1 Możliwości realizacji działań z zakresu efektywności energetycznej w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podlaskiego na lata Joanna Sarosiek p.o. Dyrektora Departamentu Rozwoju Regionalnego UMWP Białystok, 15 lutego 2017 r.

2 Problem zanieczyszczenia powietrza w PolsceGłówną przyczyną zanieczyszczenia powietrza w Polsce jest "niska emisja", czyli spaliny pochodzące z kotłów i pieców na paliwa stałe w gospodarstwach domowych. Odpowiadają one za ponad połowę całkowitej emisji pyłu zawieszonego. Z raportu Buildings Performance Institute Europe wynika, że Polacy mieszkają w domach, gdzie systemy grzewcze są przestarzałe, a najczęściej stosowane rozwiązanie - spalanie węgla - w znacznym stopniu zanieczyszcza środowisko.

3 Źródło emisji pyłu PM10 w PolsceŹródło: Krajowy Ośrodek Bilansowania i Zarządzania Emisjami

4 Efektywność energetyczna sposobem na smog ?Komisja Europejska 30 listopada 2016 przedstawiła pakiet środków, które mają zapewnić Unii Europejskiej konkurencyjność w czasach transformacji energetycznej globalnych rynków energetycznych w kierunku wykorzystania tzw. czystych źródeł energii. Propozycji przyświecają trzy główne cele: efektywność energetyczna jako priorytet, osiągnięcie pozycji lidera na polu energii odnawialnej oraz zadbanie o to, aby konsumenci byli traktowani uczciwie.

5 Możliwości finansowania działań z zakresu efektywności energetycznejRegionalny Program Operacyjny Województwa Podlaskiego Perspektywa Możliwości finansowania działań z zakresu efektywności energetycznej Efektywność energetyczna oraz OZE jako sposób na walkę ze smogiem.

6 Oś priorytetowa V. Gospodarka niskoemisyjnaCelem wspólnym dla całej osi priorytetowej, a wynikającym ze Strategii Rozwoju Województwa Podlaskiego do roku 2020 jest upowszechnienie gospodarki niskoemisyjnej we wszystkich sektorach na rzecz poprawy bilansu energetycznego. Ma ona doprowadzić m.in. do zmniejszenia uzależnienia energetycznego województwa poprzez zmianę struktury wytwarzania energii i zwiększenia lokalnej produkcji energii ze źródeł odnawialnych oraz efektywności wykorzystania energii pierwotnej, poprawę efektywności energetycznej sektora publicznego i mieszkaniowego.

7 Oś priorytetowa V. Gospodarka niskoemisyjnaZ JAKICH DZIAŁAŃ SKORZYSTAĆ? Oś priorytetowa V. Gospodarka niskoemisyjna Działanie 5.1 Energetyka oparta na odnawialnych źródłach energii Działanie 5.1 Energetyka oparta na odnawialnych źródłach energii Działanie 5.2 Efektywność energetyczna w przedsiębiorstwach Działanie 5.3 Efektywność energetyczna w sektorze mieszkaniowym i budynkach użyteczności publicznej Poddziałanie Efektywność energetyczna w budynkach publicznych w tym budownictwo komunalne Poddziałanie Efektywność energetyczna w sektorze mieszkaniowym

8 Działanie 5.4 Strategie niskoemisyjneDziałanie 5.1 Energetyka oparta na odnawialnych źródłach energii Działanie 5.4 Strategie niskoemisyjne Poddziałanie 5.4.1 Strategie niskoemisyjne z wyłączeniem BOF Poddziałanie Strategie niskoemisyjne BOF

9 Oś priorytetowa V. Gospodarka niskoemisyjnaDziałanie 5.1 Energetyka oparta na odnawialnych źródłach energii Działanie 5.1 Energetyka oparta na odnawialnych źródłach energii Główne cele działania to : zwiększenie udziału energii odnawialnej w produkcji energii ogółem, zwiększenie udziału energii odnawialnej w zużyciu końcowym energii brutto, redukcja emisji CO2, poprawa stanu środowiska, wzrost potencjału ekonomicznego słabych strukturalnie obszarów wiejskich.

10 Działanie 5.1 Energetyka oparta na odnawialnych źródłach energiiTyp 1 Energetyka oparta na odnawialnych źródłach energii (energia odnawialna: słoneczna). Typ 2 Energetyka oparta na odnawialnych źródłach energii (wykorzystanie energii ze źródeł odnawialnych na własne potrzeby). Typ 3 Inwestycje z zakresu budowy nowych lub zwiększenia mocy jednostek wytwarzania energii elektrycznej i ciepła z OZE wraz z podłączeniem do sieci dystrybucyjnej/przesyłowej. Typ 4 Projekty dotyczące wytwarzania energii ze źródeł odnawialnych oraz rozwoju infrastruktury wytwórczej biokomponentów i biopaliw.

11 Działanie 5.1 Energetyka oparta na odnawialnych źródłach energiiKto może ubiegać się o dofinansowanie? Zależnie od typu projektu o wsparcie mogą ubiegać się: jednostki samorządu terytorialnego, ich związki, porozumienia i stowarzyszenia, jednostki organizacyjne JST posiadające osobowość prawną, stowarzyszenia lokalnych grup działania z wyłączeniem jednostek, które mogą być finansowane ze środków EFRR i EFS. mikro-, małe i średnie przedsiębiorstwa, duże przedsiębiorstwa, dla których podstawową działalnością nie jest produkcja energii, producenci rolni, grupy producenckie, spółdzielnie, wspólnoty mieszkaniowe, towarzystwa budownictwa społecznego, organizacje pozarządowe, kościoły i związki wyznaniowe, jednostki sektora finansów publicznych posiadające osobowość prawną (nie wymienione wyżej). podmioty działające w ramach partnerstw publiczno-prywatnych.

12 Działanie 5.1 Energetyka oparta na odnawialnych źródłach energiiInformacje o najbliższym naborze z Działania 5.1 Energetyka oparta na odnawialnych źródłach energii Termin od którego można składać wnioski : r. Termin do którego można składać wnioski : r. do godz. 15:30 Termin rozstrzygnięcia konkursu : lipiec 2017 r. Ogólna pula środków przeznaczona na dofinansowanie projektów: 100 000 000,00 PLN w tym środki przeznaczone na : projekty dotyczące energetyki opartej na odnawialnych źródłach energii (energia odnawialna: słoneczna) ,00 PLN, projekty dotyczące wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych na własne potrzeby ,00 PLN, projekty dotyczące inwestycji z zakresu budowy nowych lub zwiększenia mocy jednostek wytwarzania energii elektrycznej i ciepła z OZE oraz infrastruktury wytwórczej biokomponentów i biopaliw – ,00 PLN.

13 Oś priorytetowa V. Gospodarka niskoemisyjna Główne cele działania :Działanie 5.2 Efektywność energetyczna w przedsiębiorstwach Główne cele działania : zmiana struktury i zwiększenie lokalnej produkcji ze źródeł odnawialnych, kompleksowe działania prowadzące do racjonalizacji zużycia i ograniczenia strat energii ciepła z zastosowaniem OZE, redukcja CO2 poprzez pozyskiwanie energii ze źródeł OZE, spadek zużycia energii pierwotnej w MŚP przy równoczesnym obniżeniu kosztów funkcjonowania, działania na rzecz poprawy efektywności energetycznej przyczynią się do ograniczania presji na środowisko naturalne oraz pośrednio do poprawy bezpieczeństwa energetycznego regionu.

14 Działanie 5.2 Efektywność energetyczna w przedsiębiorstwachDo kogo skierowane jest wsparcie? Mikro, małe i średnie przedsiębiorstwa w rozumieniu załącznika I do rozporządzenia Komisji (UE) Nr 651/2014 z dnia 17 czerwca 2014 r. uznającego niektóre rodzaje pomocy za zgodne z rynkiem wewnętrznym w zastosowaniu art. 107 i 108 Traktatu (Dz. Urz. UE L 187 z , prowadzące działalność gospodarczą pozarolniczą.

15 Oś priorytetowa V. Gospodarka niskoemisyjnaDziałanie 5.1 Energetyka oparta na odnawialnych źródłach energii Działanie 5.3 Efektywność energetyczna w sektorze mieszkaniowym i budynkach użyteczności publicznej Poddziałanie Efektywność energetyczna w budynkach publicznych w tym budownictwo komunalne Poddziałanie Efektywność energetyczna w sektorze mieszkaniowym

16 Efektywność energetyczna w sektorze mieszkaniowymGłówne cele Poddziałanie 5.3.1 Efektywność publiczna w budynkach publicznych w tym budownictwo komunalne Poddziałanie 5.3.2 Efektywność energetyczna w sektorze mieszkaniowym głęboka modernizacja energetyczna budynków mieszkaniowych wielorodzinnych wraz z wymianą wyposażenia tych obiektów na energooszczędne, redukcja kosztów ogrzewania, co przełoży się na stan budżetu gospodarstw domowych, spadek zużycia energii pierwotnej w sektorze mieszkaniowych, dzięki kompleksowym działaniom prowadzącym do racjonalizacji zużycia i ograniczenia strat energii, ciepła i wody z zastosowaniem OZE. poprawa efektywności energetycznej poprzez głęboką modernizację energetyczną budynków użyteczności publicznej wraz z wymianą wyposażenia tych obiektów na energooszczędne, obniżenie kosztów funkcjonowania instytucji publicznych, podniesienie świadomości pracowników sektora publicznego w zakresie oszczędności gospodarowania energią oraz realizacja funkcji pełnienia przez samorządy wzorcowej roli w zakresie zarządzania energią.

17 Kto może ubiegać się o dofinansowanie?Poddziałanie 5.3.1 podmioty sprawujące zarząd nieruchomościami, których właścicielem jest samorząd, terytorialny oraz podległe mu organy i jednostki organizacyjne, jednostki samorządu terytorialnego, ich związki i stowarzyszenia, jednostki organizacyjne jednostek samorządu terytorialnego posiadające osobowość prawną podmioty, w których większość udziałów lub akcji posiadają jednostki samorządu terytorialnego lub ich związki i stowarzyszenia (z wyłączeniem towarzystw budownictwa społecznego), podmioty działające w ramach partnerstw publiczno-prywatnych, kościoły i związki wyznaniowe, organizacje pozarządowe, podmioty posiadające doświadczenie w zakresie kampanii upowszechniających na rzecz gospodarki niskoemisyjnej oraz ochrony środowiska i racjonalnego gospodarowania jego zasobami Poddziałanie 5.3.2 Menadżer funduszu funduszy zgodnie z definicją Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1303/2013 z dnia 17 grudnia 2013 roku ustanawiającego wspólne przepisy dotyczące EFRR, EFS, FS, EFRROW oraz EFMiR.

18 Oś priorytetowa V. Gospodarka niskoemisyjnaDziałanie 5.4 Strategie niskoemisyjne Poddziałanie 5.4.1 Strategie niskoemisyjne z wyłączeniem BOF Poddziałanie Strategie niskoemisyjne BOF

19 Działanie 5.4 Strategie niskoemisyjneCEL DZIAŁANIA Celem realizacji strategii niskoemisyjnych na poziomie poszczególnych gmin oraz obszarów funkcjonalnych jest poprawa stanu środowiska, w tym przede wszystkim poprawą stanu jakości powietrza w skali lokalnej. Ograniczenie emisji zanieczyszczeń szczególnie szkodliwych dla jakości życia ludzi, takich jak SO2, czy PM10 przyczyni się do podniesienia jakości życia mieszkańców. Dodatkowym efektem będzie zwiększenie świadomości społecznej w zakresie oszczędnego i efektywnego wykorzystania energii, co będzie skutkować zmniejszeniem obciążeń finansowych mieszkańców.

20 kampanie promujące budownictwo zeroemisyjne.Typ 7 Kampanie informujące o efektach ekologicznych i ekonomicznych inwestycji na rzecz efektywności energetycznej, kampanie promujące budownictwo zeroemisyjne. Typ 6 Zrównoważona mobilność miejska (projekty z wyłączeniem Miasta Białystok i jego obszaru funkcjonalnego w zakresie, w jakim kwalifikuje się do wsparcia w ramach Programu Operacyjnego Polska Wschodnia). Typ 1 Inwestycje w zakresie ciepłownictwa i chłodnictwa (spoza obszaru realizacji ZIT BOF) Typ 5 Systemy pomiaru zanieczyszczeń w miastach (takich, jak pył PM10 i benzo(a)piren) oraz systemy informowania mieszkańców o poziomach zanieczyszczeń Poddziałanie 5.4.1 Typy projektów Typ 2 Modernizacja indywidualnych źródeł ciepła tj. likwidacja indywidualnych kotłowni lub palenisk węglowych, zastąpienie ich źródłami o wyższej niż dotychczas sprawności wytwarzania ciepła, z wyłączeniem montażu pieców węglowych Typ 4 Projekty demonstracyjne w zakresie budownictwa pasywnego/zeroemisyjnego, którym towarzyszą działania informacyjno-promocyjne na rzecz upowszechnienia gospodarki niskoemisyjnej. Typ 3 Montaż/instalacja efektywnego energetycznie oświetlenia w gminach lub obiektach użyteczności publicznej oraz systemy sterowania oświetleniem (ulicznym).

21 Typy projektów Typ 4 Typ 1 Typ 3 Typ 2 Poddziałanie 5.4.2Montaż/instalacja efektywnego energetycznie oświetlenia w gminach lub obiektach użyteczności publicznej oraz systemy sterowania oświetleniem (ulicznym). Typ 1 Zrównoważona mobilność miejska (projekty w zakresie w jakim nie kwalifikują się do wsparcia w ramach Programu Operacyjnego Polska Wschodnia). Poddziałanie 5.4.2 Typy projektów Typ 3 Budowa mikroinstalacji prosumenckich wykorzystujących odnawialne źródła energii w gospodarstwach indywidualnych na terenie danej gminy, w szczególności zakup i montaż instalacji solarnych, zakup i instalacja ogniw fotowoltaicznych do produkcji energii elektrycznej, instalacja kolektorów słonecznych dla uzyskania ciepłej wody użytkowej, celem zwiększenia wykorzystania odnawialnych źródeł energii. Typ 2 Modernizacja indywidualnych źródeł ciepła tj. likwidacja indywidualnych kotłowni lub palenisk węglowych, zastąpienie ich źródłami o wyższej niż dotychczas sprawności wytwarzania ciepła, z wyłączeniem montażu pieców węglowych.

22 RODZAJ BENEFICJENTA Poddziałanie 5.4.1Jednostki samorządu terytorialnego, ich związki i stowarzyszenia, Podmioty, w których większość udziałów lub akcji posiadają jednostki samorządu terytorialnego lub ich związki i stowarzyszenia, Podmioty działające w ramach partnerstw publiczno-prywatnych Podmioty posiadające doświadczenie w zakresie kampanii upowszechniających na rzecz gospodarki niskoemisyjnej oraz ochrony środowiska i racjonalnego gospodarowania jego zasobami

23 RODZAJ BENEFICJENTA W przypadku Typu 4 W przypadku Typu 1Poddziałanie 5.4.2 RODZAJ BENEFICJENTA W przypadku Typu 4 W przypadku Typu 1 W przypadku Typu 2 i 3 jednostki samorządu terytorialnego oraz ich związki, porozumienia i stowarzyszenia, porozumienia JST i innych podmiotów, w których JST jest liderem jednostki samorządu terytorialnego, ich związki i stowarzyszenia, jednostki organizacyjne jednostek samorządu terytorialnego posiadające osobowość prawną Jednostki samorządu terytorialnego, ich związki i stowarzyszenia

24 PODSUMOWANIE Efektywność energetyczna ze względu na swoją dostępność cenową i technologiczną definiowana jest jako najszybsze rozwiązanie w drodze do osiągnięcia celów klimatycznych. Nowoczesne systemy grzewcze w budownictwie, korzystające z czystych źródeł ciepła pozwalają na znaczne zmniejszenie zużycia energii, a co za tym idzie ograniczenie emisji szkodliwych gazów. Wsparcie ze środków Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podlaskiego na lata daje możliwość wdrażania technologii przyjaznych środowisku, przyczyniając się do wzrostu komfortu życia mieszkańców i bezpieczeństwa energetycznego regionu.

25 Dziękuję za uwagę i zapraszam na stronę www.rpo.wrotapodlasia.pl