1 Modele przyjmowania uczniów w Danii a zmiany w systemie ich edukacji ojczystej
2 Maria Małaśnicka-Miedzianogóra Modele przyjmowania uczniów Deklaracja Kopenhaska Nordyckiej Unii Oświaty Polonijnej Przybycie polskich uczniów do krajów przyjmujących konfrontuje ich język i kulturę z wielojęzycznością i wielokulturo- wością tych krajów. Proces integracji uczniów generuje określone skutki kulturowe i edukacyjne, nakazując pogłębioną refleksję nad czynnikami wpływającymi na zróżnicowanie modeli integracyjnych państw przyjmujących i rolą, jaką mogą odegrać w integracji polskich uczniów polscy nauczyciele.
3 Maria Małaśnicka-Miedzianogóra Modele przyjmowania uczniów Źródła 1.Litteraturstudie om modtagelsestilbud for nyankomne elever. Rapport til Ministeriet for Børn, Undervisning og Ligestilling Rambøll oktober 2015 Przegląd literatury dot. oferty dla nowoprzybyłych uczniów. Raport dla Ministerstwa Dzieci, Nauczania i Równouprawnienia 2.Basisundervisning for tosprogede elever. Kvalitativ kortlægning af praksis i 20 kommuner. EVA Danmarks Evaluering Institut 2016 Podstawowa edukacja dla dwujęzycznych uczniów. Jakościowe mapowanie praktyki w 20 gminach. EVA Duński Instytut Ewaluacji 2016 3. Vejledningen til basisundervisning for tosprogede elever (EMU, 2015) Fælles Mål, Dansk som andetsprog – Basisundervisning 14. december 2015: Przewodnik do nauczania wstępnego dwujęzycznych uczniów. Ministerstwa Dzieci, Nauczania i Równouprawnienia 4. Bekendtgørelse om folkeskolens modersmålsundervisning, juni 2014, Undervisningsministeriet Zarządzenie o nauce języków ojczystych EU w szkole podstawowej 5.Bekendtgørelse af lov om folkeskolen § 5 punkt 6. 2016 Zarządzenie o prawie szkolnym
4 Maria Małaśnicka-Miedzianogóra Modele przyjmowania uczniów Terminologia i pytania badawcze metodologia raportu Rambøll i EVA Pojęcie nowoprzybyli uczniowie obejmuje dwujęzyczne dzieci i młodzież w wieku od 5 do 18 lat bez niezbędnych umiejętności językowych do udziału w głównym nurcie edukacji. Nowoprzybyli uczniowie to także dzieci urodzone w Danii nie mające wystarczających umiejętności językowych do udziału w głównym nurcie edukacji. 1.Jaki sposób organizacji gwarantuje najlepsze przyjęcie nowoprzybyłych uczniów, który z nich jest decydujący? 2.Jakie korzyści odnoszą nowoprzybyli uczniowie dzięki udziałowi w zaoferowanym wsparciu? 3.Jakie dydaktyczne metody i praktyki są tu szczególnie skuteczne?
5 Maria Małaśnicka-Miedzianogóra Modele przyjmowania uczniów Cztery modele organizacji o różnym stopniu integracji A.Klasa wstępna lub szkoła wstępna fizycznie oddzielona od zwykłego nauczania B. Odrębna klasa wstępna w szkole publicznej C.Klasa w nauczaniu podstawowym z dużym wsparciem językowym D. Klasa w nauczaniu podstawowym bez wsparcia językowego
6 Maria Małaśnicka-Miedzianogóra Modele przyjmowania uczniów Nowoprzybyli uczniowie w duńskim prawodawstwie Zarządzenie o nauczaniu języka duńskiego jako drugiego w szkole podstawowej Nowoprzybyli uczniowie, którzy potrzebują wsparcia językowego zanim mogą uczestniczyć w kształceniu ogólnym, mają następujące oferty tzw basisundervisning 1) klasy wstępne gdzie uczniowie uczestniczą poprzez cały lub prawie cały czas w nauce języka duńskiego, tak aby móc stopniowo przejść do edukacji w zwykłej klasie 2) specjalne grupy lub nauczanie indywidualne 3) rozszerzone klasy 8 do 10. dla uczniów dwujęzycznych, którzy przenieśli się do Danii po ukończeniu 14 lat Zarządzenie traci moc, gdy uczeń zostaje uznany za przygotowanego do udziału w podstawowym nauczaniu, ale najpóźniej po dwóch latach. Ograniczenie dwóch lat nie ma zastosowania, jeżeli uczeń nie uczył się wcześniej czytać i pisać.
7 Maria Małaśnicka-Miedzianogóra Modele przyjmowania uczniów Procedury w praktyce w szkołach są zajęcia organizowane w oddzielnej klasie równolegle z pozostałymi klasami różnica wieku między najmłodszym i najstarszym uczniem w klasie nie może przekraczać trzech poziomów klasa nie może liczyć więcej niż 12 osób, chyba że szkoła przyzna dodatkowe godziny dla nauczyciela w klasie zerowej nauczanie jest prowadzone w języku duńskim jako drugim na poziomie uczniów w tym wieku uczniowie w klasie zerowej są szkoleni, aby mogli rozumieć i używać język duński w takim stopniu, by jak najszybciej mogli wziąć udział w głównym nurcie edukacji kryterium wspólnoty językowej przy przydziale uczniów do klas wstępnych jest przedmiotem naukowych i administracyjnych polemik obowiązuje wstępna rozmowa z uczniem i jego rodziną brakuje wystandaryzowanych narzędzi oceny poziomu merytorycznego i językowego ucznia
8 Maria Małaśnicka-Miedzianogóra Modele przyjmowania uczniów Szukając dróg… rozwijanie umiejętności językowych w j. duńskim rozwijanie umiejętności komunikacyjnych i socjalnych współpraca nauczycieli duńskiego jako drugiego z nauczycielami przedmiotów szkolnych, w raporcie Rambøll także z nauczycielami języków ojczystych 1.sporządzanie operacyjnych list językowo-przedmiotowych 2.koncentracja na listach frekwencyjnych i pojęciach matematycznych 3.2 wspólne lekcje każdego dnia w klasach wstępnych 4.2- 4 godz. tygodniowo w nauczaniu podstawowym
9 Maria Małaśnicka-Miedzianogóra Modele przyjmowania uczniów Przeszkody i utrudnienia niski poziom współpracy nauczycieli klas wstępnych minimalna współpraca nauczycieli klas wstępnych z pozostałymi nauczycielami brak bieżącej informacji zwrotnej EVA brak w szkołach generalnych zasad co do treści i kierunków nauczania podstawowego brak przełożenia reguł i zasad formułowanych w programie ministerialnym i przewodniku do codziennej praktyki szkół brak jasnych wyraźnych determinantów sterujących w organizacji tego nauczania w praktyce brak odpowiedzialności za rezultaty nauczania Rambøll niejasny podział ról między szkoły i gminy brak procedur przejścia trudności w znalezieniu kwalifikowanych nauczycieli klas wstępnych brak współpracy z nauczycielami języków ojczystych
10 Maria Małaśnicka-Miedzianogóra Modele przyjmowania uczniów Szczególne cechy nauczania wstępnego 1.Koncentracja na nauce języka duńskiego 2.Dyferencjacja zróżnicowanie wiekowe zróżnicowanie językowe zróżnicowanie poziomu wiedzy i umiejętności zróżnicowanie kultury szkolnej i kultury kraju pochodzenia zróżnicowanie materiałów dydaktycznych i metod nauczania 3.Indywidualizacja indywidualne plany nauczania brak stabilizacji w ciągu roku szkolnego problemy z logistyką przepływów uczniów 4.Koncentracja na szkolnej kulturze i socjalizacji 3 R - reguły, rutyna, radość
11 Maria Małaśnicka-Miedzianogóra Modele przyjmowania uczniów Konkluzje klasy wstępne powinny być tworzone w bezpośredniej bliskości do pozostałych klas nauczanie w klasach wstępnych powinno zapewnić możliwość bliskiego kontaktu z pozostałymi uczniami w szkole dużą pomocą może okazać się mentor – nauczyciel lub uczeń z nauczania podstawowego nauka w klasach wstępnych powinna być intensywna i ograniczona do 6-12 miesięcy w klasach wstępnych muszą uczyć specjaliści od duńskiego jako drugiego, względnie dysponujący znajomością języka ojczystego uczniów ewent. ze wsparciem asystentów
12 Maria Małaśnicka-Miedzianogóra Modele przyjmowania uczniów Konkluzji ciąg dalszy wysoki stopień dyferencjacji wszystkie działania muszą mieć językowy cel i sensoryczną integrację punktem wyjścia w nauce języka jest nauczanie przedmiotowe nauka języka musi być przedmiotowo- tematyczna i powiązana a tym kontekście z rozwojem języka pozafamilijnego wykorzystanie wszystkich digitalnych materiałów i kategoryzacja zadań zmienne formy nauczania: (indywidualne, grupowe, koleżeńskie etc) materiały muszą być powiązane z nauczaniem przedmiotowym i codziennym życiem ucznia podział na grupy w klasach wstępnych powinien uwzględniać szybką naukę języka
13 Maria Małaśnicka-Miedzianogóra Modele przyjmowania uczniów Budując mosty… Uczestnictwo w aktywnościach wspólnie z pozostałymi szkolnymi klasami Zmienny podział poprzeczny klas wstępnych z klasami nauczania podstawowego Gromadzenie wiedzy o przedmiotowych i językowych możliwościach ucznia podczas bieżącej ewalucji Organizacja mentoringu Nauczanie musi łączyć duński jako drugi z nauczaniem przedmiotowym W takim zakresie w jakim jest to możliwe byłoby cenne wykorzystanie języka ojczystego do budowania mostów pomiędzy przedmiotowymi i językowymi doświadczeniami ucznia
14 Maria Małaśnicka-Miedzianogóra Modele przyjmowania uczniów Prawo szkolne o nauczaniu języków ojczystych w Danii Minister Dzieci, nauczania i Równouprawnienia ustanawia reguły o nauczaniu języka duńskiego jako drugiego dla dzieci dwujęzycznych i o nauczaniu języków ojczystych dzieci z krajów członkowskich Unii Europejskiej i krajów EWG także z Wysp Owczych i Grenlandii. Bekendtgørelse af lov om folkeskolen § 5 punkt 6. 2016
15 Maria Małaśnicka-Miedzianogóra Modele przyjmowania uczniów Najważniejsze zmiany w zarządzeniu o nauce języków ojczystych w Danii Poprzednie zarzdzenie obowiązywało od 2002 r. Zostało zmienione w czerwcu 2014 r. 1. prawo do nauki języka ojczystego dla sześciolatków 2. uściślenie sformułowania „ godzina nauczania ” ” Nauczanie obejmuje 90-150 godzin zegarowych w roku szkolnym. Liczba godzin może być jednak obniżona do 60 godzin jeżeli: grupa obejmuje 3 poziomy klasowe a najwyższa liczba uczniów wynosi 8 lub gmina uruchamia naukę języka ojczystego, nie będąc do tego zobligowana prawem.” Poprzednie sformułowanie - ” Nauczanie obejmuje 3-5 godzin tygodniowo.” 3. kwalifikacje osoby uczącej języka ojczystego ” Gmina musi zorganizować naukę języka ojczystego, jeżeli zgłosi się co najmniej 12 uczniów i można będzie zatrudnić wykwalifikowanego nauczyciela lub inny uczący personel. Jeżeli jednak liczba uczniów jest poniżej 12 i gmina nie może znależć kwalifikowanego nauczyciela lub innego uczącego personelu, zarząd gminy może podjąć decyzję o nieuruchamianiu nauki języka.” Uczący personel musi mieć jednak udokumentowane wcześniejsze przygotowanie do nauki języka.” Poprzednie sformułowanie - ” i można będzie zatrudnić wykwalifikowanego nauczyciela ”
16 Maria Małaśnicka-Miedzianogóra Modele przyjmowania uczniów Rekapitulcja sytem wsparcia dla nowoprzybyłych uczniów w Danii jest w trakcie zmian jakościowych spowodowanych koniecznością sprostania wyzwaniom, jakie przynosi zwiększony napływ uchodźców i migrantów poszukuje się rozwiązań zmieniających podejście językowe na przedmiotowe oraz zmian strukturalnych dostrzega się wagę specjalizacji zarówno w kwalifikacjach nauczycieli jak i w procesie dydaktycznym niejasna pozostaje rola nauczycieli języków ojczystych w procesie formalnego wsparcia nowoprzybyłych uczniów Czy przy organizacji nowego systemu polski nauczyciel będzie mógł wesprzeć polskiego ucznia ?