1 Naturalna mikroflora człowieka

2 Drobnoustroje zasiedlają organizm człowieka od chwili jego narodzin i tworzą różnorodne zbiorowiska, których skład jakościowy i ilościowy jest zależny od właściwości fizjologicznych kolonizowanych miejsc, czyli m.in. od temperatury, pH, wilgotności i potencjału oksydoredukcyjnego. Na skład mikroflory może mieć także wpływ wiele innych czynników, takich jak wiek, stan odporności organizmu, nawyki żywieniowe i higieniczne oraz terapia lekami przeciwdrobnoustrojowymi.

3 Mikroorganizmy stanowiące fizjologiczną mikroflorę można podzielić na dwie grupy:komensale (drobnoustroje odnoszące korzyści z bytowania w organizmie człowieka, nie wywołujące szkód i obojętne dla niego), symbionty (drobnoustroje żyjące z człowiekiem w symbiozie przynoszącej obopólne korzyści), z pewnymi przerwami towarzyszą one człowiekowi przez całe życie i mogą tworzyć mikrokolonie w gruczołach potowych oraz łojowych, a także mieszkach włosowych, trudne do usunięcia przez zabiegi antyseptyczne skóry rąk, drobnoustroje tworzące florę przejściową mogą pochodzić od innych ludzi, od zwierząt lub ze środowiska – szczególnie z bioaerozolu powietrza, przedmiotów, sprzętów, wody czy pożywienia

4 Drobnoustroje stanowiące fizjologiczną florę skóry rąk są zwykle dobrze przystosowane do warunków panujących w zajmowanych przez siebie przestrzeniach, skutecznie wykorzystują składniki pokarmowe, nie pozostawiając miejsca dla patogenów. Żyją przy tym jako złożona i zgodnie współdziałająca „społeczność”, tworząc dobrze zorganizowaną biocenozę, nawet o charakterze biofilmu. Każde zaburzenie tej równowagi może prowadzić do poważnych, niekorzystnych dla makroorganizmu konsekwencji, szczególnie do rozwoju infekcji skóry lub przeniesienia infekcji np. na rany, oparzenia czy odleżyny.

5 Człowiek „emituje” cząstki > 0,3 μm:Liczba drobnoustrojów fizjologicznych i poziom nosicielstwa u człowieka Okolica ciała lub wydzielina CFU* lub JTK** /cm2 lub /g skóra rąk skóra na czole skóra owłosiona głowy skóra pod pachami nos i jego wydzielina Ślina kał 100 – 100 000 tys. (105) 10 000 0 – 1 mln (106) > 1 mln (106) 1 – 10 mln (107) ok. 100 mln (108) > 100 mld = ok. 20% masy kału! Człowiek „emituje” cząstki > 0,3 μm: w czasie spoczynku czasie ruchu ok. 106/min ok. 108/min *CFU – colony forming unit, **JTK – jednostek tworzących kolonie

6 Drobnoustroje skóry człowieka – wskazówki dla kosmetologówStan „odporności kolonizacyjnej” może ulegać zaburzeniom podczas długotrwałego stosowania leków przeciwbakteryjnych i cytostatyków, w pierwotnych lub nabytych stanach obniżenia odporności makroorganizmu (na przykład niedobory immunologiczne, immunosupresja), w chorobach nowotworowych, w chorobach alergicznych oraz w chorobach metabolicznych (na przykład cukrzycy).

7 skórze i w ślinie ograniczają: proces złuszczania się naskórka, Osiedlanie się drobnoustrojów chorobotwórczych na skórze i w ślinie ograniczają: proces złuszczania się naskórka, kwaśny odczyn skóry, hamowanie wzrostu wielu bakterii przez kwasy tłuszczowe, działanie lizozymu wytwarzanego przez gruczoły łojowe, aktywność związanej ze skórą tkanki limfatycznej, którą tworzą m.in. keratynocyty, limfocyty T, komórki śródbłonka naczyń, aktywność przeciwdrobnoustrojowa środków antyseptycznych lub antybiotyków.

8 Wyróżniamy dwie kategorie mikroflory skóry rąkWyróżniamy dwie kategorie mikroflory skóry rąk. Flora przejściowa to drobnoustroje występujące na powierzchni skóry, flora obca dla skóry i mająca z nią luźny i przejściowy kontakt. Pochodzi ze środowiska pracy, zazwyczaj na skórze się nie rozmnaża, wykazuje często wysoką chorobotwórczość, jest możliwa do usunięcia za pomocą środków zmywających i antyseptycznych. Flora przejściowa odgrywa istotną rolę w higienie skóry rąk. Flora stała, bytująca i rozmnażająca się w skórze, tworzy mikrokolonie w szczelinach skóry, w mieszkach włosowych, w gruczołach łojowych i potowych. Wykazuje zazwyczaj róż- ny poziom patogenności i jest trudna do usunięcia nawet przy zastosowaniu środków mechanicznych i antyseptycznych. Flora stała posiada znaczenie w opracowaniu chirurgicznym skóry rąk.

9

10 Stała i przejściowa mikroflora skóryRodzaj drobnoustroju Gatunki występujące na ciele człowieka ziarenkowce Gram-dodatnie pałeczki Gram-dodatnie pałeczki Gram-ujemne Prątki grzyby drożdżopodobne Staphylococcus aureus, S. epidermidis, S. hominis, S. haemolyticus i inne gronkowce koagulazo-ujemne, Streptococcus (paciorkowce jamy ustnej), Enterococcus faecalis, Micrococcus spp., czworaczki, sześcianki itp. Corynebacterium spp., Propionibacterium spp. (wywołujące trądzik w wyniku kolonizacji gruczołów łojowych i potowych) oraz inne bakterie z grupy (Coryneform) i Bacillus agnes głównie Pseudomonas aeruginosa i inne spp., Acinetobacter spp. i Escherichia coli Mycobacterium smegmatis (sporadycznie zasiedlające okolice narządów płciowych) Candida albicans i inne spp. oraz Pityrosporum spp.

11 Skóra i tkanka podskórna człowieka może być miejscem zakażeń przebiegających w wielu postaciach, między innymi w postaci rumienia, ropnych ognisk zapalnych płytkich i głębokich, wysypki plamistej, grudkowej i pęcherzykowej, owrzodzeń, a także martwicy tkanki podskórnej i mięśni. Czynnikami etiologicznymi powyższych schorzeń mogą być zarówno bakterie, jak i wirusy, grzyby, a także pasożyty.

12 Zakażenia skóry i tkanki podskórnej mogą mieć różny charakterZakażenia skóry i tkanki podskórnej mogą mieć różny charakter. Zakażenia pierwotne, takie jak róża, liszajec zlokalizowany w mieszku włosowym, ropne zapalenie mieszka włosowego, czyraczność i zanokcica umiejscowione są w skórze właściwej. Zapalenie tkanki łącznej natomiast występuje w tkance podskórnej.

13 Zakażenia wtórne obejmują infekcje ran powstałych po ukąszeniu i skaleczeniu, ran pooparzeniowych oraz ran po zabiegach chirurgicznych. Te ostatnie mogą występować w miejscach ciała człowieka, w których znajduje się bardzo liczna flora fizjologiczna („brudne” pole operacyjne) lub w miejscach, gdzie drobnoustroje są nieobecne („czyste” pole operacyjne), co ma wpływ na charakter i częstość powstających zakażeń. Do zakażeń wtórnych zalicza się także ropne owrzodzenia podudzi i stóp (stopa cukrzycowa), ropienie odleżyn oraz zapalenie gruczołów potowych i łojowych. Czynnikami etiologicznymi zakażeń są głównie bakterie, rzadziej wirusy i grzyby.

14 Czynniki etiologiczne pierwotnych i wtórnych zakażeń skóry i tkanki podskórnejRodzaj zakażenia Źródło zakażenia Zakażenia pierwotne Zapalenie mieszka włosowego i czyraczność (furunculosis) Czyraczność mnoga (carbunculosis) Liszajec (impetigo contagiosa) Zapalenie tkanki łączne Zanokcica (paronychia) Róża (erysipelas) Różyca (erysipeloidum) Staphylococcus aureus, Pseudomonas aeruginosa, Candida spp. (rzadko). Staphylococcus aureus. Streptococcus pyogenes, Staphylococcus aureus (rzadko) Streptococcus pyogenes, Staphylococcus aureus. Haemophilus influenzae (u dzieci). Staphylococcus aureus, pałeczki Gram-ujemne, Candida spp. Streptococcus pyogenes Erysipelothrix rhusiopathiae

15 Zakażenia wtórne Kontaminowanie skóry po zabiegach kosmetycznych przez drobnoustroje pochodzące ze sprzętów i narzędzi stosowanych dla użytku kosmetologicznego Rany pooperacyjne – pole operacyjne „czyste” Problem MRSA – pole operacyjne „brudne” Rany pooparzeniowe Skaleczenia zanieczyszczone glebą Skaleczenia zanieczyszczone wodą ze zbiorników słodkowodnych Skaleczenia zanieczyszczone wodą ze zbiorników słonowodnych Pogryzienie przez ludzi Pogryzienie przez psy i koty Pogryzienie przez gryzonie (szczury) Odleżyny Zapalenie gruczołów potowych Stopa cukrzycowa Pseudomonas aeruginosa, Streptococcus spp., Escherichia coli, Staphylococcus, w tym szczepy MRSA (ang. Methicilin resistant staphyloccocus) Staphylococcus aureus pałeczki Gram-ujemne, Streptococcus spp., beztlenowce, np. Clostridium spp. Staphylococcus aureus, Pseudomonas aeruginosa, Candida spp Pseudomonas aeruginosa, Clostridium spp., laseczka tężca Aeromonas spp., Plesiomonas spp Vibrio vulnifficus bakterie występujące w jamie ustnej i gardle, zwłaszcza Staphylococcus aureus Pasteurella multocida, Staphylococcus aureus, Bartonella henselae, beztlenowce Streptobacillus moniliformis, Spirillum minus Streptococcus (ß-hemolizujące, ropotwórcze), Enterococcus spp., Staphylococcus aureus, E. coli, Corynebacterium spp., Pseudomonas aeruginosa, beztlenowce, Clostridium spp Staphylococcus aureus, Streptococcus spp., Corynebacterium spp., Pseudomonas aeruginosa, beztlenowce Staphylococcus aureus, Streptococcus spp., Enterococcusspp., Corynebacterium spp., Pseudomonas aeruginosa, beztlenowce

16 Choroby bakteryjne, którym towarzyszą objawy skórneChoroba Objaw Bakteria Choroby wywołane przez bakterie Gram-dodatnie Gruźlica (tuberculosis) Listerioza okołoporodowa noworodków (listeriosis) Mikobakteriozy skóry Trądzik pospolity Nokardioza (nocardiosis) Płonica (scarlatina) Promienica (actinomycosis) Róża (erysipelas) Różyca (erysipeloidum) guzy podskórne wysypka, ropnie zmiany skórne, zmiany w gruczołach potowych i łojowych ropnie podskórne Wysypka obrzęk, rumień rumień, obrzęk Mycobacterium tuberculosis i inne gatunki Listeria monocytogenes Mycobacterium (grupa MOTT) Propionibacterium acnes Nocardia spp. Streptococcus pyogenes Actinomyces spp Erysipelothrix rhusiopathiae

17 Choroby wywołane przez bakterie Gram-ujemneChoroba Objaw Bakteria Choroby wywołane przez bakterie Gram-ujemne Borelioza z Lyme (Lyme borreliosis) Choroba kociego pazura Dżuma [w Polsce nie występuje] Dur brzuszny (typhus abdominalis) Dur powrotny (typhus reccurrens) Kiła (syphilis) Leptospiroza (leptospirosis) Melioidoza (melioidosis) [w Polsce nie występuje] Nosacizna (malleus) [w Polsce nie występuje] rumień wędrujący grudka, pęcherzyk, krosta, przetoka z węzła chłonnego przetoka z węzła chłonnego wysypka wrzód pierwotny, osutka kiłowa, kłykciny płaskie ropnie podskórne ropnie podskórne i podśluzowe Borrelia burgdorferi Bartonell ahenselae Yersinia pestis Salmonella typhi Borrelia recurrentis Treponema pallidum Leptospira interrogans Burkholderia pseudomallei Burkholderia mallei

18 Choroby wywołane przez laseczki Gram-dodatnieChoroba Objaw Bakteria Choroby wywołane przez laseczki Gram-dodatnie Zgorzel gazowa i obrzęk złośliwy Wąglik, postać skórna (anthrax) [w Polsce nie występuje] Wrzód miękki (ulcus venereum) obrzęk, martwica tkanek „czarna krosta” oraz postać płucna i pokarmowa obrzęk, owrzodzenie Clostridium spp. Bacillus anthracis Haemophilus ducreyi

19 Przy pobieraniu materiału do badania bakteriologicznego w zakażeniach skóry i tkanki podskórnej drobnoustrojów poszukuje się w ropie po nacięciu ropnia zamkniętego, w wydzielinie ropnej z przetoki, w ropnych i surowiczych płynach z ran pooperacyjnych i pooparzeniowych oraz odleżyn, w płynach wysiękowych ze zmian pęcherzykowo-grudkowych i w bioptatach. Celem badania jest izolacja i identyfikacja chorobotwórczych mikroorganizmów oraz otrzymanie antybiogramu.

20 Prawidłowa antyseptyka skóry rąk jest bardzo ważną czynnością na oddziałach szpitalnych i zabiegowych, dotyczącą wszystkich pracowników. Liczne badania epidemiologiczne, np. CDC, wskazują, że skóra rąk stanowi jedną z najważniejszych dróg transmisji drobnoustrojów w zakażeniach miejsca operowanego (ZMO) lub miejsca zabiegowego w zakresie kosmetologii. Z zebranych danych wynika, że około 50% zakażeń jest przenoszonych za pomocą zanieczyszczonych drobnoustrojami rąk personelu medycznego, a jeszcze więcej przez personel kosmetologiczny.

21 We wspomnianych powyżej badaniach, jak i w wielu innych, jeśli było możliwe rygorystyczne przestrzeganie antyseptycznego mycia rąk przed i po kontakcie z pacjentem, ranami, sprzętem czy infuzją i/lub iniekcją leku jałowego, to notowano wyraźny spadek zakażeń przenoszonych przez skórę rąk – tak w zakresie mikroflory przejściowej jak i osiadłej, bytującej w skórze.

22 W Polsce, jak i w krajach zachodnich oraz USA, pomimo oczywistego przykładania wagi do znaczenia antyseptyki skóry rąk w przerywaniu dróg przenoszenia się drobnoustrojów, obserwuje się, że personel szpitalny, w tym lekarze i pielęgniarki, nie przestrzegają opracowania antyseptycznego rąk. W przypadku lekarzy i pielęgniarek odnotowano, że 30–50% z nich nie odkaziło rąk w sytuacji, kiedy to było konieczne, podczas gdy spośród kosmetologów aż 50–80% nie przestrzegało higieny rąk przed i po kontakcie z pacjentem.

23 Przyczyny zaniechania są różne, często trudne do wytłumaczenia:lekceważenie faktu zanieczyszczenia (kontaminacji) skóry rąk przez drobnoustroje, wg maksymy: „czego nie widać, to nam nie zagraża”, brak czasu, nadmiar pracy, niewygoda, brak sprzętu i środków antyseptycznych, nietolerancja skóry, obawa przed działaniem drażniącym (dotyczy około 0,2% populacji), brak odpowiedniego przeszkolenia, brak wewnętrznych programów, rekomendacji higienicznego i/lub chirurgicznego opracowania skóry rąk.

24 Dodać należy, że stosowanie rękawiczek lateksowych nie zwalnia od antyseptyki skóry rąk przed założeniem rękawiczek, a następnie po ich zdjęciu. Osobnym problemem w kosmetologii jest proces dezynfekcji (dekontaminacji, eradykacji) zanieczyszczeń drobnoustrojowych ze sprzętów, urządzeń, powierzchni użytkowych i bioaerozolu powietrza, których stopień kontaminacji ma wyraźny wpływ na poziom zanieczyszczeń drobnoustrojowych środowiska pracy kosmetologicznej.

25 Flora bakteryjna jelita

26 Zespół mikroorganizmów (mikrobiom), głównie bakterii, tworzący w układzie pokarmowym złożony ekosystem; u człowieka jeden z elementów jego bioty fizjologicznej. W ludzkim przewodzie pokarmowym egzystuje ogromna liczba mikroorganizmów w ilości od 106 do 1012 w 1 g treści, w zależności od odcinka (jelito cienkie, jelito grube, odbytnica). Największą aktywność, liczebność i zróżnicowanie wykazuje mikrobiota zamieszkująca jelito grube. Złożony ekosystem zawiera nawet do 1000 gatunków drobnoustrojów, należących do 45 rodzajów i 17 rodzin drobnoustrojów.

27 E. coli jeden z podstawowych gatunków bakterii wchodzących w skład bioty jelitowej

28

29 Jelita są najdłuższym odcinkiem przewodu pokarmowegoJelita są najdłuższym odcinkiem przewodu pokarmowego. Rozpoczynają się one tuż za żołądkiem, a kończą się odbytnicą. Ścianki jelita są zbudowane z błon śluzowej i mięśniowej oraz z otrzewnej. Jelita ludzkie składają się z jelita cienkiego i grubego. Jelito cienkie posiada długość w granicach 5-6 m. Dzieli się ono na mniejsze odcinki: - dwunastnicę - jelito czcze (próżne) - jelito kręte (biodrowe)

30

31 Jelita nie pełnią jednak wyłącznie funkcji trawiennejJelita nie pełnią jednak wyłącznie funkcji trawiennej. Znajdująca się w nich mikroflora jelitowa sprawia, że odgrywają one także dużą rolę w funkcjonowaniu układu immunologicznego (odpornościowego). Bakterie osiedlają się w jelicie grubym w miarę rozwoju dziecka. Układ pokarmowy człowieka rozpoczyna się już w trakcie porodu. Dzieci urodzone przez cesarskie cięcie i nie karmione mlekiem matki mają, mniej optymalną florę bakteryjną niż dzieci urodzone siłami naturalnymi i karmione piersią. Skład mikroflory jelitowej jest uwarunkowany różnymi czynnikami, w tym wiekiem, sposobem żywienia niemowlęcia i przyjmowaniem antybiotyków - które to bardzo negatywnie wpływają na dobrą mikroflorę jelit. Pierwsze narażenie na drobnoustroje występuje w momencie porodu. Dowiedziono, że u dzieci, które przyszły na świat w sposób naturalny, obecne są drobnoustroje odzwierciedlające florę pochwy matki, takie jak Lactobacillus i Prevotella, w przeciwieństwie do dzieci urodzonych poprzez cesarskie cięcie, u których przeważają bakterie z rodzajów Staphylococcus, Corynobacterium oraz Propionibacterium, zasiedlające głównie powierzchnię skóry . W wieku niemowlęcym skład drobnoustrojów zależny jest od sposobu karmienia. W przypadku karmienia piersią przeważają bakterie z rodzaju Lactobacillus i Bifidobacterium, natomiast w przypadku stosowania sztucznego mleka zauważalna jest dominacja Bacteroides i Clostridium . Zaobserwowano, że noworodki z krajów rozwijających się mają wyraźniej zróżnicowaną mikroflorę jelitową, niż dzieci urodzone w krajach Europy Zachodniej. Dodatkowo wykazano, że w ich jelitach istotnie wcześniej pojawiają się bakterie z rodziny Enterobacteriaceae

32 Wpływ mikroflory na trawienieFunkcja trawienna jelita polega na przyswajaniu substancji odżywczych i przyswajaniu wody. Rola mikroflory jelitowej opiera się natomiast na fermentacji składników pożywienia, w tym zwłaszcza błonnika pokarmowego. Błonnik jest tą częścią treści pokarmowej nietrawioną przez mikroflorę jelita cienkiego. Procesy fermentacyjne w jelicie grubym prowadzą do powstania kwasów tłuszczowych, w tym kwasu mlekowego. Szczególnie ceniony jest wytwarzany wówczas kwas butyrylowy, który dostarcza energii komórkom nabłonka jelita grubego. Dodatkowo wpływa on pozytywnie na metabolizm lipidów i glukozy w wątrobie. Kwas butyrylowy poprawia również wchłanianie minerałów.

33

34 FUNKCJE MIKROFLORY Drobnoustroje zasiedlające jelito ludzkie pełnią funkcje: - metaboliczną, - troficzną - immunologiczną. Funkcje te często uzupełniają się wzajemnie. Funkcja metaboliczna związana jest z rozkładem resztek pokarmowych w wyniku fermentacji lub tworzeniem niezbędnych witamin z grupy B oraz witaminy K. Powstałe na drodze fermentacji krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe stanowią źródło energii dla komórek nabłonka jelita grubego. Obecność drobnoustrojów poprawia także przyswajalność składników mineralnych oraz elektrolitów, np. sodu, magnezu, wapnia czy potasu. Ponadto bakterie jelitowe, wytwarzające hydrolazy, wpływają na metabolizm tłuszczów w wątrobie, przez co pośrednio oddziałują na przemiany cholesterolu i kwasów tłuszczowych.

35 Częściowe uzupełnienie funkcji metabolicznej stanowi funkcja troficznaCzęściowe uzupełnienie funkcji metabolicznej stanowi funkcja troficzna. Związana jest ona z działaniem ochronnym wobec nabłonka jelitowego i zapewnieniem jego ciągłości, co możliwe jest przede wszystkim na drodze syntezy substancji odżywczych dla kolonocytów (np. wspomniane wcześniej SCFA). Przyczyniają się one nie tylko do utrzymania ciągłości nabłonka, lecz również korzystnie wpływają na swoich producentów. Następnym elementem troficznej funkcji mikroflory jelitowej jest stymulacja syntezy mucyn przez komórki nabłonkowe. Mucyny zaliczane są do polisacharydów. Tworzą śluzową warstwę chroniącą nabłonek jelitowy przed toksynami i drobnoustrojami chorobotwórczymi. Zadaniem drobnoustrojów jelitowych jest działanie ochronne przed szkodliwą kolonizacją. Dochodzi do tego częściowo poprzez udział w powstawaniu swoistej bariery – warstwy śluzowej. Ponadto eliminacja drobnoustrojów chorobotwórczych przebiega na zasadzie inhibicji kompetytywnej. Bakterie jelitowe przyłączając się do receptorów obecnych na powierzchni nabłonka, uniemożliwiają niekorzystnym dla organizmu drobnoustrojom kolonizację środowiska i w efekcie hamują ich namnażanie.

36 Na skutek ewolucji wykształcone zostały mechanizmy, które odpowiadają za sprawną i szybką eliminację drobnoustrojów i antygenów pojawiających się w organizmie. Stanowi to główne zadanie układu odpornościowego. Aktywacja reakcji immunologicznej następuje w wyniku połączenia receptorów TLR oraz domen NOD ze strukturami komórek bakterii, np. peptydoglikanem. W wyniku tego procesu powstają mediatory stanu zapalnego i następuje rozwój reakcji zapalnej. Pożyteczna mikroflora konkurując o miejsce bytowania, substancje odżywcze, a także poprzez produkcję bakteriocyn zapobiega rozwojowi bakterii potencjalnie chorobotwórczych, w wyniku czego w układzie pokarmowym tworzy się homeostaza.

37 PRZYCZYNY I SKUTKI MODYFIKACJI SKŁADU MIKROFLORY JELITOWEJStosowanie antybiotyków zaburza równowagę. Wielkość zmian zależy od spektrum działania zastosowanego antybiotyku oraz od jego końcowego stężenia w jelicie. Preparaty dobrze wchłaniane w górnej części przewodu pokarmowego charakteryzuje mniejsze oddziaływanie na drobnoustroje jelitowe w porównaniu ze słabiej wchłanianymi. Preparaty podane w sposób pozajelitowy trafiają wraz z żółcią do światła jelita, a także wydzielane są przez śluzówkę. Skutkiem tego są zmiany ilościowe i jakościowe mikroflory, antybiotykooporność drobnoustrojów, a także zakażenia szczepami spoza spektrum działania leku.

38 Kolejnym problemem związanym ze stosowaniem antybiotyków jest kolonizacja przez grzyby, zwłaszcza przez grzyby drożdżoidalne z rodzaju Candida sp. Obserwowane jest to najczęściej po podaniu antybiotyków silnie działających na bakterie beztlenowe zasiedlające jelito . Zgodnie z dostępnym piśmiennictwem uważa się, że stosowane antybiotyki zazwyczaj ograniczają populację bakterii w przewodzie pokarmowym niemowląt i osób w podeszłym wieku . Jednakże, inne badania wskazują, że modyfikacja następuje tylko w składzie mikroflory, a cała wielkość biomasy nie ulega zmianie . Robinson i Young zauważyli, że w związku ze stosowaniem wankomycyny nastąpiły zmiany składu mikroflory bez wyraźnego zmniejszenia liczby drobnoustrojów, co ma miejsce w przypadku stosowania amoksycyliny, metronidazolu czy cefoperazonu. Wykazano, że ostre zapalenie okrężnicy, wywoływane przez szczep Clostridium difficile, związane jest z długotrwałym podawaniem antybiotyków, głównie wankomycyny.

39 Zmiany ilościowe i jakościowe szczepów z rodzaju Clostridium i Bifidobacterium u niemowląt stanowią z kolei przyczynę alergii i biegunek. Alternatywą dla antybiotyków są probiotyki, które FAO/WHO definiują jako żywe drobnoustroje (głównie bakterie), które podane w odpowiedniej dawce wywołują korzystny wpływ na organizm człowieka . Wśród probiotyków wyróżnia się obecnie około 11 gatunków bakterii, 3 gatunki grzybów drożdżoidalnych i 1 gatunek grzybów pleśniowych. Wiele badań dowiodło, że efekt ich działania zależy nie tylko od gatunku, ale i od szczepu .

40 Główne zaburzenia w prawidłowym rozwoju flory bakteryjnej Flora jelitowa może przyzwyczaić się do składników pokarmowych tymczasowo lub na stałe. Na zmiany czasami reaguje utratą równowagi mikroflory jelitowej czyli dysbiozą. Może być ona związana z problemami zdrowotnymi takimi jak: zaburzenie czynności jelit zapalna choroba jelit alergia pokarmowa otyłość cukrzyca Na równowagę flory bakteryjnej może mieć wpływ proces starzenia się i w jego konsekwencji, osoby starsze mają inną florę niż osoby młode i w średnim wieku. Jednak w znacznym stopniu wpływ na jej funkcjonowanie i liczebność ma nasz sposób odżywania się. Swoje złe piętno odcisną na pewno zbyt tłuste, słone i ostre potrawy, brak produktów mlecznych w naszej diecie. Niekiedy nieświadomie możemy zaszkodzić florze bakteryjnej, przez co jej ilość zmniejsza się, a my możemy odczuwać to jako różne zaburzenia. Nie bez znaczenia pozostaje wpływ leków na jej funkcjonowanie. Największe spustoszenie sieje antybiotykoterpia. Antybiotyki działając na bakterie chorobotwórcze niszczą wraz z nimi tę pożyteczną dla nas florę.

41 Wśród czynników zaburzających florę jelitową znajduje się także: - palenie papierosów, - długotrwały stres, - picie alkoholu w nadmiernych ilościach - stosowanie antykoncepcji. Wszystkie te czynniki nie pozostają bez wpływu na florę jelitową, naruszając jej równowagę co prowadzi do niszczenia prozdrowotnych bakterii (głównie Lactobacillus, Streptococus i Bifidobacterium), a to niestety przyczynia się do rozwoju drobnoustrojów chorobotwórczych.

42

43 Flora bakteryjna – probiotyki i prebiotykiObecnie możemy znaleźć wiele gotowych suplementów, których zażywanie stymuluje rozwój flory bakteryjnej. Zalicza się tutaj: - probiotyki, - prebiotyki i - synbiotyki. Probiotyki to produkty zawierające żywe kultury bakterii korzystnie wpływające na pracę naszego układu pokarmowego. Do najpopularniejszych produktów w tej grupie zaliczamy fermentowane produkty mleczne, takie jak np. kefiry. Ich niepowtarzalna mikroflora powstała podczas fermentacji mleka, wykazuje pozytywne oddziaływanie na nasz organizm, zmniejszając takie dolegliwości jak nadmierna produkcja gazów w jelitach czy łagodzenie biegunki. Jednocześnie pomaga odbudowywać naturalną florę bakteryjną, co jest szczególnie istotne na przykład podczas przyjmowania antybiotyków, które ją niszczą.

44 Prebiotyki to części roślin, które nie zostają bezpośrednio wchłonięte przez nasz organizm, jednak poprawiają aktywność i tempo wzrostu mikroorganizmów bytujących naturalnie w naszych jelitach. Występują w produktach roślinnych, owocach, a szczególnie w warzywach: cebuli, ziemniakach, porach i im podobnych. Synbiotyki są połączeniem probiotyków i prebiotyków. W ich składzie znajdziemy składnik odżywczy oraz żywe kultury bakterii, które dzięki zapewnieniu optymalnego pokarmu szybciej namnażają swoją populację. Zdrowa i zrównoważona flora jelitowa jest kluczem do zapewnienia prawidłowego funkcjonowania przewodu pokarmowego. Wiedząc o jej korzystnym wpływie dla naszego ciała dbajmy o to by nie prowadzić do jej niszczenia.

45

46 Bibliografia https://pl.wikipedia.org/wiki/Flora_bakteryjna_jelita https://www.researchgate.net/profile/Anna_Kiersztan/publication/ _The_role_of_gut_microbiota_in_the_pathogenesis_of_obesity_and_diabetes/links/56825a8008ae fbd7.pdf

47 Dziękujemy za uwagę  Prezentacje wykonały: Ewelina KlimekNatalia Radaszkiewicz