1 Naturalna konsekwencja ciąży czy wybór kobiety?KARMIENIE PIERSIĄ Naturalna konsekwencja ciąży czy wybór kobiety?

2 Ignacy Krasicki (1735-1801) Do Katarzyny z Krasickich StadnickiejO matko dobra, co za dawnym wiekiem Idziesz, choć jesteś i młoda, i ładna, Co znasz, iż płód twój przecież jest człowiekiem, A w czasach naszych zbyt rzadko przykładna, Żona podściwa, rozumna i miła, Śmiesz sama karmić to, coś urodziła. Taj się, bo cnota teraz pośmiewiskiem, Taj się, bo dobrą już się być nie godzi. Tak wiek nie rzeczą światły, lecz nazwiskiem, Nad dawną cnotą zuchwale przewodzi I gdy przepisy wiekotrwałe maże,  Śmie szydzić z tego, co natura każe. Pod Jagiełłami, Wazami i Piastą Podściwa dzikość rozrządzała domy, Lepiej niż damą było być niewiastą. Nasz wiek syt w zbytki, w istocie poziomy, Zrządził, iż zniósłszy dawne grubiaństwo, Utraciliśmy i cnotę, i państwo. Płci wdzięczna, kiedy męska tak odrodna, Dawaj przykłady, zawstydź, wzbudź ospałych. Płci wdzięczna, stan się uwielbienia godna: Ródź, karm, pielęgnuj w umyśle wspaniałych. Zgładzi wiek przyszły, co dzisiejszy szpeci, Z podściwych matek dobre będą dzieci. Dzieła wybrane, PIW, Warszawa 1989, tom1, s.343 Całkiem interesującym tematem jest wsparcie idei karmienia naturalnego przez duchowieństwo w XVII –XIX w. To wsparcie objawiało się w kazaniach, różnych pismach religijnych i w bezpośrednich osobistych relacjach. Jako przykład przytoczę tu dwa piękne fragmenty listów ks. Aleksandra Jełowickiego (1804 – 1877) – powstańca z 1830 r., emigranta politycznego, wydawcy, pisarza i tłumacza, przyjaciela Mickiewicza i Chopina, zakonnika XX. Zmartwychwstańców. W pierwszym z nich, z dn. 16 czerwca 1857 r., ks. Jełowicki winszuje pani Sabinie Morsztynowej, że się spodziewa zostać matką: „… Cieszę się, że się pani Sabina cieszy swoim Tadziem, a pan Tadeusz swoją Sabinką. Cieszę się szczególniej że się cieszycie oboje przyjść mającem dzieciątkiem. … Niechże da Pan Bóg szczęśliwie donosić to dzieciątko, w uczuciu ciągłego Bogu dziękowania i ciągłej prośby; bo uczucia brzemiennej niewiasty nie mały wpływ mają na usposobienie przyszłego człowieka; są one pokarmem dusznym dla niego, nim matka pokarmem ciała zasilać je będzie. Proszę więc, taką być teraz, jakiem pragniesz aby to dzieciątko było. A potem coraz lepszą, aby to dziecię zapatrując się na przykład rodziców (więc tu i o Tadziu mówię), dziękowało za nich Bogu na ziemi i w niebie. A proszę także, aby dziecko wasze nie miało innej karmicielki jak matkę własną. To pierwsza i najważniejsza służba matki, niestety teraz tak zaniedbywana. I dla tego teraz tak wiele jest odrodnych dzieci, że cnót macierzyńskich nie wyssały z mlekiem.” W drugim liście, z dn. 8 stycznia 1858 r., ks. Jełowicki winszuje pani Sabinie, że została matką: „Dobra pani Sabino, a dostojna matko! Tak Bóg błogosławi tym co go miłują, którzy Mu służą. Już Bóg dał pani pełność błogosławieństw ziemskich. Niechże ich starczy na najdłuższe pełne cnót i zasług życie. Zostać Matką, dla serca tak kochającego, jak serce pani Sabiny, jest potokiem szczęścia. Cóż to za hymny dziękczynne Bogu musi wyśpiewywać to serce, tak żywe, tak rzewne, tak zawsze serdeczne! … Niechże pani Sabina będzie matką aż do końca synaczkowi swemu. Niech go karmi i wykarmi, a potem kształci i wykształci na dobrego sługę Bożego, wraz z kochanym ojcem dzieciątka waszego, z zacnym panem Tadeuszem. …” Jełowicki Aleksander – Listy duchowne, Wilno, 1902, str

4 Różnice między pokarmem kobiecym a mlekiem modyfikowanymMieszanki mleczne produkowane są na bazie mleka krowiego. Nieprzetworzone białko może być przyczyną alergii. Aktualnie produkuje się mieszanki z rozłożonym na mniejsze części białkiem. Nigdy jednak, nawet najlepiej spreparowane mieszanki, nie zastąpią pokarmu naturalnego. Mieszanki mleczne: - są ubogie w białko i sole mineralne - zawarte w mieszankach węglowodany występują wyłącznie w postaci cukru mlekowego

5 Złoty Standard Karmienia Piersią WHO i UNICEFWyłączne karmienie piersią przez pierwszych miesięcy życia dziecka, później kontynuacja karmienia piersią i żywienie uzupełniające najlepiej do 2 roku życia dziecka lub dłużej, jeśli mama i dziecko mają taką potrzebę

7 Skąd brać przykład? Antoni Suchanek

8 NORWEGIA W latach proc. Norweżek karmiło piersią swoje 6-miesięczne dzieci Dzięki wsparciu urzędników opracowywano pierwsze programy promocyjne, a wskaźniki karmienia piersią zaczęły stopniowo rosnąć. Ograniczono reklamę sztucznych mieszanek i wydłużono czas urlopu macierzyńskiego Dziś 98 proc. kobiet w Norwegii karmi piersią swoje dzieci po porodzie, 90 proc. w wieku 3 miesięcy, 80 proc. w wieku 6 miesięcy, a 46 proc. w wieku 12 miesięcy. 90 proc. norweskich noworodków przychodzi na świat w szpitalach, które mają tytuł "Przyjazny dziecku"

9 BRAZYLIA W 1975 mediana długości karmienia piersią wynosiła 2 miesiące, a 136 dzieci na 1000 nie dożywało 5 r.ż. (Wielka Brytania 1979, 23 na 1000); Promocja naturalnego karmienia wśród polityków, urzędników, mediów, przedstawicieli Kościoła; Kampania reklamowa na szeroką skalę; Wdrożenie inicjatywy „Szpital Przyjazny Dziecku”, „10 kroków udanego karmienia piersią” itp. W 2003 średnia długość karmienia piersią wynosiła 10 miesięcy, umieralność w grupie dzieci do 5 r.ż. zmniejszyła się do 20 na 1000

10 Zalety karmienia piersią:Pokarm mamy jest jałowy, o odpowiedniej temperaturze, zawsze gotowy do spożycia; Wszystkie składniki kobiecego mleka są idealnie przyswajane przez organizm dziecka i przez niego wykorzystywane; Mleko kobiece zawiera przeciwciała; Pokarm posiada właściwości przeciwalergiczne; Karmienie piersią zapobiega powstawaniu w przyszłości takich chorób jak: otyłość, miażdżyca naczyń, nadciśnienie tętnicze, zawały serca i alergie łącznie z astmą oskrzelową; Pokarm z piersi jest jałowy (bez bakterii) - nie trzeba go pasteryzować, sterylizować, podgrzewać, jest o temperaturze ciała. Właściwie zawsze gotowy do spożycia o każdej porze dnia i nocy. Wszystkie składniki kobiecego mleka są idealnie przyswajane przez organizm dziecka i przez niego wykorzystywane - woda zawarta w pokarmie jest absolutnie czysta, przefiltrowana przez organizm matki - białko jest lekkostrawne. Jego zawartość dostosowywana jest do możliwości trawiennych i metabolicznych niemowlęcia. Jest głównym składnikiem budulcowym zapewniającym wzrost dziecka. Część białka nie ulega strawieniu i bierze udział w procesach obronnych, trawiennych i regulacyjnych. W ten sposób wspomaga niedojrzałe funkcje organizmu dziecka. - tłuszcze - to główne źródło energii oraz budulec dla mózgu i całego układu nerwowego. Są one łatwo przyswajalne, ponieważ składają się głównie z krótkich i średnich łańcuchów kwasów nienasyconych. - węglowodany - głównie laktoza, która jest również składnikiem budulcowym tkanki nerwowej dziecka. Odgrywa zasadniczą rolę w tworzeniu prawidłowej flory bakteryjnej przewodu pokarmowego. - witaminy i składniki mineralne zawarte w pokarmie pokrywają w pełni zapotrzebowanie dziecka. Ich stężenie odpowiada możliwościom nerek noworodka i wynika z sprawności procesów metabolicznych. Zawarte w pokarmie liczne enzymy, hormony, elementy krwi, żywe komórki i czynniki wzrostu tkanek sprawiają, że organizm dziecka mimo swojej niedojrzałości rozwija się prawidłowo. Mleko zawiera przeciwciała. Noworodek rodzi się z niedojrzałym układem immunologicznym. Posiada taką odporność, jaką zapewniono mu w ciąży. Sam zacznie produkować przeciwciała około 6 tygodnia życia. Aby walczyć z bakteriami, wirusami, grzybami, alergenami, czy toksynami, musi otrzymywać przeciwciała. Właściwym ich źródłem jest pokarm - w pewnym sensie gotowa "szczepionka". Dzieci karmione piersią rzadziej chorują na takie choroby jak: biegunki, zapalenia ucha środkowego, choroby układu oddechowego, zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych. Pokarm posiada właściwości przeciwalergiczne. Alergie pokarmowe są najczęstszym schorzeniem wieku dziecięcego. Przejawiają się poprzez nawracające biegunki, kolki jelitowe, zapalenia skóry, przewlekłe katary, spastyczne zapalenia oskrzeli oraz astmę. Najsilniejszym alergenem dla człowieka jest białko krowie. Rozwój alergii zależy od skłonności genetycznych oraz od czynników środowiskowych. Karmienie piersią eliminuje głównie czynniki środowiskowe. Mechanizm ochronny organizmu dziecka przed reakcjami uczuleniowymi przebiega na następujących płaszczyznach: - przeciwciała IgA (tzw. sekrecyjne) pokrywają przewód pokarmowy warstwą ochronną ograniczając wchłanianie substancji uczulających - naturalna flora bakteryjna w jelitach dziecka (dzięki pokarmowi) chroni przed infekcjami i alergią - zawarte w pokarmie enzymy trawienne, wspomagają i przyśpieszają trawienie - obniżają możliwości uczulenia - karmienie piersią opóźnia kontakt przewodu pokarmowego dziecka z alergenami Układ pokarmowy dziecka osiąga całkowitą sprawność około 1. roku życia. Wówczas błona śluzowa jelit staje się dojrzała i mniej przepuszczalna dla obcych substancji. Karmienie piersią zapobiega powstawaniu w przyszłości takich chorób jak: otyłość, miażdżyca naczyń, nadciśnienie tętnicze, zawały serca i oczywiście alergie łącznie z astmą oskrzelową.

11 Zalety karmienia piersią:Karmienie piersią jest korzystne również dla matki; Karmienie piersią przyczynia się do budowania szczególnego rodzaju więzi między matką a dzieckiem i wspiera rozwój emocjonalny; Zmniejsza śmiertelność niemowląt i ryzyko zachorowania oraz łagodzi przebieg bakteryjnego zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, biegunki, infekcyjnych zapaleń dróg oddechowych, martwiczego zapalenia jelit, zapalenia ucha środkowego, zakażenia układu moczowego, późnej posocznicy u wcześniaków; Karmienie naturalne jest niezwykle ekonomiczne Karmienie piersią jest korzystne również dla matki - zmniejsza ryzyko krwotoków poporodowych (wydzielana w trakcie ssania oksytocyna obkurcza mięsień macicy) - opóźnia powrót miesiączkowania (spada więc zagrożenie anemią z niedoboru żelaza) - pozwala na szybka utratę zbędnych kilogramów (nagromadzone zapasy tłuszczu podczas ciąży zużywane są podczas procesu laktacji) - zmniejsza ryzyko zachorowania na nowotwory sutka i jajnika, a w okresie przekwitania wystąpienia - osteoporozy Karmienie piersią przyczynia się do budowania szczególnego rodzaju więzi między matką a dzieckiem. Dlatego też karmienie nazywamy czasem nieprzeciętą pępowiną. Te pozytywne relacje wpływają korzystnie na kształtowanie się dobrych relacji w całej rodzinie. Kontakt mamy z dzieckiem podczas karmienia powoduje, że jest ona spokojniejsza, lepiej znosi trud macierzyństwa, przeżywa dużo radości i satysfakcji. Karmienie piersią - wspiera prawidłowy rozwój emocjonalny - daje zwiększone poczucie bezpieczeństwa - chroni przed stresem - zmniejsza umieralność niemowląt - zmniejsza ryzyka zachorowania i łagodzi przebieg bakteryjnego zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, bakteriemii, biegunki, infekcyjnych zapaleń dróg oddechowych, martwiczego zapalenia jelit, zapalenia ucha środkowego, zakażenia układu moczowego, późnej posocznicy u wcześniaków - zmniejsza ryzyko zespołu nagłej śmierci niemowląt (SIDS) w 1. roku życia - działa analgetycznie podczas bolesnych zabiegów (wstrzyknięcia, pobieranie krwi). Do korzyści oddalonych w czasie można zaliczyć: - nieznacznie lepsze wyniki testów oceniających rozwój czynności poznawczych - zmniejszenie ryzyka zachorowania na cukrzycę typu 1 i 2, chłoniaka nieziarniczego i ziarnicę złośliwą, astmę - zmniejszenie ryzyka rozwoju nadwagi, otyłości i hipercholesterolemii Częsty kontakt wzrokowy, bezpośredni dotyk ( razy dziennie) korzystnie wpłynie na rozwój psychomotoryczny dziecka. Stwierdzono, że dzieci karmione piersią są bardziej samodzielne, osiągają wyższy iloraz inteligencji, szybciej zaczynają mówić i lepiej się uczą. Karmienie naturalne jest też niezwykle ekonomiczne. Mleko matki jest zawsze świeże, ciepłe, w każdej chwili gotowe do podania (w nocy, w podróży, u znajomych). Koszty są niewielkie (zdrowe odżywianie matki, ewentualnie odciągacz pokarmu) w porównaniu z kosztami mleka modyfikowanego, akcesoriów do żywienia sztucznego, ewentualnego częstszego leczenia, hospitalizacji, zwolnień lekarskich rodziców. Optimal breastfeeding of infants under two years of age has the greatest potential impact on child survival of all preventive interventions, with the potential to prevent 1.4 million deaths in children under five in the developing world (Lancet 2008). The results of a study conducted in Ghana show that breastfeeding babies within the first hour of birth can prevent 22 per cent of neonatal deaths. Breastfed children have at least six times greater chance of survival in the early months than non-breastfed children. Breastfeeding drastically reduces deaths from acute respiratory infection and diarrhoea, two major child killers, as well as from other infectious diseases (WHO-Lancet 2000). The potential impact of optimal breastfeeding practices is especially important in developing country situations with a high burden of disease and low access to clean water and sanitation. But non-breastfed children in industrialized countries are also at greater risk of dying - a recent study of post-neonatal mortality in the United States found a 25% increase in mortality among non-breastfed infants. In the UK Millennium Cohort Survey, six months of exclusive breast feeding was associated with a 53% decrease in hospital admissions for diarrhoea and a 27% decrease in respiratory tract infections. While breastfeeding rates are no longer declining at the global level, with many countries experiencing significant increases in the last decade, only 38 per cent of children less than six months of age in the developing world are exclusively breastfed and just 39 per cent of month olds benefit from the practice of continued breastfeeding.

13 MIT: dziecko karmione piersią powinno być dopajane, szczególnie podczas upałówDopajanie dziecka karmionego piersią jest błędem i może prowadzić do problemów z laktacją. Podczas upałów dziecko może częściej domagać się piersi, czasem już po kilku łykach rezygnując z dalszego ssania. Mleko I fazy jest bardziej wodniste, słodkie i zaspokaja pragnienie dziecka. Dopiero po kilku minutach wydzielany jest pokarm z dużą zawartością tłuszczu i białka.

14 MIT: Dziecko płacze, ponieważ jest głodne, gdyż mama ma za mało pokarmuPłacz niemowlęcia jest jedynym sposobem na komunikację. Dziecko może płakać i chcieć ssać pierś z innych powodów niż głód: chce się przytulić, coś je boli, ma kolkę, jest przegrzane, ząbkuje itp. Ssanie piersi i bliskość mamy daje poczucie bezpieczeństwa i koi ból. Należy też pamiętać o tym, że kobiece mleko jest łatwiej przyswajalne i szybciej trawione niż mleko modyfikowane, dlatego dzieci karmione piersią zwykle częściej domagają się pokarmu niż dzieci karmione butelką.

15 MIT: Pokarm kobiecy może być za rzadki lub za tłustyPokarm matki zawsze jest najlepszy i najbardziej wartościowy dla jej dziecka. Jego skład zmienia się w zależności od wieku dziecka, pory dnia (pokarm nocny jest bardziej tłusty), długości jednego karmienia, stanu zdrowia domowników.

16 MIT: Picie bawarki zwiększa ilość mlekaPokarm kobiecy nie jest produkowany z mleka krowiego. Ilość pokarmu zależy jedynie od częstości skutecznego ssania lub odciągania. Krowa mleka nie pije, a mleko daje .

17 MIT: Żeby sprawdzić, czy dziecko otrzymuje odpowiednią ilość pożywienia, należy odciągnąć pokarm laktatorem Nie ma konieczności kontrolowania ilości pokarmu w piersiach. Ważniejsze jest to, czy dziecko się najada, czy prawidłowo ssie, czy moczy odpowiednią ilość pieluszek (minimum 6-8) w ciągu doby. Poza tym niemożliwe jest skontrolowanie ilości produkowanego pokarmu przez odciąganie, ponieważ każda kobieta inaczej reaguje na laktator, niektóre odciągają tylko niewielkie lub wręcz znikome ilości mleka z pełnych piersi. Ilość pokarmu zależy od poziomu prolaktyny, której stężenie waha się dobowo (najwyższe w nocy i nad ranem).

18 MIT: Należy kontrolować, ile dziecko zjadło, ważąc je przed i po jedzeniuDziecko zjada z piersi różną ilość pokarmu w zależności od pory dnia, samopoczucia, wieku, intensywności i częstotliwości ssania. Kaloryczność pokarmu także jest zmienna. Nie ma norm dla dzieci karmionych naturalnie, a kontrola poprzez ważenie przed i po karmieniu odnosi wyniki do norm żywienia mlekiem modyfikowanym. Najważniejsze jest to, aby dziecko najadało się do syta.

19 MIT: Należy przerwać karmienie piersią z powodu kolejnej ciążyCiąża nie jest wskazaniem do przerwania karmienia. Nie wpływa negatywnie ani na dziecko karmione, ani na dziecko w łonie matki. Niewielkie ilości oksytocyny wydzielane podczas karmienia, powodujące lekkie skurcze macicy, nie stanowią zagrożenia. W wypadku ciąży zagrożonej należy zmniejszyć ilość karmień, o czym decyduje lekarz prowadzący.

20 MIT: Gorączka u matki powoduje warzenie pokarmuPokarm w piersi nie może się zwarzyć, skwaśnieć, zepsuć się.

21 MIT: Kobieta karmiąca piersią jest niepłodnaNie stwierdzono powrotu płodności przy wyłącznym karmieniu piersią wcześniej niż po 12 tygodniach po porodzie

22 MIT: Karmienie na żądanie rozpieszcza dziecko i ogranicza matkęKarmienie piersią zaspokaja emocjonalne potrzeby dziecka. Stała obecność mamy zapewnia dziecku poczucie bezpieczeństwa. Karmienie piersią jest wygodne. Dziecko nakarmić można wszędzie, nie nosząc ze sobą żadnych akcesoriów.

23 MIT: Jeśli karmisz ponad rok - Twój pokarm jest bezwartościowyPo ustabilizowaniu laktacji, a ma to miejsce ok. 6. tygodnia po porodzie - pokarm dojrzewa i do końca laktacji nie ulega znaczącym zmianom. Nadal jest pełnowartościowy - zmienia się jedynie jego znaczenie dla dziecka, które prócz pokarmu z piersi dostaje także wiele innych, smacznych kąsków.

25 Przekazujmy wiedzę; Dzielmy się doświadczeniem; Umacniajmy w kobietach przekonanie, że są w stanie wykarmić swoje dzieci piersią, a każdą trudność można pokonać np. z pomocą konsultantek laktacyjnych; Traktujmy laktację jako naturalną konsekwencję ciąży NIE DAJMY SIĘ NABIĆ W BUTELKĘ!

26 LITERATURA: M. Nehring-Gugulska, Warto karmić piersią, Warszawa 2004I. Koprowska, Naturalnie karmię, Kraków 2011 G. Palmer, Polityka karmienia piersią, Warszawa 2011

27 instruktor metody podwójnego sprawdzeniaDziękuję za uwagę. Magda Odyniecka doradca rodzinny, instruktor metody podwójnego sprawdzenia