1 NIKOTYNIZM

2 TROCHĘ HISTORII…. W 1492r. Krzysztof Kolumb wylądował ze swymi marynarzami na nieznanym lądzie. Został wtedy zaproszony do domów Indian Arawaków i poczęstowany suszonymi liśćmi tytoniowymi zawiniętymi w większe palmowe liście. Tytoń został przywieziony przez niego do Europy. Z czasem palenie stało się modne.

3 W latach powojennych palenie papierosów rozpowszechniło się tak bardzo, że stało się normą społeczną, jednak na skutki takiego stanu rzeczy nie trzeba było długo czekać. Najpierw wśród mężczyzn, później wśród kobiet zaczęła gwałtownie rosnąć liczba zachorowań na schorzenia wynikające z palenia tytoniu. W rezultacie pod koniec lat osiemdziesiątych stan zdrowia mężczyzn w Polsce był gorszy niż bezpośrednio po wojnie.

4 związków chemicznych, z tego ponad 40 to substancje rakotwórcze. W skład dymu tytoniowego wchodzi ponad 4.000 związków chemicznych, z tego ponad 40 to substancje rakotwórcze. Oto najgroźniejsze z nich: Nikotyna - obkurcza ściany naczyń krwionośnych (w tym także naczyń wieńcowych), zwiększa ciśnienie krwi, jest odpowiedzialna za niefizjologiczne przyspieszenie akcji serca oraz zaburzenia jego rytmu. Benzopiren - ma działanie rakotwórcze. wykorzystywany w przemyśle chemicznym

5 Ciała smołowate - są odpowiedzialne za powstawanie nowotworów złośliwych. Cyjanowodór - gaz używany przez hitlerowców w komorach gazowych. Azotowe pochodne cukrów - tworzą się podczas suszenia tytoniu. Absorbują się w płucach i przylegają do ścianek tętnic, zwężając ich przekrój i stwarzając ryzyko wylewów oraz ataków serca.

6 Tlenek węgla (czad, CO ) - zmniejszając zawartość tlenu we krwi, w znaczny sposób utrudnia pracę serca i dotarcie tlenu do różnych części i narządów organizmu. W czasie pożarów bywa bezpośrednią przyczyną śmierci wielu osób. Arsen - stosowany jako popularna trutka na szczury i inne gryzonie. Formaldehyd - związek stosowany m.in. do konserwacji preparatów biologicznych.

7 Fenole - niszczą rzęski nabłonka wyściełającego oskrzela, które oczyszczają wdychane przez człowieka powietrze i chronią drogi oddechowe przed przenikaniem przez ich ściany substancji i związków chemicznych oraz mikroorganizmów, np. wirusów. Polon (210Po) - pierwiastek radioaktywny, silnie toksyczny. Kadm - silnie trujący metal o właściwościach rakotwórczych Metanol - silne trujący związek chemiczny, używany do produkcji benzyny

8 SKUTKI NIKOTYNIZMU Palenie papierosów w bezwzględny sposób niszczy zdrowie palacza. Organizm jest za słabo zaopatrywany w tlen, co osłabia wszystkie jego organy wewnętrzne i zmniejsza jego odporność na wszelkie chorobotwórcze drobnoustroje. drobnoustroje U palaczy bardzo często występuje niedobór wielu witamin i mikroelementów, zwłaszcza witaminy C i witamin z grupy B. witaminmikroelementów Palenie sprzyja powstawaniu miażdżycy, zawałom serca i udarom, a przede wszystkim powstawaniu licznych nowotworów.miażdżycy

9 Najczęstszymi nowotworami występującymi u palaczy są nowotwory: płuc, krtani, jamy ustnej, przełyku, nerek, żołądka, pęcherza moczowego i jelita grubego. Wzrasta też prawdopodobieństwo zachorowania na białaczkę.

10 …ale to nie wszystko: Palaczom grozi również: podniesienie poziomu ryzyka choroby wieńcowej niebezpieczeństwo zawału przerost i rozszerzenie serca zapalenie żył i tętnic uszkodzenie zębów i dziąseł liczne problemy w obszarze układu pokarmowego (biegunki, wrzody jelit i żołądka) wywołanie rozedmy płuc

11 zwiększenie podatności na gruźlicę problemy ze skupieniem uwagi zwiększona męczliwość nadpobudliwość nerwowa zmniejsza atrakcyjność fizyczną (szara cera, przykry zapach, zmarszczki) - obniża sprawność seksualną mężczyzn i prowadzi do impotencji obniża jakość plemników i powoduje wiele mutacji w zgromadzonym w nich materiale genetycznym, co może być przyczyną nowotworów u dzieci palaczy.

12 Kiedy zaczyna się nałóg? Większość osób uzależnionych zaczęła palić w wieku kilkunastu lat, ze względu na presję środowiska palących kolegów, rodzeństwa czy rodziców. Młodzi ludzie czują się doroślejsi paląc papierosy, a to obiecuje sukces społeczny. Istotnego wsparcia dostarczają reklamy, dowodzące, że palenie jest „cool”. Najbardziej niebezpieczny okres to wiek 12-14 lat, kiedy zdarza się najwięcej inicjacji. Początkowo sporadyczne palenie bardzo szybko staje się silnym nałogiem, z którego niezwykle trudno jest się wyzwolić.

13 Mechanizm uzależnienia: 1.Od momentu wchłonięcia dymu tytoniowego przez palacza nikotyna zawarta w dymie dociera do mózgu w ciągu zaledwie kilku sekund. 2.Nikotyna pobudza wydzielanie dopaminy, uznawanej za substancję odpowiedzialną za doznawanie przyjemności związanej z paleniem.

14 3. Nikotyna oddziałuje także na noradrenalinę, substancję wpływającą na ożywienie i pobudzenie aktywności organizmu- noradrenalina jest uwalniana w odpowiedzi na stres 4. W momencie przerwania palenia poziom dopaminy i noradrenaliny spada. Palacz nie odczuwa już przyjemności, lecz doznaje przykrych objawów abstynencji.

15 5. Palacz sięga po następnego papierosa, aby złagodzić objawy abstynencji i ponownie odczuwać przyjemność. 6. Z czasem mózg osoby palącej przyzwyczaja się do działania nikotyny i w ten sposób palacz uzależnia się od niej.

16 OBJAWY ZESPOŁU „ODSTAWIENIA NIKOTYNY” Pojawiają się one zwykle po 24 godzinach od zaprzestania palenia i obejmują: „głód” nikotyny; rozdrażnienie; zmęczenie; niepokój; lęk; zaburzenia koncentracji; obniżenie nastroju; wzrost apetytu i przyrost masy ciała; zmniejszenie częstości tętna.

17 Objawy zespołu odstawienia osiągają maksimum po około 48 godzinach i ustępują w ciągu kilku tygodni. Niektóre objawy („głód” nikotyny, wzrost apetytu, obniżenie nastroju) mogą jednak utrzymywać się przez kilka miesięcy.

18 SECOND-HAND SMOKING, czyli palenie bierne Bierne palenie to problem tak poważny, że doczekał się angielskiego terminu naukowego: „second hand smoker”, co dosłownie oznacza: „palacz z drugiej ręki”. Podczas palenia wydziela się: - strumień boczny – „side-stream smoke” – ulatnia się do atmosfery z tlącego się papierosa w ciągu całego czasu palenia i nie jest filtrowany ani przez filtr papierosowy, ani przez „żywy filtr” jakim są płuca, - strumień główny – „main-stream smoke” – wdychany, a następnie wypuszczany przez palacza.

19 Wypalany papieros wydziela 2 razy więcej dymu ze strumienia bocznego niż z głównego. Bierny, czyli przymusowy palacz jest narażony na oba „rodzaje” dymu, ale przede wszystkim na strumień boczny, z którym do atmosfery przedostaje się najwięcej substancji toksycznych. Ponadto cząstki w strumieniu bocznym są znacznie mniejsze i dlatego łatwiej przenikają do ludzkiego organizmu. Palenie bierne podrażnia śluzówki nosa, jamy ustnej, gardła i oczu. Może wywoływać kaszel, nawet spowodować – w reakcji alergicznej – dychawicę oskrzelową. Poziom nikotyny u palaczy biernych jest identyczny jak u palaczy, którzy nie zaciągają się dymem.

20 CIEKAWOSTKI… Tytoń co roku zabija 4 mln ludzi na świecie. Około 10 mln Polaków pali regularnie 15 – 20 sztuk papierosów dziennie. W Polsce codziennie zaczyna palić około 500 nieletnich chłopców i dziewcząt, a rocznie próbuje palenia około 180 tys. dzieci. Szacuje się, iż dzieci w Polsce wypalają rocznie od 3 do 4 mld sztuk papierosów. Co 10 sekund na świecie umiera ktoś na chorobę wywołaną paleniem tytoniu. Z szacunków epidemiologicznych wynika, że 125 osób z tej grupy umrze przedwcześnie z powodu choroby powodowanej przez palenie tytoniu. Bierni palacze mają upośledzoną funkcję układu oddechowego w podobnym stopniu, jak osoby wypalające do 10 papierosów.

21 Jeżeli palaczem jest ciężarna kobieta, to palenie dosłownie powoli zabija jej dziecko. Każdy wypalony przez nią papieros powoduje drastyczny niedobór tlenu u płodu. Dziecko po prostu zaczyna się dusić. Do jego organizmu wnikają przez pępowinę i łożysko matki wszystkie toksyczne substancje z dymu tytoniowego. W ciągu roku z powodu palenia papierosów przez matki w Polsce umiera średnio 1400 niemowląt.

22 … Palacze często twierdzą, że paląc tak zwane słabe papierosy mniej sobie szkodzą, ponieważ zawierają one mniejsze ilości nikotyny i innych substancji toksycznych. Nie zdają sobie jednak sprawy, że aby dostarczyć sobie jak największej porcji nikotyny automatycznie częściej i głębiej zaciągają się dymem papierosowym. Czysta nikotyna jest substancją bardzo niebezpieczną. Znany jest fakt, że jest ona jedną z najszybciej działających trucizn na świecie. Wystarczy jedna kropla nikotyny, aby zabić dorosłego człowieka.

23 A na koniec… teścik Kto chce rzucić palenie, powinien zdawać sobie sprawę ze stopnia uzależnienia od nikotyny. W tym celu należy wykonać poniższy test (wg dr K. O. Fegeström), starając się szczerze odpowiadać na pytania, następnie należy zliczyć punkty podane w nawiasach:

24 1. Ile papierosów wypalasz dziennie? a) ponad 25 (2) b) 16 do 25 (1) c) do 15 (0) 2. Jak duża jest zawartość nikotyny w twoich papierosach? a) ponad 0,9 mg (2) b) 0,5 do 0,9 mg (1) c) do 0,4 mg (0) 3. Czy się zaciągasz? a) zawsze (2) b) czasami (1) c) nigdy (0) 4. W jakim czasie po przebudzeniu wypalasz pierwszego papierosa? a) w ciągu 30 minut (1) b) później (0) 5. Czy jest ci trudno przestrzegać zakazu palenia w miejscu pracy lub miejscu publicznym? a) tak (1) b) nie (0) 6. Z którego papierosa najtrudniej byłoby ci zrezygnować? a) z pierwszego po przebudzeniu (1) b) z innego (0) 7. Czy palisz także wtedy, gdy leżysz w łóżku wskutek grypy lub przeziębienia? a) tak (1) b) nie (0)

25 Ocena: Sumę uzyskanych punktów należy nanieść na skalę, która pokaże ci stopień twojego uzależnienia od nikotyny.