1 Na tropie WĘDRUJĄCYCH KONTYNENTÓW
2 rozdział 1 KONTYNENTY, OCEANY, PŁYTY TEKTONICZNE, BUDOWA ZIEMI
3 ? Czy potrafisz nazwać dzisiejsze kontynenty? Ameryka Północna EuropaAzja Ameryka Południowa Afryka Australia Antarktyda
4 ? Co oddziela dzisiejsze kontynenty? A. oceany B. góryC. wielkie pustynie D. ogrodzenia Poprawne odpowiedzi: A. Oceany (np. Ocean Atlantycki) – ponieważ pod oceanami występuje inny rodzaj skorupy ziemskiej (skorupa oceaniczna), niż pod kontynentami (skorupa kontynentalna). B. Góry (Góry Ural)– ponieważ reprezentują głębokie pękniecia w skorupie kontynentalnej, ślady dawnego oceanu.
5 ? Czy potrafisz nazwać dzisiejsze oceany? A Ocean Atlantycki BOcean Spokojny (Pacyfik) Ocean Indyjski Granicę pomiędzy Europą i Azją stanowią Góry Ural Granicę pomiędzy Europą i Azją stanowi dawny szew Oceanu Tetydy oraz Morze Czerwone, w którego podłożu występuje skorupa oceaniczna.
6 ? LITOSFERA I ASTENOSFERAGdzie znajduje się granica pomiędzy kontynentem a oceanem? A B KONTYNENT OCEAN skorupa kontynentalna skorupa oceaniczna Poprawna odpowiedź: B. Tam gdzie znajduję się granica pomiędzy skorupą kontynentalną i oceaniczną
7 Płyty tektoniczne (litosfery) – jednostki zewnętrznej powłoki Ziemi - litosfery, które przesuwają się względem siebie (mogą być zbudowane zarówno ze skorupy kontynentalnej, jak i oceanicznej) Płyta Euroazjatycka Płyta Północno-Amerykańska Płyta Afrykańska Płyta Pacyficzna Płyta Australijska Płyta Antarktyczna
8 BUDOWA ZIEMI Pod względem kształtu i budowy wewnętrznej Ziemię możemy porównać do wielkiej brzoskwini.
9 STREFY BUDOWY ZIEMI Podział ze względu na skład chemicznyskorupa ziemska płaszcz Ziemi jądro zewnętrzne jądro wewnętrzne
10 BUDOWA ZIEMI Zewnętrzne strefy Ziemi mają budowę warstwową przypominąjącą strukturę ciastka
11 LITOSFERA I ASTENOSFERA *(skorupa ziemska i stała, zewnętrzna część płaszcza Ziemi,) litosfera astenosfera (płynna część płaszcza Ziemi) komórka konwekcyjna skorupa kontynentalna skorupa oceaniczna Fragmenty stałej litosfery – płyty tektoniczne, poruszają się po płynnej astenosferze !!! * Podział zewnętrznej części Ziemi ze względu na właściwości plastyczne
12 KRÓTKA HISTORIA DRYFU PŁYT LITOSFERYrozdział 2 KRÓTKA HISTORIA DRYFU PŁYT LITOSFERY
13 Alfred Wegener (niemiecki meteorolog, geofizyk i polarnik, twórca teorii ruchu płyt litosfery)
14 KAMBR 540-488 mln lat temu Syberia LAURENCJA Gondwana BALTIKAZ końcem kambru na mapie naszego globu dominował olbrzymi kontynent GONDWANA (składający się z najstarszych części dzisiejszej Afryki, Ameryki Południowej, Australii oraz Antarktydy). Laurencja (najstarsza część Ameryki Północnej), Baltika (najstarsza część Europy) oraz Syberia znajdowały się na umiarkowanych szerokościach półkuli południowej.
15 PERM 290-248 mln lat temu PANTHALASSA PANGEAW tym okresie został ostatecznie uformowany gigantyczny superkontynent PANGEA, który zawierał w sobie wszystkie najstarsze fragmenty dziś istniejących kontynentów. Otoczony był ogromnym oceanem PANTHALASSA.
16 Kreda 145 - 65 mln lat temu Ameryka Północna Europa Azja OCEAN TETYDYAfryka Ameryka Południowa Indie Australia Antarktyda Układ kontynentów jest już zbliżony do współczesnego. Na południu Europy i Azji istnieje OCEAN TETYDY, po którego zamknięciu uformowały się łańcuchy górskie Alp, Karpat i Himalajów
17 CZWARTORZĘD czasy współczesneEuropa Azja Ameryka Północna Afryka Ameryka Południowa Australia Antarktyda Obejrzyj animację przedstawiającą wędrówkę płyt litosferycznych na: Zauważ, że historia naszej planety nie kończy się na czasach współczesnych. Płyty litosferyczne będą wędrowały nadal.
18 ? W jakim czasie płyta tektoniczna pokona odległość z Warszawy do Gdańska (400 km)? A. kilka godzin B. kilka dni C. kilka miesięcy D. kilka lat E. kilka milionów lat Poprawna odpowiedź: E. Płyty tektoniczne poruszają się z prędkością kilku centymetrów na rok.
19 GRANICE PŁYT TEKTONICZNYCHrozdział 4 GRANICE PŁYT TEKTONICZNYCH
20 Zjawiska występujące na granicach płyt tektonicznych:A. zjawiska wulkaniczne B. zjawiska sejsmiczne (trzęsienia ziemi)
21 STREFY RYFTOWE – granice rozbieżneStrefy, wzdłuż których płyty tektoniczne oddalają się od siebie Zobacz jak działa strefa ryftowa Morza Czerwonego – Animacja 1
22 STREFY SUBDUKCJI – granice zbieżneStrefy, wzdłuż których płyty tektoniczne zbliżają się od siebie i kolidują ze sobą Zobacz jak działają strefy subdukcji: W rejonie Ameryki Południowej (wypiętrzanie i wulkanizm And) – Animacja 2 B. W rejonie południowej Azji (wypiętrzanie łańcucha Himalajów) – Animacja 3 C. W rejonie wschodniej Azji (wulkanizm w rejonie łuku wysp Japonii) – - Animacja 4
23 USKOKI TRANSFORMACYJNE–Strefy, wzdłuż których płyty tektoniczne przesuwają się względem siebie Zobacz jak działa uskok transformacyjny San Andreas w rejonie zachodniej Kaliforni - - Animacja 5
24 Jak odnaleźć tropy wędrujących płyt tektonicznych rozdział 5 Jak odnaleźć tropy wędrujących płyt tektonicznych (skąd wiemy że one wędrują)
25 PROWINCJONALIZM ROŚLIN I ZWIERZĄTDziś na różnych kontynentach oddzielonych oceanami znajdujemy te same gatunki zwierząt i roślin lądowych, które niegdyś żyły obok siebie. Lystrosaurus Glossopteris Cynognathus GONDWANA Mesosaurus
26 PROWINCJONALIZM OSADÓWDziś na różnych kontynentach znajdujemy osady, które powstawały w tym samym zbiorniku osadowym.
27 PALEOMAGNETYZM Niektóre minerały bogate w pierwiastki żelaza posiadają „magnetyczną pamięć”. Zapisane są w nich kierunki pola magnetycznego przeszłych epok historii Ziemi. Pozwala to na określenie pozycji danej płyty tektonicznej w stosunku do bieguna magnetycznego Ziemi w danym okresie geologicznym.