1 Motywowanie uczniów do nauki i odrabiania prac domowychSzkolenie Rady Pedagogicznej Opracowanie i prowadzenie mgr Grażyna Nazarewicz

2 Motto ,,Zmień się, a świat wokół Ciebie też zacznie się zmieniać” Gerald Epstein

3 Treści Czym jest motywacja Rodzaje motywacji Co wspomaga motywacjęStrategie motywacyjne nauczyciela Motywacja do odrabiania lekcji- rola rodziców i nauczycieli

4 Motywacja Rozbudzenie u ucznia chęci do nauki jest bardzo istotne dla całego procesu edukacji. Wielu psychologów uważa, że motywacja to najważniejszy czynnik sprzyjający efektywnemu uczeniu się. Termin „motywacja” pochodzi od łacińskiego słowa movere i oznacza „ruszać się”, zatem nierozerwalnie związany jest z działalnością człowieka i należy go rozumieć jako pewną celowość w działaniu, pobudzenie do aktywności. W związku z tym jest to pewien motor do pracy, bez którego nie ma sensownego podejścia do działania.

5 Motywacja stan gotowości psychicznej i fizjologicznej do podjęcia działania Motyw pobudza powstrzymuje przeszkadza Proces motywacyjny- ukierunkowywanie na osiągnięcie wyniku: zmiana warunków zewnętrznych zmiana we własnej osobie

6 Rodzaje motywacji Motywacja może być wewnętrzna lub zewnętrzna:wewnętrzna pobudza do działania, które ma wartości samo w sobie, a jej przykładem jest działanie oparte na zainteresowaniu lub zamiłowaniu do czegoś, zewnętrzna stwarza zachętę do działania, poprzez system nagród i kar, wobec tego jest wynikiem nagradzania lub unikania kary. Motywacja zewnętrzna może być pozytywna negatywna.

7 Motywacja do nauki „Motywacja do uczenia się definiowana jest jako znaczenie i wartość nauki dla danego człowieka, jaką ów człowiek jej przypisuje, i charakteryzowana przez długoterminowe zaangażowanie się w proces uczenia się.” (Anna Michalska, Jak nakłonić dziecko do nauki)

8 Wady metody kija i marchewki – metoda ta:gasi wewnętrzną motywację niszczy kreatywność zachęca do oszukiwania, korzystania ze skrótów i nieetycznego zachowania uzależnia sprzyja myśleniu krótkowzrocznemu obniża wyniki

9 Konsekwencje kar i nagródNagrody i kary mogą wyzwalać negatywne zachowania – oszustwa, uzależnienia, zachęcać do krótkoterminowego myślenia kosztem długoterminowej perspektywy. Wyznaczanie celów zewnętrznych może skłaniać do nieetycznego zachowania. Jeśli nagroda zewnętrzna będzie jedynym celem, to znajdą się tacy, którzy wybiorą drogę na skróty, często niemoralne, by ten cel osiągnąć. Jeśli zaś nagrodą jest sama działalność, pogłębienie wiedzy, stanie się ekspertem w jakiejś dziedzinie, wtedy nie istnieje chodzenie na skróty. Jedyną drogą jest uczciwość. Uzależniające właściwości nagród mogą też wypaczać podejmowanie decyzji. Uczniowie, którym płaci się za wykonywanie zadań zazwyczaj wybierają zadania prostsze, a przez to uczą się mniej.

10 Warto przemyśleć! Motywacja kar i nagród opiera się na przekonaniu, że praca i nauka z natury rzeczy nie są przyjemne i dlatego musimy zachęcać ludzi nagrodami i straszyć karami.

11 Właściwa postawa Rutynowa praca wymaga ukierunkowania, nierutynowa zależy od samoukierunkowania. Krytycy metody motywowania za pomocą kar i nagród zwrócili uwagę na fakt, że do podjęcia zadań potrzebna jest jeszcze odpowiednia postawa, ważny jest rodzaj działania  i wewnętrzne przekonanie do jego celowości

12 Cytat "Umysł nie jest naczyniem, które trzeba napełnić, tylko ogniem, który należy rozpalić." Plutarch

13 Działania sprzyjające rozwijaniu siły motywacji ucznia:zapewnienie zaspokojenia potrzeb ucznia (w tym poczucie bezpieczeństwa), rozwijanie zainteresowań, mobilizowanie do aktywności, sukcesywne ocenienie i nagradzanie (zgodnie z przyjętymi ustaleniami, na przykład wpisy na dyplomie, żetony, punkty), pobudzanie do wysiłku umysłowego tak, by jego rezultatem było zrozumienie i poczucie sprawczości oraz „odkrycie” rzeczy subiektywnie nowych, pozytywna ocena (samoocena) rezultatów własnej pracy, wyjaśnienie celowości uczenia się, zapewnianie odpowiednich warunków i sposobów uczenia się, organizacja środowiska dydaktycznego – wyposażenie i dbanie o estetykę klasy/pracowni , organizacja pracy nauczyciela, wykorzystanie różnorodnych, interesujących i nowoczesnych pomocy dydaktycznych, atrakcyjność metod pracy.

14 Potrzeby

15 Potrzeby Naukowcy Kari Lakhami  i Bob Wolf poprzez szereg badań doszli do wniosku, że najmocniejszą i dominująca siłą napędową jest wewnętrzna motywacja oparta na zadowoleniu i poczuciu kreatywności człowieka wykonującego jakieś zadanie. Teoria Deciego i Ryana wskazuje, że ludzie mają trzy wrodzone potrzeby psychologiczne: potrzebę kompetencji, potrzebę autonomii potrzebę związku z innymi. Kiedy potrzeby te są zaspokojone, jesteśmy zmotywowani, produktywni i szczęśliwi.

16 Potrzeba kompetencji Aby zaspokoić potrzebę kompetencji należy dawać dzieciom zadania adekwatne do ich możliwości, wiedzy i umiejętności. Ani za trudne, ani za łatwe. Powinna panować zgodność między tym, co dziecko musi wykonać, a tym, co potrafi zrobić. Kiedy musi zrobić coś, co przekracza jego możliwości, odczuwa niepokój, czasem blokujący wszelkie działanie. Może maskować go wycofaniem, arogancją lub bezczelnością. Kiedy musi zrobić coś poniżej możliwości, rezultatem jest nuda, która zabija wszelką kreatywność.

17 Kompetencje Na motywację ucznia silnie wpływa świadomość, że jest on kompetentny i zdolny do wykonania zadania, dlatego lubi on robić to, z czym sobie dobrze radzi. Na kształtowanie poczucia kompetencji wpływają zadania o poziomie trudności „akurat–w sam raz”, czyli ani nie za trudne, ani też zbyt łatwe. Zadania zbyt trudne powodują zniechęcenie, a zbyt łatwe – brak satysfakcji. Uczeń, który narzeka, że zadania są „nudne” lub „głupie”, zwykle maskuje w ten sposób swój brak kompetencji i bezradność. W tej sytuacji należy zapytać go, czy rozumie, na czym polega zadanie, gdyż niechęć do pracy może wynikać nie tylko z braku umiejętności, ale również z niezrozumienia polecenia. Uczeń może być zagubiony, jeśli polecenie jest zbyt złożone, zawiera zbyt dużo informacji, a on nie jest w stanie zapamiętać ich kolejności. W tej sytuacji polecenie koniecznie trzeba uprościć, sprowadzić do jednego zadania.

18 Potrzeba autonomii Człowiek zmotywowany wewnętrznie zazwyczaj osiąga więcej niż ktoś dążący do nagrody. Ludzie mają wrodzoną zdolność do kierowania samymi sobą, natura ludzka jest z zasady autonomiczna. Autonomia oznacza, że działamy mając wybór w jakimś zakresie. Poczucie autonomii wywiera ogromny wpływ na wydajność i nastawienie człowieka, sprzyja wytrwałości w nauce i sporcie, rzadszemu wypaleniu i wyższemu poziomowi zdrowia psychicznego

19 Potrzeba autonomii Autonomia prowadzi do zaangażowania, a czyż nie chodzi nam o to, by nasz uczeń był zaangażowany w swoją edukację? Warto dać uczniom autonomię przy wyborze zadania, czasu, techniki i zespołu, w jakim będzie pracować. Można przygotować kilka zadań czy tematów – nich każdy uczeń wybierze ten, który mu najbardziej odpowiada, zaproponować kilka metod rozwiązania lub form pracy – także do wyboru, zaproponować pracę w grupach, do których uczniowie sami się dobierają.

20 Potrzeba przynależnościPraca w zespole Zespół, którego członkowie uzupełniają się nawzajem, w którym każdy ma do wykonania zadanie, w którym czuje się kompetentny, będzie o wiele bardziej kreatywny i efektywny, niż jego członkowie działający pojedynczo.

21

22 Zabójcy motywacji Dorośli zabijają motywację wciąż uparcie stosując system kar i nagród, choć w dzisiejszych czasach może częściej nagród: pieniądze za określony (wysoki) stopień w szkole, lody (lub „+” w dzienniku) za aktywność na lekcji, iPod za przeczytanie lektury. Przekupujemy dzieci zamiast pobudzać je do zaangażowania. Prawdziwa motywacja wymaga dążenia do autonomii, mistrzostwa i celu.

23 Wiara we własne siły Na poczucie kompetencji i zdolności do wykonania zadania wpływa wiara danego ucznia we własne siły. Poprzez system wzmocnień i pochwał warto pomóc mu uwierzyć, że może odnieść sukces w szkole. Efektywna pochwała zawiera konkretne i dokładne informacje – co uczeń osiągnął, w czym się poprawił. Ważne jest w tym oddziaływaniu docenianie nie tylko końcowego efektu, ale również wysiłku, wytrwałości, jaką wykazał podczas wykonywania zadania.

24 Wiara we własne siły Wiarę we własne siły można wzmacniać przez:odwoływanie się do wcześniejszych, pozytywnych doświadczeń, sytuacji, w których uczeń poradził sobie z zadaniem, przypominanie o tym, co już wie i potrafi, szczere wsparcie emocjonalne, polegające na udzielaniu komunikatów, że wierzymy w jego sukces, wyrażanie pochwał. Przy formułowaniu pochwał należy wystrzegać się: zbyt częstego chwalenia, nieszczerych pochwał, które wyrażane są po to, by dziecko poczuło się lepiej, wyrażania zbyt ogólnikowych informacji wyrażających uznanie, na przykład „Dobrze Ci idzie”

25 Rozwijanie zainteresowańSzczególnie ważne dla rozwoju zainteresowań są klimat życzliwości, szacunku, bezpośredniości oraz umiejętność cieszenia się czyimiś osiągnięciami. Stosując metody aktywizujące, można organizować różnorodne sytuacje kształcenia terapeutycznego, aby poprzez aktywność ucznia pobudzić jego zaangażowanie i zainteresowanie. Na przykład ucznia znacznie bardziej zaangażuje udział w dramie niż wykonywanie zadań opartych na odbiorze jednorodnego typu bodźców.

26 Nagrody Do systemu wzmocnień zaliczyć należy także nagrody. Choć są one związane z pozytywnymi intencjami, to jednak ich nadużywanie może prowadzić do zanikania u ucznia naturalnej chęci zdobywania wiedzy i umiejętności oraz do osłabienia jego samodzielności, ponieważ sterowanie systemem nagród będzie działało tylko pod wpływem osoby nagradzającej. Psychologowie podkreślają, by nagrody stosować z umiarem, gdy wyczerpią się pomysły na zachęcenie ucznia do nauki. Ważne jest również, by nie nagradzać ucznia za wykonanie tego, co go zaciekawia i pasjonuje. Do nagród o dużej wartości zaliczyć należy nagrody podkreślające kompetencje ucznia, a więc dyplomy, odznaki, żetony, punkty oraz takie, które pomagają wzbudzać zainteresowanie nauką, na przykład edukacyjny program komputerowy, gadżet edukacyjny.

27

28 Aby to zmienić nauczyciel powinien!!!!!!

29 Spójrz krytycznie na prace domowe, które zadajesz!Czemu służą? Czy tylko zabierają dzieciom czas będąc częścią niepotrzebnej rutyny? Czy mają „wdrożyć do systematycznej pracy? Czy pozwalają spojrzeć na problem z innej perspektywy, obudzić pasję do nauki i rozwiązywania jej problemów?

30 Żeby zadanie domowe było efektywne, powinno spełniać kilka warunkówa) Nauczyciel musi dać uczniom przynajmniej minimum autonomii w tym , jak i kiedy odrobić zadanie, nie „z dziś na jutro”, ale np. „mamy trzy dni na przygotowanie tego zadania,  tematu czy projektu”.            b) Zadanie powinno podsunąć nowatorski, zajmujący temat lub sposób jego wykonania ,a nie tylko być pamięciowym przetworzeniem czegoś, co zostało przerobione w klasie. np. jeśli mają nauczyć się wiersza na pamięć, niech nagrają swoją recytację, zgromadzą kilka rekwizytów, które mogą się przydać podczas prezentowania wiersza w klasie, obejrzą zdjęcie poety i na tej podstawie narysują jego karykaturę itp. c) Uczniowie muszą rozumieć cel zadania, nawet, jeśli z jakichś przyczyn jest rutynowe lub nudne, np. przy nauce na pamięć wiersza – opowiedzmy, jak funkcjonuje pamięć, po co trzeba ją ćwiczyć i że nauka wiersza ma właśnie temu służyć. 

31 Jeśli już trzeba dać uczniom nudne, algorytmiczne i rutynowe zadania:Przedstaw racjonalne uzasadnienie, dlaczego to zadanie jest konieczne do wykonania, np.  żeby przez wykonywanie kilkunastu podobnych zadań z matematyki zapamiętali kolejność działań lub przez odmienianie dziesięciu rzeczowników przez przypadki zapamiętali    pytania im przypisane. Przyznaj, że zadanie jest nudne – wtedy uczniowie wiedzą, że ich rozumiesz, okazujesz im empatię. Pozwól dzieciom wykonać pracę po swojemu, myśl o autonomii, nie o kontrolowaniu,   np. jeśli wolą – mogą wymyślać własne zadania; odmieniać przymiotniki i to wybrane dowolnie przez siebie. Jeśli przygotowując dla uczniów zadanie domowe uwzględnimy ich autonomię, dążenie do mistrzostwa i cel – wzbudzimy ich wewnętrzną motywację do wykonania zadania.

32 Dzień kreatywności Wyznacz jedną lekcję co drugi tydzień na wymyślanie przez dzieci jakiegoś problemu do rozwiązania lub projektu do wykonania. Niech to będzie cokolwiek, co je zajmuje, niech uczą się zadawania pytań, formułowania problemu. Dlaczego właściwie Mieszko I musiał przyjąć chrzest? Co by się stało, gdyby tego nie zrobił? Jak działa telewizor? A jak mikrofalówka? Co można zrobić, by rozwiązać problem głodu na świecie? Jakie konsekwencje przyniosłoby inne zakończenie lektury? (np. Helena wychodzi za Bohuna). Jak zmienić budowę ptaka, by mógł pływać pod wodą jak ryba? Itp. Na następnej lekcji niech zrelacjonują klasie swoje odkrycia, pomysły i przeżycia.

33 Dzień kreatywności Według Daniela Pinka warto poświęcić jeden cały dzień szkolny na twórcze wymyślanie rozwiązania problemu lub przygotowanie projektu. Proponujemy jeden taki dzień raz na dwa miesiące. Na początku może to być trudne, ale warto do tego dążyć, zaczynając np. od jednej godziny co dwa tygodnie Deklarujemy, że pragniemy wychować dzieci na osoby kreatywne, a działamy wbrew tym deklaracjom, nie dając im w systemie szkolnym miejsca na samodzielne i twórcze działanie. To, że niektóre kończą szkołę jako kreatywne jednostki, dzieje się nie dzięki szkole, ale pomimo niej. Obecny system edukacji niszczy kreatywność, zabija ciekawość i samodzielność. Jeden dzień przeznaczony na rozwój kreatywności może wpłynąć na dzieci lepiej niż miesiąc mechanicznego wkuwania.

34 Daj szansę na samoocenęPozwól uczniom na samoocenę. Dla wielu uczniów celem przetrwania szkolnego dnia jest otrzymanie dobrej oceny lub uniknięcie złej. Najlepszą strategią, by to osiągnąć jest dostosowanie się do wymagań nauczyciela, uczenie się pod test, unikanie ryzyka (czytaj: twórczych rozwiązań i innowacji).  Dobre oceny są nagrodą za podporządkowanie się, a nie wyznacznikiem uczenia się. A gdyby tak pozwolić im oceniać się samodzielnie? Przekazać im odpowiedzialność za poprawę swoich wyników, za zgodność celów z osiągnięciami?

35 Pozwól uczniom planowaćNa początku semestru poproś uczniów, by zrobili listę swoich najważniejszych celów związanych z uczeniem się. Na koniec semestru niech przygotują swoje karty ocen razem z omówieniem swoich postępów. W trakcie semestru co tydzień lub dwa niech przypomną sobie zapisane cele. Może być bowiem tak, jak z postanowieniami noworocznymi – zapisujemy je i natychmiast o nich zapominamy. Jeśli natomiast co tydzień sobie je przypomnimy, będziemy mogli ocenić, co już zrobiliśmy lub robimy (Nic?! Niemożliwe!) dla ich realizacji. Niech odpowiedzą sobie sami na pytania: Co im się udało? Czego jeszcze muszą się nauczyć? Kiedy już uczniowie wypełnią swoje karty ocen, warto porównać je z kartami nauczyciela, a  ich porównanie niech zapoczątkuje rozmowę o tym, jak radzą sobie na drodze do mistrzostwa.

36 Cele przyjmowane przez uczniówUczeń potrafi być proaktywny- stawia sobie cele, decyduje co chciałby robić i dlaczego. Uczniowie mogą przyjmować trzy rodzaje celów: Dydaktyczne Popisowe unikowe

37 Chwal w odpowiedni sposóbOdpowiednia pochwała udzieli dzieciom informacji zwrotnej i zachęty. Nieprawidłowo udzielona pochwała może łatwo zmienić się w kolejną nagrodę warunkową „jeśli- to”. 1. Opisz, co widzisz bez wartościowania (Widzę przygotowany plan pracy, wszystkie jej elementy,  zgromadzone argumenty). 2.Opisz, co czujesz. (To duża satysfakcja dla mnie, kiedy wszystko, o czym mówiliśmy na lekcji znajduje odzwierciedlenie w pracy domowej.). 3.Podsumuj godne pochwały działanie (To się nazywa staranne odrobienie zadania!).

38 Aby pochwała motywowała:Chwal wysiłek i strategię, nie inteligencję. Dzieci chwalone za to, że są mądre, inteligentne lub sprytne uważają, że każde zadanie to sprawdzian, czy naprawdę zasługują na takie oceny. Żeby nie skompromitować się (a nuż okaże się, że nie jestem taki mądry, jak myśli  nauczycielka) unikają nowych wyzwań i wybierają najłatwiejszą drogę, by osiągnąć   sukces. Niech pochwała będzie konkretna; nie w rodzaju: „Znakomicie, świetnie, jak zwykle, doskonale!” ale: „Przygotowałeś naprawdę różnorodne zadania dla kolegów –  wykorzystują i formułę dodawania i odejmowania i mnożenia.” „Wybrałeś bardzo trafny      cytat dobrze ilustrujący twoją tezę.” Chwal wtedy, gdy naprawdę jest do tego powód, ale nie szukaj wielkich powodów. Mogą one  być całkiem małe, ale prawdziwe, np. „W tej linijce drugie „a” napisałeś bardzo  starannie. To się nazywa dokładność!”  Dziecko szybko rozpozna fałszywą pochwałę, poczuje się zawiedzione i oszukane.

39 Wyjątkowo…. Czasem potrzebna jest zewnętrzna nagroda. Powinna być jednak nieoczekiwana   i proponowana dopiero wtedy, gdy zadanie zostanie wykonane. Nie „jeśli – to”, ale „teraz, gdy już” (Teraz, gdy już przeczytałeś lekturę, możemy pójść na lody”.).

40 Pomóż uczniom zobaczyć cel.Niezależnie od tego, czego dziecko się uczy, należy zadbać, by wiedziało PO CO się tego uczy. Jeśli uczy się geografii, niech przygotuje dla kolegów z klasy wirtualną wycieczkę do jakiegoś kraju, jeśli astronomii - na Księżyc, i zbada jego wpływ na życie na Ziemi. Internet będzie tu znakomitym narzędziem. Jeśli uczy się fizyki – niech wie, jak w codziennym życiu działają prawa fizyki itp. Ważne jest połączenie wiedzy z życiem praktycznym, wówczas dzieci chętniej się uczą i lepiej zapamiętują wiedzę. Bardzo dobrze służy temu nauczanie poprzez realizację projektów. Dają dzieciom dużo autonomii, są zorientowane na cel i dążenie do mistrzostwa. A tego właśnie dzieciom potrzeba!

41 Zamień uczniów w nauczycieliNajlepszym sprawdzianem, czy coś umiemy, jest nauczenie tego kogoś innego. Niech     każdy uczeń przygotowuje jakiś temat lub szerszy aspekt jakiegoś tematu i przedstawi go kolegom tak, by zrozumieli i zapamiętali. Warto też zapytać uczniów o ich hobby, pasje i dziedziny na których się znają i stworzyć listę ekspertów, do których można się odwołać, kiedy omawia się temat związany z ich dziedziną. To może być ichtiologia, wojny napoleońskie, programowanie komputerowe, twórczość Sapkowskiego itp. Uczniowie chętnie podzielą się informacjami, poczują się mistrzami, do których wiedzy odwołuje się nauczyciel, wzrośnie ich poczucie kompetencji, autonomii i własnej wartości.

42 Karta wysiłku Uczniowie z klas IV–VI oraz gimnazjaliści oceniają się według następującej karty. Moja karta wysiłku Imię…………. Ile wysiłku włożyłam/em we własną pracę? ( 10 min. ; 50 max Planowanie i organizacja własnej pracy Systematyczna praca w domu Włożony wysiłek Data

43 Zapamiętywanie uczucia sukcesuTo systematyczne zauważanie, a następnie odnotowanie uczucia sukcesu przez ucznia (proponujemy dla uczniów starszych z klas IV–VI). Swoje sukcesy uczeń notuje w sporządzonym własnoręcznie „Albumie sukcesów”. Tak może wyglądać zagospodarowanie środkowej części albumu. Rodzaj sukcesu. Opis sytuacji Dzień tygodnia

44 Termometr uczuć. To narysowana na arkuszu papieru skala termometru od 10 do -10, gdzie 0 oznacza uczucie obojętności, spokoju, jest określane przez uczniów jako „dobre”. Od 1 do 10 znajdują się uczucia o pozytywnym dla ucznia znaczeniu. Od -1 do -10 znajdują się uczucia o negatywnym zabarwieniu, określane jako przykre. Na początku zajęć, uczeń wpisuje swoje imię na odpowiednio wybranym przez siebie poziomie skali termometru. Jest to moment uświadomienia sobie przez ucznia, w jakiej dyspozycji znajduje się danego dnia. Ma to ogromne znaczenie dla określenia poziomu motywacji przez ucznia. Nauczyciel natomiast wie, na jaką motywację ucznia może liczyć na zajęciach.

45 Termometr uczuć

46 Motywatory…

47 Niska motywacja do naukiPodłożem problemów ucznia z nauką i wiążącą się z nimi niską motywacją mogą być specjalne potrzeby, wśród których wyróżnia się potrzeby edukacyjne, zdrowotne i egzystencjalne. Specjalne potrzeby edukacyjne są związane z opóźnionym rozwojem mowy, wadami wymowy, zaburzeniami uwagi, ogólnie niższym poziomem intelektualnym, zaburzeniami funkcji poznawczych istotnymi w procesie uczenia przy prawidłowym poziomie rozwoju intelektualnego (ryzyko dysleksji, dysleksja), leworęcznością itp. Specjalne potrzeby zdrowotne są związane między innymi z nieskorygowanymi wadami wzroku, słuchu czy chorobami somatycznymi, a także niedoborem masy ciała, niską odpornością, skrzywieniami kręgosłupa itp. Specjalne potrzeby egzystencjalne są związane między innymi z brakiem warunków do nauki, niewłaściwą atmosferą rodzinną, rozwodem rodziców, rodzicami niemającymi czasu dla dziecka z powodu własnej aktywności zawodowej, trudną sytuacją materialną rodziny.

48 Bezradność intelektualnaJest to nieprzyjemny stan psychologiczny. Jego symptomy zaczynają ujawnić się po wielogodzinnym siedzeniu nad pusta kartka, kiedy próbuje się wykonać konkretne zadanie. Wyróżniamy dwa modele wyuczonej bezradności: A. Klasyczny model wyuczonej bezradności (M. Seligmana in.) B. Informacyjny model wyuczonej bezradności (M. Kofty, G. Sedka )

49 Wyuczona bezradność- klasyczny model Informacyjny model wyuczonej bezradności jest to zgeneralizowane oczekiwanie braku wpływu na bieg wydarzeń.Człowiek uczy się poprzez doświadczenia,że nie ma związku miedzy jego zachowaniami a ich pozytywnymi bądź negatywnymi następstwami,czyli niezalenie od tego, jak zareagujemy w danej sytuacji nie możemy niczego zmienić. Taka sytuacja wyzwala zespół zmian w zachowaniu: • deficyt motywacyjny – obniżenie gotowości do podejmowania działań • deficyt poznawczy – utrudnienie w wykrywaniu związków asocjacyjnych miedzy zachowaniem a wzmocnieniem • deficyt emocjonalny – obniżenie nastroju, zaburzenia emocjonalne. Ludzie starają się aktywnie reagować na pojawiające się trudności w realizacji zamierzeń, szukają alternatywnych sposobów działania, wymyślają i testują różne hipotezy. W trakcie treningu bezradności ludzie są aktywni poznawczo i próbują na wiele sposobów rozwiązywać faktycznie nierozwiązywalne problemy. • istotą tego treningu jest brak postępu poznawczego w rozwiazywaniu problemu mimo intensywnego wysiłku intelektualnego • po dłuższym czasie bezowocnego wysiłku następuje STAN WYCZERPANIA POZNAWCZEGO (brak tendencji do tworzenia nowych pomysłów rozwiązania problemu, unikanie wysiłku poznawczego, znaczne pogorszenie wykonywania złożonych zadań poznawczych) • w tym stanie na ogół zanika motywacja wewnętrzna (ciekawość i zainteresowanie, zaangażowanie) i pojawia się obniżony nastrój

50 Inne czynniki Niewiara we własne siły/zdolności,Nieprawidłowe /niewłaściwe traktowanie, Poczucie, że nie warto się starać, Brak celów lub zbyt odległe cele, Brak przyzwolenia na popełnianie błędów, Brak poczucia przydatności materiału z lekcji, Grupa rówieśnicza i jej normy, Problemy osobiste ucznia

51 A jaka jest moja motywacja do pracy?Niska motywacja Średnia motywacja Wysoka motywacja

52 Skąd czerpię motywację do pracy? Co mnie motywuje?……

53 Co mnie demotywuje? ……………. ……………

54 Po czym uczniowie mogą poznać , że jestem zmotywowany?………………………….. ………………………….

55 Aby zadbać o własną motywację:Skupiaj się na tym ,co jest pod Twoją kontrolą; Dbaj o swoje ciało i umysł; Pracuj nad monologiem wewnętrznym; Stawiaj sobie cele i je realizuj; Bądź głodny sukcesu i uwierz ,że go osiągniesz; Nie porównuj się z innymi; Dbaj o rozwój zawodowy; W trudnej sytuacji skup się na następnym kroku; Zachowuj się tak jakbyś był zmotywowany

56 Strategie motywacyjne nauczycielaBudowanie wspólnoty dydaktycznej, Planowanie lekcji i przybliżanie uczniom procesu uczenia się, Wprowadzanie różnorodności elementów, zabawy , przygody, Zapewnienie postępów w nauce i śledzenie ich.

57 Budowanie wspólnoty dydaktycznej,Sprawdzanie czy każdy z uczniów czuje się dostrzeżony jako jednostka i członek grupy; Budowanie dobrych relacji miedzy nauczycielem i uczniami oraz między samymi uczniami; angażowanie uczniów w proces uczenia; Pokazywanie uczniom swoich oczekiwań i w razie potrzeby reagowanie na niewłaściwe zachowanie.

58 Jakie strategie motywacyjne stosuję?Budowanie wspólnoty dydaktycznej 1 2 3 4 1. Zbieram informacje na temat zainteresowań i osobowości uczniów 2. Wykorzystuję informacje o uczniach do planowania zajęć 3.Zbieram od uczniów informacje zwrotne na temat zajęć 4.Buduję pozytywne relacje z uczniami 5.Dbam o pozytywne relacje między uczniami 6.Dbam o wkład uczniów w zajęcia 7.Jasno komunikuję oczekiwania 8.Radzę sobie z nieodpowiednim zachowaniem 1-nie wiem o co chodzi;2-wiem o co chodzi, ale raczej nie stosuję;3-czasem to robię;4-robie to często i celowo.

59 Planowanie lekcji i przybliżanie uczniom procesu uczenia się,Ustalam priorytety, rezygnuję z rzeczy nieważnych; Prezentuję uczniom cele zajęć; Angażuje uczniów w zajęcia, zachęcam do aktywności; Dbam o podwyższanie poprzeczki w miarę upływu czasu; Pozwalam uczniom wpływać na wybór tematów/ćwiczeń/sposobów pracy; Staram się by zajęcia były związane ze światem uczniów; Mam wysokie , lecz realistyczne oczekiwania

60 Ćwiczenie Praca w grupach ,, Planuję pracę na lekcji”

61 Wprowadzanie różnorodności elementów, zabawy , przygody,Uczenie będzie ciekawe i efektywne jeśli nauczyciel zaangażuje obie półkule i wszystkie zmysły; Nauczyciel stosuje różnorodne ,,haki na uwagę” anegdoty, ciekawe fakty, statystyki, nieprawdopodobne stwierdzenia,cytaty, żarty rysunkowe, zdjęcia, obrazki, humor, gadżety, Słowa klucze- związane z następna lekcją lub zapowiedź następnej lekcji( jak w serialach- W następnym odcinku…) entuzjazm nauczyciela

62 Uczenie jako przygoda Uczenie to moja pasja Tryskam entuzjazmemKtóre z poniższych stwierdzeń są dla Ciebie prawdziwe? Zaznacz te zdania , które trafnie opisują Ciebie jako nauczyciela Uczenie to moja pasja Tryskam entuzjazmem Nauka może być zabawą To, czego uczę jest interesujące Przyprawiam lekcje zaskoczeniem Buduję pozytywne napięcie i oczekiwanie Sukcesy uczniów trzeba uczcić Wciągam uczniów w lekcje, są zajęci, są aktywni

63 Zapewnienie postępów w nauce i śledzenie ich.Ocenianie; Wprowadzanie elementów samooceny; Uczenie się na błędach; Przekazywanie informacji zwrotnych; Wyznaczanie uczniom celów

64 Przekazywanie uczniom informacji zwrotnychPowinny być one opisowe z których uczeń dowie się: Jakie zrobił postępy? Nad czym ma pracować? W jaki sposób ma pracować 1 Co już umiesz? Co poprawiłeś? 2 Co wymaga poprawy? Dlaczego? 3 Jak to zmienić?

65 Motywowanie do odrabiania prac domowych

66 Odrabianie prac domowychWśród metod pracy nad lekcjami ustnymi wyróżniamy: metodę " czytania i powtarzania", metodę "systematyzacji materiału", metodę " pracy z przerwami", metodę uczenia się wiersza. Do metod pracy nad przedmiotami pisemnymi należy wymienić: metodę brudnopisu, metodę planu, metodę przerw.

67 Metody pracy nad lekcjami ustnymiMetoda czytania i powtarzania polega na kilkakrotnym przeczytaniu danego fragmentu, a następnie głośnym lub cichym jedno - ,dwu - lub trzykrotnym opowiedzeniu go sobie. Uczeń pragnąc pamięciowo opanować dany fragment wielokrotnie go powtarza, czasami zaglądając do tekstu, aby uzupełnić dostrzeżone luki. Opanowanie pamięciowe całości danego tekstu odbywa się w jednym odcinku czasu bez przerw. Jest to sposób mało ekonomiczny pod względem czasu i wysiłku powodujący na ogół zapamiętanie krótkotrwałe. Stosowanie przez dzieci wyżej wymienionej metody wskazuje, że nikt nie uczył ich w jaki sposób mają przyswajać sobie wiadomości.

68 Metody pracy nad lekcjami ustnymiMetoda " systematyzacji materiału" polega na stosowaniu przy uczeniu się pamięciowym systematyzacji materiału, tzn. wyodrębnianiu pewnych istotnych treści z danego fragmentu, który dziecko ma opanować pamięciowo, lecz nie dosłownie. Może to wykonać w dwojaki sposób: czytając tekst, podkreśla ołówkiem najbardziej istotne treści ( zagadnienia, fakty, daty itp. ) a następnie opowiada ów tekst, początkowo zaglądając do podręcznika lub też w ogóle do niego nie zaglądając. albo też z podkreśleniem lub bez podkreślenia w tekście - piszą krótkie streszczenie w punktach lub bez punktów, następnie zaś opowiadają tekst według napisanego streszczenia. Niektórzy uczniowie zaznaczają, iż uczenie się za pomocą tej metody pomaga zarówno w szybkości, jak i dokładności zapamiętania.

69 Metody pracy nad lekcjami ustnymiMetoda " pracy z przerwami" jest to niedosłowne opanowanie pamięciowe materiału metodą uczenia się "rozsianego", tzn. rozłożonego w czasie. Metoda ta nie wyklucza podkreśleń w tekście lub konspektowania w formie krótkich streszczeń lub planu. Materiał przeznaczony do opanowania jest powtarzany, albo tego samego dnia wieczorem, po odrobieniu innych lekcji, albo częściej, lub też następnego dnia. Metoda " pracy z przerwami" jest metodą najbardziej zbliżoną do metod nauki zalecaną przez pedagogów. Uczniowie stosujący tę metodę, zaznaczają często, iż z przedmiotów, których uczą się za jej pomocą, otrzymują oceny dobre i bardzo dobre.

70 Uczenie się wiersza Możemy wyróżnić dwa sposoby uczenia się wierszy.Pierwszy polega na strofkowym opanowywaniu treści wiersza: uczeń z początku czyta cały wiersz przeważnie jednokrotnie, następnie uczy się na pamięć kolejno strofkami, czytając parokrotnie i powtarzając daną strofkę, począwszy od pierwsze do ostatniej, drugi sposób, bardziej ekonomiczny i pozwalający na uzyskanie lepszych rezultatów w sensie dokładności i trwałości zapamiętania, to " metoda całościowo - częściowa", która kładzie duży nacisk na przerwy czasowe pomiędzy poszczególnymi powtórzeniami. Tego rodzaju metodę stosują przeważnie ci uczniowie, którzy przy uczeniu się pamięciowym niedosłownym / czyli opanowywaniu wiadomości zawartych w podręczniku stosują opisywaną poprzednio metodę pracy z przerwami/. Czynią tak prawdopodobnie z tego powodu, iż przekonali się, że uczenie się rozłożone w czasie jest bardziej skuteczne.

71 Metody pracy nad lekcjami pisemnymiMetoda brudnopisu polega na pisaniu zadania na "brudno", następnie zaś, bezpośrednio po napisaniu, uczeń poprawia pracę i przepisuje ją do zeszytu. Tego rodzaju metoda jest najczęściej zalecana przez nauczycieli. Zaletą "metody brudnopisu" jest to, iż napisany na świeżo tekst ulega dalszej obróbce: można go poprawić pod względem merytorycznym, stylistycznym i ortograficznym. Czynią tak zresztą w większości przypadków wszyscy ludzie zajmujący się zawodowo pisaniem / publicyści, autorzy powieści lub prac naukowych/. Przy pisaniu wypracowań konieczna jest jednak przerwa czasowa, która pozwoli nabrać dystansu do napisanego wcześniej tekstu i obiektywnie go zaakceptować bądź zmienić. Należy również pamiętać, aby temat pracy był uprzednio dobrze przemyślany.

72 Metody pracy nad lekcjami pisemnymiMetoda planu polega na tym, iż uczeń układa i pisze na brudno plan wypracowania lub też plan treści / czytanki, książki/, na podstawie której ma napisać wypracowanie. Po napisaniu planu pisze wypracowanie na brudno, poprawia i po poprawieniu wpisuje na czysto do zeszytu. Metoda ta podobnie jak poprzednia wymaga przerw w pisaniu.

73 Metody pracy nad lekcjami pisemnymiMetoda przerw jest najbardziej zbliżona do zalecanego modelu pisania wypracowań. Składa się na nią wykonanie czynności proponowanych wcześniej. Rozpoczęcie pracy tego samego dnia, w którym została zadana po dogłębnym przemyśleniu tematu,/ poprzedzonym np. rozmową z rodzicem/, napisaniu planu zadania, wykonaniu zadania na "brudno", a następnie przepisaniu na czysto . Po każdej z tych czynności konieczna jest przerwa czasowa , której długość powinna zależeć od terminu wykonania pracy.

74 sposób uczenia się = dominacja półkulowa + styl uczenia sięLewa półkula Prawa półkula kontrola prawej strony ciała operowanie słowami mowa myślenie logiczne analiza szczegóły myślenie linearne krok po kroku myślenie abstrakcyjne porządek Kolejność systematyzowanie operowanie liczbami czas planowanie dosłowność kontrola lewej strony ciała tworzenie obrazów wizualizacja myślenie intuicyjne synteza ogląd ogółu wyobraźnia kojarzenie marzenia kreatywność, twórczość muzyka, rytm, taniec widzenie przestrzenne kolor uczucia, emocje spontaniczność metaforyzowanie

75 sposób uczenia się = dominacja półkulowa + styl uczenia sięModalność Uczeń nauczyciel wzrokowiec - lubi demonstracje lub pokazy, - lubi wykresy i tabele, - lubi opisy, - pamięta twarze i imiona, - lubi robić notatki, - lubi patrzeć, rysować, - preferuje sztuki wizualne. - mówi szybko, - stosuje pomoce wizualne, - przekazuje dużo informacji wizualnie, - ważna jest u niego forma przekazu, - ocenia na podstawie wyglądu, - dotrzymuje planu czasowego.

76 sposób uczenia się = dominacja półkulowa + styl uczenia sięmodalność Uczeń nauczyciel słuchowiec - lubi dialogi i rozmowy, - powtarza głośno to, co napisali, - rozmawia ze sobą, - lubi słuchać, - lubi wykłady, - lubi długie wypowiedzi własne, - lubi muzykę, - woli mówić o działaniach niż je oglądać, - dobrze pamięta twarze, - lubi czytać głośno lub półgłosem. - mówi rytmicznie, - lubi dyskusje i omawianie, - często informacje przekazuje czytając, - parafrazuje wypowiedzi uczniów, - ocenia płynność wypowiedzi, - często zbacza z tematu.

77 sposób uczenia się = dominacja półkulowa + styl uczenia sięmodalność Uczeń nauczyciel Czuciowiec-kinestetyk uczy się przez wykonywanie czynności i bezpośrednie zaangażowanie, - lubi emocje, ruch, - nie lubi czytać, - pamięta, co sam wykonał, - musi się poruszać, wiercić, coś trzymać, - tupie, gestykuluje, - nie lubi słuchać. - mówi powoli, - preferuje modele, prace praktyczne, - przekazując informacje lubi projekty, dużo ruchu, - ważna dla niego jest idea, - ocenia działania i aktywność, - prace na zajęciach chętnie dzieli na zespoły.

78

79 Taniec przy odrabianiu lekcjiRodzice Przypominają, namawiają, grożą i strofują Dzieci Unikają ,przedstawiają wymówki ,stawiają opór lub zwlekają

80 System z zachwianą równowagąZadania rodzica Zadania dziecka Zadania nauczyciela Zadawanie częstych pytań na temat prac domowych Znajdowanie wymówek Wygłaszanie kazań, namawianie do odrabiania lekcji Przypominanie o odrobieniu prac domowych Wysłuchiwanie przypomnień, kazań i reprymend od R i N Częste przypominanie o zadanej lekcji Pytania czy odrobiło Czekanie do ostatniej chwili Dawanie uczniowi dodatkowych terminów Dodatkowe wyjazdy do szkoły po lekcje … Odrabianie lekcji w ruchliwym miejscu Dawanie łatwych zadań Pomoc-rozwiązanie niektórych zadań Udawanie, że nie rozumie zadań Proszenie rodziców o większe zainteresowanie Wygłaszanie kazań za niewykonanie zadania Odrabianie w pośpiechu, powierzchownie Specjalne nagradzanie za odrobioną pracę Poczucie odpowiedzialności za porażki dziecka Obwinianie R i N za złe oceny Poczucie odpowiedzialności za niepowodzenia ucznia

81 Zrównoważony system odrabiania lekcjiZadania rodzica Zadania ucznia Wyznaczenie stałej pory odrabiania lekcji Pilnowanie zadanych prac domowych Udzielanie wskazówek Zapewnienie stałego miejsca Punktualne rozpoczynanie pracy domowej i przeznaczenie odpowiedniej ilości czasu Dostarczanie niezbędnych materiałów Zapewnienie niezbędnych pomocy Samodzielne (lub z niewielką pomocą) odrabianie zadań Wyznaczanie terminów Zapewnienie rady i niezbędnej pomocy Wyznaczenie logicznych konsekwencji za nieposłuszeństwo i konsekwentne ich egzekwowanie Oddawanie na czas prac domowych Przyjęcie odpowiedzialności za oceny lub inne konsekwencje Zachęcanie do pracy Udzielanie informacji zwrotnych

82 Rola rodziców Dziecko powinno wykonywać zadania domowe codziennie o tym samym czasie, po obiedzie i odpoczynku, wykonywanie zadań domowych powinno odbywać się stale w tym samym miejscu, w ciszy i spokoju, przed przystąpieniem do wykonywania zadania dziecko powinno uporządkować swoje miejsce pracy i przygotować potrzebne pomoce i przybory, dziecko powinno najpierw wykonywać zadania trudniejsze a potem pozostałe, podczas wykonywanej pracy nie należy odrywać dziecka od niej, rozmawiać z nim na inne tematy, wydawać poleceń, dziecko powinno po każdych 45 minutach pracy robić 5-10 minutowe przerwy, nie należy robić zadania za dziecko tylko z dzieckiem, po wykonaniu każdego zadania, wymagającego od dziecka wysiłku, należy je pochwalić, należy wytworzyć w domu odpowiednią atmosferę poszanowania nauki i wykształcenia.

83 Kiedy uczeń nie powinien odrabiać lekcjiOd razu po zakończeniu lekcji w szkole, ponieważ dziecko ma prawo czuć się zmęczone. Czasami wystarczy pół godziny lub godzina wytchnienia. Bezpośrednio po obfitym posiłku, zwłaszcza głównym tj. obiedzie, kolacji – ponieważ organizm nastawiony jest na trawienie. Późnym wieczorem, po godzinie 20 – 21.

84

85 Obowiązki ucznia

86

87 Ankieta dla rodziców ANKIETA NA TEMAT ,, PRACA DOMOWA MOJEGO DZIECKA"Czy dziecko zawsze wie jaką ma zadaną pracę domową ? Tak   Nie Czy chętnie wykonuje zadane do domu prace ? Czy dziecko często prosi o pomoc w wykonywaniu pracy domowej? Czy i kto najczęściej pomaga dziecku w wykonaniu pracy domowej? Tak   Nie Na czym ta pomoc najczęściej polega? Czy ktoś z domowników sprawdza pracę domową dziecka? Tak/Kto   Nie Gdzie dziecko najczęściej wykonuje prace domowe? Jak dziecko odrabia prace domowe ? a)zawsze samo b)zawsze z kole/gą/żanką c)z kimś dorosłym d)inaczej

88 Oferta internetowa

89 Oferta internetowa

90

91 A może afirmacje!!!! Jednym z prostszych sposobów na motywowanie jest uświadomienie sobie przez uczniów i powtarzanie w myślach w momentach zwątpienia: - To jest dla mnie ważne. - Muszę to lepiej poznać, zrozumieć. - To mi się w życiu przyda. - To jest ciekawe i przydatne dla mnie. - To mnie rozwija. - To mnie przybliża do celu. - Chcę się uczyć.

92 Zamiast podsumowania PRAWA MOTYWACJI (wg Richarda Denny)Aby motywować innych, sami musimy mieć motywację. Motywacja wymaga celu. Motywacja nie trwa wiecznie. Motywacja wymaga uznania. Współuczestniczenie motywuje. Motywujące jest poczucie rozwijania się. Wyzwanie jest motywujące tyko wtedy, gdy można wygrać. Przynależność do grupy motywuje. Każdego coś motywuje – trzeba tylko znaleźć to coś (a aby znaleźć, trzeba ROZMAWIAĆ)

93 Bibliografia

94 Warto przeczytać!! Daniel Pink  - „Drive. Kompletnie nowe spojrzenie na motywację” Henryk Gasiul  - „Teorie emocji i motywacji” A. Loy McGinnis, Sztuka motywacji, Warszawa 1997 A. Loy McGinnis, Potęga optymizmu, Warszawa 1993 Arends R. I. Uczymy się nauczać Wyd. WSiP, Warszawa 1994 Brophy J. Motywowanie uczniów do nauki Wyd. PWN, Warszawa 2002 Hamer H. Klucz do efektywności nauczania Wyd. Veda, Warszawa 1994 Niemierko B. Między oceną szkolną a dydaktyką Wyd. WSiP, Warszawa 1999 Perrott E. Efektywne nauczanie, Wyd. WSiP, Warszawa 1995 Taraszkiewicz M. Jak uczyć lepiej, czyli refleksyjny praktyk w działaniu Wyd. CODN, Warszawa 1996