniu występują u 75% kobiet Zmiana charakteru śluzu szyjkowego Wzrost podstawowej ciepłoty ciała Ból owulacyjny Plamienie w środku cyklu (trwa 1-2 dni) Zmiany w sutkach: obrzmienie, tkliwość bolesność

11 Metody mechaniczne Stosowane przez kobiety Błony pochwoweKapturki naszyjkowe Kapturki sklepieniowe Stosowane przez mężczyzn Prezerwatywa

12

13 Metody mechaniczne Przeciwwskazania obniżanie pochwy/macicystany zapalne pochwy, szyjki macicy wady anatomiczne pochwy Objawy uboczne Podrażnienia Uczulenia Stany zapalne

14 Dopochwowe preparaty antykoncepcyjneZawierają nonoksynol-9 o właściwościach plemnikobójczych. Przykład: Delfen (krem dopochwowy) Patentex Oval (glob. dopochwowe) Stosowane są również jako wspomagający środek plemnikobójczy przy stosowaniu środków mechanicznych lub prezerwatyw

15 Antykoncepcja wewnątrzmacicznaWewnątrzmaciczna wkładka antykoncepcyjna Intrauterine contraceptive device (IUD) Wyróżniamy wkładki: obojętne z zawartością miedzi i srebra uwalniające hormony

16

17

18 Antykoncepcja wewnątrzmaciczna Mechanizm działania wkładekDokładny mechanizm działania antykoncepcyjnego, nie jest znany Istniejące poglądy: blokowanie zapłodnienia wpływ na perystaltykę jajowodów (miedź) toksyczny wpływ miedzi na plemniki (zmniejszenie ruchliwości i żywotności) zwiększona produkcja prostaglandyn E2 i F2α reakcja typu ciała obcego w błonie śluzowej macicy

19 Antykoncepcja wewnątrzmaciczna Przeciwwskazaniaciąża lub podejrzenie ciąży stany zapalne przydatków, endometrium, szyjki macicy, pochwy wady rozwojowe macicy, nieprawidłowy kształt jamy macicy nieprawidłowe krwawienia nowotwory narządu rodnego

20 Antykoncepcja wewnątrzmaciczna Przeciwwskazaniaraczej unikać zakładania wkładek kobietom, które nie rodziły unikać zakładania wkładek kobietom , u których istnieje podwyższone ryzyko wystąpienia poważnych powikłań w wyniku stanu zapalnego endometrium (wady serca, sztuczne zastawki)

21 Antykoncepcja hormonalnaMetoda cykliczna (tabletki) jednofazowa dwufazowa trójfazowa System transdermalny Metoda ciągłego stosowania samych gestagenów Metody postkoitalne (antykoncepcja doraźna, „po stosunku”, „the morning after pill”)

22 Antykoncepcja hormonalna Mechanizm działaniaBlokowanie oddziaływań hormonalnych na osi podwzgórze-przysadka-jajnik i hamowanie owulacji Hamowanie wzrostu i dojrzewania pęcherzyka Graafa; blokowanie receptorów dla FSH i LH Hamowanie proliferacji błony śluzowej macicy Wpływ na śluz szyjkowy - śluz staje się gęsty, nieprzenikliwy dla plemników Zwiększenie wydzielania śluzu w jajowodach i zahamowanie perystaltyki jajowodów

23 Tabletki antykoncepcyjne zawierają0,015 mg - 0,05 mg etynylestradiolu + 0,05 mg - 2,0 mg progestagenu

24 Metoda jednofazowa EE + Progestagen dzień cyklu

25 Metoda dwufazowa LNG 0,125 mg LNG 0,05 mg EE 0,05 mg 1 21 dzień cykluAnteovin

26 Metoda trójfazowa 0,04 mg EE 0,03 mg 0,03 mgLNG 0,05 mg G 0,05 mg 0,04 mg EE 0,03 mg 0,03 mg Trinordiol, TriRegol, Trisiston, TriMinulet 1 mg 0,75 mg Noretist. 0,5 mg EE 0,035 mg dzień cyklu Trinovum

27 System transdermalny EvraOpakowanie zawiera 3 plastry Skład: 6 mg norelgestrominu + 0,6 mg EE Uwalnia się w ciągu doby: 0,150 mg norelgestrominu + 0,02 mg EE

28 Evra® - schemat stosowaniaJeden plaster na tydzień, przez trzy kolejne tygodnie. Po trzech tygodniach, tydzień przerwy Zmiana plastra zawsze w tym samym dniu tygodnia niedziela niedziela niedziela niedziela niedziela Evra 1 Evra 2 Evra 3 Bez plastra Evra 1 Nowy cykl Cykl 28 dni

29 Evra® - miejsca aplikacjiPodbrzusze Górna, zewnętrzna część ramienia Pośladek Bark / łopatka

30 Antykoncepcyjna hormonalnaKorzyści ze stosowania systemu transdermalnego: Zapewnienie stabilnego stężenia hormonów w surowicy krwi Zwiększenie bezpieczeństwa terapii – poprzez eliminację efektu I-go przejścia Możliwość stosowania niższych dawek leku niż przy podaniu per os, i.v. Komfort terapii- TTS pozwala „zapomnieć” o reżimie przyjmowania tabletek, nie zakłóca aktywności W każdej chwili można przerwać terapię odklejając plaster w przeciwieństwie np. do terapii de-po.

31 Metoda ciągłego stosowania samych progestagenówTabletki (Cerazette) Iniekcje (Provera depot /medroxyprogesteron/) Wewnątrzmaciczny system uwalniania lewonorgestrelu (Mirena) Implanty (Norplant) Dopochwowo

32 Wewnątrzmaciczny system uwalniania lewonorgestrelu MirenaZawiera 52 mg LNG, na dobę uwalnia się 20 μg LNG Brak hamowania osi podwzgórze przysadka-jajnik Działanie antykoncepcyjne polega na zmianie właściwości fizykochemicznych śluzu szyjkowego oraz działaniu antyproliferacyjnym na endometrium

33

34 Wewnątrzmaciczny system uwalniania lewonorgestrelu MirenaDziałania niekorzystne Występowanie krwawień acyklicznych Wtórny brak miesiączki Działania korzystne Zmniejszenie obfitości krwawień miesiączkowych Zmniejszenie ryzyka występowania ciąży ektopowej Zmniejszenie ryzyka występowania stanów zapalnych przydatków

35 Antykoncepcja doraźnaO,75 mg LNG jednorazowo, w ciągu 72 godzin po współżyciu Postinor 0,1 mg EE i 1,0 mg NG lub 0,5 mg LNG co 12 godzin (metoda Yuzupe) Microgynon, Rigevidon tabletki Gravistat tabletki Gravistat tabletki

36 Przeciwwskazania bezwzględne do stosowania antykoncepcji hormonalnejzakrzepowe zapalenie żył, powikłania zakrzepowo-zatorowe, choroby naczyń mózgu (istniejące, przebyte, istnienie czynników predysponujących do wystąpienia tych powikłań, obciążony wywiad rodzinny) otyłość wiek >35 roku życia i palenie papierosów zaburzenia przemiany tłuszczów

37 Przeciwwskazania bezwzględne do stosowania antykoncepcji hormonalnejzaburzenia funkcji wątroby niezdiagnozowane, nieprawidłowe krwawienia z macicy ciążą karmienie piersią (tabletki z EE, plastry) nieprawidłowy wynik cytologii szyjki macicy rak sutka (istniejący, podejrzenie)

38 Przeciwwskazania względne do stosowania antykoncepcji hormonalnejmigrena nadciśnienie tętnicze mięśniaki macicy cukrzyca planowe zabiegi chirurgiczne gruczolak przysadki wydzielający prolaktynę SLE depresja padaczka przebyta w ciąży cholestaza wewnątrzwątrobowa choroby pęcherzyka żółciowego anemia sierpowata

39 Bezwzględne przeciwwskazania do stosowania samych progestagenówZakrzepowe zapalenie żył, choroba zakrzepowo-zatorowa niezdiagnozowane krwawienia z macicy choroby wątroby łagodne i złośliwe guzy wątroby rak sutka (i podejrzenie raka)

40 Względne przeciwwskazania do stosowania samych progestagenówwiek >35 lat u kobiet palących papierosy cukrzyca hypercholesterolemia trądzik nadciśnienie tętnicze choroby układu sercowo-naczyniowego choroby pęcherzyka żółciowego bóle migrenowe głowy depresja

41 Antykoncepcja hormonalna Powikłaniabóle w podbrzuszu obfite, przedłużone krwawienia miesiączkowe krwawienia międzymiesiączkowe stany zapalne przydatków, endometrium, szyjki macicy, pochwy ciąża ektopowa (5 razy częściej) możliwość wypadnięcia wkładki w przypadku ciąży większe ryzyko poronienia możliwość uszkodzenia ściany macicy (narządów sąsiednich) w trakcie zakładania wkładki

42 Ryzyko związane ze stosowaniem antykoncepcji hormonalnejkrwawienia i plamienia acykliczne trądzik, łojotok bóle głowy nudności, wymioty wzdęcia brzucha wzrost ciśnienia tętniczego krwi przyrost masy ciała bóle sutków grzybica pochwy obniżenie libido

43 Ryzyko związane ze stosowaniem antykoncepcji hormonalnejpowikłania zakrzepowo-zatorowe zaburzenia gospodarki tłuszczowej choroba niedokrwienna serca u kobiety >35 roku życia palących papierosy rak szyki macicy? rak sutka?

44 Korzyści stosowania antykoncepcji hormonalnejduża skuteczność regulacja cykli miesiączkowych zmniejszenie długości i obfitości krwawień miesiączkowych rzadsze występowanie bolesnych miesiączek leczenie objawów hiperandrogenizacji (trądzik łojotok)

45 Korzyści stosowania antykoncepcji hormonalnejZmniejszenie ryzyka występowania ciąży ektopowej torbieli jajnika łagodnych chorób sutka zapalenia przydatków endometriozy reumatoidalnego zapalenia stawów osteoporozy raka endometrium raka jajnika

46 Kierunki rozwoju współczesnych metod planowania rodzinyBadania nowych metod metody immunologiczne antykoncepcja hormonalna u mężczyzn Doskonalenie istniejących metod środki i urządzenia elektroniczne ułatwiające stosowanie metod naturalnych nowe substancje plemnikobójcze doskonalenie metod hormonalnych