1 MODUŁ: WYBRANE ZAGADNIENIA Z PSYCHOLOGII UCZENIA SIĘKURS KWALIFIKACYJNY Z ZAKRESU PRZYGOTOWANIA PEDAGOGICZNEGO MODUŁ: WYBRANE ZAGADNIENIA Z PSYCHOLOGII UCZENIA SIĘ Wojewódzki Ośrodek Metodyczny w Gorzowie Wlkp. Prowadzenie: Dorota Maciejewska WYKŁAD – 4 godz. KURS PEDAGOGICZNY KWALIFIKACYJNY WYBRANE ZAGADNIENIA PSYCHOLOGII UCZENIA SIĘ

2 Ponieważ: Umiejętność szybkiego i efektywnego uczenia – staje się jedną z ważniejszych umiejętności współczesnego człowieka.

3 PRZYSWAJANIE WIEDZY I UMIEJĘTNOŚCIA zatem o uczeniu się mówimy wtedy, gdy człowiek przyswaja sobie jakąś wiedzę i umiejętności. PRZYSWAJANIE WIEDZY I UMIEJĘTNOŚCI

4 UTRWALANIE DOSWIADCZEŃA zatem o uczeniu się mówimy, gdy utrwalamy doświadczenia własne, co powoduje zmiany w zachowaniu. UTRWALANIE DOSWIADCZEŃ ZMIANA ZACHOWAŃ

5 to celowa aktywność człowieka, ukierunkowana na przyswajanie wiedzyUczenie się to celowa aktywność człowieka, ukierunkowana na przyswajanie wiedzy i umiejętności Zbigniew Pietrasiński

6 polegają na wystąpieniu nowych elementówUczenie się to proces prowadzący do zmian w zachowaniu się osobnika, zachodzą one na podłożu indywidualnego doświadczenia i odznaczają się trwałością lub polegają na wystąpieniu nowych elementów Ziemowit Włodarski

7 EFEKTYWNOŚĆ PROCESU UCZENIA SIĘ ZALEŻY OD:     WŁAŚCIWOŚCI JAKOŚCI SYTUACJI PREDYSPOZYCJI EDUKACYJNEJ TWORZONEJ UCZĄCEGO SIĘ PRZEZ NAUCZAJĄCEGO   UCZEŃ NAUCZYCIEL  

8 SUPERŁĄCZENIE EDUKACYJNESTYL UCZENIA SIĘ ODBIÓR ZROZUMIENIE INFORMACJI ZAPAMIĘTANIE Z OTOCZENIA PRZECHOWYWANIE INFORMACJI SYSTEM REPREZENTACJI DOMINUJĄCA PÓŁKULA SENSORYCZNEJ MÓZGOWA

9 STYLE UCZENIA SIĘ 1. WZROKOWCY 2. SŁUCHOWCY 3. KINESTETYCY – DOTYKOWCY

10 W przeciętnej klasie znajduje się po równo (po 1/3) uczniów posiadających jeden z trzech dominujących systemów sensorycznych

11 Uczeń przełączy swój kanał sensoryczny pod pewnymi warunkami:kiedy sytuacja jest względnie bezpieczna budzącą zainteresowanie

12 Zawsze kiedy to uczeń musi się dostroić do nauczyciela ponosi pewne koszty

13 DRUGI ELEMENT SUPER-ŁĄCZENIA EDUKACYJNEGO CZYLI SPECYFIKA DZIAŁANIA OBU PÓŁKUL MÓZGOWYCH Mózg to półtora kilograma galaretki, z czego zaledwie 13 dekagramów to białko, a reszta to woda i trochę tłuszczu

14 ZRÓŻNICOWANIE FUNKCJI PÓŁKUL MÓZGOWYCH WEDŁUG C.HANNAFORDA

15 PÓŁKULA LEWA PRAWA artystyczna naukowa obraz zaczyna od fragmentumalowanie język niewerbalny całość myślenie intuicyjne muzyka sztuka spontaniczność informacje analogowe (porównywanie, wyobrażenia) synteza (od całości do szczegółu) wyobraźnia zwraca uwagę na podobieństwa myślenie równoczesne myślenie o kilku rzeczach naraz teraźniejszość doświadczenia naukowa zaczyna od fragmentu myślenie logiczne język (pisanie, mowa, czytanie) informacje cyfrowe (liczby, znaki, słowa) ukierunkowane na strukturę (reguły) analiza (od szczegółu do ogółu) pamięć operacyjna kolejność działania kontrola uczuć przyszłość szczegóły technika

16 Tradycyjna szkoła jest lewo półkulowaPreferowani uczniowie to ci, których cechuje: dobre posługiwanie się językiem, logiczne i abstrakcyjne myślenie, naukowa ciekawość – wyrażana pytaniem dlaczego zdolność do analizy

17 PRZYSTOSOWANIE INSTRUKCJI PRZEZ NAUCZYCIELA DO STYLU UCZENIA SIĘ UCZNIA Ricki Linksman „W jaki sposób szybko się uczyć”

18 Przechowywanie skutków uczenia – uczenie się a pamięć

19 Rodzaje pamięci natychmiastową (do kilku sekund)Ze względu na czas trwania pamięć dzielimy na: natychmiastową (do kilku sekund) krótkotrwałą (do kilku minut) długotrwałą (dni, tygodnie, lata)

20 wzrokowej (operator filmowy) słuchowej (muzyk) Rodzaje pamięci Możemy też mówić o pamięci: wzrokowej (operator filmowy) słuchowej (muzyk) kinestetycznej (tancerz)

21 Zapamiętujesz lepiej Kiedy informacja jest według Ciebieinteresująca, pasjonująca łatwa do zrozumienia zaskakująca, niezwykła lub wyolbrzymiona kolorowa powtarzana wielokrotnie zabawna, upiorna lub nawet grubiańska pamiętamy lepiej rzeczy które dzieją się na początku i końcu

22 Dobieraj metody prowadzenia lekcji aby były:polisensoryczne (angażujące wszystkie zmysły: wzrok słuch, dotyk, ruch) obupółkulowe (angażujące jeżyk, logikę, intuicję, wyobraźnię, emocje, rytm, ruch) w odpowiednim stanie aktywacji (integracja, skupienie, relaks)

23 jak wskazuje Simonedes –Jeśli chcemy, zapamiętać listę przedmiotów albo kolejne punkty długiej mowy jak wskazuje Simonedes – najpierw dysponować dokładnym wyobrażeniem przestrzeni, podzielonej na odrębne małe miejsca, dysponując takim planem przestrzeni lokujemy wyobrażenia kolejnych przedmiotów do zapamiętania w poszczególnych jego miejscach

24 MNEMOTECHNIKA ŁAŃCUCHÓW SKOJARZENIOWYCH

25 DOKONYWANIE SKOJARZEŃczyli asocjacji, to uruchomienie strumienia myśli i wyobrażeń nie skierowanych na jakiś cel czy zadanie

26 KRZYWA ZAPOMINANIA H. EBBINGHAUSA

27 DYNAMIKA ZAPOMINANIA zapamiętany materiał % 90 80 70 opowiadanie 50 40 30 opis 10 14 dni 1 miesiąc miesiące

28 Najwięcej zapominamy zaraz po wyuczeniu się, później każdy następny tydzień miesiąc przynoszą coraz bardziej znikome ubytki pozostałej wiedzy.

29 WNIOSEK ! Im wcześniej przystępuje się do powtarzania, tym mniej trzeba czasu i wysiłku, aby odświeżyć wyuczony materiał i osiągnąć stopień trwałego zapamiętania. Pierwsza powtórka powinna nastąpić możliwie jak najszybciej, dwie następne w ciągu dwóch pierwszych tygodni.

30 PRAKTYCZNE WNIOSKI ! Dokonaj selekcji materiału do powtórzenia, wybierając to co Twoim zdaniem jest najważniejsze. Nie jest bowiem możliwe, aby powtarzać całość materiału, jeśli jest on bardzo obszerny.

31 PRAKTYCZNE WNIOSKI ! Zaplanuj przynajmniej dwie powtórki najważniejszej części materiału w ciągu pierwszego tygodnia od momentu wprowadzenia nowych informacji. Zaplanuj kolejną powtórkę w drugim tygodniu od momentu wprowadzenia nowego materiału.

32 ZAPOMINASZ gdy: nie słuchasz lub nie skupiasz sięnie powtarzasz przerobionego materiału wystarczająco dużo razy niezbyt dokładnie rozumiesz jesteś w stanie zmęczenia, zatroskania lub zestresowania

33 ZAPAMIĘTYWANIE Pojemność pamięci nie zależy od ogólnej liczby informacji, lecz od liczby wyodrębnionych i zakończonych części – ich ilość waha się od 5 do 9 elementów

34 EFEKTYWNOŚĆ UCZENIA SIĘ A INDYWIDUALNE CECHY UCZNIÓWMOTYWACJA SPRAWNOŚĆ INTELEKTUALNA

35 MOTYWACJA To ogół procesów w systemie nerwowym, które:- wywołują aktywność ukierunkowują ją selekcjonują bodźce sygnalizują satysfakcję albo jej brak

36 NA CO MASZ W TEJ CHWILI OCHOTĘ ? (TAK NAPRAWDĘ)

37 Czy to, na co masz ochotę jest tym, co w tej chwili robisz?TAK A. Robisz więc w tej chwili to co zaspokaja Twoją potrzebę NIE B. Co sprawia, że mimo iż masz ochotę na coś innego siedzisz tutaj?

38 MOTYWACJA POJAWIA SIĘ Z DWÓCH POWODÓWw związku z koniecznością zaspokojenia podstawowych potrzeb człowieka w związku z realizacją zadań, które sobie sami stawiamy lub też narzucane są nam przez innych

39 MOTYWOWANIE UCZNIÓW DO WYSIŁKU INTELEKTUALNEGO POPRZEZ DYSPOZYCJE WEWNĘTRZNE

40 RODZAJE DYSPOZYCJI WEWNĘTRZNYCHCiekawość poznawcza Potrzeba osiągnięć Potrzeba naprawiania Motywacja immanentna - samoistna Motyw kontroli poznawczej Motyw obcowania z wartościami Motyw ekspresji i komunikowania się

41 PROCESY POZNAWCZE wrażenia analiza spostrzeżenia syntezaCZYNNOŚCI POZNAWCZE OPERACJE MYŚLOWE PAMIĘĆ UWAGA wrażenia analiza spostrzeżenia synteza obserwacja porównywanie wyobraźnia uogólnianie abstrahowanie

42 PODSUMOWANIE Najważniejszym skutkiem procesu uczenia się powinno być to, że wszystko czego się nauczyliśmy możemy zastosować praktycznie w codziennym życiu Czy tak jest w naszej szkole?

43 PODSUMOWANIE Każdy uczeń ma swój styl ucznia się związany z systemem reprezentacji sensorycznej i pracą dominującej półkuli mózgowej. Pamięć, która służy do przechowywania skutków procesu uczenia się jest zawodna, chociażby ze względu na proces zapominania opisany przez H. Ebbinghausa.

44 PODSUMOWANIE Można usprawnić proces zapamiętywania stosując mnemotechniki zapamiętywania i powstrzymać proces zapominania powtarzając informacje Efektywność uczenia się zależy od motywacji ucznia i sprawności jego procesów poznawczych - na obie grupy tych czynników może mieć wpływ nauczyciel