1 Muzyka w dobie renesansu Scenariusze lekcji dla liceówTemat lekcji: Muzyka w dobie renesansu Czas trwania lekcji: 2x45 minut

2 Muzykujące kobiety na renesansowym obrazieilustracja: Wikimedia Commons

3 Cele lekcji zrozumienie określeń: polifonia franko-flamandzka, ars perfecta, kontrapunkt, styl przeimitowany, polichóralność, tabulatura, musica speculativa znajomość stylów i twórców: John Dunstable, Guillame Dufay, Johannes Ockeghem, Josquin des Prés, Jacob Obrecht, Giovanni Pierluigi da Palestrina, Adrian Willaert, Andrea i Giovanni Gabrieli, Orlando di Lasso znajomość muzycznych form motetu, mszy i madrygału; umiejętność opisu: renesansowej muzyki instrumentalnej oraz polskiej twórczości muzycznej w XVI wieku zrozumienie wagi zjawisk: renesansowy mecenat artystyczny i wprowadzenie druku muzycznego

4 1. Muzyka w świecie zmieniającej się kulturynajważniejsze zmiany okresu odrodzenia wynalazek druku i jego znaczenie wzrost dostępności muzyki pisanej i powstanie rynku muzycznego pojawienie się twórczości komercyjnej (Mediolan) polityka drukarzy: zarobek na komercji, prestiż przez artyzm (Wenecja) Medyceusze a Kościół: mecenat artystyczny i kościelny w muzyce XV i XVI wieku ilustracja: Wikimedia Commons

5 2) Nowy świat dźwięków i „sztuka doskonała”wojna stuletnia, przyjazd Johna Dunstable'a do Francji i ferment > Quam pulchra es kompozytorzy burgundzcy i mecenat dworski: Guillaume Dufay (synteza i punkt wyjścia) rozwój polifonii franko-flamandzkiej i jej ciągłość: Johannes Ockeghem („sztuczki niderlandzkie”) pojęcia kontrapunktu, cantus firmus, imitacji i parodii mecenas Giulio de Medici pędzlem Rafaela Santiego, ilustracja: Wikimedia Commons

6 2) Nowy świat dźwięków i „sztuka doskonała” (cd.)podobieństwa i różnice między rozwojem muzyki a sztuk wizualnych w renesansie (ars perfecta, odwołania do starożytności lub ich brak): Jacob Obrecht i Josquin des Pres > Ave Maria, virgo serena musica speculativa i tradycje pitagorejsko-metafizyczna (znaczenie liczb oraz ich powiązanie z harmonią) zmiany w notacji oraz ich wpływ na rozwój polifonii renesansowej > artykuł Jak zapisywano muzykę Josquin des Pres, ilustracja: Wikimedia Commons

7 3) Narodziny wielkiego mituSobór Trydencki i reforma liturgii Giovanni Pierluigi da Palestrina i jego Missa Papae Marcelli jako katolickie dzieło wzorcowe narodziny mitu Palestriny, zapomnienie innych jego dzieł i innych mistrzów > Stabat Mater XIX-wieczne odkrycie twórczości Orlanda di Lasso i jej znaczenie Giovanni Pierluigi da Palestrina, ilustracja: Wikimedia Commons

8 4) Wenecja i inne światy osobne> Giovanni Gabrieli, Omnes gentes i porównanie z poprzednimi utworami odrębność Wenecji: ustrój polityczny, gospodarka i związki ze Wschodem wenecki styl polichóralny, technika koncertująca: Adrian Willaert oraz Giovanni i Andrea Gabrieli oraz ich wpływ > Mikołaj Zieleński, Magnificat renesans w innych krajach (wpływ reformacji i języków narodowych) > Wacław z Szamotuł, Już się zmierzcha; > Mikołaj Gomółka, psalm Do Ciebie, Panie, wzdycha serce moje Bazylika Św. Marka w Wenecji, zdjęcie: Wikimedia Commons

9 5) Nie tylko ludzki głos tabulatura w czasach renesansu a współcześnie (na przykładzie zapisu gitarowego) muzyka instrumentalna w cieniu wokalnej formy taneczne oraz gra na lutni i instrumentach klawiszowych; ricercar renesansowe tabulatury > fragmenty Tabulatury Jana z Lublina Powyżej: tabulatura Bakfarka; poniżej: wirginał holenderski; ilustracje: Wikimedia Commons

10 Materiały: Quam pulchra es Johna Dunstable, wyk. The Hilliard Ensemble Ave Maria, virgo serena Josquina des Pres Stabat Mater Giovanniego Pierluigiego da Palestrina Omnes gentes Giovanniego Gabrielego, wyk. Gabrieli Consort and Players, dyr. Paul McCreesh, Już się zmierzcha Wacława z Szamotuł Do Ciebie, Panie, wzdycha serce moje Mikołaja Gomółki Magnificat Mikołaja Zieleńskiego, wyk. Camerata Silesia i i Concerto Polacco fragmenty Tabulatury Jana z Lublina, wyk. Janos Sebestyen artykuł Jak zapisywano muzykę Agnieszki Leszczyńskiej