1 O częstych błędach ortograficznych w aktach prawnych ogłaszanych w dziennikach urzędowych ministrów Pisownia wielką literą Alicja Witorska Rządowe Centrum Legislacji Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

2 Pisownia wielką literą ma konwencjonalny charakterPisownia wielką literą ma konwencjonalny charakter. Dlatego sprawia najwięcej trudności. Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

3 W „Wielkim słowniku ortograficznym PWN”, zwanym dalej WSO PWN, zamieszczono kilkadziesiąt zasad użycia wielkich liter ze względów znaczeniowych. Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

4 Nie wszystkie grupy słów pojawiających się w aktach prawnych możemy zaklasyfikować do określonej grupy znaczeniowej w WSO PWN. Praktyka prawnicza czasami odbiega od proponowanych przepisów ortograficznych. Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

5 Nazwy pospolite piszemy małymi literamiNazwy pospolite piszemy małymi literami. Do nazw pospolitych należą na przykład rzeczowniki określające rzeczy i osoby. Mogą one wystąpić w liczbie pojedynczej i liczbie mnogiej. Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

6 Nazwy aktów prawnych i ich części piszemy małymi literami zgodnie z rozporządzeniem Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 czerwca 2002 r. w sprawie „Zasad techniki prawodawczej”. Słowa takie, jak: ustawa, rozporządzenie, uchwała, zarządzenie, umowa, decyzja są nazwami pewnych gatunków tekstów, czyli nazwami pospolitymi. Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

7 Inną zasadę podaje WSO PWN: Tytuły ustaw przytaczane w pełnym brzmieniu pisze się wielką literą, np. Ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, Ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich. Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

8 Nazwy skrócone, przywoływane w znaczeniu potocznym, zapisujemy małą literą, np. ustawa antyalkoholowa, ustawa o nieletnich. Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

9 Centrum działa w szczególności na podstawie: *Ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności (…), zwanej dalej *„Ustawą”; 2) *Umowy w sprawie prowadzenia wspólnej instytucji (…), zwanej dalej *„Umową”; 3) *Niniejszego *Statutu. Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

10 Traci moc *Zarządzenie *Nr 8 (…) w sprawie nadania statutu (…).*Przykłady błędne podano z gwiazdką. Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

11 Tytuły właściwe aktów prawnych, czyli npTytuły właściwe aktów prawnych, czyli np. Kodeks cywilny, Prawo autorskie, są pisane tak jak tytuły książek – pierwszy wyraz wielką literą. Jest to zgodne z rozporządzeniem Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 czerwca 2002 r. w sprawie „Zasad techniki prawodawczej” i z przepisem ortograficznym WSO PWN. Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

12 Krajowa współpraca z instytucjami dotycząca udostępniania informacji w zakresie *Ordynacji *Podatkowej Ustawa powinna mieć pełne brzmienie, czyli: ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. –Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.) Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

13 2. W skład Zespołu wchodzą:. a)2. W skład Zespołu wchodzą: *a) *Przedstawiciele Ministerstwa (…), pełniącego funkcję *Operatora, *b) *Eksperci zewnętrzni *reprezentujących (poprawnie reprezentujący) cztery obszary tematyczne Funduszu. Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

14 Ustępy dzielą się na punkty, a punkty na litery.Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

15 Prowadzenie monitoringu miejsc i obiektów uznanych przez Prezydenta RP za *Pomniki *HistoriiW zarządzeniu Ministra (…) o powołaniu komisji konkursowych do spraw wyłonienia *Krajowych *Naukowych *Ośrodków *Wiodących Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

16 Kompetencje *Organów Instytutu określa *Ustawa. Strukturę organizacyjną Instytutu określa *Regulamin *Organizacyjny. Przechowywanie danych związanych z rejestracją *Profilu *Zaufanego Na mocy przepisów i decyzji *Wojewódzkiego *Konserwatora *Zabytków Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

17 Powierza się *Kierownikowi Ambasady Rzeczypospolitej Polskiej w Państwie Izrael następujące obowiązki. Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

18 Typowymi nazwami własnymi są nazwy geograficzne oraz imiona i nazwiska osób. Piszemy je wielkimi literami. Nazwy własne występują zazwyczaj w liczbie pojedynczej. Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

19 Obowiązującą pisownię nazw geograficznych podano w „Urzędowym wykazie nazw państw i terytoriów niesamodzielnych” (http://ksng.gugik.gov.pl/wykaz.php) i „Urzędowym wykazie polskich nazw geograficznych świata” (http://ksng.gugik.gov.pl/wpngs.php), Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

20 w państwowym rejestrze nazw geograficznych, a także w rozporządzeniu Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz. U. z 2013 r. poz. 200). Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

21 Pisownię innych wyrazów podaje WSO PWNPisownię innych wyrazów podaje WSO PWN. W analizowanych aktach prawnych największy kłopot sprawia pisownia tytułów programów i innych dokumentów, nazw zespołów, instytucji oraz nazw stanowisk i funkcji. Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

22 Rekomendowanie Ministrowi propozycji wpisów naRekomendowanie Ministrowi propozycji wpisów na *Listy UNESCO – Reprezentatywną Listę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego Ludzkości, Listę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego Wymagającego Pilnej Ochrony, Listę dobrych praktyk oraz na *Krajową Listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego (poprawnie: Krajową listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego). Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

23 W powyższych przykładach pojawiły się tytuły różnie zapisane, w których tylko pierwsza litera jest wielka, co jest zgodne z przepisem WSO PWN, wszystkie człony są pisane wielkimi literami oraz tytuł z pisownią mieszaną. Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

24 Zgodnie z przepisami WSO PWN wielkimi literami zapisujemy tytuły czasopism i serii wydawniczych. W słowniku nie określono zasad zapisywania tytułów programów. Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

25 Rzeczownik lista jest rzeczownikiem pospolitym, ma liczbę mnogą, dlatego zapisujemy go małą literą. Gdy wchodzi w skład konkretnej nazwy, jest pisany wielką literą. Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

26 Inne tytuły programów to: Program Operacyjny Wiedza Edukacja Rozwój Program Ramowy Unii Europejskiej Horyzont 2020 Narodowy Program Rozwoju Humanistyki projekt (?)„Sieć Szerokopasmowa Polski Wschodniej” program (?)„Uniwersytet Młodych Wynalazców” Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

27 Program Szczepień Ochronnych na rok 2015 Kodeks Etyki Służby Cywilnej program wieloletni pn. „Przebudowa i rozbudowa Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego UM w Białymstoku” program wieloletni (?)„Wieloletni Program Medyczny Rozbudowy i Przebudowy Szpitala Uniwersyteckiego w Bydgoszczy” Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

28 Jeśli potraktujemy te tytuły jako nazwy własne pisane wielkimi literami, drugi wyróżnik, czyli cudzysłów, być może jest niepotrzebny. W polskiej tradycji w tym przypadku pisownię wielkimi literami ocenia się negatywnie. Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

29 „Ostatnio masowo nadużywa się wielkich liter (…)„Ostatnio masowo nadużywa się wielkich liter (…). Widzi się na przykład napisy: (…) „Pasztet z Zająca”, „Zagraj i Wygraj”. Jest to rażąca maniera graficzna, powstała wskutek przeniesienia anglosaskich zwyczajów ortograficznych do polszczyzny (…). [Andrzej Markowski, Poradnik Językowy, 1999] Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

30 Stosowanie pisowni wielkimi literami do wyrazów różnych kategorii może prowadzić do dwuznaczności. Na przykład w jednym dokumencie zapisano w kolejności różne nazwy: Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

31 Komitet przyjmuje nowelizację Krajowego Standardu RachunkowościKomitet przyjmuje nowelizację Krajowego Standardu Rachunkowości *Nr (poprawnie nr) 7 „Zmiany zasad (polityki) rachunkowości, wartości szacunkowych, poprawianie błędów, zdarzenia następujące po dacie bilansu – ujęcie i prezentacja”, stanowiącą załącznik do niniejszej uchwały. Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

32 W wyniku nowelizacji standardu po ustępie 3. 2 dodano punkty dotW wyniku nowelizacji standardu po ustępie 3.2 dodano punkty dot. stosowania Krajowych Standardów Rachunkowości, przez które rozumie się Międzynarodowe Standardy Rachunkowości, Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej oraz związane z nimi interpretacje ogłoszone w formie rozporządzeń Komisji Europejskiej. Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

33 Celem niniejszego Krajowego Standardu Rachunkowości, zwanego dalej „standardem”, jest określenie zasad ujmowania przez jednostki kontynuujące działalność w księgach rachunkowych i rocznych sprawozdaniach finansowych skutków zmian zasad (polityki) rachunkowości. Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

34 Krajowe Standardy Rachunkowości – wydane przez Komitet Standardów Rachunkowości krajowe standardy rachunkowości oraz stanowiska. Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

35 Nie jest obligatoryjne stosowanie Krajowych Standardów Rachunkowości przy formułowaniu zasad (polityki) rachunkowości. Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

36 W sytuacji gdy postanowienia Krajowych Standardów Rachunkowości są odmienne niż te, które podano w MSR, z zasady za rozwiązanie spełniające przepisy ustawy uznaje się to rozwiązanie, które podano w krajowych standardach. Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

37 Podobnie niejednoznaczne są przykłady: Protokół ustaleń w sprawie realizacji *Celów Sił Zbrojnych Definicja opracowana na podstawie tłumaczenia z *Sojuszniczej Doktryny i Procedur Połączonego Wsparcia – Allied Joint Publication A czym jest Europejski Instrument Sąsiedztwa i Partnerstwa? Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

38 Nie wiadomo, czy chodzi o nazwy pospolite, czy tytuły dokumentów potraktowane jako nazwy własne.Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

39 Zgodnie z przepisem WSO PWN wielkimi literami piszemy nazwy zespołów, np. Zespół do spraw Polityki Kosmicznej w Polsce. W tych nazwach małymi literami piszemy przyimki, spójniki oraz wyrażenia przyimkowe, takie jak na rzecz, do spraw. Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

40 W aktach prawnych ministrów kłopoty z pisownią nazw zespołów pojawiają się bardzo często.Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

41 Powołuje się na okres od dnia 9 stycznia 2015 rPowołuje się na okres od dnia 9 stycznia 2015 r. do dnia 30 października 2015 r. *Zespół do spraw dostępu do ogólnopolskiego repozytorium pisemnych prac dyplomowych, zwany dalej „Zespołem”. Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

42 Powołuje się na okres od dnia 29 stycznia 2014 rPowołuje się na okres od dnia 29 stycznia 2014 r. do dnia 31 grudnia 2016 r. *Zespół specjalistyczny do spraw infrastruktury informatycznej nauki, zwany dalej „Zespołem”. Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

43 W zarządzeniu Ministra (…) w sprawie powołaniaW zarządzeniu Ministra (…) w sprawie powołania *Komisji Konkursowej do spraw opiniowania ofert złożonych w otwartym konkursie ofert na realizację zadania publicznego pod nazwą „Organizowanie i animowanie działań na rzecz środowiska akademickiego” wprowadza się następujące zmiany: Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

44 Powołuje się na okres od dnia 7 marca 2011 rPowołuje się na okres od dnia 7 marca 2011 r. do dnia 30 kwietnia 2015 r. *Zespół interdyscyplinarny do spraw programu „Mobilność Plus” oraz programu „Wsparcie międzynarodowej mobilności naukowców”, zwany dalej „Zespołem”. Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

45 Użycie nazwy własnej w liczbie mnogiej sprawia, że przechodzi ona do grupy nazw pospolitych, które zapisujemy małą literą. Rekomendacje i opinie są wykorzystywane w ramach prac *Komitetów *Monitorujących. Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

46 W WSO PWN stwierdza się: Chociaż małą literą piszemy nazwy godności współczesnych i historycznych oraz tytułów naukowych i zawodowych (np. prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, premier, wojewoda śląski, profesor Uniwersytetu Łódzkiego), Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

47 to nazwy urzędów jednoosobowych w aktach prawnych pisze się wielką literą: …akceptuje Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej; …zatwierdza Prezes Rady Ministrów; Obrady Sejmu otwiera Marszałek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej. Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

48 W aktach prawnych ministrów tytuły stanowisk są często pisane wielkimi literami, np.:Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

49 § 2. 1. W skład Grupy wchodzą: 1) *Przewodniczący Grupy – dyrektor departamentu pełniącego funkcję *Instytucji *Zarządzającej Programem Operacyjnym Wiedza Edukacja Rozwój 2014–2020; Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

50 2). Zastępca. Przewodniczącego Grupy –. Dyrektor. Instytucji2) *Zastępca *Przewodniczącego Grupy – *Dyrektor *Instytucji *Zarządzającej *Regionalnym *Programem *Operacyjnym 2014–2020 wybrany przez Konwent Marszałków Województw RP; Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

51 a) po jednym przedstawicielu: 3) *Członkowie: a) po jednym przedstawicielu: – *Instytucji *Zarządzającej Regionalnym Programem Operacyjnym Województwa Dolnośląskiego 2014–2020, – *Instytucji *Zarządzającej Regionalnym Programem Operacyjnym Województwa Kujawsko-Pomorskiego 2014–2020. Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

52 W WSO PWN jest mowa o urzędach jednoosobowych, które w aktach prawnych pisze się wielką literą.Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

53 Wyrażenie urząd jednoosobowy możemy rozumieć jako ‘stanowisko zajmowane przez jedną osobę’. Listę osób piastujących najważniejsze stanowiska państwowe określa ustawa z dnia 31 lipca 1981 r. o wynagrodzeniu osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe. Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

54 Na tej liście nie ma stanowisk wymienionych w przykładzie poniżej. Minister może zlecić *Sekretarzom *Stanu, *Podsekretarzom *Stanu, Dyrektorowi Generalnemu inne zadania, niż określone w niniejszym zarządzeniu. Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

55 W Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej określono wielkimi literami stanowisko Dyrektora Generalnego w ministerstwach. Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

56 Stanowisko sekretarza stanu i podsekretarza stanu jest zapisywane w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej małymi literami, podobnie w ustawie z dnia 31 lipca 1981 r. o wynagrodzeniu osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe. Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

57 Jeśli jednak zostanie uszczegółowiona nazwa tego stanowiska poprzez dodanie nazwiska, czy poprawny jest zapis wielkimi literami? Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

58 Sekretarz. Stanu Z(…) R(…),Sekretarz *Stanu Z(…) R(…), *Pełnomocnik Rządu do spraw zarządzania infrastrukturą drogową, z upoważnienia Ministra podejmuje decyzje (…). Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego