1 Międzynarodowe przepływy kapitału

2 kapitał aktywa w formie środków finansowych lub dóbr materialnych (środków produkcji), które mają zdolność wytwarzania dochodu. Międzynarodowe przepływy kapitału – odnotowany w bilansie płatniczym ruch siły nabywczej przez granicę, a nie międzynarodowe obroty materialnymi środkami produkcji.

3 Międzynarodowe przepływy kapitału w węższym znaczeniu toprzemieszczanie się przez granicę wartości w formie środków finansowych, powodujące obciążenie kraju przyjmującego kapitał płatnościami na rzecz kraju eksportującego kapitał.

4 Przyczyny wywozu kapitałustałe dostawy dóbr różnice w poziomie stóp zysku procesy koncentracji i centralizacji zmniejszenie ryzyka - bezpieczeństwo lokat zmniejszenie ryzyka kursowego pokonywanie barier w dostępie do rynku przyczyny polityczne

5 Przyczyny swobodnego transferu kapitału we współczesnej gospodarce:    1. Liberalizacja przepisów dotyczących przepływu kapitału 2.    Gwałtowny rozwój telekomunikacji

6 Kapitał pożyczkowy, gdy dochód wraca do kraju w postaci procentuFormy wywozu kapitału Kapitał produkcyjny, kiedy wartość dodatkowa wraca do kraju macierzystego w postaci zysku (bezpośrednie inwestycje zagraniczne, inwestycje portfelowe) Kapitał pożyczkowy, gdy dochód wraca do kraju w postaci procentu

7 SPOSOBY WYWOZU KAPITAŁU1. kryterium czasu · krótkookresowy ruch kapitału (kapitał użytkowany jest za granicą przez najwyżej rok lub odznacza się duża mobilnością czyli może być w każdej chwili ulokowany w innym kraju) · długookresowy ruch kapitału (kapitał wywożony z kraju na okres dłuższy niż jeden rok oraz kapitał, którego forma ogranicza jego mobilność)

8 · ze źródeł międzynarodowych · ze źródeł publicznych 2. kryterium pochodzenia kapitału · ze źródeł międzynarodowych · ze źródeł publicznych · ze źródeł prywatnych

9 kryterium formy wywożonego kapitałulokaty na rynku walutowym kredyty zagraniczne inwestycje portfelowe inwestycje bezpośrednie

10 4. kryterium sposobu finansowania:1.    kredyt handlowy 2.    kredyt finansowy Podmiotami kredytów zagranicznych mogą być banki, rządy, instytucje finansowe itp.

11 Inwestycje portfeloweDają one właścicielom prawo do udziału w zysku, ale nie mają oni prawa podejmowania decyzji związanych z działalnością przedsiębiorstw Inwestycje bezpośrednie Mając pakiet kontrolny akcji uzyskujemy prawo do kontrolowania działalności tego przedsiębiorstwa. Bezpośrednie inwestycje zagraniczne - BIZ - wywóz środków rzeczowych lub finansowych w celu podjęcia produkcji poza krajem.

12 Bezpośrednie inwestycje zagranicznePodejmowanie od podstaw samodzielnej działalności gospodarczej lub przejmowanie kierownictwa już istniejącego przedsiębiorstwa

13 Bezpośrednie inwestycje zagraniczne to przepływ kapitału, który obejmuje:podejmowanie od podstaw samodzielnej działalności gospodarczej w kraju goszczącym (inwestycje zagraniczne typu greenfield) przejmowanie kierownictwa, poprzez zakup całościowego lub częściowego udziału, w już istniejącym przedsiębiorstwie (inwestycje typu brownfield) utworzenie joint venture – spółki z udziałem kapitału zagranicznego.

14 Inwestycje greenfield – polegają na tworzeniu nowego przedsiębiorstwa na terenach dotychczas nieużywanych przez przemysł lub usługi. Inwestycje brownfield – bazują na istniejących już obiektach, często również zdegradowanych budynkach i infrastrukturze poprzemysłowej. Wiążą się najczęściej z fuzją lub przejęciem istniejącego przedsiębiorstwa zagranicznego.

15 Przyczyny powstania BIZchęć zdobycia nowych rynków zbytu ominięcie barier występujących w handlu zagranicznym dostęp do tańszej siły roboczej i tańszych surowców ułatwienia finansowe występujące w kraju lokaty kapitału

16 Do najbardziej znanych i akceptowanych teorii wyjaśniających motywy bezpośrednich inwestycji zagranicznych należy eklektyczna teoria produkcji międzynarodowej J.H. Dunninga znana również jako paradygmat OLI (ownership, location, internalization). Zgodnie z paradygmatem OLI determinantami decyzji inwestycyjnych i lokalizacyjnych BIZ jest posiadanie przez inwestora zagranicznego przewag własnościowych, występowanie korzystnych czynników lokalizacyjnych oraz występowanie korzyści internalizacji.

17 Z punktu widzenia motywów podejmowania działalności gospodarczej za granicą można wyróżnić bezpośrednie inwestycje zagraniczne zorientowane na: zasoby, rynek, efektywność, aktywa strategiczne. A. Organiściak-Krzykowska, Rola bezpośrednich inwestycji zagranicznych w kształtowaniu sytuacji na regionalnym rynku pracy, Acta Universitatis Lodziensis, Folia Oeconomica 268, 2012, s

18 BIZ zorientowane na zasoby zmierzają do wykorzystania zasobów kraju goszczącego ze względu na ich niższą cenę. Inwestycje te mogą odnosić się do poszukiwania zasobów naturalnych, taniej siły roboczej oraz wyrażać się zapotrzebowaniem na nowoczesną technologię i wiedzę z zakresu zarządzania lub marketingu.

19 BIZ zorientowane na rynek to przedsiębiorstwa, które inwestują na rynku kraju goszczącego w celu sprzedaży swoich produktów lub usług. Mieszczą się tu inwestycje ofensywne, które dotyczą zdobycia nowych rynków zbytu lub rozszerzenia już istniejących oraz defensywne polegające na utrzymaniu posiadanej pozycji rynkowej.

20 BIZ zorientowane na efektywność obejmują przedsiębiorstwa, które inwestują w celu wykorzystania na przykład różnic podatkowych czy innych korzyści płynących ze współpracy z lokalnymi przedsiębiorstwami.

21 BIZ zorientowane na aktywa strategiczne wiążą się z poszukiwaniem lokalizacji pozwalającej zwiększyć przewagę konkurencyjną w warunkach globalnej gospodarki – dążenie do połączenia z innym przedsiębiorstwem lub przejęcie i wejście w posiadanie jej aktywów strategicznych

22 Trochę historii…

23 W XIX wieku głównym dłużnikiem były Stany Zjednoczone wykazujące zapotrzebowanie na kapitał.Był on potrzebny do rozwoju kolejnictwa, dróg, przemysłu. Dostarczycielem była Anglia, Francja. Przed I wojną światową USA stały się również eksporterem kapitału.

24 Cechy transferu kapitału po II wojnie światowej:BIZ dominującą formą eksportu kapitału maleje udział eksportu kapitału w tworzeniu produktu globalnego powstaje nowy strumień transferu kapitału, tzn. z krajów słabo rozwiniętych do krajów uprzemysłowionych lub innych słabo rozwiniętych głównymi odbiorcami i dawcami kapitału są nadal kraje uprzemysłowione.

25 Etapy związane z transferem kapitału po II wojnie światowej:1947 – tylko USA mają nadwyżkę towarów stabilizacja gospodarek krajów uprzemysłowionych; wzrost liczby i znaczenia przedsiębiorstw ponadnarodowych 1969 – przesunięcie eksportu kapitału z byłych kolonii do krajów uprzemysłowionych; dalszy wzrost przedsiębiorstw ponadnarodowych Od wzrost znaczenia japońskich i europejskich przedsiębiorstw ponadnarodowych; wzrasta liczba zagranicznych inwestycji bezpośrednich w USA

26 Przyczyny gwałtownego wzrostu lokaty kapitału w USA:pogorszenie się sytuacji płatniczej w USA i spadek kursu dolara zmniejszenie się rozpiętości między kosztami produkcji w USA i w innych krajach obawa przed wzrostem protekcjonizmu w handlu USA z innymi krajami zmniejszenie restrykcji ze strony USA wobec importowanego kapitału dostęp do amerykańskich nowoczesnych technologii, organizacji przedsiębiorstw i marketingu strategia amerykańskich przedsiębiorstw ponadnarodowych

27 Od 1980 r. rynek finansowy (akcje, obligacje, depozyty bankowe, gotówka) w krajach rozwiniętych wzrósł 2 razy szybciej niż wzrost PKB . Suma globalnych środków finansowych bln USD bln USD Ok. 3 bln USD = dzienne obroty na rynku finansowym

28 Warunki sprzyjające wejściu obcego kapitału:1.    ustabilizowana sytuacja polityczna, ekonomiczna i społeczna 2.    jasny, przejrzysty, system prawny i ekonomiczny 3.    stabilne ustawodawstwo w zakresie inwestycji 4.    prawo o ochronie własności intelektualnej

29 Bariery inwestowania 2. zły system bankowy1.    brak długotrwałej polityki (podatki, cło) 2.    zły system bankowy 3.    niewłaściwy system telekomunikacji 4.    ograniczenia walutowe 5.    niska wydajność pracy 6.    wysoki poziom inflacji 7.    słaba znajomość języków obcych

30

31

32 Najbardziej atrakcyjne gospodarki dla BIZ w latach 2013-2015 według badania UNCTADŹródło: World Investment Prospects Survey , United Nations, New York and Geneva 2013.

33 W 2015 r. światowy napływ BIZ wzrósł o 38% r/r i osiągnął poziom1,76 bilionów $. To najwięcej od czasów kryzysu z 2008/2009 r. Polska liderem regionu w napływie bezpośrednich inwestycji zagranicznych (BiZ) pod względem kapitału. Zajmujące trzecią lokatę w 2014 roku USA, wskoczyły teraz na pierwsze miejsce, dzięki prawie czterokrotnemu (z 107 do 380mld $) wzrostowi napływu BIZ. Stany zamieniły się miejscami z Chinami, które jako aktualnie trzecie, przyjęły inwestycje o łącznej wartości 136 mld $. Natomiast Hongkong utrzymał drugą lokatę. 

34

35

36

37 Napływ BIZ do Polski Wartość bezpośrednich inwestycji zagranicznych w Polsce wyniosła 159 mld EUR na koniec 2015 r. Głównymi inwestorami zagranicznymi, według stanu zobowiązań  na koniec 2015 r. byli inwestorzy pochodzący z: Niderlandów: 30,3 mld EUR, Niemiec: 27,3 mld EUR, Luksemburga: 19,3 mld EUR Francji: 17,9 mld EUR.

38 W podziale sektorowym największe kwoty zobowiązań przypadały na:przetwórstwo przemysłowe 53,8 mld EUR,  działalność finansową i ubezpieczeniową 31,4 mld EUR,  handel hurtowy i detaliczny łącznie z naprawą pojazdów 25,5 mld EUR,  działalność związaną z obsługą rynku nieruchomości 13,1 mld EUR.

39

40 POLSKA - stan BIZ na koniec 2015 roku

41 Przychody ze sprzedaży, udział eksportu w sprzedaży i zatrudnienie w niektórych zagranicznych firmach w Polsce w latach Źródło: Polska 2014, Raport o stanie gospodarki, Ministerstwo Gospodarki, Warszawa 2014.

42 Gdzie szukać aktualnych danych?Narodowy Bank Polski Bezpośrednie Inwestycje Zagraniczne w Polsce Polskie Bezpośrednie Inwestycje Zagraniczne Bilans płatniczy PAIiIZ: Główny Urząd Statystyczny Działalność gospodarcza podmiotów z kapitałem zagranicznym w 2014 r. Ministerstwo Rozwoju: https://www.mr.gov.pl/media/18109/Bezposrednie_inwestycje_zagraniczne_w_Polsce_w_2014_roku.pdf UNTAD World Investment Reports OECD