1 ODPADY W MOIM DOMU Ewa Sas Joanna Bolas Sandra Fibich Kamila StrzępekJoanna Jaworska Kaja Golonkiewicz-Rybska

2 Kliknij, aby wybrać KONIEC Odpady niebezpieczneSelektywna zbiórka odpadów komunalnych Nasze wnioski Zasady segregacji Metody unieszkodliwiania odpadów w różnych krajach Europy Zapobieganie powstawania odpadów Składowiska odpadów komunalnych w województwie podkarpackim Czy warto zbierać śmieci ?? Rodzaje odpadów Ile śmieci wyrzucamy ?? Porady od nas Wyniki naszych ankiet Znaki ekologiczne Z encyklopedii Śmieci potrzebują mnóstwo czasu Recykling Dzikie wysypiska Pojemniki na odpady Ile % naszych śmieci da się odzyskać ??

3 ILE % NASZYCH ŚMIECI DA SIĘ ODZYSKAĆ ??SPIS TREŚCI Nasze domy Ile śmieci wyrzucamy w tygodniu % odpadów organicznych % odpadów szklanych % odpadów plastikowych % odpadów papierowym % odpadów aluminiowych % pozostałych odpadów 1. = 4 osoby 24 kg 30 % 12 % 19 % 7 % 25 % 2. = 3 osoby 16 kg 29 % 18 % 15 % 6 % 4 % 28 % 3. = 4 osoby 22 kg 32 % 16 % 11 % 10 % 5 % 26 % 4. = 3 osoby 18 kg 13 % 8 % 27 % WNIOSKI

4 WNIOSKI SPIS TREŚCI Nasze rodziny wyrzucają mniej śmieci niż wynosi średnia w Polsce Najwięcej kilogramów wyrzucanych przez nas odpadów stanowią odpady organiczne, moglibyśmy oszczędzić te kilogramy wyrzucając je na kompost Objętościowo najwięcej miejsca zajmuje plastik, który gdybyśmy sprasowali go zajmowałby ponad dwa razy mniej miejsca

5 NASZE WNIOSKI SPIS TREŚCI WYRZUCAMY ZA DUŻO NIEPOTRZEBNYCH ŚMIECIWiększość ludzi chociaż wie do jakich pojemników wrzucać odpowiednie odpady nie robi tego Ludzie idąc do sklepu nie zabierają z sobą torby na zakupy nie licząc się z tym, że dziennie w sklepie rozdaje się około 40 reklamówek Bardzo często zdarza się, że nieświadomi konsekwencji swojego czynu ludzie wyrzucają ogromną ilość odpadów gdzie popadnie, a przecież potrzeba kilku miesięcy czy nawet lat zanim rozłożą się Bardzo często tworzenie się dzikich wysypisk śmieci jest przyczyną bezmyślności ludzi którzy przez to w dużym stopniu zanieczyszczają glebę Musimy pamiętać o tym, że nie wszyscy wiemy czy nasze śmieci trafią na zaakceptowane przez prawo wysypisko śmieci, a nie do pobliskiego lasu gdzie przez nie zginą niewinne zwierzęta i rośliny WYRZUCAMY ZA DUŻO NIEPOTRZEBNYCH ŚMIECI

6 ZAPOBIEGANIE POWSTAWANIA ODPADÓWSPIS TREŚCI To , czego my nie potrzebujemy lub nie lubimy, inni mogą potrzebować : obuwie, odzież, artykuły sportowe, sprzęt kuchenny, telewizor, urządzenia gospodarstwa domowego, meble, książki, zabawki, rower, sprzęt ogrodowy itp. Można to dostarczyć : do ośrodka opieki społecznej lub innego punktu używanej odzieży, dostarczyć na giełdę używanych przedmiotów, zorganizować giełdę wymiany w szkole, przekazać rodzinie , przyjaciołom lub znajomym. Powinniśmy także unikać produktów jednorazowych. „Zużyj i wyrzuć” – jest złym rozwiązaniem zarówno dla przyrody jak i środowiska. Nie zawsze udaje się nam uniknąć produktów jednorazowych ale możemy znacznie zmniejszyć ich zużycie. Możemy: reklamówki i torby plastikowe zastąpić torbami płóciennymi lub poręcznymi plecakami kupować napoje w butelkach szklanych zamiast w kartonach , opakowaniach plastikowych czy aluminiowych używać prawdziwe bawełniane obrusy czy serwetki zamiast papierowych, tekturowych, nie używać plastikowych sztućców jednorazowych Ponadto aby oszczędzać zasoby możemy poprosić pocztę o wstrzymanie reklamy do własnej skrzynki, gdyż stanowi ona tony papieru. Jednym z ważniejszych zadań , na których gospodarka odpadami powinna bazować jest zwracanie odpadów do biologicznego obiegu. Jest to zadanie często wykonywane na wsiach lecz i w mieście możemy się pokusić o jego wypełnienie. Kompostowanie polecam wszystkim tym szkołom , które dysponują ogródkiem szkolnym i wszystkim tym , którzy posiadają ogródki działkowe. Kompostowanie to zagospodarowanie odpadów przez przyrodę. Odpady z kuchni i ogrodu zamieniają się w wartościowy kompost. Kompostowanie jest równie łatwe lub trudne jak jazda na rowerze lub pieczenie ciasta.

7 odpady ulegające biodegradacjiRODZAJE ODPADÓW SPIS TREŚCI odpady komunalne odpady medyczne odpady weterynaryjne odpady obojętne odpady ulegające biodegradacji

8 odpady komunalne POWRÓT rozumie się przez to odpady powstające w gospodarstwach domowych, a także odpady niezawierające odpadów niebezpiecznych pochodzące od innych wytwórców odpadów, które ze względu na swój charakter lub skład są podobne do odpadów powstających w gospodarstwach domowych

9 odpady medyczne POWRÓT rozumie się przez to odpady powstające w związku z udzielaniem świadczeń zdrowotnych oraz prowadzeniem badań i doświadczeń naukowych w zakresie medycyny

10 odpady obojętne POWRÓT rozumie się przez to odpady, które nie ulegają istotnym przemianom fizycznym, chemicznym lub biologicznym; są nierozpuszczalne, nie wchodzą w reakcje fizyczne ani chemiczne, nie powodują zanieczyszczenia środowiska lub zagrożenia dla zdrowia ludzi, nie ulegają biodegradacji i nie wpływają niekorzystnie na materię, z którą się kontaktują; ogólna zawartość zanieczyszczeń w tych odpadach oraz zdolność do ich wymywania, a także negatywne oddziaływanie na środowisko odcieku muszą być nieznaczne, a w szczególności nie powinny stanowić zagrożenia dla jakości wód powierzchniowych, wód podziemnych, gleby i ziemi

11 odpady weterynaryjne POWRÓT rozumie się przez to odpady powstające w związku z badaniem, leczeniem zwierząt lub świadczeniem usług weterynaryjnych, a także w związku z prowadzeniem badań naukowych i doświadczeń na zwierzętach

12 odpady ulegające biodegradacjiPOWRÓT rozumie się przez to odpady, które ulegają rozkładowi tlenowemu lub beztlenowemu przy udziale mikroorganizmów

13 ODPADY NIEBEZPIECZNE WNIOSKI ZASADY TRANSPORTU I PRZECHOWYWNIAPod względem zagrożenia dla otoczenia w czasie magazynowania, załadunku, przewozu i wyładunku. Materiały niebezpieczne dzielą się na następujące klasy: klasa 1. - materiały i przedmioty wybuchowe, klasa 2. - gazy sprężone, skroplone lub rozpuszczone pod ciśnieniem, klasa 3. - materiały ciekłe zapalne, klasa 4.1. - materiały stałe zapalne, klasa 4.2. - materiały samozapalne, klasa 4.3. - materiały wytwarzające w zetknięciu z wodą gazy zapalne, klasa 5.1. - materiały utleniające, klasa 5.2. - nadtlenki organiczne, klasa 6.1. - materiały trujące, klasa 6.2. - materiały budzące odrazę lub zaraźliwe, klasa 7. - materiały promieniotwórcze, klasa 8. - materiały żrące, klasa 9. - różne materiały i przedmioty niebezpieczne. ZASADY TRANSPORTU I PRZECHOWYWNIA

14 WNIOSKI SPIS TREŚCI Kluczowym dla rozwiązania problemu odpadów niebezpiecznych jest wdrożenie skutecznych, odpowiednich dla poszczególnych rodzajów, technologii ich zagospodarowania, unieszkodliwiania lub składowania. Kolejnym etapem winno być opracowanie wzorcowych procedur postępowania. Organizowanie selektywnej zbiórki, bez rozwiązania powyższych dwóch zagadnień jest niecelowe, gdy nie będzie wiadomo, jak postępować ze zgromadzonymi odpadami niebezpiecznymi. Edukacja społeczeństwa, propagowanie selekcji odpadów "u źródła", znajdzie akceptację społeczną tylko wtedy, gdy cały proces będzie właściwie zorganizowany. Dla prowadzenia właściwej gospodarki odpadami, szczególnie niebezpiecznymi, uzasadnionym jest utworzenie stanowisk "doradcy ds. odpadów", w pierwszym etapie na szczeblu wojewódzkim.

15 ZASADY BEZPIECZEŃSTWA PRZY SKŁADOWANIU I TRANSPORCIESPIS TREŚCI Substancje niebezpieczne należy przechowywać w oryginalnych, lub, jeżeli to jest niemożliwe, w wyraźnie oznakowanych, atestowanych opakowaniach. Miejsce magazynowania (składowania) winno być zabezpieczone przed dostępem osób postronnych i posiadać zabezpieczenia przed przedostaniem się substancji niebezpiecznej do środowiska. Osoby stykające się z substancjami niebezpiecznymi muszą posiadać odpowiednie środki ochrony osobistej. W miejscu składowania substancji niebezpiecznych winna znajdować się instrukcja określająca zasady bezpiecznego stosowania substancji, udzielania pierwszej pomocy, ich neutralizacji oraz alarmowania na wypadek sytuacji awaryjnych. Odpady niebezpieczne, jak wszystkie odpady, należy w pierwszej kolejności wykorzystywać gospodarczo. Odpady, których nie można wykorzystać gospodarczo likwiduje się, unieszkodliwia lub gromadzi w sposób zapewniający ochronę środowiska w miejscach na ten cel wyznaczonych w planach zagospodarowania przestrzennego. Sposób usuwania i unieszkodliwiania odpadów grożących skażeniem (zawierających substancje promieniotwórcze), zakażeniem (zawierające drobnoustroje chorobotwórcze) i innych szczególnie szkodliwych dla środowiska (zawierające substancje uznane przez MZiOS za trucizny i substancje szkodliwe, oraz znajdujące się na liście odpadów niebezpiecznych MOŚZNiL) wymaga uzgodnienia z Wydziałem Ochrony Środowiska Urzędu Wojewódzkiego. Przewóz odpadów niebezpiecznych prowadzić należy zgodnie z przepisami o przewozie materiałów niebezpiecznych.

16 UNIESZKODLIWIANIE ODPADÓW W KRAJACH EUROPYSPIS TREŚCI państwo masa odpadów spalanie składowanie kompostowanie recycling kg/mieszkańca/rok % Polska 330 99 1 Brak danych Niemcy 410 36 46 2 16 Francja 360 42 45 10 3 Grecja 310 100 Irlandia 97 Szwajcaria 550 59 12 7 22

17 SELEKTYWNA ZBIÓRKA ODPADÓW KOMUNALNYCHSPIS TREŚCI Graficzne przedstawienie problemu Czy przynosi to skutki?? Modele segregacji odpadów Główne cele i zasady

18 CZY WARTO ZBIERAĆ ŚMIECI ??SPIS TREŚCI POMYSŁ EKO-BILETÓW Przypomnijmy - polegał on na tym, że za oddaną do skupu makulaturę czy puszki aluminiowe dostawca otrzymywał, w zależności od ilości surowca, bilety do kina, wejściówki na basen czy lodowisko. Była to dobra forma rekompensaty za gromadzenie surowców wtórnych. rodzaj odpadu otrzymane pieniądze z 1 kg makulatura 13-15gr złomu stalowego 10-14gr srebro przemysłowe zł puszki aluminiowe 2,60 zł otrzymane pieniądze za 1 sztukę butelka szklana okrągła, 0,5l 7gr

19 POWRÓT

20 LICZBA MIESZKAŃCÓW KORZYSTAJĄCYCH Z KONTENERACzy przynosi to skutki?? POWRÓT LICZBA MIESZKAŃCÓW KORZYSTAJĄCYCH Z KONTENERA WYNIK kg/osoba ton/rok 4 000 12 120 2 000 18 180 1 000 22 220 500 25 250 100 30 300 10 38 380

21 Modele segregacji odpadówPOWRÓT Istnieją dwa podstawowe modele segregacji odpadów: selektywna zbiórka odpadów (odpady zbierane do oddzielnych, specjalnie do tego celu przeznaczonych pojemników, worków, przyjmowane do punktów skupu itp.) sortowanie odpadów (odpady zbierane są tradycyjnie, do wspólnego pojemnika, a później sortowane w sortowni odpadów na papier, szkło, metal itp.)

22 Główne cele i zasady POWRÓT Podstawowe cele, a zarazem korzyści wynikające ze selektywnej zbiórki odpadów komunalnych to przede wszystkim: zmniejszenie ilości odpadów trafiających na składowisko zmniejszenie szkodliwości tych odpadów pozyskanie surowców wtórnych Selektywna zbiórka odpadów opiera się głównie na: zbiórce surowców wtórnych do przeznaczonych specjalnie na ten cel pojemników, worków, paczek itp. zbiórce odpadów "niebezpiecznych", w zależności od rodzaju, do specjalnych pojemników, wyznaczonych punktów w gminie, punktów utylizacji itp. dosortowaniu i przeładunku zebranych surowców wtórnych transportu surowców wtórnych i odpadów "niebezpiecznych" do odbiorcy (producenta) lub miejsca utylizacji

23 SPIS TREŚCI

24 POJEMNIKI NA ODPADY ZASADY SEGREGACJISPIS TREŚCI papier plastik aluminium szkło

25 SZKŁO POWRÓT

26 ALUMINIUM POWRÓT

27 PAPIER POWRÓT

28 PLASTIK POWRÓT

29 PAPIER POWRÓT CO NALEŻY WRZUCAĆ CZEGO NIE NALEŻY WRZUCAĆ POJEMNIKIgazety, katalogi, prospekty kartony, pudełka tekturę falistą czysty, nie zatłuszczony papier CZEGO NIE NALEŻY WRZUCAĆ torebek plastikowych kartonów po mleku, sokach opakowań po mrożonkach i papierosach kalki, folii papieru tłustego i zabrudzonego innych odpadów.. Makulatura użyta jako surowiec wtórny do wyrobu papieru może z powodzeniem zastępować w tej produkcji naturalne - pierwotne surowce roślinne, w szczególności drewno. A zmniejszenie zapotrzebowania przemysłu papierniczego na drewno, którego zużycie przez ten przemysł stanowi około 1/4 całkowitej ilości pozyskiwanego drewna grubego, pozala na znaczące ograniczenie wielkości wyrębu drzew i ochronę lasów przed nadmierną eksploatacją. Sprzyja to spełnianiu przez lasy funkcji przyrodniczych, rekreacyjnych i ekologicznych Zastępowanie w produkcji papieru mas włóknistych wytwarzanych z drewna masami pochodzącymi z przerobu makulatury eliminuje, bądź znacznie ogranicza, uciążliwości towarzyszące przerobowi drewna na masy włókniste w odniesieniu do zanieczyszczenia środowiska naturalnego

30 ALUMINIUM POWRÓT CO NALEŻY WRZUCAĆ CZEGO NIE NALEŻY WRZUCAĆ POJEMNIKImetalowe puszki po napojach chłodzących metalowe puszki po piwie CZEGO NIE NALEŻY WRZUCAĆ puszek po konserwach po farbach, lakierach i innych środkach chemicznych folii aluminiowych innych odpadów Recykling puszek aluminiowych jest obecnie chyba najbardziej opłacalny spośród wszystkich surowców wtórnych. Polska w skali Europy ma całkiem wysoki procent odzysku opakowań aluminiowych. Wyprzedza takie kraje jak Francja, Hiszpania, Portugalia czy Irlandia. Skala odzysku jest porównywalna z Wielką Brytanią i Włochami. Jest kilka powodów dla których opłaca się oddzielać puszki od innych śmieci: Aluminiowe puszki w całości nadają się do przetworzenia i nie muszą trafiać na wysypiska śmieci Odzysk aluminium z puszek prowadzić można w nieskończoność, nie powodując utraty jakości metalu

31 PLASTIK POWRÓT CO NALEŻY WRZUCAĆ CZEGO NIE NALEŻY WRZUCAĆ POJEMNIKIplastikowe butelki po płynach twarde tworzywa sztuczne kubki po produktach mlecznych tacki po owocach i warzywach pojemniki z tworzywa sztucznego plastikowe opakowania CZEGO NIE NALEŻY WRZUCAĆ torebek foliowych torebek śniadaniowych folii z gospodarstwa domowego folii opatrunkowych Pampersów folii budowlanych innych odpadów Tworzywa sztuczne stanowią w dużych aglomeracjach miejskich średnio od 3 do 11 proc. składu odpadów komunalnych. W 1999 roku dziennie trafiało na wysypisko ok. 80 ton odpadów z tworzyw sztucznych, a nieokreślona ich ilość jest wyrzucana w sposób niekontrolowany. Ilość zużytych opakowań z tworzyw sztucznych obciążających co roku środowisko naturalne w Polsce szacuje się na ponad 276 tys. ton. Wyroby z tworzyw są bardzo uciążliwym składnikiem odpadów. Zajmują one objętościowo dużo miejsca i ze względu na swoją sprężystość nie dają się prasować. Rozwiewane przez wiatry zaśmiecają okolicę. Dodatkowo ich duża trwałość chemiczna, odporność na utlenianie, hydrolizę, bakterie i grzyby i tym samym na biodegradację powoduje ogromne obciążenie dla środowiska naturalnego.

32 SZKŁO POWRÓT CO NALEŻY WRZUCAĆ CZEGO NIE NALEŻY WRZUCAĆ POJEMNIKIszklane butelki jednorazowe słoiki po przetworach bez nakrętek butelki po mleku i napojach butelki i słoiki nie muszą być wymyte, ale lepiej, żeby nie zawierały resztek substancji stłuczkę szklaną CZEGO NIE NALEŻY WRZUCAĆ zakrętek, kapsli, korków porcelany i fajansu szkła okiennego luster i szkła zbrojonego tworzyw sztucznych innych odpadów Szkło z powodu ilości jest znaczącym składnikiem odpadów komunalnych. W związku z potrzebą maksymalnego gospodarczego wykorzystania odpadów stanowi ono wzorcowy element czystych technologii. Selektywna zbiórka szkła jest łatwa, po zebraniu surowiec nie ulega żadnym niekorzystnym dla otoczenia przemianom, jest szczególnie łatwy w magazynowaniu itp. Szkło jest materiałem wyprodukowanym z kopalnych surowców mineralnych przy znacznym udziale energii. Te względy przemawiają za tym, aby po zużyciu opakowania szklane wykorzystać w recyklingu materiałowym

33 ŚMIECI POTRZEBUJĄ MNÓSTWO CZASUSPIS TREŚCI Chusteczki papierowe Bilet autobusowy Guma do żucia Puszka po napoju Ogryzek jabłka Zapałki Niedopałek papierosa Szklana butelka

34 3 miesiące Chusteczki papierowe Czas rozkładuPOWRÓT Czas rozkładu 3 miesiące Stanowią znaczną część śmieci zanieczyszczających środowisko, ponieważ wyrzucamy go bardzo dużo i byle gdzie.

35 4 miesiące Bilet autobusowy Czas rozkładuPOWRÓT Czas rozkładu 4 miesiące Degradacja tego małego kartonika jest dłuższa niż innych rzeczy z papieru ze względu na grubość, farbę i pasek magnetyczny.

36 5 lat Guma do żucia Czas rozkładuPOWRÓT Czas rozkładu 5 lat Syntetyczne składniki balonowej gumy do żucia, które sprawiają, ze nie rozpuszcza się całkowicie w ustach, zanieczyszczają glebę przez kilka lat.

37 10 lat Puszka po napoju Czas rozkładuPOWRÓT Czas rozkładu 10 lat Aluminiowe puszki zalegają w ziemi całą dekadę. Jeśli natomiast zostaną spalone, do powietrza dostana się wyjątkowo szkodliwe substancje smolne.

38 6 miesięcy Ogryzek jabłka Czas rozkładuPOWRÓT Czas rozkładu 6 miesięcy Nie zwracamy uwagi na śmiecie organiczne, myśląc, że łatwo przekształcają się w kompost, ale mija wiele miesięcy, zanim się rozłożą.

39 6 miesięcy Zapałki Czas rozkładuPOWRÓT Czas rozkładu 6 miesięcy Zrobione z drewna lub masy papierowej mają czubek powleczony związkami siarki i fosforu, które przenikają do gleby.

40 1-2 lata Niedopałek papierosa Czas rozkładuPOWRÓT Czas rozkładu 1-2 lata Oprócz papieru w niedopałku znajdują się: smoła benzyna, nikotyna, tlen arsen... to wszystko zostaje w ziemi, kiedy wyrzucamy papierosa za siebie.

41 4000 lat Szklana butelka Czas rozkładuPOWRÓT Czas rozkładu 4000 lat Szkło uważamy za ekologiczne, bo można je wiele razy przetwarzać. Jeśli jednak nie trafi do recyklingu, tylko na wysypisko, będzie najtrwalszym śmieciem ze wszystkich.

42 WYNIKI NASZYCH ANKIET SPIS TREŚCI Segreguję odpady Segreguję szkłoUżywam jednorazowych produktów Używam chusteczek jednorazowych Zbieram szklane słoiki Używam papierowych ręczników Zbieram plastik Zbieram makulaturę Zwracam uwagę na ilość opakowań produktów Idąc do sklepu zabieram reklamówki lub coś do zapakowania zakupów z domu Czy w twojej okolicy znajdują się pojemniki do segregacji odpadów? Przy zakupach zwracam uwagę z czego zrobione jest opakowanie produktu, który kupuje

43 Segreguję odpady POWRÓT

44 Segreguję szkło POWRÓT

45 Używam chusteczek jednorazowychPOWRÓT

46 Zbieram szklane słoikiPOWRÓT

47 Używam jednorazowych produktów np. talerzyków i kubkówPOWRÓT

48 Używam papierowych ręcznikówPOWRÓT

49 Zbieram plastik POWRÓT

50 Zbieram makulaturę POWRÓT

51 Zwracam uwagę na ilość opakowań produktówPOWRÓT

52 Idąc do sklepu zabieram reklamówki lub coś do zapakowania zakupów z domuPOWRÓT

53 Czy w twojej okolicy znajdują się pojemniki do segregacji odpadów?POWRÓT

54 Przy zakupach zwracam uwagę z czego zrobione jest opakowanie produktu, który kupujePOWRÓT

55 ILE ŚMIECI WYRZUCAMY ? SPIS TREŚCI Każdy Polak rocznie wyrzuca około 250 kg śmieci. 20% z nich to opakowania.

56 Z ENCYKLOPEDII recykling utylizacja segregacja surowce odpady kontenerSPIS TREŚCI recykling utylizacja segregacja surowce odpady kontener wysypisko odpadów odpady niebezpieczne

57 RECYLING POWRÓT (ang. recycling od recycle ‘zawracać do obiegu’) ekon. wykorzystywanie odpadów technologicznych i surowców wtórnych do wytwarzania nowych produktów

58 UTYLIZACJA POWRÓT (fr. utilisation) wykorzystywanie odpadów przemysłowych, śmieci do dalszego przerobu, do produkcji czegoś

59 SEGREGACJA POWRÓT (łc. segregatio ‘oddzielenie’ od segregare ‘odłączać; oddzielać’) 1. podział na grupy, kategorie, typy według określonych cech; klasyfikacja. 2. prawne lub faktyczne oddzielenie, w obrębie jednego państwa, grup ludzi z powodów etnicznych, rasowych, religijnych, społecznych; izolacja

60 SUROWCE POWRÓT Elementy składowe środków konsumpcji lub środków produkcji (z grupy przedmiotów pracy), które wskutek wydobycia, hodowli bądź uprawy zostały pozyskane z przyrody (surowce pierwotne) względnie stanowią pozostałość pokonsumpcyjną lub poprodukcyjną (surowce wtórne). Podstawowa grupa surowców, surowce pierwotne, obejmuje: surowce mineralne (energetyczne, metaliczne, chemiczne, skalne), surowce biochemiczne (produkty rolnictwa, leśnictwa, rybołówstwa) oraz surowce mające charakter tzw. dóbr wolnych (woda, powietrze).

61 ODPADY POWRÓT Materiały i substancje stałe i ciekłe (z wyjątkiem ścieków), powstałe wskutek działalności człowieka (odpady przemysłowe i komunalne), nieprzydatne i uciążliwe dla środowiska. Część odpadów, zwłaszcza przemysłowych, nadaje się do powtórnego użycia jako surowiec wtórny, jednak większość odpadów jest składowana na wysypiskach. Niektóre odpady (np. promieniotwórcze) są tak niebezpieczne dla środowiska naturalnego i zdrowia człowieka, że muszą być składowane w specjalnych warunkach.

62 KONTENER POWRÓT Opakowanie trwałe, pojemnik o znormalizowanych wymiarach służący do przewozu i składowania materiałów sypkich lub drobnych przedmiotów. Kontenery umożliwiają przewóz ładunków różnymi środkami transportu bez ich przepakowywania

63 WYSYPISKO ODPADÓW POWRÓT Miejsce składowania odpadów komunalnych (nieprzemysłowych). Powinno być zlokalizowane na terenie specjalnie do tego przygotowanym i spełniającym określone wymagania. Pod uwagę bierze się m.in. warunki hydrogeologiczne, klasę gruntów, odległość od zabudowań, zabezpieczenie przed rozprzestrzenianiem się zanieczyszczeń

64 ODPADY NIEBEZPIECZNE POWRÓT To odpady, które ze względu na swoje pochodzenie, skład chemiczny, biologiczny, inne właściwości lub okoliczności stanowią zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzkiego lub środowiska przyrodniczego, objęte listą Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa

65 ETYKIETY EKOLOGICZNE Europejskie Etykiety EkologiczneSPIS TREŚCI Europejskie Etykiety Ekologiczne Niemiecka Etykieta Ekologiczna Austriacka Etykieta Ekologiczna Nordycka Etykieta Ekologiczna

66 Europejskie Etykiety EkologicznePOWRÓT W całej Europie Europejskie Etykiety Ekologiczne przyznawane są tym produktom, które w porównaniu z innymi podobnymi produktami mniej szkodzą środowisku naturalnemu. Bierze się tu pod uwagę wszystkie etapy egzystencji urządzenia - od projektowania, przez proces produkcyjny, sprzedaż, użytkowanie i utylizację. Etykieta Ekologiczna zachowuje z reguły ważność przez trzy lata. Po tym okresie urządzenie jest sprawdzane przez ekspertów Komisji Europejskiej. . Europejskie Etykiety Ekologiczne są przyznawane na następujących zasadach: producent zgłasza jeden ze swoich produktów do odpowiedniej komisji Unii Europejskiej i wnosi stosowną opłatę. Dotychczas Europejskie Etykiety Ekologiczne przyznawane są następującym urządzeniom: Pralkom automatycznym Maszynom do mycia naczyń Lampom

67 Niemiecka Etykieta EkologicznaPOWRÓT Niemiecka Etykieta Ekologiczna jest przyznawana od 1977 roku i dotyczy obecnie ponad osiemdziesięciu różnych produktów. Produkty wyróżnione Niemiecką Etykietą Ekologiczną są szczególnie przyjazne dla środowiska w porównaniu z podobnymi produktami o podobnym przeznaczeniu. Powody, dla jakich nagroda została przyznana są wydrukowane w rogu etykiety: „Etykieta ekologiczna przyznana ze względu na ...”. Do tej pory następujące urządzenia elektryczne zostały nagrodzone „Błękitnym Aniołem”:  Pralki Lodówki i zamrażarki Komputery Drukarki komputerowe Taśma, tusz i toner do drukarek komputerowych Części do drukarek laserowych Balast Balast do lamp fluorescencyjnych Baterie

68 Austriacka Etykieta EkologicznaPOWRÓT Austriacka Etykieta Ekologiczna jest przyznawana od 1991 roku i obejmuje ponad trzydzieści różnych grup produktów. Wszystkie produkty zostały poddane wszechstronnej i obiektywnej ocenie. Oceniano nie tylko efekty użytkowania urządzenia, ale także proces produkcji i możliwości jego utylizacji. Ponadto jego jakość i użyteczność. Badania techniczne i przyznanie nagrody jest dobrowolne i należy za nie zapłacić. Co trzy lata kontroluje się standardy przyjęte za podstawę oceny i, jeśli zachodzi taka potrzeba, dostosowuje się je do bieżących osiągnięć w danej dziedzinie. W sektorze elektronicznym należą do nich: Pralki Lodówki i zamrażarki Fotokopiarki

69 Nordycka Etykieta EkologicznaPOWRÓT Wśród zagranicznych etykiet ekologicznych w Niemczech, właśnie Nordycka Etykieta Ekologiczna jest najbardziej rozpowszechniona, a jednocześnie ciesząca się ustaloną reputacją. Przyznawana jest przez Nordic Council, stowarzyszenia Szwecji, Finlandii, Norwegii, i Islandii. W 1997 roku także Dania dołączyła do tego stowarzyszenia. Dotychczas Nordycki Łabędź został przyznany ponad 1200 produktom. W sektorze urządzeń elektrycznych dotyczy to głównie urządzeń biurowych. Na wniosek producentów, urządzenie oznakowane Nordyckim Łabędziem zostaje przebadane pod względem oddziaływania na środowisko – począwszy od produkcji, przez użytkowanie, aż do utylizacji. Kryteria wedle których etykieta zostaje przyznawana są weryfikowane co trzy lata i, tak jak w przypadku etykiet austriackich, dostosowywane do aktualnego poziomu technologicznego.

70 PORADY OD NAS SPIS TREŚCI Kupuj mniej Unikaj opakowańWybieraj jak najmniej szkodliwe opakowanie Kupuj napoje w butelkach szklanych Decyduj się na zakupy w 1 opakowaniu Korzystaj z pojemników, kubków nadających się do wielorazowego użytku Unikaj produktów jednorazowego użytku np. ręczników papierowych Miej zawsze torbę na zakupy Oszczędzaj papier (pamiętaj 100kg makulatury = 17 drzew) Segreguj odpady Zastąp substancje toksyczne domowymi środkami czystości

71 DZIKIE WYSYPISKA ŚMIECISPIS TREŚCI Przyczyny powstawania dzikich wysypisk śmieci: gmina nie posiada programu gospodarki odpadami i sprawnych mechanizmów zapewniających właściwy nimi obrót mieszkańcy nie posiadają umów na wywóz odpadów, nie ma systemu kontroli posiadanych umów wysokie koszty transportu i utylizacji odpadów komunalnych (odległe składowisko, wysokie ceny usług świadczone przez przewoźnika) firmy komunalne oszczędzając na kosztach usuwają odpady w nielegalny sposób występująca trudność utylizacji odpadów problemowych i budowlanych ludzka bezmyślność i głupota

72 RECYKLING Oznaczenia stosowanie w Polsce oraz innych krajachSPIS TREŚCI Oznaczenia stosowanie w Polsce oraz innych krajach Graficznie o recyklingu Coś o recyklingu Oznaczenia na opakowaniach

73 Oznaczenia stosowanie w Polsce oraz innych krajachDALEJ

74 Oznaczenia stosowanie w Polsce oraz innych krajachDALEJ

75 Oznaczenia stosowanie w Polsce oraz innych krajachPOWRÓT

76 POWRÓT

77 Coś o recyklingu POWRÓTRecykling oznacza wtórne przetwarzanie materiałów i substancji zawartych w odpadach w procesie produkcyjnym. Celem tego jest ponowne uzyskanie materiałów tudzież substancji o przeznaczeniu pierwotnym lub innym. Działanie takie jest współbrzmiące z tak modną i potrzebną dziś ochroną środowiska i ekologią. Odpady takie jak złom metali kolorowych (miedź, aluminium), puszki aluminiowe, opony, kable energetyczne, przewody elektryczne, wiązki kabli samochodowych, opakowania plastikowe, tekturowe, foliowe, i wiele innych tu nie wymienionych nie będące zutylizowane i nie ulegające biodegradacji są prawdziwą zgrozą dla środowiska naturalnego. W związku z tym bardzo ważna jest selektywna zbiórka odpadów, bądź ich segregacja na potrzeby recyklingu. W Polsce powstaje rocznie ton odpadów, ale tylko niewielki procent z nich jest poddawany recyklingowi. Przyczyną tego jest słaba infrastruktura segregacji odpadów.

78 Oznaczenia na opakowaniachDALEJ

79 Oznaczenia na opakowaniachDALEJ

80 Oznaczenia na opakowaniachDALEJ

81 Oznaczenia na opakowaniachDALEJ

82 Oznaczenia na opakowaniachPOWRÓT

83 KONIEC