1 Okolicznik nie taki straszny, jak go malują Kraków, 20 maja 2013 r.

2 Cel prezentacji Wyjaśnienie studentom pojęcia okolicznika Praktyczna umiejętność zastosowania okolicznika w zdaniu

3 Plan prezentacji 1.Pojęcie okolicznika a) rodzaje okoliczników b) okoliczniki dodatkowe 2.Korzyści płynące ze znajomości okolicznika 3.Wykorzystanie okolicznika w życiu

4 Okolicznik Część zdania, która pełni funkcję określającą czasownik. Uzupełnia go o dodatkowe elementy, bez których jednak wypowiedź byłaby kompletna. Pozostaje on ze swoim członem nadrzędnym w związku przynależności.

5 Rodzaje okoliczników Miejsca- wskazuje na miejsce dziania się czynności gdzie?, a także kierunek działania: skąd? dokąd? którędy? Kasia jest w kinie. Tomek przyjechał z Francji. Gołąb siedział pod dachem.

6 Rodzaje okoliczników Celu- część zdania - rodzaj okolicznika, wskazującego cel, w jakim wykonywana jest określona czynność. Odpowiada na pytania: na co? po co? w jakim celu ? Sienkiewicz pisał ku pokrzepieniu serc. Marian walczył tylko i wyłącznie dla potęgi.

7 Rodzaje okoliczników Czasu- część zdania odpowiadająca na pytania: kiedy? od kiedy? do kiedy? Oddam moje wypracowanie, gdy je poprawię. Wyjdę na rower, kiedy przestanie padać.

8 Rodzaje okoliczników Sposobu- część zdania odpowiadająca na pytania: jak? w jaki sposób? Grał w gry komputerowe długo. Adaś biegł bardzo wolno.

9 Rodzaje okoliczników Warunku- część zdania odpowiadająca na pytanie: pod jakim warunkiem ? Wyjdę na rower, jeśli przestanie padać.

10 Rodzaje okoliczników Przyzwolenia- rodzaj okolicznika, wyjaśniający jakie okoliczności mogłyby przeszkodzić w wykonaniu określonej czynności. Odpowiada na pytania: pomimo czego? wbrew komu/czemu? na przekór komu/czemu? Poszedł pomimo deszczu.

11 Rodzaje okoliczników Przyczyny- jeden z rodzajów okolicznika w języku polskim. Pytania: dlaczego? z jakiej przyczyny? Sylwia z powodu choroby nie przyszła do szkoły.

12 Okoliczniki dodatkowe Okolicznik towarzyszenia odpowiada na pytania: z kim? z czym? Ojciec zjadł obiad z całą rodziną.

13 Okoliczniki dodatkowe Okolicznik zastępstwa odpowiada na pytania: zamiast czego? w zamian za co? Dziś wypiję herbatę zamiast kawy.

14 Okoliczniki dodatkowe Okolicznik odpowiedniości odpowiada na pytanie: zgodnie z czym? Podwładny wykonał zadanie zgodnie z poleceniem szefa.

15 Okoliczniki dodatkowe Okolicznik włączenia i wyłączenia odpowiada na pytania: obok czego? oprócz czego? Oprócz plecaka turysta zabrał jeszcze torbę podróżną.

16 Okoliczniki dodatkowe Okolicznik akcesoryjny dotyczy czynności towarzyszących. Szukał po ciemku wyjścia z pokoju.

17 Korzyści ze znajomości okolicznika Łatwość wypowiedzi. Umiejętność budowania poprawnie gramatycznych i stylistycznych zdań. Nasza wiedza jest bogatsza, a kompetencje większe.

18 Ćwiczenia Z podanych zdań wypisz czasowniki wraz z określającymi je okolicznikami. 1.Małe dzieci z niecierpliwością czekają na pierwszą gwiazdkę. 2.Tata Olka wyjechał do Anglii. 3.Wróci dopiero za rok. 4.Z powodu awarii silnika zawodnik nie ukończył wyścigu. 5.Jola poszła do koleżanki po zeszyt.

19 Ćwiczenia Uzupełnij tekst okolicznikami. Kieruj się pytaniami w nawiasach. Franek zawsze mówi (jak?) …………. Janek wraca (skąd?) ………….smutny. Odwołano wszystkie odloty samolotów (z jakiego powodu?)……………. …………(od kiedy?) mamy ładną pogodę. …………(gdzie?) szleje huragan. Majster wysłał ucznia (po co?) ………. Podania o pracę można składać (do kiedy?) …………..

20 Ćwiczenia Napisz nazwy okoliczników pasujące do podanych określeń czasowników. śpiewa ładnie - przyjedzie pojutrze - leży w szpitalu - dostał w celu przetestowania - poszedł po gwoździe - nie kupił z braku pieniędzy - rozstali się do jutra - posprzątał porządnie - poszedł do szkoły-

21 Ćwiczenia Uzupełnij przysłowia, wpisując brakujące okoliczniki. 1. Bezpiecznie jak u Pana Boga.... (okolicznik miejsca) 2. Apetyt rośnie.... (okolicznik czasu) 3. Ciemny jak.... (okolicznik sposobu)

22 Źródło: Okolicznik- skrypt prof. dr hab. Bogusława Dunaja

23 Dziękuję za uwagę