1 Ocena obecnej sytuacji branży górnictwa węgla brunatnego w PolsceZwiązek Pracodawców Porozumienie Producentów Węgla Brunatnego Ocena obecnej sytuacji branży górnictwa węgla brunatnego w Polsce Stanisław Żuk Prezes Zarządu Związku Pracodawców Porozumienie Producentów Węgla Brunatnego z siedzibą w Bogatyni Konferencja „200 lat państwowego górnictwa w Polsce. Przeszłość, teraźniejszość, przyszłość” Kielce - Luty 2016
2 Ocena obecnej sytuacji branży górnictwa węgla brunatnego w PolsceZwiązek Pracodawców Porozumienie Producentów Węgla Brunatnego Ocena obecnej sytuacji branży górnictwa węgla brunatnego w Polsce 1. Krajowa branża węgla brunatnego w liczbach 2. Wykorzystanie węgla brunatnego w Krajowym Systemie Energetycznym 3. Oddziaływanie kopalń węgla brunatnego na otoczenie poprzez prowadzoną politykę Społecznej Odpowiedzialności Biznesu (CSR) 4. Działania wpływające na zmniejszanie uciążliwości funkcjonowania kopalń węgla brunatnego na środowisko
3 Związek Pracodawców Porozumienie Producentów Węgla BrunatnegoKrajowa branża węgla brunatnego w liczbach Wydobycie węgla brunatnego poszczególnych kopalń na przestrzeni lat w porównaniu do wyników wydobywczych uzyskanych w roku 1991. tys ton 56 359 62 751 64 206 65 731 63 771 63 055 Wydobycie węgla w poszczególnych kopalniach od początku działalności do końca roku 2015 PAK KWB Adamów S.A. 207,9 mln ton PGE GiEK SA O/KWB Bełchatów 1 085,6 mln ton PAK KWB Konin S.A. 600,8 mln ton PGE GiEK SA O/KWB Turów 906,2 mln ton Od początku działalności w polskich kopalniach węgla brunatnego wydobyto łącznie 2 800 mln ton węgla brunatnego Źródło: PPWB
4 Krajowa branża węgla brunatnego w liczbachZwiązek Pracodawców Porozumienie Producentów Węgla Brunatnego Krajowa branża węgla brunatnego w liczbach Łączne wydobycie węgla i dostawy do elektrowni w poszczególnych kopalniach węgla brunatnego za okres od 2010 do 2015 r. tys ton 99,1% 99,6% 94,8% 99,9% Na przestrzeni ostatnich sześciu lat: w 98,6% wydobyty węgiel odebrany został przez współpracujące z kopalniami węgla brunatnego elektrownie konwencjonalne. Źródło: PPWB
5 Związek Pracodawców Porozumienie Producentów Węgla BrunatnegoKrajowa branża węgla brunatnego w liczbach Zdejmowanie nadkładu w poszczególnych kopalniach węgla brunatnego na przestrzeni lat w porównaniu do wyników wydobywczych uzyskanych w roku 1991 (wraz ze wskaźnikiem N:W /objętościowym/ dla analizowanego okresu). mln m3 N:W (m3/t) PGE GiEK SA O/ KWB Turów PAK KWB Konin SA PGE GiEK SA O/ KWB Bełchatów PAK KWB Adamów SA Zdejmowanie nadkładu w poszczególnych kopalniach od początku działalności do końca roku 2015 PAK KWB Adamów S.A. 1 395,1 mln m3 PGE GiEK SA O/KWB Bełchatów 4 263,1 mln m3 PAK KWB Konin S.A. 3 275,8 mln m3 PGE GiEK SA O/KWB Turów 2 158,7 mln m3 Od początku działalności w polskich kopalniach węgla brunatnego zdjęto łącznie 11 093,6 mln m3 nadkładu. Źródło: PPWB
6 Krajowa branża węgla brunatnego w liczbachZwiązek Pracodawców Porozumienie Producentów Węgla Brunatnego Krajowa branża węgla brunatnego w liczbach Zatrudnienie (średnioroczne) w poszczególnych kopalniach węgla brunatnego na przestrzeni lat w porównaniu do stanu zatrudnienia w roku 1991 (wraz ze wskaźnikiem wydajności pracy w masie urobionej dla analizowanego okresu). Zatrudnienie średnioroczne tys. m3/prac/rok Dynamika zatrudnienia w %: 2015/ ,8% 2015/2010 – 58,6% 2015/1991 – 35,2% PGE GiEK SA O/KWB TURÓW PAK KWB KONIN SA PGE GiEK SA O/KWB BEŁCHATÓW PAK KWB ADAMÓW SA Na koniec listopada 2015 roku stan zatrudnienia wynosił w branży: wydobywającej węgiel kamienny: pracowników wydobywającej węgiel brunatny: pracowników Źródło: PPWB
7 Wykorzystanie węgla brunatnego w Krajowym Systemie EnergetycznymZwiązek Pracodawców Porozumienie Producentów Węgla Brunatnego Wykorzystanie węgla brunatnego w Krajowym Systemie Energetycznym
8 Związek Pracodawców Porozumienie Producentów Węgla BrunatnegoWykorzystanie węgla brunatnego w Krajowym Systemie Energetycznym Produkcja węgla kamiennego, węgla brunatnego i gazu ziemnego za okres styczeń – grudzień 2014/2015 r. Dynamika produkcji (XII XII 2015) Węgiel kamienny: 99,3% Węgiel brunatny: 98,8% Gaz ziemny: 96,4% Źródło: GUS
9 Wykorzystanie węgla brunatnego w Krajowym Systemie EnergetycznymZwiązek Pracodawców Porozumienie Producentów Węgla Brunatnego Wykorzystanie węgla brunatnego w Krajowym Systemie Energetycznym Produkcja energii elektrycznej (dane za okres: styczeń - grudzień 2014 / 2015) GWh Źródło: ARE SA
10 Związek Pracodawców Porozumienie Producentów Węgla BrunatnegoWykorzystanie węgla brunatnego w Krajowym Systemie Energetycznym Moc osiągalna i zainstalowana (dane na koniec grudnia 2015 r.) Dane: ARE Wyszczególnienie Moc elektryczna osiągalna Moc elektryczna zainstalowana [MW] Dynamika w % do roku poprzedni OGÓŁEM 39 937,6 103,0 40 273,1 102,4 Elektrownie zawodowe cieplne 29 823,0 99,5 30 063,0 98,7 z tego: - na węglu brunatnym 9 337,1 100,5 9 242,9 100,2 - na węglu kamiennym 14 817,0 99,4 14 939,0 97,8 - gazowe 911,0 933,2 100,3 Elektrownie zawodowe wodne 2 284,3 2 217,8 Elektrociepłownie 4 753,9 98,0 4 926,5 98,1 Elektrownie przemysłowe 1 923,8 109,9 2 052,1 109,8 Elektrownie niezależne pozost. 4116,8 129,6 4 123,7 129,5 OZE - elektrownie wiatrowe 4 877,1 126,4 4 884,0 126,3 Elektrownie zawodowe cieplne w strukturze Krajowego Systemu Energetycznego stanowią prawie 75% mocy osiągalnej (w tym: udział elektrowni na węglu brunatnym wynosi 23,4%) Źródło: ARE SA
11 Związek Pracodawców Porozumienie Producentów Węgla BrunatnegoOddziaływanie kopalń węgla brunatnego na otoczenie poprzez prowadzoną politykę Społecznej Odpowiedzialności Biznesu (CSR)
12 Społeczna Odpowiedzialność Biznesu (CSR) w branży węgla brunatnegoZwiązek Pracodawców Porozumienie Producentów Węgla Brunatnego Oddziaływanie kopalń węgla brunatnego na otoczenie poprzez prowadzoną politykę Społecznej Odpowiedzialności Biznesu (CSR) Społeczna Odpowiedzialność Biznesu (CSR) w branży węgla brunatnego Od wielu lat kopalnie zrzeszone w ZP Porozumienie Producentów Węgla Brunatnego konsekwentne angażują się w działania społeczne i charytatywne na rzecz swoich pracowników jak również społeczności lokalnych, w których prowadzą swoją działalność gospodarczą. Oprócz takich działań jak: poprawa sytuacji materialnej pracowników i ich rodzin, emerytów i rencistów w branży węgla brunatnego, poprawa warunków BHP, wszechstronny rozwój pracowników (szkolenia, kursy, studia podyplomowe) czy sponsoring działań lokalnych i sportowych, do wartych przybliżenia należą również działania dot.: dialogu społecznego zmniejszania uciążliwości funkcjonowania kopalń (podejmowane działania przeciw nadmiernemu hałasowi, zapyleniu, poprawa jakości wód) rekultywacja
13 Przestrzegamy prawa pracowniczeZwiązek Pracodawców Porozumienie Producentów Węgla Brunatnego Oddziaływanie kopalń węgla brunatnego na otoczenie poprzez prowadzoną politykę Społecznej Odpowiedzialności Biznesu (CSR) Dialog społeczny Przestrzegamy prawa pracownicze Pracodawcy wchodzący w skład Porozumienia Producentów Węgla Brunatnego w pełni przestrzegają obowiązujące przepisy Prawa Pracy, przepisy branżowe, wszelkie ustalenia oraz porozumienia ze stroną społeczną, a w szczególności obowiązujące Zakładowe Układy Zbiorowe. Prowadzone dotychczas rozmowy stron dialogu społecznego w przedsiębiorstwach zrzeszonych w PPWB pozwalają wysnuć wniosek, że podstawową wartością jest troska o los pracowników i efektywność firmy oraz jej wizerunek zewnętrzny, a także przekonanie że żmudne, niekiedy długotrwałe negocjacje przynoszą rezultat satysfakcjonujący strony. Od lat Związek Pracodawców Porozumienia Producentów Węgla Brunatnego kształtuje korzystne warunki działania pracodawców i wspólnie z partnerami społecznymi buduje w branży nowoczesne środowisko pracy. Takim efektywnym miejscem współpracy jest Zespół Trójstronny ds. Branży Węgla Brunatnego, w którym prowadzony jest trójstronny dialog sektorowy dla godzenia interesów pracodawców i strony społecznej z udziałem strony rządowej. PPWB w pełni spełnia te zadnia, wypracowując wspólne stanowiska w sprawach ważnych z punktu widzenia polityki państwa oraz interesów pracowników i pracodawców
14 Zmniejszanie uciążliwości funkcjonowania kopalńZwiązek Pracodawców Porozumienie Producentów Węgla Brunatnego Działania wpływające na zmniejszanie uciążliwości funkcjonowania kopalń węgla brunatnego na środowisko Zmniejszanie uciążliwości funkcjonowania kopalń (podejmowane działania przeciw nadmiernemu hałasowi, zapyleniu, poprawa jakości wód) Mając na uwadze uciążliwości dla środowiska spowodowane odkrywkową eksploatacją węgla, prawie wszystkie zagadnienia proekologiczne realizowane są w Kopalniach z wyprzedzeniem, eliminując lub ograniczając tym samym rozmiar skutków eksploatacji. Emisja hałasu z odkrywek związana jest głównie z pracą maszyn podstawowych: koparek i zwałowarek oraz przenośników taśmowych i ich napędów. Kopalnie zostały wyposażone w szereg rozwiązań, stanowiących zabezpieczenia ograniczające emisję fali akustycznej na tereny podlegające ochronie. Są to m.in.: żelbetonowe osłony przenośników, nasypy ziemne, ekrany akustyczne. Eksploatacja górnicza ma wpływ na jakość powietrza atmosferycznego poprzez emisje niezorganizowaną pyłu. Zasięg oddziaływania emisji niezorganizowanej pyłu jest ograniczony przestrzennie do miejsca lokalizacji źródła i jego bezpośredniego otoczenia i nie wykracza poza teren zakładu górniczego. Zgodnie z zapisami ustawy Prawo ochrony środowiska, ochrona wód polega na zapewnieniu jak najlepszej ich jakości, w tym utrzymywaniu ilości wody na poziomie zapewniającym ochronę równowagi biologicznej, w szczególności poprzez: utrzymywanie jakości wód powyżej albo co najmniej na poziomie określonym w przepisach doprowadzenie jakości wód co najmniej do wymaganego przepisami poziomu
15 Związek Pracodawców Porozumienie Producentów Węgla BrunatnegoDziałania wpływające na zmniejszanie uciążliwości funkcjonowania kopalń węgla brunatnego na środowisko Rekultywacja Jednym z najistotniejszych działań na rzecz ochrony środowiska w kopalniach węgla brunatnego jest rekultywacja terenów pogórniczych. Składa się na nią zespół przedsięwzięć projektowo-technicznych oraz organizacyjno-wykonawczych, których celem jest przywrócenie terenom pogórniczym właściwości użytkowych i przyrodniczych. Jako firmy odpowiedzialne społecznie kopalnie węgla brunatnego konsekwentnie realizują swoje cele, a jednym z najważniejszych jest ochrona przyrody i naturalnego otoczenia człowieka. Umiejętnie łączy się rozwój gospodarczy z potrzebami ludzi i środowiska postrzeganego nie tylko jako obszar cenny przyrodniczo i krajobrazowo, ale również miejsce życia lokalnej społeczności.
16 Związek Pracodawców Porozumienie Producentów Węgla BrunatnegoKIERUNKI REKULTYWACJI W POLSKICH KOPALNIACH WĘGLA BRUNATNEGO NA WYBRANYCH PRZYKŁADACH: Kierunek rolny - rekultywację w kierunku rolnym wykorzystują przede wszystkim kopalnie „Adamów” i „Konin”. Kierunek leśny jest najszerzej wykorzystywany, biorąc pod uwagę powierzchnię rekultywowanych terenów po górniczych. Stosują go wszystkie kopalnie węgla brunatnego w Polsce, ale najbardziej spektakularne przykłady pochodzą z kopalń dużych „Bełchatowa” i „Turowa”. Kierunek komunalny – przykład: zwałowisko zewnętrzne KWB „Bełchatów” nazywane Górą Kamieńsk, które stało się również centrum wypoczynkowo-sportowym. Od kilku lat na północnym zboczu zwałowiska zewnętrznego dużą popularnością cieszy się trasa zjazdowa dla miłośników sportów zimowych ⎯ nartostrada, z nowoczesną infrastrukturą w postaci wyciągów narciarskich i zapleczem gastronomiczno-hotelarskim. Kierunek wodny ze względu na jednoodkrywkowy charakter eksploatacji w kopalniach „Turów” i „Bełchatów” rekultywacja wodna dotychczas sprowadzała się jedynie do niewielkich oczek wodnych na zwałowiskach zewnętrznych. Inaczej wygląda sytuacja w kopalniach wieloodkrywkowych ⎯„Adamowie” i „Koninie”. W tej pierwszej kopalni wykonano trzy średniej wielkości zbiorniki ⎯ Bogdałów, Przykona i Janiszew, które służą obecnie mieszkańcom jako miejsca wypoczynku w czasie letnich upałów. Kierunek specjalny Wszystkie inne sposoby rekultywacji terenów poeksploatacyjnych oprócz wymienionych powyżej, można ogólnie określić jako kierunek specjalny. Można tu wyszczególnić przykładowo kierunki: - gospodarczy: budownictwo mieszkaniowe, kampusy, garaże, bazy turystyczno-hotelowe, parki przemysłowe, usługi: inkubatory przedsiębiorczości, magazyny, sklepy, hurtownie, parkingi, obiekty sportowe, składowiska odpadów; - kulturowy: dydaktyczne ścieżki tematyczne, laboratoria, sale koncertowo-konferencyjne, - artystyczny: muzea, ekspozycje, sale wystawowe i koncertowe, galerie, teatry, sceny, kina itp.
17 Związek Pracodawców Porozumienie Producentów Węgla BrunatnegoDziękuję za uwagę