1 MINERAŁY Aneta

2 KWARC KRZEMIANY SZKIELETOWE Wzór chemiczny SiO2Barwa  bezbarwny lub zabarwiony Rysa biała Twardość 7 Gęstość niska Łupliwość/przełam muszlowy Pokrój słupkowy, pręcikowy Połysk szklisty, na przełamie tłusty Przezroczystość przezroczysty, przeświecający Reakcje chemiczne –nie reaguje z HCl

3

4 CHALCEDON KRZEMIANY SZKIELETOWE Wzór chemiczny SiO2Barwa bezbarwny lub zabarwiony Rysa biała Twardość 6,5-7 Gęstość niska Łupliwość/przełam -/muszlowy, nierówny Pokrój skupienia zbite itp. Połysk tłusty Przezroczystość przeświecający Reakcje chemiczne –nie reaguje z HCl

5 ORTOKLAZ KRZEMIANY SZKIELETOWE (Sole kwasów tlenowych)Wzór chemiczny K[AlSi3O8] Barwa różowa, łososiowa, cielista, kremowa Rysa biała Twardość 6 Gęstość niska Łupliwość/przełam  doskonała/nierówny Pokrój słupkowy, tabliczkowy Połysk szklisty, perłowy Przezroczystość przeświecający, nieprzezroczysty Reakcje chemiczne –nie reaguje z HCl

6 PIROKSEN KRZEMIANY ŁAŃCUCHOWE Wzór chemiczny AB[Si2O6] (ogólny)Barwa zielona, czarnozielona, czarna i in. Rysa biała, szara Twardość 5,5-6,5 Gęstość niska Łupliwość/przełam  pod kątem 90st/nierówny Pokrój słupkowy Połysk szklisty Przezroczystość nieprzezroczysty Reakcje chemiczne –nie reaguje z HCl

7 MINERAŁY ILASTE KRZEMIANY WARSTWOWE (2 I 3-WARSTWOWE)Wzór chemiczny (zmienny) Barwa kremowa, szara, beżowa Twardość około 2 Gęstość niska Łupliwość/przełam niewidoczna/nierówny Pokrój blaszkowy, niewidoczny Połysk matowy, tłusty Przezroczystość nieprzezroczyste Reakcje chemiczne –nie reaguje z HCl PLASTYCZNE PO DODANIU WODY GŁÓWNE MIN: kaolinit, illit, wermikulit, montmor Powstają w wyniku wietrzenia Składniki zwietrzelin i materiału glebowego Wielkości koloidalne <0,001mm

8 MUSKOWIT KRZEMIANY WARSTWOWE (TRÓJWARSTWOWE)Wzór: KAl2(OH, F)2AlSi3O10 Barwa bezbarwny lub jasno zabarwiony Rysa biała Twardość 2-2,5 Gęstość niska Łupliwość/przełam doskonała jednokierunkowa/nierówny Pokrój blaszkowy Połysk perłowy Przezroczystość przezroczysty, przeświecający Reakcje chemiczne –nie reaguje z HCl

9 BIOTYT KRZEMIANY WARSTWOWE (TRÓJWARSTWOWE)Wzór: K(Mg,Fe,Mn)3(OH,F)2AlSi3O10 Barwa czarna, czarno-brązowa, ciemna Rysa biała Twardość 2,5-3 Gęstość niska Łupliwość/przełam doskonała jednokierunkowa/nierówny Pokrój blaszkowy Połysk szklisty, perłowy Przezroczystość przeświecający Reakcje chemiczne –nie reaguje z HCl

10 MAGNETYT TLENKI (żelaza) Wzór chemiczny Fe3O4 Barwa czarna Rysa czarnaTwardość 5,5-6,5 Gęstość wysoka Łupliwość/przełam niewyraźna/nierówny Pokrój izometryczny Połysk metaliczny Przezroczystość nieprzezroczysty Reakcje chemiczne –nie reaguje z HCl

11 HEMATYT TLENKI (żelaza) Wzór chemiczny Fe2O3Barwa srebrzysta lub wiśniowo-czerwona (utleniony) Rysa wiśniowo-czerwona lub brązowa Twardość 6-6,5 Gęstość wysoka Łupliwość/przełam brak/nierówny Pokrój zmienny Połysk metaliczny (utleniony jest matowy) Przezroczystość nieprzezroczysty Reakcje chemiczne –nie reaguje z HCl

12 LIMONIT TLENKI (żelaza) Wzór chemiczny 2Fe2O3 • nH2OBarwa brązowa, pomarańczowa, żółta i pośrednie Rysa rdzawa, żółta, pomarańczowa Twardość 5-5,5 Gęstość zmienna, raczej wysoka Łupliwość/przełam brak/nierówny Pokrój skupienia zbite itp. Połysk matowy, półmetaliczny Przezroczystość nieprzezroczysty Reakcje chemiczne –nie reaguje z HCl

13 PODZIAŁ TLENKÓW I WODOROTLENKÓWTlenki i wodorotlenki żelaza Magnetyt FeO*Fe2O3 Hematyt Fe2O3 Limonit Fe2O3*NH2O Tlenki i wodorotlenki glinu Minerały z grupy krzemionki SiO2

14 KALCYT WĘGLANY Wzór chemiczny CaCO3 Barwa bezbarwny, zabarwionyRysa biała Twardość 3 Gęstość niska Łupliwość/przełam trójkierunkowa/muszlowy Pokrój zmienny Połysk szklisty Przezroczystość przezroczysty, przeświecający Reakcje chemiczne –silna reakcja z HCl

15 DOLOMIT WĘGLANY Wzór chemiczny CaMg[CO3]2 Barwa bezbarwny, zabarwionyRysa biała Twardość 3,5-4 Gęstość niska Łupliwość/przełam trójkierunkowa/muszlowy Pokrój zmienny Połysk szklisty, perłowy Przezroczystość przezroczysty, przeświecający Reakcje chemiczne –reakcja z HCl po sproszkowaniu

16 GIPS SIARCZANY Wzór chemiczny CaSO4×2H2O Barwa bezbarwny, zabarwionyRysa biała Twardość 2 Gęstość niska Łupliwość/przełam jednokierunkowa/nierówny Pokrój tabliczkowy, słupkowy Połysk szklisty, perłowy Przezroczystość przezroczysty, przeświecający Reakcje chemiczne –nie reaguje z HCl

17 PIRYT ZŁOTO GŁUPCÓW :D SIARCZKI Wzór chemiczny FeS2Barwa złota, mosiężno-złota Rysa czarna Twardość 6,5 Gęstość wysoka Łupliwość/przełam brak/nierówny Pokrój izometryczny Połysk metaliczny Przezroczystość nieprzezroczysty Reakcje chemiczne –nie reaguje z HCl

18 GALENA SIARCZKI Wzór chemiczny PbS Barwa srebrzysto-szara, szaraRysa szara, szaro-czarna Twardość 2,5 Gęstość bardzo wysoka Łupliwość/przełam trójkierunkowa/muszlowy Pokrój izometryczny, skupienia zbite Połysk metaliczny Przezroczystość nieprzezroczysta Reakcje chemiczne –nie reaguje z HCl

19 HALIT HALOGENKI SOLOWCE Wzór chemiczny: NaCLPostać występowania: halit krystalizuje w układzie regularnym. Pokrój kryształów: kryształy sześcienne, niekiedy osiągające znaczne rozmiary. Barwa: kryształy halitu są zazwyczaj bezbarwne i przezroczyste, znane są także formy zabarwione na żółto, niebiesko, czerwono i szaro, w zależności od chemicznych i mineralnych domieszek. Połysk: szklisty. Rysa: biała. Twardość: 4,5. Łupliwość: doskonała, kostkowa. Gęstość: 2,1- 2,2 g . cm-1. Inne cechy: charakterystyczny słony smak.

20

21 SKAŁY MAGMOWE GŁĘBINOWE

22 Podział SKALENI SKALEŃ POTASOWY ORTOKLAZ( K(AlSi3O8) PLAGIOKLAZ-KWAŚNY -ZASADOWY

23 PODZIAŁY Podział skał na podstawie składu chemicznego (nasycenie krzemionką) Kwaśna >65% SiO2 Obojętna 54-65% SiO2 Zasadowa 44-53% SiO2 Ultrazasadowa <44% SiO2 Podział skał magmowych na podstawie składu mineralogicznego: I. Skrajnie melanokratyczne –brak minerałów jasnych -bardzo niedosycone SiO2 II. Skrajnie zasadowe- skaleniowce -niedosycone SiO2 III. Zasadowe- skalnie i skaleniowce -niedosycone SiO2 IV. Obojętne- skalenie, brak skaleniowców i kwarcu -nasycone SiO2 V. Kwaśne- skalenie+ kwarc -przesycone SiO2

24 SKŁAD CHEMICZNY I MINERALOGICZNY SKAŁ MAGMOWYCHKLASA: SYIENODIORYTU-LATYTU CHEMICZNIE: OBOJĘTNA MINERALOGICZNIE: OBOJĘTNA KLASA: DIORYTU I ANDEZYTU KLASA GABRA I BAZALTU CHEMICZNIE: OBOJĘTNA MINERALOGICZNIE: ZADADOWA KLASA: GRANITU I RYOLITU CHEMICZNIE: KWAŚNA MINERALOGICZNIE: KWAŚNA

25 odpowiednik wylewny: riolitGRANIT skład: kwarc, skaleń potasowy, plagioklaz (kwaśny), łyszczyki (biotyt i muskowit) odpowiednik wylewny: riolit struktura: jawnokrystaliczna, równokrystaliczna lub porfirowata, drobnokrystaliczna, średniokrystaliczna, grubokrystaliczna tekstura: masywna, bezładna lub rzadziej kierunkowa Kiedy granit zwietrzeje biotyt się rozpada i powstaje kolor żółty Im jaśniejszy tym więcej krzemionki

26

27

28 odpowiednik wylewny: latytSYENODIORYT skład: skaleń potasowy, plagioklaz (kwaśny), biotyt, hornblenda odpowiednik wylewny: latyt struktura: jawnokrystaliczna, równokrystaliczna lub porfirowata, drobnokrystaliczna, średniokrystaliczna, grubokrystaliczna tekstura: masywna, bezładna lub rzadziej kierunkowa Ciemniejszy od granitu, widać 3 kolory

29 odpowiednik wylewny: andezytDIORYT Skład: plagioklaz kwaśny, hornblenda odpowiednik wylewny: andezyt struktura: jawnokrystaliczna, równokrystaliczna, drobnokrystaliczna, średniokrystaliczna, grubokrystaliczna tekstura: masywna, bezładna lub rzadziej kierunkowa Jasnoszary, ciemny

30 odpowiednik wylewny: bazaltGABRO Skład: plagioklaz (zasadowy), piroksen odpowiednik wylewny: bazalt struktura: jawnokrystaliczna, równokrystaliczna, drobnokrystaliczna, średniokrystaliczna, grubokrystaliczna tekstura: masywna, bezładna lub rzadziej kierunkowa Skała zielona

31 SKAŁY MAGMOWE WYLEWNE

32 odpowiednik głębinowy: granitRYOLIT Skład: kwarc, skaleń potasowy, plagioklaz (kwaśny), łyszczyki (biotyt i muskowit) odpowiednik głębinowy: granit struktura: skrytokrystaliczna lub porfirowa tekstura: masywna lub porowata, kierunkowa lub bezładna Ciemnowiśniowy, różowy

33 odpowiednik głębinowy: diorytANDEYZT Skład: plagioklaz (kwaśny), hornblenda odpowiednik głębinowy: dioryt struktura: skrytokrystaliczna lub porfirowa tekstura: masywna lub porowata, kierunkowa lub bezładna Zielony lub biały

34 odpowiednik głębinowy:BAZALT Skład: plagioklaz (zasadowy), piroksen odpowiednik głębinowy: gabro struktura: skrytokrystaliczna lub porfirowa tekstura: masywna lub porowata, kierunkowa lub bezładna Rozpuszczony magnetyt?

35 SKAŁY METAMORFICZNE

36 GNEJS OCZKOWY tzw "oczka" w gnejsie tworzone są przez kryształy skalenia, który nie został całkowicie "zmiażdżony" w procesie deformacji i występuje w skale w postaci oczek i soczewek opływanych przez minerały z grupy łyszczyków i kwarc.

37 GNEJS SMUŻYSTY

38 GNEJS Podobny do granituSkład: kwarc łyszczyki (biotyt, muskowit), skaleń potasowy, plagioklaz kwaśny Głębokie strefy metamorfozy Skała osadowa Metagnejsy -> szarogłazy ilaste Ortognejsy -> skały przesycone krzemionką Rodzaje: gnejs oczkowy, soczewkowy zmużysty

39

40 KWARCYT Skład: kwarc Zazwyczaj białe, szare Twarde Podobny do marmuruPowstaje we wszystkich strefach metamorfizmu Powstaje ze wszystkich skał zawierających kwarc

41

42

43 MARMUR skład: kalcyt (zabarwiony)Powstają we wszystkich strefach metamorfizmu (za fałdowane) Występują smugi Barwa: białą (my oglądamy) Ma większe kryształy

44

45 ŁUPKI KRYSTALICZNE Oddzielność łupkowa (minerały blaszkowe)Różny skład Zawiera minerały blaszkowe (duże) Błyszczący na wierzchu Płytkie strefy metamorfizmu

46

47

48 SERPENTYNIT Miękki Da się zarysować gwoździemZazwyczaj zielony, rzadko brąz Zdarzają się miejsca z białymi żyłkami (kwarc, kalcyt?) Nie powinien burzyć z HCl Powstają w wyniku płytkiej metamorfozy

49

50 SKAŁY OKRUCHOWE

51 STRUKTURA SKAŁ OKRUCHOWYCH I ILASTYCHMM LUŹNE SCEMENTOWANE PSEFITY >2 ŻWIRY, GRUZY BREKCJA, ZLEPIENIEC PSAMITY 2-0.05 PIASKI PIASKOWIEC ALEURYTY PYŁY MUŁOWIEC PELITY <0.002 IŁY ŁUPKI ILASTE OKRUCHY PELITOWE GLINY

52 BREKCJA ZŁOŻONA Z GRUZU Struktura PSEFITOWAPoruszony materiał brak transportu Spojone spoiwem martiks Szkielet ziarnowy w środku (frakcja gruboziarnista) Dowolny skład mineralny Ostre krawędzie

53

54 POMIĘDZY BREKCJĄ A ZLEPIEŃCEM

55 ZLEPIENIEC ZŁOŻONE ZE ŻWIRU, dowolny skład mineralnyStruktura PSEFITOWA Większość okruchów ta sama co w brekcji (mieszanina) Fragmenty co najmniej 2mm Obtoczone krawędzie Dużo kolorów

56

57 TO TEN W KTÓRYM WYPADA TEN DUŻY KAMYCZEK :D

58 PIASKOWIEC Różni się od zwykłego piasku tym że jest to skała lita i jeżeli piaskowiec włożymy do wody nie rozsypie, rozpuści się. Struktura PSAMITOWA Ma spoiwo/lepiszcze: ŻELAZISTE (zawiera tlenki żelaza, czerwone), KRZEMIONKOWE (twarde, wytrzymałe, jasne), WĘGLANOWE (jest ono nietrwałe nadaje się do rzeźbienia) (dzieli się na WAPIENNE- ma je kalcyt, burzy z kwasem; MARGLISTE- zawiera je margiel, mieszanina kalcytu min. Ilastych, po zastosowaniu HCl(kwas solny ;P) robi się brudna piana; DOLOMITYCZNE- zawiera je dolomit, burzy z HCl po zarysowaniu)

59

60

61 ŁUPEK ILASTY Struktura PELITOWAZawiera minerały ilaste (montmorylonit, wermikulit, kaolinit, illit) Pozostają w zawiesinie, ciężko opadają ( podobnie do spadającej kartki papieru) Mają oddzielność łupkową Intensywnie rozpada się na fragmenty

62

63 SKAŁY OSADOWE

64 WAPIEŃ MUSZLOWY Skład: muszelki, zazwyczaj kalcyt, minerały ilaste, czasami dolomit, amonity, belemnity Burzy z kwasem Występuje wszędzie w miejscach gdzie jest płytko, tam gdzie małże, Brak spoiwa

65 Belemnity

66 Amonity

67

68 KREDA PISZĄCA Biała Da się zarysować paznokciem Burzy z kwasemSkład: kokkolity, otwornice (niewidoczne) Skała porowata Wsiąka kwas :O (zachłanny)

69 Kokkolity

70 Otwornice

71 WAPIEŃ KRYSTALICZNY Zazwyczaj biały, jasny Skład: kalcyt 90%Burzy z kwasem Powstaje tam gdzie może nagromadzić się kalcyt Pochodzenie chemiczne

72 DOLOMIT Skład: (uwaga!) DOLOMIT :OBurzy z kwasem po zarysowaniu (eureka :D) Buduje góry, dolomity Jasny Czasami może burzyć po niezarysowaniu poprzez obecność kalcytu Pochodzenie chemiczne Da się zarysować gwoździem

73 MARGIEL Pochodzenie chemiczne (wytrącone z wody) i osadowe, (nasypanie materiału) okruchowe Barwa szara kremowa Burzy z HCl, brudzi pianę Skład: kalcyt, minerały i Ilaste Powstaje w płytkich zatokach, tam gdzie jest słaby dopływ materiału z zewnątrz Skała przewodnia

74

75

76 TORF

77 TORF NISKI Wody przepływowe Roślinność: trujące olchy itp.Zbita konstrukcja Silne zamulenie Szczątki słabo widoczne Barwa ciemna Występowanie: łąki POWSTANIE: zalane przez rzeki starorzecze na którym rosły rośliny przygniecione przez pył, ił piasek, ciemny materiał.

78 TORF WYSOKI Wody stojące Roślinność: mchy , wełnionka?Luźna konstrukcja Brak zamulenia Szczątki dobrze zachowane Barwa: jasna POWSTANIE: starorzecza, staw, zarośnięte stawy mchem, rośliny zarasta siebie nawzajem, tworzy się kopuła , jasny materiał.

79 PIASKI (TRANSPORT)

80 ALUWIALNE Warstwowanie równoległe lub przekątneObtoczenie zależne od długości transportu Dobre wysortowanie (czasami wysortowanie frakcyjne) Okruchy wypolerowane Barwa jasna Transportowane przez rzekę

81 EOLICZNE Transportowane przez wiatrWarstwowanie przekątne lub krzyżowe Okruchy obtoczone Wysortowanie bardzo drobne Powierzchnia okruchów matowa Barwa żółta Jest to np. LESS!!!

82

83

84 FLUWIOGLACJALNE Brak iłu i pyłu Duże fragmentyWarstwowanie równoległe lub przekątne Obtoczenie zależne od długości transportu, obtoczone przez rzekę Dobre wysortowanie (czasami wysortowanie frakcyjne) Okruchy wypolerowane Barwa rdzawa Transportowane przez rzekę

85 REZYDUALNE Brak warstwowania Brak obtoczenia- okruchy ostrokrawędzisteBrak wysortowania- duży udział frakcji bardzo drobnych Okruchy wypolerowane

86 ZWAŁOWE Brak warstwowania Brak obtoczenia- stare okruchy obtoczoneBrak wysortowania- zróżnicowane wielkości Barwa szaro-żółta Np. glina!!!!