1 Mniejszości narodowe i etniczne w Polsce

2 Mniejszości narodowe i etniczne w Polsce – grupy społeczne zamieszkujące Polskę identyfikujące się z innym narodem niż polski Według ustawy z 6 stycznia 2005 r. o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym mniejszości te są wyodrębniane na podstawie łącznie sześciu kryteriów, w szczególności mniejszej niż pozostała ludność, liczebności i zamieszkiwania obecnego terytorium RP przez przodków jej członków od co najmniej 100 lat. Definicja ta podaje też jedno kryterium odróżniające mniejszość etniczną od narodowej – pierwsza oznacza grupę, która nie utożsamia się z innym narodem (współcześnie) zorganizowanym we własnym państwie.

3 Cechy definiujące mniejszość narodowąMniejsza liczebność w stosunku do reszty ludności w państwie. Świadomość innej przynależności narodowej. Inna kultura, tradycja, religia, język. Inne pochodzenie etniczne. Podtrzymywanie i pielęgnowanie cech narodowych i kulturowych.

4 Prawo dotyczące mniejszości narodowychUregulowanie w prawie międzynarodowym oraz w konstytucjach poszczególnych państw praw mniejszości narodowych nastąpiło po roku Najważniejsze dokumenty dotyczące mniejszości narodowych: • Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych (1966) – zakazuje dyskryminacji jednostek ze względu na rasę, religię, płeć, poglądy polityczne, pochodzenie społeczne i narodowość. • Deklaracja Praw Osób Należących do Mniejszości Narodowych lub Etnicznych Religijnych i Językowych – zawiera katalog praw mniejszości i praw państwa.

5 Dokumenty Rady Europy a Mniejszości Narodowe• Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Praw i Wolności (1950) – Powszechnie nazywana Europejską Konwencją Praw Człowieka – podkreślono w niej, że korzystanie ze wszystkich wymienionych w niej praw i wolności powinno być zagwarantowane bez względu na różnice rasy, koloru skóry, języka, wyznania, pochodzenia narodowego oraz przynależności do mniejszości narodowej. • Europejska Konwencja o Ochronie Mniejszości Narodowych (1994) – Zawiera prawa i wolności mniejszości narodowych i zawiera zakaz dyskryminacji kogokolwiek ze względu na przynależność do mniejszości narodowej.

6

7 Polskie ustawodawstwo dotyczące mniejszościKonstytucja RP (Dz. U. z 1997 r. Nr 78, poz. 483) w art. 35 gwarantuje obywatelom polskim należącym do mniejszości narodowych i etnicznych wolność zachowania i rozwoju własnego języka, zachowania obyczajów i tradycji oraz rozwoju własnej kultury, w tym prawo do tworzenia własnych instytucji edukacyjnych, kulturalnych i instytucji służących ochronie tożsamości religijnej oraz do uczestnictwa w rozstrzyganiu spraw dotyczących ich tożsamości kulturowej.

8 Polskie ustawodawstwo dotyczące mniejszości6 stycznia 2005 roku została przyjęta Ustaw o mniejszościach narodowych i etnicznych i języku regionalnym. Według tej ustawy art. 2 pkt 1 mniejszością narodową jest grupa obywateli, która spełnia następujące warunki:  jest mniej liczebna od pozostałej części ludności Rzeczypospolitej Polskiej w sposób istotny odróżnia się od pozostałych obywateli językiem, kulturą lub tradycją; dąży do zachowania swojego języka, kultury lub tradycji; ma świadomość własnej historycznej wspólnoty narodowej i jest ukierunkowana na jej wyrażanie i ochronę; jej przodkowie zamieszkiwali obecne terytorium Rzeczypospolitej Polskiej od co najmniej 100 lat;

9 Charakterystyka mniejszości narodowych i etnicznych w PolscePolskę zamieszkują przedstawiciele 9 mniejszości narodowych: Białorusini, Czesi, Litwini, Niemcy, Ormianie, Rosjanie, Słowacy, Ukraińcy, Żydzi, i 4 mniejszości etnicznych: Karaimi, Łemkowie, Romowie, Tatarzy. Ponadto, tereny województwa pomorskiego zamieszkują Kaszubi,  społeczność posługująca się językiem regionalnym.

10

11 Białorusini to mniejszość narodowa tradycyjnie zamieszkała na południowo-wschodnich terenach województwa podlaskiego.

12 Czesi Czesi są jednym z narodów zachodniosłowiańskich mniejszość narodowa zamieszkująca w Polsce głównie Kotlinę Kłodzką i miejscowość Zelów koło Piotrkowa Trybunalskiego. mieszkający w Polsce Czesi są tradycyjnie ewangelikami

13 Litwini Litwini należą do grupy narodów bałtyckich (obok Łotyszów) zamieszkują przede wszystkim tereny Suwalszczyzny uznaje się ich za najpóźniej schrystianizowany naród Europy (IX-XV wiek); większość Litwinów należy do kościoła rzymsko-katolickiego.

14 Niemcy Niemcy Większość mieszkających w Polsce Niemców posiada obywatelstwo polskie. Najwięcej Niemców mieszka w województwie opolskim oraz śląskim. Obecnie największym stowarzyszeniem mniejszości niemieckiej w Polsce jest Towarzystwo Społeczno-Kulturalne Niemców na Śląsku Opolskim oraz Rada Niemców Górnośląskich z siedzibą w Katowicach

15 Ormianie Ormianie są jedną z zamieszkujących w Polsce mniejszości narodowych, o egzotycznym rodowodzie i długiej tradycji osadnictwa na ziemiach Rzeczypospolitej. ten starożytny, 3000-letni naród szczyci się bogatą kulturą i wspaniałą, choć tragiczną, historią. jednym z filarów tożsamości Ormian jest przynależność do jednego z trzech głównych Kościołów ormiańskich. Ormianie to najstarszy chrześcijański naród na świecie - chrzest przyjęli w 301 r. n.e.

16 Rosjanie Rosjanie Mniejszość rosyjską można podzielić na dwie części – Rosjan pozostałych w Polsce po okresie zaborów i emigracji porewolucyjnej oraz staroobrzędowców, którzy na terenach Rzeczypospolitej osiedlali się już w XVII wieku. Zdecydowana większość przedstawicieli mniejszości rosyjskiej należy do Kościoła prawosławnego. Staroobrzędowcy należą do Wschodniego Kościoła Staroobrzędowego.

17 Słowacy Słowacy to naród południowosłowiański. w największej mierze zajmują obszar Spisza i Orawy są wiernymi wyznawcami kościoła rzymskokatolickiego. język słowacki należy do zachodniosłowiańskiej grupy językowej. Językiem tym posługuje się ponad 6 mln osób - przede wszystkim na Słowacji i w należącej do Serbii Wojwodinie, gdzie jest językiem urzędowym.

18 Ukraińcy Mniejszość narodowa, występująca najliczniej w rozproszeniu na terenach tzw. Ziem Odzyskanych oraz głównie w województwie podkarpackim i podlaskim. Ukraińcy są w większości wiernymi dwóch Kościołów: Kościoła Katolickiego Obrządku Greckokatolickiego i Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego.

19 Żydzi Historia obecności Żydów w Polsce liczy 1000 lat. Najwięcej Żydów zamieszkuje województwo Mazowieckie i Dolnośląskie Obecnie nie ma w Polsce szkół publicznych, w których wykładany byłby hebrajski lub jidysz jako języki ojczyste W Warszawie i Wrocławiu funkcjonują dwie prywatne szkoły, w których prowadzona jest nauka języka hebrajskiego, a Towarzystwo Społeczno-Kulturalne Żydów w Polsce oraz Fundacja Shalom organizują kursy języka jidysz. Żydzi to wyznawcy religii mojżeszowej.

20 Wszystkie mniejszości narodowe maja swoje organizacje, wydają swoją prasę jak tez posiadają swoje rozgłośnie radiowe i programy telewizyjne. Co roku odbywają się liczne festiwale, przeglądy czy konkursy dla poszczególnych narodowości jak tez ogólnie. Uczniowie uczą się języka ojczystego jak i polskiego.

21 Mniejszości etniczne

22 Karaimi Karaimi najmniejsza mniejszość narodowa w Polsce grupa etniczna pochodzenia tureckiego choć Karaimi osiedlili się w Europie ponad 600 lat temu ich kultura wciąż wykazuje wiele orientalnych cech religia karaimska oparta jest na Starym Testamencie, a zwłaszcza na zawartym w nim Dekalogu

23 Łemkowie, Łemkowie to mniejszość etniczna, do której przynależność, podczas narodowego spisu powszechnego ludności i mieszkań przeprowadzonego w 2002 r., zadeklarowało obywateli RP w przeszłości zamieszkiwali tzw. Łemkowszczyznę, czyli Beskid Niski i część Beskidu Sądeckiego. W związku z akcją "Wisła" (z 1947 roku; potępioną przez Senat RP w 1990 r.), w wyniku której Łemkowie zostali przesiedleni, większość mieszka poza swoim rodzimym terenem

24 Romowie, Romowie Romowie albo Cyganie (nazwa własna w języku romskim Roma) - nieterytorialny naród lub grupa etniczna pochodzenia indyjskiego, której członkowie tworzą diasporę, zamieszkującą większość państw świata. Romowie w Polsce należą do cztery głównych grup etnicznych: Polska Roma, Romowie Karpaccy (Romowie Górscy, Bergitka Roma), Kełderasze i Lowarzy.

25 Tatarzy Tatarzy pierwotnie nazwa jednego z plemion mongolskich, zamieszkującego stepy na południe od jeziora Bajkał, w dorzeczach rzek Arguń i Kerulen. W XII-XIII w. nazwą Tatarzy objęto ludy tureckie, mongolskie i tunguskie należące do państwa Czyngis- chana, który w latach podbił większą część kontynentu azjatyckiego, sięgając na zachodzie księstw ruskich, na wschodzie wybrzeży Oceanu Spokojnego.

26 Ciekawostki: Język polski jest doskonałym przykładem przenikania się kultur: słowa zapożyczone z niemieckiego – balia, fałda, banknot, belka, szynka, kajzerka, sztych, śluza, holować, feler, felga, szuflada, szrama, szpik, pudłować, knedel, korba, szpadel, kartofel słowa zapożyczone z czeskiego – berło, szuler, pukiel, piżmo słowa zapożyczone z ukraińskiego – hultaj, hołubić, hulać słowa zapożyczone z węgierskiego szyszak, baca, gulasz, papryka słowa zapożyczone z hebrajskiego – alleluja, bachor, fanaberia, bajgiel, klezmer słowa zapożyczone z rosyjskiego – bałagan, sztampa, szynel, katorga, żul

27 Słynni i popularni Polacy obcego pochodzenia:Władysław Jagiełło Adam Mickiewicz Julian Tuwim Jan Brzechwa Czesław Miłosz

28 Dwujęzyczne tablice miejscowości

29 Niektóre wydawnictwa

30 Dziękujemy: Prezentację wykonali, w ramach projektów edukacyjnych, uczniowie klasy II: Wiktoria Kruk Oskar Horoszkiewicz Adam Płocica Pod kierunkiem: p. Danuty Dul

31 W prezentacji wykorzystano materiały: http://pl. wikipediaW prezentacji wykorzystano materiały: