1 Ministerstwo Gospodarki Rola państwa we wspieraniu rozwoju rynku podwyższonego ryzyka w Polsce dr Bronisława Kowalak Dyrektor Departamentu Instrumentów Wsparcia w Ministerstwie Gospodarki Warszawa, 28 listopada 2008

2 Ministerstwo Gospodarki Plan prezentacji Czynniki zwiększania konkurencyjności Instrumenty wsparcia rozwoju rynku podwyższonego ryzyka w okresie ostatnich 7 lat Podsumowanie

3 Ministerstwo Gospodarki  Podstawą międzynarodowej konkurencyjności gospodarki jest konkurencyjność firm, które ją tworzą, jednocześnie konkurencyjność gospodarki jest czymś więcej niż przeciętna konkurencyjność przedsiębiorstw.  Konkurencyjność firmy, wynika nie tylko ze sprawnego zarządzania w skali mikroekonomicznej, ale także z siły i efektywności gospodarki narodowej, dostępu do kapitału, infrastruktury technicznej i innych efektów zewnętrznych, które może wykorzystać przedsiębiorstwo. [1] F. Chesnais, Technical Co-operation Agreements between firms, STI- Review, 1998 nr 4, patrz też B. Kowalak, Konkurencyjna gospodarka. Innowacje – infrastruktura – mechanizmy rozwoju, PIW Radom 2006 Konkurencyjność przedsiębiorstw a gospodarka

4 Ministerstwo Gospodarki Polska przystępuje do realizacji II Krajowego Programu Reform 2008–2011, w którym każdy z trzech obszarów strategicznych: 1)aktywne społeczeństwo, 2)innowacyjna gospodarka, 3)sprawne instytucje, jest ściśle powiązany ze wzrostem gospodarki opartej na wiedzy Technologie informacyjno- komunikacyjne (ICT) Innowacyjność System gospodarczy i instytucjonalny Edukacja i szkolenia Gospodarka oparta na wiedzy - Sarkar - Zdolność przewidywania Żródło: Mandira Sarkar - Zdolność przewidywania w biznesie na przykładzie regionu West Midlands, 2005 w biznesie na przykładzie regionu West Midlands, 2005 „jest porządkiem ekonomicznym, w którym wiedza a nie praca, surowce i kapitał, jest kluczowym zasobem, porządkiem społecznym, dla którego nierówność społeczna oparta na wiedzy jest głównym wyzwaniem…” (P.F. Drucker)

5 Ministerstwo Gospodarki - nie odbywa się spontanicznie lecz wymaga ściśle określonych działań i środków, w tym: odpowiedniej infrastruktury technicznej (np: w parkach i inkubatorach) doradztwa prawnego i bizne- sowego dla firm typu start-up i spin-off łatwego dostępu do funduszy wysokiego ryzyka, szczególnie do funduszy zalążkowych Problem ciągłości finansowania - od badań do rynku Źródło: A. Barwicz, Krasiczyn 2001, Centrum Innowacji FIRE - www.innowacje.pl Transfer wiedzy i technologii do MSP

6 Ministerstwo Gospodarki Instrumenty wsparcia rozwoju rynku podwyższonego ryzyka w okresie ostatnich 7 lat Program wieloletni UE dla przedsiębiorstw i przedsiębior- czości 2001-2006 (MAP) Program Ramowy UE na rzecz Konkurencyjności i Innowacji na lata 2007-2013 (CIP) Sektorowy Program Operacyjny - Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw, lata 2004-2006 (SPO-WKP) Krajowy Fundusz Kapitałowy (KFK) Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka 2007-2013 (POIG)

7 Ministerstwo Gospodarki Instrumenty programu wieloletniego UE (MAP) SME Guarantee Facility - adresowany do instytucji kredytowych (pożyczkowych) oraz poręczeniowych. Oferował re-gwarancje portfela zobowiązań z tytułu udzielonych kredytów (pożyczek) lub poręczeń oraz wkładów kapitałowych (obejmowania akcji lub udziałów). W ramach tego instrumentu dostępne były 4 rodzaje wsparcia: Loan Gurantees, Mirco-credit Gurantees, Equity Guarantees, ICT Guarantees ETF Start-up Facility - współfinansował kapitał funduszy/inkubatorów inwestujących w innowacyjne przedsiębiorstwa rozpoczynające działalność oraz projekty inwestycyjne w fazie zalążkowej Seed Capital Action – wspierał fundusze kapitału zalążkowego oraz inkubatory, w których EFI jest zaangażowany kapitałowo, poprzez granty przeznaczone na pokrycie części kosztów bieżących zarządzania (koszty zatrudnienia do 3 specjalistów) Z instrumentów finansowych Programu MAP skorzystały dwie polskie instytucje: Bank BPH S.A. i Polfund S.A., które złożyły projekty w ramach instrumentu SME Guarantee Facility

8 Ministerstwo Gospodarki Program Ramowy (CIP) Celem Programu CIP jest: zwiększenie konkurencyjności przedsiębiorstw, szczególnie MSP, promowanie wszelkich form innowacji, w tym ekologicznych, przyspieszenie tworzenia trwałego, konkurencyjnego i innowacyj- nego społeczeństwa informacyjnego, promowanie efektywności energetycznej oraz odnawialnych źródeł energii we wszystkich sektorach Program składa się z trzech programów szczegółowych: (1) Program na rzecz przedsiębiorstw i innowacji - EIP (2) Program na rzecz wspierania polityki w zakresie technologii informacyjnych i komunikacyjnych – ICT-PSP (3) Program „Inteligentna Energia - Program dla Europy”- IEE

9 Ministerstwo Gospodarki Program Szczegółowy CIP na rzecz Przedsiębiorczości i Innowacji (EIP) - Komponent Instrumenty Finansowe GIF - inwestycje w wyspecjalizowane fundusze podwyższonego ryzyka, w tym: fundusze seed capital, fundusze działające w skali regionu lub skupione na określonych sektorach/ technologiach, fundusze typu venture capital finansujące działania badawczo- rozwojowe itp., SMEG - system poręczeń dla MSP, CBS - system rozwijania zdolności instytucji pośrednictwa finansowego. Wykorzystanie instrumentów dostępnych w Programie CIP uzależnione jest od zdolności polskich pośredników finansowych do skutecznego aplikowania o wsparcie do Europejskiego Funduszu Inwestycyjnego.

10 Ministerstwo Gospodarki Na co: W ramach poddziałania wspierane były projekty polegające na powiększeniu kapitału funduszy zalążkowych. Docelowo, środki finansowe pochodzące z dokapitalizowania, w formie inwestycji dokonanych przez fundusze wspierają mikro-, małych i średnich przedsiębiorców. Dla kogo: O wsparcie mogły ubiegać się wyłącznie osoby prawne albo jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej, zwane "funduszami kapitału zalążkowego", które nie prowadziły innej działalności poza dokonywaniem inwestycji i posiadały podmiot zarządzający funduszem. Budżet: W połowie 2007 r. uruchomionych zostało sześć funduszy dysponujących łącznie kapitałem 136 mln zł Poddziałanie 1.2.3 SPO-WKP - Dotacje na powiększenie funduszu kapitału zalążkowego (seed capital)

11 Ministerstwo Gospodarki Krajowy Fundusz Kapitałowy (KFK) KFK jest spółką akcyjną powołaną na mocy ustawy z dnia 4 kwietnia 2005 r. o Krajowym Funduszu Kapitałowym (Dz.U. nr 57, poz. 491), której jedynym udziałowcem jest BGK. KFK jest funduszem funduszy wspierającym rozwój polskiego rynku venture capital (VC), udzielającym wsparcia w formie: objęcia i nabycia udziałów oraz akcji funduszy kapitałowych, uczestnictwa w funduszach kapitałowych, nabycia certyfikatów inwestycyjnych lub jednostek uczestnictwa funduszy kapitałowych, nabycia emitowanych przez fundusze kapitałowe obligacji, obligacji zamiennych na akcje, obligacji z prawem pierwszeństwa i warrantów subskrypcyjnych, udzielanie bezzwrotnych świadczeń na sfinansowanie części kosztów poniesionych przez fundusz kapitałowy na przygotowanie inwestycji i monitoro- wanie portfela inwestycji. W 2007 r. KFK otrzymał dotację celową z budżetu państwa - 54,3 mln zł. i w wyniku konkursu ofert udzielił wsparcia 2 funduszom kapitałowym: BBI Seed Fund Sp. z o.o., Helix Ventures Partners FIZ.

12 Ministerstwo Gospodarki Na co: wsparcie funduszy kapitału podwyższonego ryzyka przeznaczone na inwestycje i zarządzanie portfelem mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw, szczególnie o charakterze innowacyjnym znajdujących się na początkowych etapach rozwoju lub prowadzących działalność B+R. Dla kogo: I poziom – indywidualny projekt Krajowego Funduszu Kapitałowego (KFK) II poziom - projekty funduszy kapitału podwyższonego ryzyka składane do KFK Budżet: 180 mln EUR Działanie 3.2 POIG - Wspieranie funduszy kapitału podwyższonego ryzyka

13 Ministerstwo Gospodarki Na co: Wsparcie w zakresie przygotowania przedsiębiorców do pozyskania zewnętrznego źródła finansowania (w tym o charakterze udziałowym), a także wsparcie sieci inwestorów (anioły biznesu, fundusze venture capital) i zwiększenie świadomości przedsiębiorców o korzyściach i usługach oferowanych przez te sieci. Wsparcie dla IOB na realizację projektów o charakterze edukacyjno- doradczym (szkolenia, seminaria, konferencje dla MSP) do 100% wydatków kwalifikowanych. Całkowita wartość wydatków kwalifikowanych niższa niż 25 mln EUR. Wsparcie dla MSP na usługi doradcze w zakresie przygotowania przedsiębiorcy do pozyskania zewnętrznego inwestora - do 50% wydatków faktycznie poniesionych na ten cel. Dla kogo: instytucje otoczenia biznesu (IOB), w tym istniejące i nowotworzone sieci inwestorów oraz przedsiębiorstwa MSP Budżet działania: 50 mln EUR Działanie 3.3 POIG - Tworzenie systemu ułatwiającego inwestowanie w MSP

14 Ministerstwo Gospodarki Działania dla poprawy strony popytowej Wzrost zainteresowania przedsiębiorczością sektora akademickiego – sieć Akademickich Inkubatorów Przedsiębiorczości Wzmocnienie instytucji otoczenia biznesu, które mogą przyczynić się do zwiększenia liczby start-up’ów technologicznych – parki technologiczne, inkubatory technologii, parki przemysłowe Programy wspierające prowadzenie prac B+R w firmach i proces komercjalizacji

15 Ministerstwo Gospodarki Podsumowanie Istniejące obecnie możliwości wspierania funduszy wysokiego ryzyka, a w szczególności funduszy seed capital, powinny ułatwić dostęp do kapitału, a tym samym powstawanie nowych innowacyjnych firm oraz ich rozwój Większość instrumentów wspierania rozwoju rynku podwyższonego ryzyka obecnie dostępna w Polsce współfinansowana jest przez Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego przy udziale budżetu państwa

16 Ministerstwo Gospodarki Zapraszam na stronę internetową Ministerstwa Gospodarki - www.mg.gov.pl www.mg.gov.pl Dziękuję za uwagę