1 OCENIANIE W WYCHOWANIU FIZYCZNYM mgr Małgorzata Kulik Koszalin 2012
2 14 listopada 2016 Czym jest ocena? „OCENA w najogólniejszym znaczeniu to wypowiedź o charakterze wartościującym, będąca wyrazem opinii - pozytywnej lub negatywnej – w sprawie jakiegoś stanu rzeczy, osoby, przedmiotu lub zdarzenia” (W. Okoń). „OCENA SZKOLNA, (zdaniem W. Okonia), to ustosunkowanie się nauczycieli do osiągnięć ucznia, czego wyrazem jest wystawienie określonego stopnia szkolnego lub opinii wyrażanej w formie pisemnej lub ustnej, mogą to być również zewnętrzne objawy zachowania się nauczyciela, takie jak mimika czy gest.”
3 Funkcje oceny DIAGNOSTYCZNA : rozpoznanie efektów pracy ucznia (wiedza, umiejętności, sprawność, postawa), a również rozpoznanie efektywności własnych działań nauczyciela. MOTYWACYJNA: to zachęcenie ucznia do pracy, do uczestnictwa w zajęciach, do wysiłku na rzecz własnego rozwoju. SELEKCYJNA: może być narzędziem selekcji i naboru do różnych grup sprawnościowych. 14 listopada 2016
4 OCENA POWINNA MIEĆ CHARAKTER CIĄGŁY !!!!!!!! Nauczyciel w czasie kontroli wykonania zadania nagradza pochwałą, gestem, uśmiechem, podkreśla osiągnięcia uczniów, a nie porównuje go z innymi. Poprzez ocenę powinna być czytelna informacja dotycząca: chęci, czyli stosunku ucznia do własnej aktywności fizycznej, wysiłku wkładanego w wywiązywanie się z zadań, postępu, czyli osiągniętych zmian w stosunku do diagnozy wstępnej, zgodnie z posiadanymi umiejętnościami i predyspozycjami, postawy, czyli stosunku do partnera ćwiczeń, przeciwnika, sędziego, przedmiotu, rezultatu, czyli dokładność wykonywanych ćwiczeń z uwzględnieniem indywidualnych możliwości. 14 listopada 2016
5 Co nauczyciel powinien oceniać u ucznia i jak to powinien robić, czyli jak oceniać? Pytanie pierwsze dotyczy – przedmiotu oceny Pytanie drugie – sposobu oceniania 14 listopada 2016
6 Różne są zdania dydaktyków nt. przedmiotu oceny np: W. Gniewkowski: …”sprawność fizyczna, postęp w sprawności fizycznej, postawa społeczna uczniów i jego stosunek do przedmiotu”. K. Zuchora: …”podstawowe kryterium to umiejętności ruchowe”. Jaworski: …”sprawność fizyczna, umiejętności ruchowe, postawa społeczna, aktywność sportowa, wiedza z zakresu wychowania fizycznego”. 14 listopada 2016
7 PODSTAWOWE KRYTERIA OCENY UCZNIA Z WYCHOWANIA FIZYCZNEGO POWINNY MIEĆ ODNIESIENIE DO JEGO CELÓW Przyjmuje się, iż przedmiotem oceny powinny być: poziom i postępy w zakresie sprawności fizycznej, poziom i postępy ucznia w zakresie umiejętności ruchowych – utylitarnych, sportowo – rekreacyjnych, wiedza z zakresu kultury fizycznej, edukacji zdrowotnej, postawy. 14 listopada 2016
8 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ z dnia 20 sierpnia 2010 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych 14 listopada 2016
9 § 7. Przy ustalaniu oceny z wychowania fizycznego, techniki, zajęć technicznych, plastyki, muzyki i zajęć artystycznych należy w szczególności brać pod uwagę wysiłek wkładany przez ucznia w wywiązywanie się z obowiązków wynikających ze specyfiki tych zajęć. § 8. 1. Dyrektor szkoły zwalnia ucznia z zajęć wychowania fizycznego, zajęć komputerowych, informatyki lub technologii informacyjnej na podstawie opinii o ograniczonych możliwościach uczestniczenia ucznia w tych zajęciach, wydanej przez lekarza, na czas określony w tej opinii. 2. Jeżeli okres zwolnienia ucznia z zajęć wychowania fizycznego, zajęć komputerowych, informatyki lub technologii informacyjnej uniemożliwia ustalenie śródrocznej lub rocznej (semestralnej) oceny klasyfikacyjnej, w dokumentacji przebiegu nauczania zamiast oceny klasyfikacyjnej wpisuje się „zwolniony” albo „zwolniona”. 14 listopada 2016
10 w § 17: b) ust. 8 i 9 otrzymują brzmienie: 8. Egzamin klasyfikacyjny z plastyki, muzyki, zajęć artystycznych, techniki, zajęć technicznych, informatyki, technologii informacyjnej, zajęć komputerowych i wychowania fizycznego ma przede wszystkim formę zadań praktycznych. 9. Egzamin klasyfikacyjny przeprowadza się nie później niż w dniu poprzedzającym dzień zakończenia rocznych zajęć dydaktyczno ‐ wychowawczych. Termin egzaminu klasyfikacyjnego uzgadnia się z uczniem i jego rodzicami (prawnymi opiekunami). 14 listopada 2016
11 § 21: a) ust. 1 i 2 otrzymują brzmienie: 1. Począwszy od klasy IV szkoły podstawowej, uczeń, który w wyniku klasyfikacji rocznej (semestralnej) uzyskał ocenę niedostateczną z jednych albo dwóch obowiązkowych zajęć edukacyjnych, może zdawać egzamin poprawkowy z tych zajęć. 2. Egzamin poprawkowy składa się z części pisemnej oraz części ustnej, z wyjątkiem egzaminu z plastyki, muzyki, zajęć artystycznych, techniki, zajęć technicznych, informatyki, technologii informacyjnej, zajęć komputerowych oraz wychowania fizycznego, z których egzamin ma przede wszystkim formę zadań praktycznych. b) ust. 4 otrzymuje brzmienie: 4. Egzamin poprawkowy przeprowadza się w ostatnim tygodniu ferii letnich, a w szkole, w której zajęcia dydaktyczno ‐ wychowawcze kończą się w styczniu – po zakończeniu tych zajęć, nie później jednak niż do końca lutego. 14 listopada 2016
12 PRZEDMIOT I KRYTERIA OCENY Z WYCHOWANIA FIZYCZNEGO (przykładowe rozwiązania) według Prof. dr hab. Tomasz Frołowicz. Co powinny określać przedmiotowe zasady oceniania z wychowania fizycznego? Co może być przedmiotem oceny z wychowania fizycznego? Hierarchia właściwości ucznia, które mogą podlegać ocenie z wychowania fizycznego. Ocena wysiłku ucznia. Ocena osiągnięć edukacyjnych (umiejętności i wiadomości) uczniów. Definiowanie sposobu ustalania oceny klasyfikacyjnej. 14 listopada 2016
13 Co powinny określać przedmiotowe zasady oceniania z wychowania fizycznego? Zgodnie z § 4, ust. 1 rozporządzenia w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów... przedmiotowe zasady oceniania powinny określać m.in.: a) przedmiot oceny bieżącej (śródrocznej), najlepiej uporządkowany w tzw. obszary oceniania i sposób oceny bieżącej, b) skalę i kryteria oceny bieżącej, c) sposób ustalenia oceny klasyfikacyjnej (semestralnej i końcowej). 14 listopada 2016
14 § 4. 1. Nauczyciele na początku każdego roku szkolnego informują uczniów oraz ich rodziców (prawnych opiekunów) o: 1) wymaganiach edukacyjnych niezbędnych do uzyskania poszczególnych śródrocznych i rocznych (semestralnych) ocen klasyfikacyjnych z obowiązkowych i dodatkowych zajęć edukacyjnych, wynikających z realizowanego przez siebie programu nauczania; 2) sposobach sprawdzania osiągnięć edukacyjnych uczniów; 3) warunkach i trybie uzyskania wyższej niż przewidywana rocznej (semestralnej) oceny klasyfikacyjnej z obowiązkowych i dodatkowych zajęć edukacyjnych. 14 listopada 2016
15 Co może być przedmiotem oceny z wychowania fizycznego? Zgodnie z § 2, ust. 2 oraz § 7 rozporządzenia w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów... przedmiotem oceny z WF może być: a) wysiłek wkładany przez ucznia w wywiązywanie się z obowiązków wynikających ze specyfiki tych zajęć, b) poziom i postęp wiadomości i umiejętności w stosunku do wymagań edukacyjnych wynikających z podstawy programowej i realizowanych w szkole programów nauczania. 14 listopada 2016
16 § 7. Przy ustalaniu oceny z wychowania fizycznego techniki, zajęć technicznych, plastyki, muzyki i zajęć artystycznych należy w szczególności brać pod uwagę wysiłek wkładany przez ucznia w wywiązywanie się z obowiązków wynikających ze specyfiki tych zajęć. 14 listopada 2016
17 Hierarchia właściwości ucznia, które mogą podlegać ocenie z wychowania fizycznego Miejsce 1: wysiłek wkładany przez ucznia w wywiązywanie się z obowiązków wynikających ze specyfiki WF. Miejsca od 2 do 5: wynikających z realizowanego programu 2: poziom umiejętności 3: postęp umiejętności 4: poziom wiadomości 5: postęp wiadomości Ranga pozostałych właściwości ucznia (umiejętności i wiadomości) może być indywidualnie ustalana przez nauczyciela, przy czym warto pamiętać, iż w -wielu przypadkach ocena postępu, np. umiejętności, ma bardziej motywujący charakter niż ocena poziomu umiejętności. 14 listopada 2016
18 Ocena wysiłku ucznia Wskaźnikami wysiłku są: 1.udział w lekcjach WF (frekwencja, absencja), aktywność w czasie lekcji WF, 2.udział w obligatoryjnych pozalekcyjnych zajęciach WF (frekwencja, absencja), nieobligatoryjnych pozalekcyjnych zajęciach WF (częstość), oraz aktywność na tych zajęciach 3.wypełnianie funkcji organizacyjnych w czasie lekcji WF (organizowanie ćwiczeń, prowadzenie rozgrzewki, sędziowanie itp.), 4.wypełnianie funkcji organizacyjnych w czasie obligatoryjnych pozalekcyjnych zajęć WF, nieobligatoryjnych pozalekcyjnych (organizowanie ćwiczeń, prowadzenie rozgrzewki, sędziowanie itp.), 5.wykonywanie na terenie szkoły prac na rzecz WF (strony www, gazetki, konkursy itp.). 14 listopada 2016
19 Ocena osiągnięć edukacyjnych (umiejętności i wiadomości) uczniów Wymagania dla 3 etapu edukacjnego: Wykonuje wybrany przez siebie zestaw prób do oceny wytrzymałości, siły i gibkości Wymagania uszczegółowione: W trzeciej klasie: wykonuje wybrany przez siebie zestaw trzech prób do oceny wytrzymałości, siły mięśni brzucha i gibkości. Przedmiot oceny bieżącej w trzeciej klasie: umiejętność wykonania wybranego przez siebie zestawu trzech prób do oceny wytrzymałości, siły mięśni brzucha i gibkości. Skala i kryteria oceny bieżącej w pierwszej, drugiej i trzeciej klasie: plus (+) - zadanie wykonane, minus (-) - zadanie niewykonane. 14 listopada 2016
20 Definiowanie sposobu ustalania oceny klasyfikacyjnej według E. Czerskiej 14 listopada 2016 Ustalenie obszarów oceniania Zajęcia lekcyjne: -frekwencja na lekcjach (FL), -aktywność w czasie lekcji (AL), - postęp i poziom umiejętności wynikających z programu (U). Zajęcia pozalekcyjne: -frekwencja na zajęciach pozalekcyjnych (FP), -aktywność w czasie zajęć pozalekcyjnych (AP). Wyliczenie oceny końcowej. 1/3(FL + AL + U) + 1/2(FP + AP) Udział w ocenie klasyfikacyjnej -wysiłek - 83% ( 5 / 6 ), -osiągnięcia edukacyjne - 17% (7 6 ).
21 Definiowanie sposobu ustalania oceny klasyfikacyjnej według J. Pośpiecha 14 listopada 2016 Ustalenie obszarów oceniania -wysiłek ucznia (W), -poziom umiejętności wynikających z programu (U). Wyliczenie oceny końcowej. (2 * W) + U Ocena klasyfikacyjna — Udział w ocenie klasyfikacyjnej -wysiłek - 67% (%), -osiągnięcia edukacyjne - 33% (7 a ).
22 Dekalog zasad kontroli i oceny z wychowania fizycznego według Prof. dr. hab. R. Muszkiety 1) U jest podmiotem wszelkich działań N. 2) N stosuj czytelne, obiektywne i sprawiedliwe kryteria oceny ucznia. 3) Aby coś sprawdzić i ocenić, najpierw należy tego nauczyć. 4) Oceniając umiejętności, psychomotoryczność i wiadomości, miej na uwadze stan bieżący (poziom), a przede wszystkim postęp ucznia. 5) Sprawdzając poziom sprawności fizycznej, umiejętności i wiadomości, uwzględniaj różny stan rozwoju psychomotorycznego U. 14 listopada 2016
23 Dekalog zasad kontroli i oceny w wychowaniu fizycznym cd. 6) Ocena z pomiarów komponentów sprawności fizycznej U nie może decydować o ocenie końcowej z wf. 7) Każdy U zasługuje na ocenę co najmniej dobrą z wf i każdy może otrzymać ocenę celującą. 8) Nie używaj ocen do karania U na przykład za złe zachowanie, brak zaangażowania czy motywacji, niechęć do startowania w zawodach, itp. 9) Staraj się unikać ocen niedostatecznych i miernych z wf. Wyższa ocena motywuje, zaniżona powoduje negatywną motywację. 10) Naucz U samooceny i samokontroli własnych umiejętności, sprawności, wiedzy, rozwoju psychofizycznego, zachowań, postaw, które są bardziej celowe i efektywne w procesie kształcenia i wychowania. 14 listopada 2016
24 PRZEDMIOT I KRYTERIA OCENY Z WYCHOWANIA FIZYCZNEGO według Prof. dr. hab. R. Muszkiety Przedmiot oceny (co oceniać?) 1) Rozwój fizyczny – pomiary antropometryczne (wysokość ciała, masa, obwód większych grup mięśniowych), pomiary fizjologiczne (pojemność życiowa płuc, rytm oddechu, rytm tętna, wydolność pracy serca, ciśnienie tętnicze krwi), postawa ciała (wady i odchylenia, proporcje, zakresy ruchów w stawach). 2) Umiejętności – technika i taktyka wykonania poszczególnych elementów nauczanych dyscyplin i konkurencji, utylitarne, organizacyjne (umiejętności organizacji czasu wolnego, zawodów, sędziowanie). 3) Sprawność fizyczna – zdolności kondycyjne i koordynacyjne, sprawność fizyczna związana ze zdrowiem, sprawność fizyczna związana z osiągnięciami. 4) Wiadomości o KF – dot. historii kf, techniki i taktyki poszczególnych dyscyplin, organizowania czasu wolnego, ocena własnego stanu zdrowia. 5) Postawy i zachowania – stosunek do wf, aktywność, zaangażowanie, wartości. 14 listopada 2016
25 PRZEDMIOT I KRYTERIA OCENY Z WYCHOWANIA FIZYCZNEGO cd. Kryteria i narzędzia oceny (jak oceniać?) 1 ) Rozwój fizyczny – obserwacja, pomiary wykonywane przez higienistkę szkolną, lekarza, pomiary wykonywane samodzielnie przez uczniów. 2) Umiejętności – testy nauczycielskie zgodne z planem pomiaru osiągnięć U i rozkładem materiału nauczania w zakresie umiejętności ruchowych, sprawdziany, organizacja zawodów, sędziowanie. 3) Sprawność fizyczna – testy sprawności fizycznej. 4) Wiadomości o KF – sprawdziany, testy, odpowiedzi, prowadzenie zajęć, prowadzenie zeszytów, teczek, dzienniczków. 5) Postawy i zachowania – obserwacja, udział w zawodach, festynach, przynależność do klubów, sekcji, działalność społeczna (SKS, UKS). 14 listopada 2016
26 BIBLIOGRAFIA 1.ROZPORZĄDZENIE MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ z dnia 20 sierpnia 2010 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych. 2.Muszkieta R. (2004), Ocenianie osiągnięć uczniów przez nauczycieli wychowania fizycznego. Fundacja na Rzecz Akademii Wychowania Fizycznego w Poznaniu. 3.Frołowicz T. (2001), Za co ocena? ‘Wychowanie Fizyczne i Zdrowotne”, Nr 2. 4.Osiński W, Bronikowski M, Maciaszek J, Kantanista A. (2008), Ocena z wychowania fizycznego w świetle współczesnej filozofii edukacyjnej i osiągnięć nauk o kulturze fizycznej, LIDER, Nr 4. 5.www.awf.gda.pl (METODYKA WYCHOWANIA FIZYCZNEGO prof. nadzw. dr hab. Tomasz Frołowicz. Studia I stopnia, wykład 21,22).www.awf.gda.pl 6.www.konferencje.sporty.plwww.konferencje.sporty.pl 7.www.lider.szs.plwww.lider.szs.pl 14 listopada 2016