1 O RGANIZACJA OPARTA NA WIEDZY Bąkiewicz Karolina Grudzień Ewa Lewandowska Agata

2 E POKA WIEDZY I INFORMACJI Wiedza i informacja będą dla przedsiębiorstwa istotnym czynnikiem konkurencyjności. Niestety oba te czynniki są zbyt małym stopniu uwzględniane we współczesnych modelach zarządzania. Dlatego też S. Gluldenberg i R. Eschenbach a także wielu innych autorów proponują oprzeć naukę o zarządzaniu na paradygmacie systemowym. To dla nich teoria systemów jest „ ukoronowaniem prób zbudowania teorii zapewniającej sprawność działania organizacji”. Również M.E.Mc Gill i J.W. Slocum postulują zmianę paradygmatów, procesów, praktyk zarządzania i w centralnym punkcie swej koncepcji umieszczają firmę, która „wie”, ”rozumie”, „myśli” i „uczy się”.

3

4 To właśnie wiedza będzie decydującym czynnikiem produkcji, a umiejętne zarządzanie wiedzą stanie się instrumentem otwierającym przed przedsiębiorstwem nowe horyzonty. W nowej epoce pojawią się dwa trudne zadania przed przedsiębiorstwem. Po pierwsze, powinno ono dysponować aktualną informacją i najnowszą wiedzą, po drugie, powinno umieć wykorzystać informację oraz wiedzę w celu uzyskania przewagi konkurencyjności i zapewnienia sobie przetrwania.

5 P OJĘCIE ORGANIZACJI OPARTEJ NA WIEDZY Za S.Guldenbergiem i R. Eschenbachen można wyróżnić dwa znaczenia organizacji opartej na wiedzy(inteligentnej): - instytucjonalne- organizacja ta to pewien system społeczny, mający jakąś strukturę komunikacji i informacji, która umożliwia interakcje między uczestnikami. - funkcjonalne- organizacja oparta na wiedzy traktowana jest jako koncepcja, która jest bazą dla wszystkich strategii zarządzania, służących podejmowaniu decyzji, rozwiązaniu problemów oraz inicjowaniu zmian.

6 Organizacja oparta na wiedzy, rozumiana jako koncepcja zarządzania, opiera się na wiedzy, którą dysponują poszczególni współpracownicy. Wiedza ta jest ciągle wzbogacana i rozwijana, a następnie „udostępniana” przedsiębiorstwu. Organizacje nigdy nie osiągną ”stanu końcowego”, ponieważ występuje w nich proces uczenia się. BAZA WIEDZY PRZEDSIĘBIORSTWA Organizacyjna baza wiedzy Wiedza podzielna między wszystkich pracowników Dostępna dla przedsiębiorstwa wiedza indywidualna i kolektywna Pozostała wiedza leżąca w otoczeniu Niedostępna dla przedsiębiorstwa wiedza indywidualna i kolektywna

7 Natomiast w koncepcji M.E Mc Gilla i J.W Slocuma chodzi o to, aby odkrywać nowe sposoby myślenia i nowe perspektywy, oraz o to, aby tę nową wiedzę wykorzystywać w praktyce do rozwiązywania pojawiających się problemów. Zauważają oni, że organizacja oparta na wiedzy to organizacja innowacyjna lub intelektualna i proponują używać tych pojęć zamiennie.

8 C ECHY ORGANIZACJI OPARTEJ NA WIEDZY Wykorzystuje doświadczenie do kreowania nowej wiedzy, Jest otwarta na eksperymenty i nowe doświadczenia (wszyscy, którzy uczestniczą bezpośrednio lub pośrednio w inteligentnej firmie dzięki swoim doświadczeniom tworzą szansę ulepszeń i rozwoju), Zachęca do odpowiedzialnego podejmowania ryzyka, Jest gotowa do akceptacji błędów i ciągłego uczenia się, Otwarte są granice między przełożonymi a podwładnymi ( zanikają linie podziału między przełożonymi a podwładnymi, odbiorcami a dostawcami), Pielęgnuje „kulturę odmiennych zdań” ( ścieranie poglądów wzbogaca doświadczenia pracowników i w ten sposób zwiększa potencjał ich wiedzy oraz wytwarza w nich przyjazne nastawienie do eksperymentów).

9 W ARUNKI NIEZBĘDNE DO OSIĄGNIĘCIA EFEKTÓW ZE ZDOBYTEJ WIEDZY Otwartość- menedżerowie są gotowi wysłuchać podwładnych i wprowadzić w życie ich pomysły i propozycje. Pracownicy mogą wykorzystywać swoje doświadczenia i wiedzę, pomysły, a nie tylko spełniać polecenia. Przyjęcie przez kierowników postawy otwartości jest trudne, ponieważ jest ona przekonana, że powinna kontrolować swoich podwładnych. Myślenie systemowe- jest to zdolność dostrzegania związków i zależności zachodzących między zdarzeniami i poszczególnymi elementami sieci.

10 Kreatywność- od menedżerów wymaga się wyobraźni, odwagi oraz pozbycia się obaw i lęku przed konsekwencjami swoich działań. Skuteczność- menedżerowie powinni być przekonani, że muszą się uczyć oraz pozytywnie wpływać na otoczenie. Zdolność uczenia się i intuicja- menedżerowie inteligentnej organizacji mają za zadanie stale ulepszać i kultywować stosunki międzyludzkie. W procesie uczenia się należy uwzględniać cele społeczne i rozpatrywać zjawisko w szerszym tle.

11 S TRATEGIA ZDOBYWANIA WIEDZY W centrum zainteresowań menedżerów nie powinny być krótkotrwałe sukcesy, ale raczej długofalowe działania i strategie. I to właśnie strategie mogą być wspierane przez proces uczenia się, który ma długofalowy charakter. Ma ona pomóc w odpowiedzi na następujące pytania: „Jakie są najważniejsze zdolności i wartości, które przedsiębiorstwo pragnie osiągnąć w przyszłości? Czy mają to być zmiany w innowacyjności, a może w produktywności, kulturze lub innych wartościach i zdolnościach? W strategii uczenia się należy więc zgrać odpowiednie doraźnie działania z perspektywicznymi, pożądanymi umiejętnościami i wartościami.

12 K ONCEPCJA OPRACOWANIA STRATEGII ZDOBYWANIA WIEDZY WEDŁUG T.B ERTELSA Strategia uczenia się ZARZĄDZANIE KULTURA KLIENT Coaching Rozwijanie wizji Język Tworzenie wartości Partnerstwo w uczeniu się Wspólny rozwój produktu

13 Z ARZĄDZANIE Zmiana ról kierowniczych- dla menedżera najodpowiedniejsza była by rola trenera( coach), ponieważ trener sprzyja zmianom, popiera siły innowacyjne i twórcze osoby Tworzenie wizji- ma pierwszorzędne znaczenie dla strategii uczenia się. Bez dobrej wizji nie nastąpi przeorientowanie się przedsiębiorstwa na uczącą się organizację

14 K ULTURA Język- niezbędnym warunkiem przyjęcia wizji przez wszystkich uczestników organizacji mówienie w tym samym języku. Normy i wartości- wpływają na postępowanie członków organizacji. Mogą one skłaniać pracowników do większej odpowiedzialności, większej staranności o klienta, rozwijania komunikacji

15 K LIENCI Partnerstwo w uczeniu się- współpraca z klientem umożliwia dostrzeganie potrzeb klientów, integruje punkty widzenia klienta, firmy, zmniejsza konflikty. Zaspokaja się szybciej jego potrzeby. Wspólny rozwój produktu- współpraca z klientem dostarcza informacje o tym, produkcję jakich wyrobów należy rozwijać, a z jakich zrezygnować. Tradycyjne koncepcje rozwoju produktu opóźniają kontakt z odbiorcą, co utrudnia wprowadzenie np. modyfikacji technicznych.

16 P ODSUMOWANIE Wiedza w nowoczesnym przedsiębiorstwie powinna być traktowana jako ważny czynnik strategiczny. Przedsiębiorstwo jest żywym systemem społecznym, które jest silnie związanym z otoczeniem. To właśnie wymusza skonstruowanie mechanizmów skłaniających firmę do ciągłego uczenia się.

17 L ITERATURA Zimniewicz K, 2003, Współczesne koncepcje i metody zarządzania, PWE, Warszawa.